İçeriğe atla

Kadı Ali Çeşmesi

Koordinatlar: 41°44′11″K 27°13′32″D / 41.73639°K 27.22556°D / 41.73639; 27.22556
Kadı Ali Çeşmesi
Kadı Ali Çeşmesi, 2024
Harita
Genel bilgiler
TürKöşe çeşmesi
KonumMerkez, Kırklareli, Türkiye
Koordinatlar41°44′11″K 27°13′32″D / 41.73639°K 27.22556°D / 41.73639; 27.22556
YaptıranKöse Mihalzade Ali Bin Hızır Bey
veya Emin Ali Çelebi
Tamamlanma1568 ya da 1569
Yenileme2020
YenileyenKırklareli Belediyesi
Teknik ayrıntılar
MalzemeKüfeki

Kadı Ali Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.[1]

Tarihçesi

Kadı Ali Çeşmesi, 1568-69 yılları arasında Emin Ali Çelebi[2]:112 veya Köse Mihalzade Ali Bin Hızır Bey tarafından inşa ettirilmiştir.[1] Daha sonraları çeşme Hacı Hasan Ağa tarafından tamir ettirilmiş ve Hacı Hasan Ağa vakfına ilhak edilmiştir.[2]

Kadı Ali Çeşmesi, 1971

2020 yılında Su ile Gelen Medeniyet - Tarihi Çeşmelerin Restorasyonu Projesi kapsamında Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan diğer 8 çeşme ile birlikte restore edilmiştir.[3][4]

Mimarisi

Dikdörtgen plan şemasıyla kesme küfeki taşından tek cepheli bir köşe çeşmesi olarak inşa edildiği düşünülmekteyken[5] 2020 yılında yapılan restorasyonun ardından ikinci bir cephesi açığa çıkartılmıştır. Çeşmenin kuzey cephesi sivri kemerli bir nişe sahiptir. Nişin içerisinde dikdörtgen şeklinde talik hatla yazılı inşa kitabesi ve üst kısmında bir sıra dışbükey silmenin olduğu dikdörtgen şeklinde, mermer malzemeli ayna taşı yer alır. Ayna taşının ortasında gülbezek motifi ve bu motife monte edilmiş bronz bir musluk bulunmaktadır. Yalak bölümü yolda oluşan kot farkından dolayı zemin altında kalmıştır. Yalağın sağ ve solunda dikdörtgen şeklinde oturma şekilleri yer alır. Taşlık bölümü yoktur. Kemer kilit taşına gülbezek motifi yerleştirilmiştir. Çeşmenin sivri kemerli nişi dıştan içe doğru bir adet dışbükey iki adet düz silme grubundan oluşan ters “U” şeklindeki silme kuşağı içerisindedir. Yapının beden duvarı dışbükey silme kuşağının oluşturduğu dışa taşkın şekilde yapılmış saçak bölümü ile sonlandırılmıştır.[6]

Sonraki yıllarda saçak silmesinin üst kısmına taş ve betonarme malzemeyle ilave bir bölüm eklenmiştir [7] ve 2020 yılındaki restorasyonda bu bölüm kaldırılarak yerine kurşun kaplı bir kubbe inşa edilmiştir.

Çeşmenin doğusunda yer alan avluda banisi Kadı Emin Ali Çelebi’nin mezarı bulunmaktadır. Güney cephesinin beden duvarında suyun kontrolünü sağlayan kare şeklinde demir kapaklı pencere vardır.[6]

Kitabesi

Çeşmede 2 sütun, 4 satır ve 4 beyitten oluşan bir mermer kitabe bulunmaktadır.[8]

Kadı Ali Çeşmesi kitabesi, 1971

Osmanlı Türkçesi ile kitabe üzerindeki yazı:

1. Nâmı Ali bir sahî Eyledi bu çeşmeyi

2. Olmağa lâyık değil Hâtem anın kanberi

3. Râh-ı Hudâ'ya sebîl Oldu bu hoş selsebîl

4. Dedi müverrihi ana Ayn-ı Ali Kevserî Sene 976

Günümüz Türkçesi ile kitabe üzerindeki yazı:

1. Namı Kadı Ali olan bir cömert kişi yaptırdı bu çeşmeyi

2. Olmaya layık değil ancak bunu Hatem Hanım Kızı için yaptırdı.

3. Allah yoluna sebil oldu bu hoş selsebil (suyu çok hoş ve tatlı olan çeşme)

4. Tarihçisi ona "Ayn-ı Ali Kevseri" şeklinde tarih düşürdü. Sene 976 [1568/69]

Galeri

  • Restorasyondan sonra batı cephesi
    Restorasyondan sonra batı cephesi
  • Kadı Ali Çeşmesi kitabesi
    Kadı Ali Çeşmesi kitabesi
  • Kadı Ali Çelebi mezarı
    Kadı Ali Çelebi mezarı
  • Kadı Ali Çelebi mezar taşı detayı
    Kadı Ali Çelebi mezar taşı detayı

Kaynakça

  1. ^ a b "Kadı Ali Çeşmesi". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023. 
  2. ^ a b Dursunkaya, Ali Rıza (1948). Kırklareli Vilayetini Tarih, Coğrafya, Kültür ve Eski Eserleri Yönünden Tetkik. Yeşilyurt Basımevi. 
  3. ^ "Kırklareli'de Tarihi Çeşmeler Restore Edilecek". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023. 
  4. ^ Ertop, Ufuk. "Kırklareli'nde bulunan tarihi çeşmeler restore ediliyor". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023. 
  5. ^ Yüksek, İ., & Yıldız, A. (2008). Kırklareli Tarihi Çeşmelerinin Geleneksel Kent Dokusu İçerisindeki Yeri ve Önemi. 6.
  6. ^ a b Bulut, Ö. (2019). Kırklareli ve İlçelerindeki Tarihi Su Yapıları [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
  7. ^ "Çeşmeler". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023. 
  8. ^ Yeler, S., & Yeler, G. (2021). Kırklareli Tarihi Çeşmelerinin Kültürel Miras Olarak Değerlendirilmesi. Kent Akademisi, 14(2), 315-334. https://doi.org/10.35674/kent.884584

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mısırlı Osman Ağa Çeşmesi (Kadıköy)</span> İstanbul, Kadıköyde yer alan tarihî bir çeşme

Mısırlı Osman Ağa Çeşmesi ya da kısaca Osman Ağa Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde yer alan bir çeşmedir. Üzerindeki kitâbesine göre Bâbüssaâde Ağası Mısırlı Osman Ağa tarafından 1621 ya da 1622'de yaptırılsa da bu kitâbenin bu çeşmeye ait olmayabileceği ihtimali de ortaya atılmıştır. Bir müddet sonra teknesi çukurda kalan ve işlevini de yitiren çeşme, 1980'lerde yapılan çalışmayla imar hattına taşındı ve kot farkı giderildi. Zaman içerisinde ön cephesine, dinlenme taşları ile onları birbirine bağlayan tekne ağzı taşı eklendi. 2020'de yapılan restorasyon çalışmasıyla birlikte tekrar faaliyete geçti.

<span class="mw-page-title-main">Hoşyar Kadın Çeşmesi</span> İstanbul, Beyoğlunda yer alan tarihî bir çeşme

Hoşyar Kadın Çeşmesi ya da Huşyar Kadın Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki bir çeşmedir. Osmanlı Padişahı II. Mahmud'un eşi Hoşyar Kadın tarafından, kitâbesine göre "ölen kızı Mihrimah Sultan'ın ruhu için" 1840 ya da 1841 yılında yaptırıldı. Zaman içerisinde çeşmenin teknesi, yol hizasının altında kaldı. Günümüzde mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğünde olan ve suyu akmayan çeşmenin bir bölümü yıkık hâldedir.

<span class="mw-page-title-main">Kazlı Çeşme</span> İstanbulda çeşme

Kazlı Çeşme, İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinde bulunan ve adını aynasındaki kaz kabartmasından alan klasik üslupta bir Osmanlı çeşmesi.

Güzelce Ali Paşa Çeşmesi ya da Ali Paşa Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Kayyumoğlu Çeşmesi</span> Kırklarelindeki tarihi bir çeşme

Kayyumoğlu Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Kocahıdır Çeşmesi</span> Kırklarelideki bir çeşme

Kayyumoğlu Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Hapishane Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Cami Çeşmesi</span> Kırklarelideki bir çeşme

Büyük Cami Çeşmesi, Alman Çeşmesi ya da Çarşı Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Paşa Çeşmesi</span> Kırklarelideki bir çeşme

Paşa Çeşmesi, Paşa Camii Çeşmesi veya Beyazıt Camii Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Kara Umur Bey Çeşmesi veya Hacı Hasan Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Kuru Paşa Çeşmesi</span> Kırklarelideki bir çeşme

Kuru Paşa Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Gerdanlı Çeşmesi</span> Kırklarelideki bir çeşme

Gerdanlı Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Sinanlı Çeşmesi veya Sinanlı Köyü Çeşmesi, Kırklareli ili Babaeski ilçesi Sinanlı köyünde bulunan bir çeşmedir.

Avcı Mehmet Çeşmesi, Çarşı Çeşmesi veya Orta Çeşme Kırklareli ili Lüleburgaz ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Zafer Çeşmesi, Kırklareli ili Lüleburgaz ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Kale Çeşmesi, Kırklareli ili Vize ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Meydan Çeşmesi, Kırklareli ili Pınarhisar ilçesi Yenice köyünde bulunan bir çeşmedir.

İkiz Çeşme, Kırklareli ili Pınarhisar ilçesi Yenice köyünde bulunan bir çeşmedir.

Tek Kemerli Çeşme, Kırklareli ili Vize ilçesi Evrencik köyünde bulunan bir çeşmedir.

Sofular Çeşmesi veya Sofular Köyü Çeşmesi, Kırklareli ili Vize ilçesi Sofular köyünde bulunan bir çeşmedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.