İçeriğe atla

Kadüse

Kadüse
Sağlık Bakanlığı logosunda kullanılan Kadüse sembolü
Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı ambleminde kullanılan Kadüse sembolü.

Kadüse (☤; Latince: cādūceum veya cādūceus, Yunanca: κηρύκειον kērū́keion "habercinin asası veya asa"), Yunan mitolojisinde Hermes ve dolayısıyla Greko-Mısır Mitolojisinde Hermes Trismegistus tarafından taşınan asadır. Aynı asa genel olarak haberciler tarafından örneğin Hera'nın habercisi İris tarafından da taşınırdı. İki yılanın dolandığı, bazen kanatları bulunan kısa bir asadır. Roma ikonografisinde, genellikle tanrıların habercisi Merkür'ün sol elinde taşınırken tasvir edilmiştir.

Ateş çıkarabilme ve uzlaştırma gücüne sahiptir. Mitolojiye göre Hermes'e, ağabeyi Apollon zenginlik ve servetin sihirli asasını verir. Asa, uyuşmazlık içinde olan herhangi iki şeyi uzlaştırma gücüne de sahiptir. Hermes yeni asasını denemek için birbirlerine öfkeyle tıslayan iki yılanın arasına sokar. Yılanlar kavgalarını unutup, asanın etrafına sarılırlar ve o günden sonra hep asanın üzerinde kalırlar. Ayrıca çift yılanlı Hermes'in Kadüse'ninun üzerinde de bir çift kanat bulunmaktadır.

Bazı araştırmacılar, Kadüse'nin bilinen en eski imgesinin yani etrafında iç içe geçmiş iki yılan bulunan bir asa olan sembolün köklerinin Sümer tanrısı Ningishzida ile Mezopotamya'da bulunduğunu ve MÖ 4000 ila 3000 arasına uzandığını öne sürmektedirler.[1]

Sembolik bir nesne olarak, Hermes'i (veya Roma mitolojisinde Merkür'ü) ve buna bağlı olarak tanrıyla ilişkili ticaretleri, meslekleri veya teşebbüsleri temsil eder. Daha sonraki Antik Çağ'da Merkür gezegenini temsil eden astrolojik sembolün temelini oluşturdu. Böylece, astroloji, simya ve astronomide kullanımı sayesinde gezegeni ve aynı adı taşıyan elemental metali ifade etmeye başlamıştır. Asanın uyuyanları uyandırıp, uyananları da uyutacağı söylenir. Ölmekte olanlara uygulandığında ölümlerinin acısız olduğuna; ölülere uygulanırsa hayata döneceklerine inanılmaktadır.[2]

Merkür ve Hermes ile olan ilişkisinin uzantısı olarak aynı zamanda ticaret ve müzakerenin tanınan bir sembolüdür. Bu iki alanda dengeli takas ve karşılıklılık ideal olarak kabul edilir.[3][4][5] Bu ilişkilendirme oldukça eskidir ve Klasik dönemden modern zamanlara kadar uzanmaktadır.[6][7] Kadüse, Merkür'ün niteliklerinin genişletilmesiyle (yazı ve belagat ile ilişkilendirilir) matbaayı temsil eden bir sembol olarak da kullanılır.

Tek yılanı olan ve hiçbir zaman kanatlı olarak tasvir edilmeyen Asklepios'un Asası, tıbbın geleneksel ve daha yaygın kullanılan sembolü olmasına rağmen, Kadüse bazen sağlık kuruluşları tarafından da kullanılmaktadır. Kadüse'nin öncelikle bir ticaret sembolü ve diğer tıbbi olmayan sembolojiden olduğu göz önüne alındığında birçok sağlık uzmanı bu kullanımı onaylamamaktadır.[8]

Tıbbi alanda kullanımı

Türk Tabipleri Birliği ambleminde kullanılan Kadüse sembolü.

Kadüse sembolü tıpta da kullanılmaktadır. Asklepios'un Asası'nın da tıbbi alanda kullanılmasından ve tek yılanlı sopa şeklinde olmasından dolayı iki sembol çok fazla karıştırılmaktadır.[9] Amerikan Ordu Tıbbi Birliklerinin 1902 yılında Kadüse'yi kendilerine amblem olarak seçmelerinden sonra dünyada birçok farklı sağlık örgütü bu sembolü kendi amblemlerinde kullanmaya başlamış ve günümüzde bir ikiliğe neden olmuştur.[10] Türkiye'de Sağlık Bakanlığı 2018 yılında yaptığı amblem değişikliği ile bu sembolü kullanmaya başlamıştır.[11]

Kaynakça

  1. ^ Gary Lachman, "The Quest for Hermes Trismigestus", 2011, Chapter 3, p. x.
  2. ^ William Godwin (1876). "Lives of the Necromancers". s. 37. 23 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Miscellaneous Symbols". Unicode Consortium. 4 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Staff of Hermes signifies a commercial term or commerce 
  4. ^ Friedlander 1992, s. 83.
  5. ^ Howey, M. Oldfield (1955). The Encircled Serpent: A Study of Serpent Symbolism in All Countries And Ages. New York. s. 77. In modern times the caduceus figures as a symbol of commerce, since Mercury is the god of commerce 
  6. ^ Bonnefoy, Yves, (Ed.) (1992). Roman and European Mythologies. Wendy Doniger tarafından çevrildi. University of Chicago Press. s. 135. The name of the god Mercury cannot be disassociated from the word Latince: merx, which means merchandise. Such was the sentiment of the ancients. 
  7. ^ Bakich, Michael E. (2000). The Cambridge Planetary Handbook. Cambridge University Press. s. 85. Mercury was the Roman name for the Greek god Hermes. His Latin name was apparently derived from merx or mercator, a merchant. 
  8. ^ Engle, Bernice (Dec 1929). "The Use of Mercury's Caduceus as a Medical Emblem"". The Classical Journal. 25 (1): 205.
  9. ^ Prakash, M; Johnny, J. Carlton (Nisan 2015). "Things you don't learn in medical school: Caduceus". Journal of Pharmacy & Bioallied Sciences. 7 (Suppl 1): S49-S50. doi:10.4103/0975-7406.155794. ISSN 0976-4879. PMC 4439707 $2. PMID 26015747. 13 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2021. 
  10. ^ "The Battle of the Snakes – Staff of Aesculapius vs. Caduceus: Premium Care Internal Medicine: Internists". www.premiumcaremd.com. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2021. 
  11. ^ Bakanligi, T. C. Saglik. "Sağlık Bakanlığı Kurumsal Logosu Değişti". T.C. Saglik Bakanligi. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2021. 

İleri okumalar

Dış bağlantılar

Vikisözlük'te kadüse ile ilgili tanım bulabilirsiniz.
Wikimedia Commons'ta Kadüse ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Vikikaynak has the text of the 1911 Encyclopædia Britannica article Caduceus.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gezegen</span> bir yıldız veya yıldız kalıntısının yörüngesinde dolanan gök cismi

Gezegen; genellikle bir yıldız, yıldız kalıntısı ya da kahverengi cücenin yörüngesinde bulunan, yuvarlak hâle gelmiş bir astronomik cisimdir. Uluslararası Astronomi Birliğinin (IAU) tanımına göre Güneş Sistemi'nde sekiz gezegen bulunur. Bunlar, karasal gezegenler Merkür, Venüs, Dünya ve Mars; dev gezegenler Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün'dür. Gezegen oluşumu için bilimsel açıdan mevcut en iyi teori, bir bulutsunun kendi içine çökmesi sonucu bir yıldızlararası bulut meydana getirdiğini ve yıldızlararası bulutun da bir önyıldız ve bunun yörüngesinde dönen bir öngezegen diski oluşturduğunu öne süren bulutsu hipotezidir. Gezegenler bu disk içinde, kütleçekiminin etkisiyle maddelerin kademeli olarak birikmesi sonucu, yığılma (akresyon) olarak adlandırılan süreçte büyürler.

<span class="mw-page-title-main">Medusa</span> mitoloji

Medusa, Yunan mitolojisinde gözlerine bakanı taşa çevirdiğine inanılan yılan saçlı, keskin dişli, dişi canavar. Gorgon kardeşlerden tek ölümlü olandır. Bu yüzden insanların kahramanı Perseus tarafından öldürülebilmiştir. Perseus, Graeae'nin ona verdiği ayna ile Medusa'ya bakabilmiş ve böylece kafasını taşa dönüşmeden kesebilmiştir. Bazı kaynaklar ise Hermes'in (Merkür) ona verdiği orak ve Athena'nın verdiği ayna ya da kalkan ile onu öldürdüğünü söyler. Sağ taraftaki kanı zehirlidir sol tarafında panzehiri vardır. Kafasını kestikten sonra Medusa'nın boynundan denize sıçrayan iki damla kandan Chrisaor ve Pegasus doğmuştur. Bazı kaynaklarda kafası kesildiğinde Medusa'nın hamile olduğu yazar. İki çocuğun da babası "Deniz Tanrısı Poseidon"dur. Bir diğer kaynak ise Medusa'nın boynundan fışkıran her bir kan damlasının yılanlara dönüştüğünü söylemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Thoth</span>

'Thoth ( ; Koinē GreekThṓth, Coptic Thōouttan alınmıştır. Eski bir Mısır tanrısıdır. Sanatta, genellikle kutsal olan hayvanlar olan ibis veya babun başlı bir adam olarak tasvir edildi. Dişi muadili Seshat', karısı Ma'at' idi. Ayın, bilgeliğin, bilginin, yazının, hiyerogliflerin, bilimin, sihrin, sanatın ve yargının tanrısıydı. Yunan karşılığı Hermes'tir.

<span class="mw-page-title-main">Sembol</span> bir fikri, süreci veya fiziksel bir varlığı temsil eden bir şey

Sembol veya simge, kavramın uzlaşımsal olarak betimlendiği gösterge türü. Bir düşüncenin, nesnenin, niteliğin, niceliğin vb. ruhbilimsel ve düşünbilimsel açıdan betimlenmesi simgesel anlam taşıyan yapay bir belirtidir. Tüm simgeler doğaları itibarıyla kavramsal olup, sözel, görsel ya da sayısal olabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Asklepios</span> Yunan Mitolojisinde Tıbbın ve Sağlığın Tanrısı

Asklepios, Yunan Mitolojisi'nde tıbbın ve sağlığın tanrısı. Apollon ve Koronis'in oğludur. Tıp sanatlarının iyileştirici yönünü temsil edem Asklepios'un kızları; Hygieia, Iaso, Akeso, Aglæa ve Panakea olmakla beraber aynı zamanda birçok erkek çocuğu da bulunmaktadır.

Harry Potter evrenine ait büyülü nesnelerin listesi. Tüm nesneler J. K. Rowling'in yazdığı kitaplarda adı ve işlevi ile anlatılmaktadır. Harry Potter evrenine ait bu nesneler çeşitli zamanlarda farklı işlevler için kullanılmıştır. İletişim ve ulaşım amaçlı olarak kullanılanlardan efsanevi eserlere, şaka nesnelerinden spesifik olarak ve bir kere kullanılmış olan nesnelere kadar farklı alanlarda ve amaçlarda belli başlı ve kayda değer olanlar listelenmiştir. Bazı nesneler dizi boyunca devamlı kullanıldığı gibi bazı nesneler sadece bir defa kullanılmış veya bahsedilmiştir. Burada nesneler işlevleri ve türlerine göre kategorize edilmiş olup bunlar seride yazar tarafından bu şekilde sınıflandırılmış olmayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Hilal ve yıldız</span> sembol

Hilâl ve yıldız veya ay ve yıldız, hilâl ve hilalin açık ucunda yer alan bir yıldız şeklinden oluşan antik simge. Bu simgenin kullanıldığı bayraklara çoğunlukla Akdeniz çevresinde, Orta Doğu ve Orta Asya'da rastlanır. Günümüzde çoğunlukla İslam ülkelerinin bayraklarında kullanılan bir sembol olarak bilinmektedir.

Ouroboros, kendi kuyruğunu ısıran bir yılan ya da ejderha şeklinde resmedilen sembol.

<span class="mw-page-title-main">Nehuştan</span>

Nehuştan, Eski Ahit'te bir asa üzerine dolanmış pirinçten yapılmış yılanın betimlendiği kutsal bir nesnedir. Kral Hezekiya'nın ikonoklastik reformları sonucu Nehuştan isimli tunç yılan parçalandı; Musa metinlerinde bu isim kullanılmasa bile, "Hezekiya buna Nehuştan dedi". Tevrat'taki Ruhbani kaynak, Musa'nın İsrailoğulları'ndaki yılan ısırıklarını 'ateşli yılan' ile tedavi ettiğini belirtir. Buna Nehuştan ismi verilişi Hezekiya döneminden öncesine rastlamaz.

<span class="mw-page-title-main">Glikon</span>

Glykon,, 2. yüzyılda Roma İmparatorluğu içinde büyük ve etkili bir külte sahip olmuş, Aleksandros isimli bir hekim tarafından Abonuteikhos'ta oluşturulmuş antik bir yılan tanrısıydı. Kültün çağdaşı hicivci Lukianos, tanrıya birincil edebi referansı sağlar. Öte yandan Glykon kelimesi, daha önce Horatius tarafından da kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Green Templeton Kolej, Oxford</span>

Green Templeton Kolej, Oxford Üniversitesi'nin kolejlerinden bir tanesidir. Üniversitenin en yeni koleji olan Green Templeton, 1 Ekim 2008 tarihinde Green Kolej ve Templeton Kolej'in birleşmesiyle oluşmuştur. İki kolejin birleşmesi Oxford tarihinde bir ilk oldu. Birleşme, üniversite konseyinin ve her iki kolejin yönetim kurulunun onayından geçtikten sonra Temmuz 2007'de ilan edildi. Green Templeton Kolej, 1 Ekim 2008 gününde resmen açıldı.

<span class="mw-page-title-main">Olmek mitolojisi</span>

Olmek halkının dini, Mezoamerika'nın sosyal gelişimini ve mitolojik dünya görüşünü önemli ölçüde etkiledi. Araştırmacılar, neredeyse tüm Kolomb öncesi dönem kültürlerinin sonraki dinlerinde ve mitolojilerinde Olmec yankılarını gördüler.

<span class="mw-page-title-main">Hayat Yıldızı</span> Hayat Yıldızı, acil sağlık hizmetlerini temsil eden bir semboldür

Hayat Yıldızı, mavi renkli altı köşeli bir yıldızdır. Beyaz bir kenarlıkla çevrelenir ve genellikle merkezinde Asklepios'un Asası bulunur. Birçok ülkede acil sağlık hizmetlerini temsil eden bir sembolüdür.

<span class="mw-page-title-main">Asklepios'un Asası</span>

Asklepios'un Asası, Yunan Mitolojisinde şifa ve tıpla ilişkili bir tanrı olan Asklepios tarafından kullanılan yılanla dolanmış bir çubuktur. Sembolün Yunan kökeni ve etkileri hakkında çeşitli teoriler mevcuttur. Modern zamanlarda, acil sağlık hizmetleri için çokça kullanılan bir sembol olmakla birlikte benzerlikler nedeniyle yanlışlıkla Caduceus ile karıştırılır.

<span class="mw-page-title-main">Tarih ve mitolojide tecavüz kurbanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Tecavüz tarih ve mitolojide ortak bir konudur. Tarih ve mitolojide, kurbanların listesi şunları içerir:

<span class="mw-page-title-main">Higieia Kâsesi</span>

Hygieia Kâsesi, farmakolojinin sembollerinden biridir ve Asklepios'un Asası ile birlikte batı ülkelerinde tıpla ilgili en eski ve önemli sembollerden birisi olarak kabul edilir. Hygieia; Yunan sağlık, hijyen, temizlik ve sanitasyon tanrıçası ve aynı zamanda Asklepios'un kızıydı. Asklepios'un sembolü etrafına bir yılan dolanmış olan asasıdır. Buna karşılık, Hygieia'nın sembolü, sapının etrafına dolanmış bir yılan bulunan bir kâse veya kadehtir. Orijinal Hipokrat Yemini'nde babası Asklepios ve Panacea ile birlikte Hygieia'ya da belirtilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Musa'nın Asası</span>

Musa'nın Asası, İncil'de ve Kuran'da Musa'nın kullandığı baston olarak belirtilen asadır. Çıkış Kitabı'na ve Kur'an'a göre asa bir kayadan su elde etmek için kullanılmış, bir yılana dönüştürülmüş ve Kızıldeniz'in yarılmasında kullanılmıştır. Musa'nın asasının kardeşi Harun'un kullandığı asa ile aynı olup olmadığı hahamlar tarafından tartışılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Harun'un Asası</span>

Harun'un Asası, Tevrat'ta Musa'nın kardeşi olan Harun'un taşıdığı bir bastondur. Mukaddes Kitap, Musa'nın asasıyla birlikte Harun'un asasına, Çıkış'tan önce gelen Mısır Belaları sırasında nasıl mucizevi bir güç verildiğini anlatır. İncil'in asanın gücünden bahsettiği iki durum vardır.

<span class="mw-page-title-main">Eskülap yılanı</span>

Eskülap yılanı, Colubridae familyasının Zamenis cinsinde buluan Avrupa ve Batı Asya'ya özgü zehirsiz bir yılan türüdür. Eskülap yılanı, antik Yunan, Roma ve İlirya mitolojisindeki rolü ve türetilmiş sembolizmi nedeniyle kültürel ve tarihi öneme sahiptir.

Agathos Daimon aslen klasik antik Yunan dininin ve Greko-Mısır dininin küçük bir tanrısıydı. Orijinal Yunan biçiminde, bir ev tanrısı olarak hizmet etti ve yemeklerden sonra Zeus ile birlikte onurlarına içki içilirdi. Daha sonraki Ptolemaik antik çağda, kısmen farklı iki rol üstlendi; biri, İskenderiye'nin özel koruyucusu olarak hizmet eden, önde gelen bir yılan tanrı olan Agathos Daimon olarak. Diğeri ise ev tanrılarının bir cinsi olarak, tapınıldıkları evlerin bireysel koruyucuları olan yılan şeklindeki Agathoi Daimonlar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.