İçeriğe atla

Kabardeyler

Kabardeyler
1900'lerin başında Kabardey bir aile ve Kabardey bayrağı
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Türkiye Türkiye1.035.000
Rusya Rusya520,000[1]
Ürdün Ürdün102.000
Suriye Suriye43.000
Suudi Arabistan Suudi Arabistan23.000
Amerika Birleşik Devletleri Amerika Birleşik Devletleri3.600
Almanya Almanya2.100
Özbekistan Özbekistan1.300
Ukrayna Ukrayna473[2]
Diller
Kabardeyce (Doğu Adigece),Türkçe,Arapça
Din
İslam (Hanefi) azı Hristiyan (Mozdok rayonu civarında)

Kabardeyler veya Kabartaylar (Kabardeyce: Къэбэрдей qabardajxar; Adigece: Къэбэртайхэр qabartaːjxar; Türkçe: Kabardeyler; Rusça: кабардинцев kabardintsev; Arapça: القبرطاي أو القبردي), Kuzey Kafkasya'nın yerlisi olan Çerkesleri oluşturan 12 boydan biridir.[3] Rusya içindeki özerk Kabardey-Balkarya Cumhuriyeti'ne adını veren halklardan biridir (diğeri Balkarlar). Nüfuslarının bir kısmı başta Kabartay-Balkar Cumhuriyeti olmak üzere Kuzey Kafkasya ve Rusya Federasyonu içinde olmakla birlikte, büyük bir kısmı 19. yüzyıl sonunda yaşanan soykırım ve sonrasındaki Büyük Çerkes Sürgünü ile birlikte diyasporada yaşamaktadır. Türkiye, Mısır, Suriye ve Ürdün gibi Orta Doğu ülkeleri diyaspora Kabardeylerinin yoğunluk kazandığı yerler olmakla birlikte Avrupa ve Kuzey Amerika'da da önemli sayıda Kabardey nüfusu bulunmaktadır.

Adlandırma

Kabardey kendilerine verdikleri isimken diğer Çerkes boyları ve Abazalar onlara Kabartay der.[4]

Tarih

Kabardeyler kendilerini Kabardey, Ruslar ise Kabardintsi olarak adlandırırlar. Kuzey Kafkasya’nın merkez bölgesinde yaşarlar. Çoğunluk Kabardino-Balkarya Cumhuriyetinde yaşar. Ancak Adige Özerk İl’inde de bazı yerleşim birimleri vardır.

Sonunda üç ayrı ulusal grup şekline gelen Kabardeyler, Çerkesler ve Adigeler aslında hepsi aynı kökten gelmelerine aynı adı (Adige) taşımalarına karşın Kabardey adı daha spesifik olmak bakımından yalnızca bir alternatif olarak kullanılır. Adige kabilelerinin orijinal yerleri Kuban Nehri'ydi ama 14.yüzyıl başlarında Büyük Kabardey olarak bilinegelen bölgedeki Terek Irmağı'nın sol kıyısında birçoğu yerleşmiş bulunuyordu. 15.yüzyıl başlarında Küçük Kabardey olarak bilinen yere de yerleştiler.

Kabardeyler yetiştirdikleri Kabardinskaya cinsi atlarla da meşhurdurlar.

Kabardeyler çevrelerindeki kavimlerin bir kısmını yönetimleri altına aldıkları için 15.yüzyılda güçlendiler. 16.yüzyılda Kabardeyler Kırım Tatarlarının saldırılarıyla yağmalandılar ve kısmen yönetimlerine girdiler. Aralarındaki ilişki her zaman düşmanca değildi. Zira Kırım Hanları çocuklarını yetiştirmeleri için Kabardey prens ailelerine gönderiyorlardı. Ayrıca Kırım'ın etkisiyle İslamiyet bu bölgeye iyice yerleşti. Kabardeyce zaten bir süreden beri Müslüman bulunuyordu (13.-14.yüzyıl cami kalıntıları bu bölgede bulundu). Buna karşın 1557'de Kabardeyler IV.İvan'a (Korkunç İvan), Tatarlara karşı korunmak için elçi gönderdiler. Bu istekleri yerine getirildi ve İvan'ın bir Kabardey prensesiyle evlenmesinden sonra ilişkiler daha da kuvvetlendi. 1561’de Ruslar Terek nehri üzerine bir kale inşa ettiler, 1567'de bir başka kale kuruldu.

Büyük Kabarda Beyi Mehmed Bey Ocak 1583'te Osmanlı İmparatorluğu'na bağlılığını bildirdi.[5][6] Özdemiroğlu Osman Paşa'nın 1583 Ekim'inde Kırım Seferi için Derbent'ten (Demirkapı) ayrılarak ordusuyla Kuzey Kafkasya üzerinden yürüdüğü sırada Kabarda halkı Osman Paşa’yı coşkun sevgiyle karşıladılar ve tabiiyet arz ettiler.[7] Diğer Çerkes kabilelerinin aksine, Kabarda Beylerine Osmanlı padişahlarınca yazılan fermanlarda "Cenâb-ı Emaret Meab" hitabı kullanılmak suretiyle Kabarda beylerinin diğer beylere üstünlüğü ve hükümranlıkları vurgulanıyordu.[6][8]

17.yüzyılda Ruslar bölgeye iyice yerleşmiş ve Kafkasların daha derinlerine uzanmak için hazırdılar. Osmanlılar ve İranlılarda Kafkasları ele geçirmeye çalışıyorlardı ve 18.yüzyıl, arka arkaya savaşlara sahne oldu. Belgrad antlaşması(1739), Kabardey'i tarafsız bir devlet ve Osmanlılar ile Ruslar arasında bir tampon bölge durumuna getirdi. 1774'teki Küçük Kaynarca antlaşmasıyla bölge Ruslara bağlandı. Rusların Kafkasya'da yayılmaları sık sık yerli halkın isyanına neden oldu ve çok uzun, çok kanlı savaşlar olmasına karşın bu yayılma durdurulamadı. 20.yüzyıl bölgeye yeni karışıklıklar getirdi. Rus devriminden sonra milliyetçi partiler, Bolşevikler, Menşevikler ve Beyaz Ordu'nun üstünlük mücadelesi dolayısıyla Kafkaslar çalkantıya gömüldü. Kabardey'de üstünlüğü 1918'de Sovyetler sağladı. Ancak Kabardino-Balkarya ili, 16 ocak 1922'de kuruldu. 5 aralık 1936'da özerk cumhuriyet şekline dönüştürüldü. Ağustos 1942'de Almanlar bölgeyi 6 aylık bir süre işgal ettiler. Bir yıl sonra bütün Balkarlar Nazilerle işbirliği yaptıkları gerekçesi ile (Mart 1944'te) Orta Asya ve Kazakistan'a sürgün edildi. Balkarya adı cumhuriyetin unvanından silindi ve 1957'de sürgün edilen halkların haklarının geri verilmesine kadar değiştirilmedi.

Kabardino-Balkarya olarak da bilinen Kabardey-Balkar Cumhuriyeti, Kuzey Kafkasya'da Rusya Federasyonu içindedir. Doğu ve güneydoğusunda Kuzey Osetya, güneybatıda Gürcistan Cumhuriyeti, batıda ise Karaçay-Çerkessk Cumhuriyeti ile komşudur. Yüzölçümü 12.500 km², Başkenti Nalçik olan cumhuriyetin 7 kasabası ve 8 yerleşim birimi bulunuyor. Ortalama nüfus yoğunluğu, 56.6 km². Başlıca kaynakları molibden ve tungten depozitleri ve bunları işleyen fabrikalar, makine üretimi ve kimya endüstrisi, inşaat malzemeleri üretimi, kereste, gıda ve diğer hafif endüstrilerdir. Tarım alanında ise tahıl ziraatı (buğday ve mısır) meyve yetiştirme ve bağcılık,koyun,domuz ve at çiftçiliği,arıcılık ve ipekböcekçiliğidir.

Dil

[9] Ulusal dil Kabardeycedir. Kuzeybatı Kafkas dillerinin Çerkes dilleri kolunda bulunur. Adigece ile yer yer karşılıklı anlaşılabilirliğe sahiptir. Kabardeyler de Adige grubuna dahil olduğu için her iki dil de Adığabze (Adigece) olarak adlandırılır. Kabardey dilinde dört lehçe vardır: Büyük Kabardey, Mozdok, Beslan ve Kuban. Büyük Kabardey ve özellikle de Beslan lehçesi yazın dili için esas alındı. Lehçeler arasındaki fark özellikle çok az ve çoğunlukla fonetik ve morfolojiktir. Sözcük hazinesi Arapça, Türkçe, Rusça ve Farsçadan çok sayıda sözcük içerir. Yerli sözcük yapılarında ilk göze çarpan özellik eş sesli ve çok anlamlı olmasıdır. İlk Kabardey gramer kitabı Pedagog Sh. B. Nogmov (1840-1843) tarafından derlendi. İlk Kabardeyce-Rusça sözlük 1889'da çıktı. Sovyet yönetimi döneminde Kabardey dilinin bazı yönleri (tarihi gelişimi, lehçe farlılıkları vb) kısmen detaylı olarak çalışıldıysa da yönetim,hukuk ve resmi prosedürde Rusça kullanılır. Ancak gerekirse Kabardeyce de kullanılabilir.

Din

Kabardeylerin çoğunluğu Müslümandır.İslam Kırım Tatarları ve Osmanlı İmparatorluğu aracılığla Kabardeyler arasında yaygınlaştırılmıştır.Özellikle İslam dini 17. ve 18.yüzyıllarında baskın bir şekilde yayılmıştır.Bugün Kafkasya'da Mozdok rayonu Kabardeyleri hariç tüm Kabardeyler Müslüman'dır. Kabardeyler Hanefi Müslüman'dır.

Eğitim

[10] 1958 de Kabardeyce 1.ve 4. sınıflarda eğitim dili olmasına karşın 1972'lerden sonra öğretim dili Rusça olan okullarda seçmeli ders olarak verilmeye başlandı. Son dönemde ise eğitim dili Rusça olmakla birlikte Kabardeyce-Adigece de ilkokuldan liseye kadar zorunlu ders, üniversite de ise isteğe bağlı seçmeli ders olarak okutulmaktadır. Cumhuriyet'te 1957'de kurulan bir üniversite, jeofizik enstitüsü, ekonomi, dil, tarih ve edebiyat araştırmaları enstitüsü bulunmakla birlikte bu kurumlarda Kabardeyce eğitim verilmemektedir (yalnız isteyenler için seçmeli ders olarak okutulmaktadır).

İlk Gazete 1920 yılında yayınlanmıştır. Şu anda Kabardeyce, Rusça ve Balkarca gazeteler yayınlanmaktadır. Yine belirtilen dillerin hepsinde radyo ve sınırlı sürelerde olmakla birlikte tv yayını yapılmaktadır (ortalama günde 4 saat).

1980 yılı içerisinde Kabardeyce yayımlanmış kitap baskı adedi 172.000'dir. Cumhuriyet'te bu güne değin 1923-1924 Latin harfleri, 1924-1936 Latin harfleri (Yakovlev'in versiyonu), 1936 Kiril alfabesi alınmış olup sonuncusu günümüzde de kullanılmaktadır.

Makale serilerinden
Çerkesler
Çerkes bayrağındaki oklar
Diaspora
Farklı kimliğini sürdüren Çerkes toplumları

Tamamen asimile olmuş Çerkes toplumları

Din
Çerkeslerin dini
Kültür
Tarih
Antik

Ortaçağ

Modern

Günümüz

Çerkes boyları
Hala var olanlar
  • Abzeh
  • Besleney
  • Bjeduğ
  • Çemguy
  • Hatukay
  • Kabardey
  • Şapsığ
  • Ubıh

Rus istilası sırasında yok olanlar:

Antik ve ortaçağ boyları:

  • Arrechi
  • Agri
  • Aspurgiani
  • Cercetae
  • Dandarii
  • Dosci
  • Gruvun
  • Meotlar
  • Obidiaceni
  • Sittaceni
  • Tarpetes
  • Toreatae
  • Zygii
Kuruluşlar
Alakalı etnik gruplar


Kaynakça

  1. ^ "Итоги переписи (Rusça)". perepis2002.ru. 2002. 2 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014. 
  2. ^ "About number and composition population of Ukraine by data All-Ukrainian census of the population 2001". Ukraine Census 2001. State Statistics Committee of Ukraine. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2012. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2013. 
  4. ^ Papşu, Murat. Adığece kelimelerin yazılışı 19 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Nart Dergisi Sayı 70
  5. ^ Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Mühimme Defteri, No.48, Hk.730
  6. ^ a b "Osmanlı Devleti ve Kafkasya", M. Sadık Bilge, Eren Yayınevi ,İstanbul (2005), s.82
  7. ^ "Özdemiroğlu Osman Paşa", Yücel Öztürk, Journal of International Eastern European Studies/Uluslararası Doğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, Yıl.4, Sayı.1, (Yaz 2022), s.212
  8. ^ Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Mühimme Defteri, No.61, Hk.41
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2013. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2013. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çerkesler</span> Kafkas halkı

Çerkesler ya da Adigeler, Kuzey Kafkasya'da, tarihi Çerkesya'nın yerli halkı olan etnik grup. Rus İmparatorluğu tarafından işlenen Çerkes Soykırımı'nın sonucunda Çerkeslerin çoğu öldürülmüş, kalanlar ise Osmanlı topraklarına sürülmüştür. Çerkesler Çerkesçe konuşur ve neredeyse tamamı Sünni Müslümandır. Çerkesya eski zamanlardan beri istilalara maruz kalmıştır; izole edilmiş arazisi, bitmeyen savaşlarla birlikte Çerkes ulusal kimliğini büyük ölçüde etkilemiştir. Çerkes bayrağı Çerkeslerin millî bayrağıdır ve yeşil zemin üzerinde dokuzu yay, üçü yatay şekilde on iki altunî yıldız ve üç çapraz oktan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Kabardeyce</span> Türkiye, Ürdün, İsrail ve Rusyada konuşulan bir Kuzeybatı Kafkas dili

Kabardeyce, Kabardey Çerkesçesi veya Doğu Çerkesçesi, çoğunluğu Kabartay-Balkarya'da yaşayan Kabardeylerin ve Besleneylerin konuştuğu Çerkes dilleri grubundan bir dildir. Adigece ile karşılıklı anlaşılabilirlik düzeyi yüksektir. Kabardeyce, Rusya'ya bağlı Kabardey-Balkar ve Karaçay-Çerkes cumhuriyetlerinde kullanılan resmî diller arasındadır. Bunun dışında Suriye, Ürdün, Türkiye ve Rusya'daki Krasnodar ve Stavropol Kraylarında konuşulmaktadır. Kabardeyceyi 1 milyon civarında insanın konuştuğu tahmin edilmektedir. Kabardeyce 1924 öncesinde Arap alfabesini, 1924-1936 arası Latin alfabesini kullanmıştır. 1936'dan beri Kiril alfabesini kullanmaktadır. Kaberdeyce, diğer tüm Kuzeybatı Kafkas dilleri gibi karışık bir dilbilgisi sistemine sahiptir. Kabardeycenin dört ana lehçesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kabardino-Balkarya</span> Rusya Federasyonundaki özerk cumhuriyet

Kabardino-Balkarya Cumhuriyeti ya da Kabardino-Balkarya, Rusya'nın 8 bölgesinden (okrug), 7 bölgeyi (region) içeren Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi'nde (okrug), "etnik adlar taşıyan" çokuluslu cumhuriyetlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Adige Cumhuriyeti</span> Rusyaya bağlı özerk cumhuriyet

Adige Cumhuriyeti (AC), Kuzey Kafkasya'da Rusya Federasyonu üyesi bir cumhuriyet. Kafkas Dağlarının kuzeyinde, Krasnodar Kray sınırları içinde yer alır. Cumhuriyetin yazıçeviri olarak adı Respublika Adıgeya olup Adigeya olarak da bilinir. Adige Cumhuriyeti adını, günümüzde nüfusun daha azı durumunda olan Batı Çerkeslerinden alır. Başkenti Maykop'tur. Yüzölçümü 7.600 km², nüfusu 440327 (2010). Nüfus yoğunluğu 58.8'dir. Adige Devlet Üniversitesi cumhuriyetin üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzeybatı Kafkas dilleri</span>

Kuzeybatı Kafkas dilleri ya da Abhaz-Adige dilleri, Kafkasya'ya özgü bir dil ailesidir ve asıl olarak Kafkasya'nın kuzeybatı bölümünde ve dünyanın birçok ülkesine dağılmış diaspora ülkelerinde konuşulur. Kuzey Kafkas dillerini oluşturan iki gruptan biridir. Kafkasya'ya özgü iki dil ailesi daha bulunmaktadır ve bunlar Kuzeydoğu Kafkas dilleri ve Güney Kafkas dilleridir. Bu üç dil ailesi arasında kanıtlanmış bir köken bağı bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çerkesya</span> Kuzeybatı Kafkasyada Adige kabilelerinin birleşmesi ile kurulmuş eski bir devlet

Çerkesya, günümüzde Rusya sınırlarında kalan Kuzeybatı Kafkasya'da var olmuş tarihî ülke ve bölge. Rus-Çerkes Savaşı sonucunda Çerkesya yıkılmış ve Çerkes nüfusunun %75-90'ı topluca katledilmiş, kalan Çerkeslerin büyük kısmı da Osmanlı topraklarına sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Balkarlar</span> Rusyanın Kuzey Kafkasya bölgesinde yaşayan türk budunu

Balkarlar, Kuzey Kafkasya'da yaşayan Türk halklarından biridir. Çoğunluğu, Rusya içindeki Kabardey-Balkarya cumhuriyetinde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Nalçik</span> Rusyada şehir

Nalçik, Rusya’nın güneyindeki Kuzey Kafkasya'da yer alan Kabardey-Balkarya Cumhuriyeti'nin başkentidir. Kafkas Dağları eteklerinde, 550 metre yükseklikte kurulmuştur. Kent, 150 km²’lik bir alana yayılır. Kentin 991 hektarlık bir yeşil alanı vardır. Nüfusu: 240.203 (2010).

Adigece, Adığece veya Batı Çerkesçesi, Kuzeybatı Kafkas dilleri ailesinin Çerkes dilleri kolunda yer alan bir dildir. Aynı koldaki Kabardeyce ile karşılıklı anlaşılabilirliğe sahiptir. Kuzey Kafkasya’da yer alan eski Batı Çerkesya topraklarını kapsayan Adige Cumhuriyeti ile Krasnodar Krayı bölgelerinde ve Çerkes Sürgün ve Soykırımı ile Kafkasya'dan Osmanlı İmparatorluğu topraklarına zorla sürülen ve bugün Türkiye ve Ürdün gibi ülkelerde yaşayan Çerkesler tarafından konuşulur. Kiril alfabesiyle yazılan dil, geçmişte Arap ve Latin alfabeleriyle de yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Karaçaylar</span> Kafkasya’da yaşayan Kıpçak kökenli Türki halk

Karaçaylar veya Karaçaylılar, çoğunluğu Rusya'ya bağlı Karaçay-Çerkesya'da yaşayan bir Türk halkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kabarda</span>

Kabarda Prensliği veya Doğu Çerkesya, tarihsel ülke.

<span class="mw-page-title-main">Karaçay-Balkarca</span>

Karaçay-Balkarca, Karaçay-Malkarca ya da Davluca, Kuzey Kafkasya'da yaşayan Karaçaylar ve Balkarların konuştukları dil. İki halkın dilleri birbirine çok yakın olduğu için ortak bir adla adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kafkasya</span>

Kuzey Kafkasya, Avrupa kıtasında olup Asya ile sınırı olan bir bölgedir. Bölgenin tamamı, Rusya sınırları içindedir.

<span class="mw-page-title-main">Kafkasya halkları</span>

Kafkasya halkları, Kafkasya'da yaşayan halklar. Bu halklar, coğrafi olarak Kuzey Kafkasya halkları ve Güney Kafkasya halkları biçiminde adlandırılırlar. Etnik açıdan, özellikle dil açısından da Kafkasya yerlileri, Hint-Avrupa kökenliler ve Türk asıllı halklar biçiminde üç öbeğe ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Çerkessk</span> Karaçay-Çerkezyada bir şehir

Çerkessk, Rusya Federasyonu üyesi Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti'nin başkenti.

<span class="mw-page-title-main">Mariya Temryukovna</span>

Mariya Temryukovna veya doğum adıyla Goşenay İdar, Orta Çağ Çerkes prensesi ve Rus Çariçesi. Kabarda baş prensi Temruk'un kızı ve ilk Rus çarı IV. İvan'ın ikinci eşi.

<span class="mw-page-title-main">Çerkes dilleri</span> Kuzeybatı Kafkas dil ailesinin alt bölümü

Çerkes dilleri, Kuzey Kafkasya’da, Rusya'ya bağlı Adigey, Karaçay-Çerkesya ve Kabartay-Balkarya cumhuriyetleri ile Krasnodar Krayı'nda yerli Çerkeslerin ve bugün Türkiye, Ürdün, Suriye ve İsrail gibi ülkelerde yaşayan diaspora Çerkeslerinin dili ya da lehçeleri birliğidir. Batı (ady) ve Doğu (kbd) olmak üzere her biri resmî olarak dil kabul edilen iki formu bulunur. En yakın akrabası 1992 yılında soyu tükenen Ubıhça [uby], en uzak akrabaları ise Abazaca [abq] ile Abhazca [abk] olup hepsi de Kuzeybatı Kafkas dilleri adıyla bir grupta toplanır. 17. yüzyılda Evliya Çelebi tarafından Çerkesçenin ilk kaydı yapılmıştır. Çerkesçe eklemeli dillerden olup ergatif yapı görülür.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Çerkesleri</span>

Doğu Çerkesleri ya da Doğu Adığeleri, Çerkeslerin doğu kolu olup Doğu Çerkesçesini konuşan ve Rusya'ya bağlı Karaçay-Çerkesya ile Kabartay-Balkarya Cumhuriyetlerinde yaşayan ve Çerkes Sürgünü'nde Çarlık Rusyası döneminde Kafkasya'dan Osmanlı İmparatorluğu topraklarına sürülüp tehcir ettirilen ve bugün Türkiye'de diasporayı (хэхэс) oluşturan Kuzey Kafkas halkı. Günümüzde Kafkasya'daki Çerkeslerin çoğu Doğu Çerkesleri azı Batı Çerkesleri iken, diasporada bunun tam tersidir. Kafkasya'da Kuzey Osetya’nın Mozdok bölgesinde yaşayan 3 bin kişilik bir Hristiyan Kabardey topluluk dışında Çerkeslerin tamamı Sünni Hanefi Müslümandır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kafkasya halkları</span> gizlilik

Kuzey Kafkasya halkları, Çarlık Rusyası döneminde Kuzey Kafkasya’da yaşarlarken Kafkas-Rus Savaşında yenilmeleri üzerine 1864 Çerkes Sürgünü'nde Osmanlı İmparatorluğu topraklarına sürülüp tehcir ettirilen ve bugün diaspora olarak Türkiye, Suriye ve Irak gibi ülkelerde yaşayan Adığe ve Adığe olmayan Kuzey Kafkas halklarına Türkiye ve Ortadoğu'da verilen ortak ad. Çerkeslerin baskın unsurunu oluşturan Adığeler dışında ayrıca Kuzeybatı Kafkas dillerini konuşan Ubıhlar, Abazalar, Abhazlar; İran dillerini konuşan Osetler; Türk dillerini konuşan Karaçaylar, Balkarlar; Kuzeydoğu Kafkas dillerini konuşan Çeçenler, İnguşlar ve Dağıstan halkları da bu tanımlamaya girer. Sünni Müslümandırlar. Karaçaylar, Balkarlar ve Adığeler Hanefi mezhebinden, İnguşlar, Çeçenler ve Dağıstanlılar ise ağırlıklı olarak Şafii mezhebindendir. Türkiye'deki Çerkeslerin 893 köy-kasabası bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kabardey-Balkarya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Kabardey-Balkarya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Eski Sovyetler Birliği'nde Rus Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyetinin özerk bir cumhuriyeti idi ve başlangıçta Dağ Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin bir parçası idi. 16 Ocak 1922'de bölge, 1 Eylül 1921'de Dağ ASSR'sinden ve Kabardey Balkar Özerk Bölgesi'nden ayrıldı. 5 Aralık 1936'da özerk bir cumhuriyet haline geldi. Kabardey-Balkar ASSR, 30 Ocak 1991'de devlet egemenliğini ilan etti. Şu anda Kabardey-Balkar Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu'nun federal bir konudur. Kabardey-Balkar ASSR, Sovyetler Birliği'nin varlığı sırasında başka egemen devletlerle sınırlanmamıştır. Çeçen-İnguşya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti gibi Kabardey-Balkar ASSR iki ulus arasında paylaşıldı. Her iki özerk cumhuriyet, Rus Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin bir parçası olarak ikamet etmiş ve Rusları etnik çoğunluk olarak nitelendirmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.