İçeriğe atla

Kabwe 1

Kabwe 1 (Broken Hill kafatası veya Rodezya insanı olarak da bilinir), Arthur Smith Woodward tarafından 1921'de Homo rhodesiensis için tip örneği olarak atanan, günümüzde çoğunlukla Homo heidelbergensis ile eşanlamlı olarak kabul edilen bir Orta Paleolitik fosilidir.[1]

Kabwe 1
Yaygın adıKabwe 1
TürüHomo heidelbergensis (Homo rhodesiensis) veya Homo bodoensis
Yaşı324-274 ka
Keşif yeriKabwe, Zambiya
Keşif tarihi1921
KeşfedenTom Zwiglaar


Kafatası, 17 Haziran 1921'de Kuzey Rodezya'daki (şimdi Kabwe, Zambiya) Broken Hill'de, İsviçreli bir madenci olan Tom Zwiglaar ve adı kaydedilmemiş bir Afrikalı madenci tarafından, kurşun ve çinko madeninde keşfedildi.[2][3] Kafatasının yanı sıra başka bir bireye ait üst çene, sakrum, kaval kemiği ve iki uyluk kemiği parçası da bulundu. Bulunduğu sırada kafatasına "Rodezyalı Adam" adı verildi, ancak şimdi yaygın olarak Broken Hills kafatası veya Kabwe kafatası olarak anılıyor.

Kafatası şu anda Londra Doğa Tarihi Müzesi'nde tutuluyor.[4]

Morfoloji

Yandan görünüm

Broken Hill kafatasının kraniyal kapasitesinin 1.230 cm³ olduğu tahmin ediliyor.[5] Kafatası, bilinen herhangi bir hominin arasında nispeten en büyük kaş çıkıntılarına sahip son derece sağlam bir bireyi akla getiriyor. Homo neanderthalensis'e benzer geniş bir yüze sahip olarak tanımlandı (yani büyük burun kemikleri ve kalın çıkıntılı kaş sırtları).

Kafatasının on üst dişinde boşluklar vardır ve bilinen en eski boşluklardan biri olarak kabul edilir. Çukurlaşma, ölümden önce önemli bir enfeksiyon olduğunu gösterir ve ölüm nedeninin diş hastalığı enfeksiyonu veya muhtemelen kronik kulak enfeksiyonundan kaynaklanmış olabileceğini ima eder.

Sınıflandırma

Başlangıçta, kafatası yeni bir tür olan Homo rhodesiensis'e ait olarak sınıflandırıldı ve şimdi genellikle Homo heidelbergensis'in Afrika alt türü ile eşanlamlı olarak sınıflandırıldı. Kafatası hacmi Homo sapiens'in aralığı ile örtüşürken, beyin kabuğu morfolojisi ve belirgin kaş çıkıntıları gibi diğer özellikler daha yaşlı türlere işaret ediyor.[3] Bu özellikler bazı bilim adamlarını Homo heidelbergensis'in erken Homo erectus ile modern insanlar ve Neandertaller arasında bir geçiş evresini temsil ettiği sonucuna götürdü.[3] 2019 itibarıyla, Kabwe kafatasından DNA çıkarmak veya bir genomu sıralamak için hiçbir girişim başarılı olmadı.[3] Kabwe 1 ile ilişkili matrisin radyometrik tarihleme sonuçları, Kabwe 1'in yaş tahminini 299.000 yaşında, neredeyse en erken Homo sapiens ile aynı yaşta gösterir.[6] 2021 yılının Ekim ayında, kafatasının yeni tanımlanan tür Homo bodoensis'in geç hayatta kalan bir temsilcisi olduğu öne sürüldü.[7]

Kaynakça

  1. ^ Hublin, J.-J. (2013), "The Middle Pleistocene Record. On the Origin of Neandertals, Modern Humans and Others" in: David R. Begun (ed.), A Companion to Paleoanthropology, John Wiley, pp. 517-537 (p. 523 16 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.).
  2. ^ Chambo Ng'uni (10 Ocak 2015). "Zambia resolute on recovering Broken Hill Man from Britain – Zambia Daily Mail". Daily-mail.co.zm. 1 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2018.  "Records at Kabwe Municipal Council reveal that the skull was discovered in Mutwe wa Nsofu area during mining excavation. The cave where the remains were found seemed to have served as a shelter and camping place for the early man. Animal bones were also discovered and they represented the remains of meals and these were predominantly of antelope. Having been discovered at Broken Hill Mine where mining started around 1904, the skull was later named Broken Hill Man. The skull was complete and its features were recognizable. It had a round perforation of the borne that could have been caused by a wooden pointed spear. Discovered along with the skull were parts of the face of the second individual, a thigh bone, shin bone, part of the bones of the pelvis, a sacrum, part of the bone of the upper arm, a quantity of animal bones, some stones and primitive bone implements.
  3. ^ a b c d Sapiens, Michael Balter (18 Şubat 2019). "Zambia's Most Famous Skulls Might Finally Be Headed Home". The Atlantic (İngilizce). 18 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2021. 
  4. ^ "Collections - Natural History Museum". www.nhm.ac.uk. 9 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ Rightmire, G. Philip. The Evolution of Homo erectus: Comparative Anatomical Studies of an Extinct Human Species 20 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Cambridge University Press, 1993. 0-521-44998-7, 978-0-521-44998-4.
  6. ^ Grün (1 Nisan 2020). "Dating the skull from Broken Hill, Zambia, and its position in human evolution". Nature: 1-4. doi:10.1038/s41586-020-2165-4. 
  7. ^ Roksandic. "Resolving the "muddle in the middle": The case for Homo bodoensis sp. nov". Evolutionary Anthropology: Issues, News, and Reviews (İngilizce). n/a (n/a). doi:10.1002/evan.21929. ISSN 1520-6505. 1 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Homo erectus</i> tarih öncesi insan türü

Homo erectus, en eski kalıntıları 2 milyon yıl öncesine tarihlendirilen, Pleistosen'de yaşamış soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. Örnekleri Homo (insan) cinsinin ilk tanınabilen üyeleri arasındadır.

<i>Homo sapiens idaltu</i> Etiyopyanın Üst Pleyistoseninden insan kafatası

Herto Adamı, Etiyopya'nın Afar Üçgeni'ndeki Bouri Formasyonunun Üst Herto Üyesinden 1997 yılında keşfedilen 160.000 ila 154.000 yıllık insan kalıntılarına atıfta bulunur. Herto Adamı'nın keşfi, 300 ila 100 bin yıl önce fosil kayıtlarında uzun bir boşluğa düştüğü için özellikle önemliydi ve 2003'teki tanımında en eski tarihli H. sapiens kalıntılarını temsil ediyordu. Orijinal açıklama belgesinde, bu 12 birey "anatomik olarak modern insan" şemsiyesinin hemen dışında yer alıyor olarak tanımlandı. Böylece, Herto Adamı gibi yeni bir alt türde sınıflandırıldı. Daha arkaik H. (s.?) rhodesiensis ve H. s. sapiens arasında bir geçiş formunu temsil ettiği varsayılır. Daha sonraki araştırmacılar bu sınıflandırmayı reddetmişlerdir. Ata ve soyundan gelen türlerin kesin bitiş morfolojisi ve başlangıç morfolojisi doğası gereği çözülemez olduğundan, özellikle bir kronotür tartışılırken, "türler" ve "alt türler"in belirsiz tanımları nedeniyle bu tür alt türlerin geçerliliğini haklı çıkarmak zordur.

<i>Homo rhodesiensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo rhodesiensis, Arthur Smith Woodward (1921) tarafından Zambiya Broken Hill'deki bir mağaradan çıkarılan bir Orta Taş Devri fosili olan Kabwe 1'i sınıflandırmak için önerilen tür adıdır. 2020'de kafatası 324.000 ila 274.000 yıl öncesine tarihlendirildi. Türe ait diğer benzer yaşlı örnekler de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Arkaik insanlar</span> Tarihlerine ve görünümlerine göre Homo türünün erken, orijinal ("antik") örnekleri olarak yorumlanan Homo cinsinin fosilleri

Arkaik insanlar, anatomik olarak modern görünüme sahip olan insana karşıt olarak Homo cinsinin bazı çeşitlerini kapsayan, geniş tanımlı bir terimdir. Terim, Homo heidelbergensis, Homo rhodesiensis, Homo neanderthalensis, Homo naledi, Homo ergaster ve Homo antecessor türlerini kapsar. Neandertaller gibi iri yapılı olan ilkel diğer insanlar Neandertallere özgü, özellikle yüz çizgilerindeki yapısal aşırılıkları taşımazlar. Birkaç Homo türü, yaklaşık 300 bin yıl öncesinde en erken erken modern insanların ortaya çıkışından önceki ve bu dönemin çağdaşı olan geniş arkaik insan kategorisi altında gruplandırılmıştır. Güney Etiyopya'dan Omo-Kibish I, Fas'taki Jebel Irhoud ve Güney Afrika'daki Florisbad kalıntıları Homo sapiens'in en eski kalıntıları arasındadır.

<i>Homo heidelbergensis</i> soyu tükenmiş insan türü

Homo heidelbergensis, Pleyistosen'de yaşamış, soyu tükenmiş insan (Homo) türü. Kalıntıları ilk kez 1907 yılında Heidelberg yakınlarında bir taş ocağındaki çene kemikleri ile keşfedilmiştir. Bulunan çene, modern insanlar gibi küçük dişli olsa da modern insanın aksine çene kemikleri fazlasıysa geniş ve ağırdır.

<span class="mw-page-title-main">Atapuerca Dağları</span>

Atapuerca Dağları,, İspanya'nın kuzeyindeki Kastilya ve Leon'daki Atapuerca kasabası yakınlarında yer alan karstik bir tepedir. Hâlen devam etmekte olan kazı çalışmalarında, Batı Avrupa'daki en eski Homo sakinlerine atfedilen yerel mağaralar kompleksinde zengin fosil yatakları ve taş alet toplulukları keşfedildi. Atatuerca Dağları, Homo erectus, Homo antecessor ve Homo heidelbergensis topluluklarının tercih ettiği "olağanüstü veri rezervi", Alt Paleolitik Çağ'da çökelmiştir.

Kafatası 5 veya D4500 olarak da bilinen Dmanisi kafatası, Gürcistan'ın Dmanisi kentinde bulunan ve erken Homo erectus olarak sınıflandırılan beş kafatasından biridir. Ekim 2013'te bir yayımlanan bir makaleye göre, yaklaşık 1.8 milyon yaşında olduğu tahmin edilmektedir ve Pleistosen Homo türünün en eksiksiz kafatasıdır ve antik çağdaki ilk tam yetişkin hominini kafatasıdır. Araştırmacılara göre, keşif "erken Homo'nun beyinleri küçük, ancak vücut kütlesi, boy ve uzuv oranlarının modern varyasyonun alt sınırına ulaşan yetişkin bireylerden oluştuğuna dair ilk kanıtı sağlıyor."

Dmanisi 3 kafatası olarak da bilinen D2700, 2001 yılında Gürcistan'ın Dmanisi kentinde bulunan ve erken Homo erectus olarak sınıflandırılan beş kafatasından biridir. Neredeyse bütün bir kafatasıdır ve son derece iyi durumdadır. Stratigrafik olarak yaklaşık 1.8 milyon yıl olarak tarihlendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Homo helmei</span>

İlk kez 1932'de Güney Afrika'da (Florisbad) T.F. Dreyer tarafından bulunan bir kafatasından yola çıkarak bu türün varlığı ileri sürülmüştür.

<i>Australopithecus sediba</i> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus sediba, İnsanlığın beşiği olan Güney Afrika'daki Malapa Mağarası'nda bulunmuş, soyu tükenmiş bir australopitesin türüdür. Bu mağarada bulunan çocuk iskeleti, Holotip MH1 olarak, yetişkin dişi iskeleti ise paratip MH2 olarak bilinmektedir. Kalıntılar 1.98 milyon yıl öncesine tarihlenirler ve Paranthropus robustus, Homo habilis/H. rudolfensis ve Homo ergaster/H. erectus ile aynı dönemde yaşamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Ejderha Adamı</span> Buzul Çağı insanı

Ejderha Adamı, Orta Pleyistosen dönemine tarihlenen, Harbin, Heilongjiang, Kuzeydoğu Çin'den neredeyse eksiksiz bir kafatasından tanımlanan bir arkaik insan türüdür. Kafatası 1933'te keşfedildi, ancak çalkantılı bir siyasi atmosfer nedeniyle 2018'e kadar bilim insanlarının eline geçemeyecek ve 2021'e kadar isimlendirilmeyecekti. Tanımlayıcılar, modern insanın Neandertallerden çok H. longi ile daha yakın akraba olduğunu düşünüyorlardı.

<i>Homo bodoensis</i> soyu tükenmiş insansı türü

Homo bodoensis, önerilmiş bir arkaik insan türüdür. 2021 yılında, eskiden H. heidelbergensis/H. rhodesiensis'e veya H. erectus'a atanan Bodo Kafatası'nın yeniden analizi ile tanımlanmıştır. Tanımlayanlar H. bodoensis'in, H. sapiens için atasal olabilecek özelliklere sahip olması ve türün diğer olası örneklerinin coğrafik dağılımı nedeniyle H. sapiens'e yol açmış olabileceğini önerdiler.

<span class="mw-page-title-main">Bodo kafatası</span> 600.000 yıllık hominid fosili

Bodo kafatası, soyu tükenmiş bir hominin türünün fosilidir. 1976'da Jon Kalb liderliğindeki bir keşif gezisinin üyeleri tarafından bulundu. Rift Vadisi Araştırma Misyonu, Bodo kafatasının yanı sıra Aşölyen aletlerinin ve hayvan fosillerinin bulgularına yol açan bir dizi araştırma yaptı. İlk keşif, daha düşük bir yüz bulan Alemayhew Asfaw ve Charles Smart tarafından yapıldı. İki hafta sonra Paul Whitehead ve Craig Wood yüzün üst kısmını buldular. Etiyopya'daki Awash Nehri'nin kuru dallarından birinin yüzeyi boyunca kafatası parçaları keşfedildi. Kafatası, eserler ve diğer hayvan fosilleri, nispeten geniş bir orta kum alanı üzerinde bulundu ve kafatasının yakınında sadece birkaç alet bulundu. Kafatası 600.000 yaşındadır ve şu anda H. bodoensis'in tip örneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Solo insanı</span> bilinen en genç Homo erectus fosili

Solo insanı, Geç Pleistosen'de, yaklaşık 117 ila 108 bin yıl önce, Endonezya'nın Cava Adası'nda Solo Nehri boyunca yaşamış, H. erectus'un bir alt türüdür. Bu popülasyon, türün bilinen son popülasyonudur. Ngandong köyü yakınlarında kazılan 14 üst kafatası parçası, iki kaval kemiği ve bir pelvis parçasından ve sınıflandırmaya bağlı olarak muhtemelen Sambungmacan'dan üç kafatası ve Ngawi'den bir kafatasından bilinmektedir. Ngandong sahası ilk olarak 1931'den 1933'e Willem Frederik Florus Oppenoorth, Carel ter Haar ve Gustav Heinrich Ralph von Koenigswald başkanlığında kazıldı. Ancak daha fazla çalışma, Büyük Buhran, 2. Dünya Savaşı ve Endonezya Bağımsızlık Savaşı nedeniyle ertelendi. Tarihsel ırk kavramlarına uygun olarak, Endonezyalı Homo erectus alt türü başlangıçta Avustralyalı Aborijinlerin doğrudan ataları olarak sınıflandırılmıştı. Ancak Solo insanının artık yaşayan bir torunu olmadığı düşünülmüyor, çünkü kalıntılar, kabaca 50.000 ila 55.000 yıl önce başlayan bölgeye modern insan göçünden çok öncesine tarihlenir.

<i>Lantiyen insanı</i> Asyada bulunmuş hominid fosili

Lantiyen insanı, 1963'te Lantian County, Loess Platosu'ndaki Chenchiawo Köyü'nden neredeyse tam bir çene kemiğinden ve 1964'te keşfedilen Gongwangling Köyü'nden kısmi bir kafatasından bilinen, bir Homo erectus alt türüdür. Kalıntıların ilki yaklaşık 710-684 bin yıl öncesine, ikincisi ise 1.65-1.59 milyon yıl öncesine dayanıyor. Bu, Lantiyen insanını Afrika'nın ötesinde keşfedilmiş ikinci en yaşlı H. erectus ve Doğu Asya'nın en yaşısı yapar. Fosilleri ilk olarak 1964 yılında Woo Ju-Kan tarafından tanımlandı ve bir diğer H. erectus olan Pekin insanının atası olarak kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">Ndutu kafatası</span> Tanzanyada bulunan erken insan kafatası

Ndutu kafatası, Kuzey Tanzanya'daki Ndutu Gölü'nde bulunan, Orta Pleistosen'den bir geç Homo erectus, Homo rhodesiensis, veya erken Homo sapiens'e çeşitli şekillerde atanan bir hominin kısmi kafatasıdır. 2021 yılında, yeni tanımlanan Homo bodoensis türüne ait olabileceği önerildi.

Saldanha kafatası veya Elandsfontein kafatası olarak da bilinen Saldanha insanı, arkaik bir insanın fosilleşmiş kalıntılarıdır. Homo heidelbergensis için önemli örneklerden biridir. Doğrudan tarihlendirilmemiştir ve yaklaşık 0,5 milyon yaşında olduğu tahmin edilmektedir. Alt çenenin bir parçasını içeren kalıntılar, Güney Afrika, Hopefield yakınlarında bulunan Elandsfontein çiftliğinde, değişen kum tepeleri arasında açıkta kalan bir yüzeyde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Petralona 1</span> Yunanistandan bir erken insan kafatası

Petralona 1 (Archanthropus), Yunanistan, Petralona'da bulunmuş, 350.000 ila 150.000 yıllık Homo heidelbergensis kafatasıdır. 1960 yılında J. Malkotsis ve ekibi tarafından, Petralona mağarası'nda keşfedilmiştir.

Apidima Mağarası, Güney Yunanistan'da, Mani Yarımadası'nın batı kıyısında yer alan ve dört küçük mağaradan oluşan bir komplekstir. Mağaranın sistematik olarak incelenmesi sonucunda Paleolitik çağa ait Neandertal ve Homo sapiens fosilleri ortaya çıkarıldı.

<span class="mw-page-title-main">Petralona mağarası</span>

Petralona mağarası, ayrıca Kızıl Taşlar Mağarası olarak da bilinir, Yunanistan'ın Halkidiki yarımadasındaki Selanik şehrinin yaklaşık 35 kilometre (22 mi) güney doğusunda, Petralona köyünün yaklaşık 1 kilometre (0,62 mi) doğusunda, Katsika Dağı'nın batı eteğinde deniz seviyesinden 300 m (984 ft) yükseklikte yer alan bir karstik oluşumdur. 1960 yılında fosilleşmiş bir arkaik insan kafatası bulunduğunda bölge halkın dikkatini çekti. Mağara, erozyon nedeniyle kayada yarıklar oluşmasından sadece bir yıl önce (1959) tesadüfen keşfedilmişti. Etkileyici sarkıt ve dikit oluşumlarıyla dikkat çeken ve yoğun miktarda fosil barındıran mağara kısa sürede jeologları ve paleontologları kendisine çekti. Onlarca yıl süren kazılardan sonra mağara halka açıldı ve bilimsel çalışmalara ait belgeler bitişikteki bir arkeoloji müzesinde sunulmaya başlandı.