İçeriğe atla

Kaʻahumanu

Kaʻahumanu
Hawaii Kraliçesi Ka'ahumanu.
Hawaii Kraliçesi Ka'ahumanu.
Hawaii Kraliçesi
Hüküm süresi1795-1819
Önce gelenKamāmalu
Doğum17 Mart 1768
Puu Kauiki, Hāna, Maui
Ölüm5 Haziran 1832 (65 yaşında)
Mānoa Valley, Honolulu yakınları, Oahu
DefinRoyal Mausoleum (Mauna ʻAla)
Eş(ler)iKamehameha I
Kaumualiʻi
Kealiʻiahonui
Tam adı
Elizabeth Kaʻahumanu
HanedanKamehameha
Kekaulike
BabasıKeʻeaumoku II Pāpaʻiahiahi
AnnesiNāmāhāna-i-Kaleleokalani

Kaʻahumanu (17 Mart 1768 - 5 Haziran 1832) ("tüylü manto") konsort kraliçeydi ve Kuhina Nui olarak Hawaiʻ i Krallığının naibi olarak hareket etti. Kral I. Kamehameha'nın en sevdiği karısıydı ve aynı zamanda politik olarak en güçlü olanıydı ve ilk iki halefinin hükümdarlığı sırasında krallıkta eş-yönetici olarak hatırı sayılır bir güce sahip olmaya devam etti.

Erken dönemleri

Kaʻahumanu, Hawaii'nin Maui adasındaki Hāna'da Puu Kauiki adlı bir mağarada 17 Mart 1768'de doğdu. Mevcut Kaahumanu Derneği, 17 Mart'ta adaşı olduğu doğum gününü kutlamaktadır.[1]:174 Babası Keʻeaumoku Papaʻiahiahi, Hawaiʻi adasından kaçak bir aliʻi (asil) idi ve annesi üvey kardeşi Maui'nin merhum kralı Kamehameha Nui'nin karısı Nāmāhānaikaleleokalani idi. Annesi aracılığıyla Maui'nin birçok kralıyla akraba oldu. Babası aracılığıyla, her ikisi de Hawaiʻi adasının ortak atası olan Prenses Kalanikauleleiaiwi'yi paylaşan Kamehameha I'in üçüncü kuzeniydi. Adını babasının rakibi Kahekilinuiʻahumanu'dan aldı.

Kardeşleri arasında Hawaii adasının Valisi John Adams Kuakini, Kraliçe Kalākua Kaheiheimālie ve Maui Valisi George Keʻeaumoku II bulunmaktadır.[] Babası, Kamehameha I'in danışmanı ve arkadaşı idi ve sonunda Maui'nin kraliyet valisi oldu. Kaʻahumanu'nun on üç yaşındayken onunla evlenmesini ayarladı. Kamehameha'nın çok sayıda karısı vardı ama Kaʻahumanu gözdesi olacak ve adaları birleştirmek için savaşını teşvik edecekti.

Naip kraliçe

Kaʻahumanu, Kamehameha'nın en sevdiği eşlerinden biri ve en güçlüsüydü. Kamehameha'nın 8 Mayıs 1819'da ölümü üzerine Kaʻahumanu, merhum kralın, Hawaiʻi Krallığı üzerindeki yönetimini Kamehameha II adını alan 22 yaşındaki oğlu Liholiho ile paylaşmayı dilediğini duyurdu. Danışmanlar konseyi, eş vekil veya modern zaman başbakanına benzer bir şekilde, onun için kuhina nui görevini kabul etti ve oluşturdu. Güç tabanı büyüdü ve hem Kamehameha II hem de Tahtı Kamehameha III olarak devralan Kauikeaouli'nin hükümdarlığı sırasında Kraliçe Naibi olarak hüküm sürdü.

Bazı açılardan Kaʻahumanu, zamanının ilerisindeydi ve kendi menfaatine olmasına rağmen, yerli Hawai kadınlarının haklarını savundu. 'Ai Noa (bedava yemek) olarak bilinen şeyde Kaʻahumanu, son kocasının eşlerinden biri olan ve aynı zamanda Kamehameha II'nin hükümdarlığı sırasında Kraliçe Naibi olan Keōpūolani ile genç kralla aynı masada yemek yemek için komplo kurdu. Özellikle, Kahuna-nui krallığının, Hewahewa Kapusunu kaldırmaya yönelik çabalarını desteklemek için bu komployu destekledi. Ölümüne yol açması gereken büyük bir kapu'yu bozdu, ancak oğlu onu öldürmeyi reddetti; bu olay, monarşinin kapu'ya olan desteğini etkili bir şekilde kırdı ve sistemin yasa dışı olmasına neden oldu

Kaumualiʻi of Kauaʻi

Kauaʻi adası ve onun konusu olan Niʻihau adası, Kamehameha tarafından hiçbir zaman zorla fethedilmedi. Yıllarca süren direnişin ardından, Kamehameha'nın donanması karşısında kansız bir teslimiyet için pazarlık yaptılar. 1810'da adanın Kralı Kaumualiʻi, Kamehameha'nın vasalı oldu. Kamehameha I öldüğünde, Kamehameha II ve Ka'ahumanu Kaua'i'nin krallıktan kaçacağından korkuyordu. Birliği korumak için 9 Ekim 1821'de Kaumualiʻi'yi kaçırdılar ve Kaʻahumanu onunla zorla evlendi. Kaumualiʻi 1824'te öldükten ve Kaumualiʻi'nin oğlu Humehume tarafından bir isyan bastırıldıktan sonra, diğer oğlu Kealiʻiahonui ile evlendi.

Hıristiyan olması

Nisan 1824'te Kaʻahumanu, Protestan Hristiyanlığı benimsediğini açıkça kabul etti ve tebaasını imanla vaftiz edilmeleri için teşvik etti.[2] Aynı yıl, Hawaii'yi Hristiyan etiği ve değerleri ve On Emir'den sonra modellenen ilk kodlanmış yasaları ile sundu. Kaʻahumanu, 5 Aralık 1825'te bugün Kawaiahaʻo Kilisesi'nin bulunduğu yerde vaftiz edildi. "Elizabeth" adını aldı.[3]:278

Misyonerler Kaʻahumanu'yu Honolulu'da Barış Meryem Ana Katedrali'ni kuran Roma Katolik Kilisesi'nin ada ülkesinden kaldırılması gerektiğine ikna ettiler. 7 Temmuz 1827'de ilk Katolik misyonerlere gitme emri verdi. 1830'da Kaʻahumanu, Katolik öğretilerini yasaklayan ve yasayı çiğneyenleri sınır dışı etmekle tehdit eden bir yasa imzaladı.

1832'de Kaʻahumanu Maui'yi ziyaret etti ve şimdi Ka'ahumanu Kilisesi'nin bulunduğu yere geldi ve Jonathan Smith Green'in başkanlık ettiği hizmetlere tanık oldu. Bunu gören Kraliçe Ka'ahumanu, Cemaatçi misyondan kalıcı kilise yapısına onun adını vermesini istedi.[4] Ancak, bu talep, Edward Bailey'in sitedeki dördüncü ve mevcut yapıyı Kraliçe'den sonra adlandırdığı 1876 yılına kadar yerine getirilmedi.

Amerikan ilişkilerinin kurulması

Kaʻahumanu ve Kral Kamehameha III, Hawaiʻi Krallığı ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ilk antlaşmayı Başkan John Quincy Adams yönetiminde 1826'da müzakere etti. Antlaşma, Amerikalı tüccarlara borçları olan yerli Hawaiililerin sorumluluğunu üstlendi ve faturayı 150.000 dolar değerinde sandal ağacı ile ödedi; bu, tüccarlara borcu olan şeflerin desteğini kazandı. Aynı belge aynı zamanda Amerikalıların iş yapmak için Hawaii'nin tüm limanlarına girme hakkına sahip olmasını sağlayan bir serbest ticaret anlaşmasıydı. Amerikalılara ayrıca Hawaii mahkemelerinde dava açma ve Hawai yasaları tarafından korunma hakkı verildi.

1827'de Kaʻahumanu rüzgarlı adalar turundan döndükten sonra sağlığı giderek azaldı. Hastalığı sırasında misyonerler, adı altın harflerle kazınmış kırmızı deriye ciltlenmiş, Yeni Ahit'in ilk nüshasını Hawaii dilinde basmışlardı. Honolulu yakınlarındaki Mānoa Vadisi'nde 5 Haziran 1832'de bağırsak hastalığından ölümüne kadar onunla birlikte tutuldu.[5] Cenazesi, Hawaiʻi'nin Westminster Manastırı olarak görevlendirilen Kawaiahaʻo Kilisesi'nde düzenlendi. Hizmetlere Hiram Bingham başkanlık ediyordu. ʻIolani Sarayı arazisine defnedildi, ancak cenazesi daha sonra Kraliyet Mozolesi'ne taşındı. Waiola Kilisesi mezarlığındaki büyük anıt, aslında yanına gömülmeyi ümit ettiği Kaumualiʻi anıtıdır.[6]

Notlar

Hawaiʻi'nin Büyük Adası'ndaki Hawaii Belt Road, 19 numaralı eyalet otoyolunun bir kısmına onun adı verilmiştir. Bu yol Kailua-Kona ve Kawaihae kasabalarını birbirine bağlar. Yerel halk tarafından genellikle "Kraliçe K" olarak anılan bu yol, Ironman Dünya Şampiyonası Triatlonunun bisiklet ve koşu kısımları için kullanılır.[7] Ayrıca Kona Uluslararası Havaalanı'na erişim sağlar.

Queen Ka'ahumanu Center Alışveriş Merkezi, Kahului, Maui'deki 275 West Ka'ahumanu Bulvarı'nda (Hawai state route 32) yer almaktadır (20°53′12″K 156°28′30″B / 20.88667°K 156.47500°B / 20.88667; -156.47500 (Queen Kaʻahumanu Center)).[8]

Bir Hawai yurttaşlık kulübü olan Kaʻahumanu Topluluğu, mirasını kutlamak, yoksullara ve hastalara hizmet etmek ve Hawai kadın liderliğinin önemini desteklemek için 1864 yılında kuruldu ve adı onun onuruna seçildi.[9][10][11][12]

Soy ağacı

Kaynakça

  1. ^ Notable Women of Hawaii. University of Hawaii Press. 1984. s. 174. ISBN 0-8248-0820-7. 11 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020. 
  2. ^ Paradise Past: The Transformation of the South Pacific, 1520-1920. Jefferson, NC: McFarland. 2012. s. 113. ISBN 978-0-7864-9298-5. OCLC 817224972. 
  3. ^ A Residence of Twenty-one Years in the Sandwich Islands. Third. H.D. Goodwin. 1855 [1848]. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020. 
  4. ^ "NPS Focus National Register – Ka'ahumanu Church". National Register of Historic Places. National Park Service. 
  5. ^ Hawaiian Kingdom 1778-1854, Foundation and Transformation. University of Hawaii Press. 1965 [1938]. s. 133. ISBN 978-0-87022-431-7. 25 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020. 
  6. ^ Find a Grave'de Kaʻahumanu
  7. ^ "Course Maps: World Championship". Ironman web site. World Triathlon Corporation. 17 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2009. 
  8. ^ "Queen Kaʻahumanu Center". 26 Mart 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "History". ʻAhahui Kaʻahumanu. 6 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2016. 
  10. ^ Dawrs (April–May 2002). "Civic Pride". Hana Hou!. 5 (2). Honolulu. 29 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2010. 
  11. ^ Sajecki (6 Kasım 2005). "Molokaʻi Kaʻahumanu chapter is 75". Honolulu Star-Advertiser. Honolulu. 5 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020. 
  12. ^ Anwar (11 Haziran 2001). "Sisterhood keeps old traditions alive". Honolulu Star-Advertiser. Honolulu. 6 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tuvalu</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Tuvalu; Büyük Okyanus'ta, dokuz adet mercan adasından oluşan Polinezya ülkesidir. İngiliz Milletler Cemiyetine üye olup devlet başkanı olarak Birleşik Krallık kralını kabul eder. A.B.D.'ye bağlı bir eyalet olan Hawaii Adası ile Avustralya arasında bulunmaktadır. Komşu ülkeleri Kiribati, Samoa ve Fiji adaları olan Tuvalu, 26 km²lik bir yüz ölçümüne sahiptir. Tuvalu, dünyada Vatikan, Monako ve Nauru'dan sonra en küçük, Vatikan'dan sonra ise en az nüfusa sahip ikinci bağımsız ülkedir. Ayrıca, Birleşmiş Milletler'e üye olan en az nüfuslu ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Hawaii</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Hawaii ya da Havai, Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletlerinden biridir. Büyük Okyanus'da bulunan ve tamamen adalardan oluşan tek eyalettir.

<span class="mw-page-title-main">Sanford B. Dole</span> Amerikalı yargıç (1844 – 1926)

Sanford Ballard Dole Hawaiʻi Krallığı'nın, protektorasının, cumhuriyetinin ve bölgesinin siyasetçisi ve hukukçusu.

<span class="mw-page-title-main">Oahu</span> A.B.D. eyaleti Hawaiiye bağlı ada

Oahu veya Oʻahu, Büyük Okyanus'ta ABD'ye bağlı bir eyalet olan Hawaii'nin bir adasıdır. "Gathering Place" olarak da anılır.

<span class="mw-page-title-main">David Howard Hitchcock</span> Amerikalı sanatçı (1861 – 1943)

David Howard Hitchcock, Paris'te resim öğrenimi görüp 1893'te Havai'ye geri döndü ve öğrenimine burada Jules Tavernier eşliğinde devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Elizabeth Bowes-Lyon</span> Birleşik Krallık kraliçesi (1900-2002; hd. 1936-1952) ve kraliçe II. Elizabethin annesi

Elizabeth Angela Marguerite Bowes Lyon, II. Elizabeth'in annesi, VI. George'un da eşidir. 11 Aralık 1936 ile 6 Şubat 1952 yılları arasında eşinin hükümdarlığı döneminde Birleşik Krallık ve İngiliz Dominyonları kraliçeliği, 1947 yılına kadar Hindistan imparatoriçeliği yapmış. Eşinin ölümü üzerine hükümdar olan büyük kızı II. Elizabeth'in kraliçe olmasından kendi ölümüne kadar Ana Kraliçe unvanı taşımış bir İskoç aristokratıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lüzinyanlı Guy</span> Fransız yazar (1150-1194)

Lüzinyanlı Guy ya da Guy de Lusignan, Evlilik yoluyla bir Haçlı devleti olan Kudüs Krallığı'nın başına geçen, Selahaddin Eyyübi'nin ordularıyla yaptığı Hıttin Savaşı'nı kaybederek Kudüs'ün Haçlıların elinden çıkarak tekrar Eyyubilerin eline geçmesine neden olan bir Fransız Haçlı şövalyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Pasifik Adaları</span> Pasifik Okyanusu adalarından oluşan coğrafi bölge

Pasifik Adaları, Pasifik Okyanusu'ndaki adalardır. Üç büyük adalar grubu Polinezya, Mikronezya ve Melanezya'dır.

<span class="mw-page-title-main">Hawaii (ada)</span> Büyük Okyanusta bulunan Hawaii Takımadalarının en büyük adası

'Hawaii veya Hawaii Büyük Adası (İngilizce: The Big Island, Hawai‘i; Hawaii dili: mokupuni o Hawai‘i Büyük Okyanus kuzeyinde bulunan volkanik Hawaii Takımadaları'nın en büyüğü ve en güneydoğuda bulunanıdır.

Keaweʻīkekahialiʻiokamoku, Hawaii kralı. Güçlü hükümdar oldu.

Kamehameha I, Ulu Kamehameha olarak da bilinir, Havai dilindeki tam ismi: Kalani Paiʻea Wohi o Kaleikini Kealiʻikui Kamehameha o ʻIolani i Kaiwikapu kauʻi Ka Liholiho Kūnuiākea, 1810 yılında Havai Adaları'nın büyük bir kısmını fethederek Havai Krallığı'nı resmen kurmuştur. Kamehameha Pasifikteki büyük sömürgeci güçlerle geliştirdiği ilişkilerle, Havai'nin bağımsızlığını ilan etti.Savaş zamanı savaşmayan sivilleri insan hakları çerçevesinde koruduğu için Kamehameha, Kānāwai Māmalahoe namıyla hatırlanır, manası "Parçalanmış Kürek"dir.

Prens Kalehenui, antik Hawaii asilzadesidir ve Oahu başkanıdır. Koʻolau prensi oldu.

William Northey Hooper, Massachusetts'ın Manchester eyaletinde Hooper denizci ve tüccar bir aileye doğdu. 1835 yılında 2 yatırımcıyla birlikte Hawaii'nin Koloa'sındaki ilk büyük ölçekli şeker üreticisi olan Ladd & Co şirketini kurdu ve yönetti. Hooper daha sonra Hawaii Krallığı'na Konsolluk yaptı. San Francisco Ticaret Odası'nın kurucusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Jonatana Napela</span>

Jonatana Napela veya Jonathan Hawaii Napela en erken Hawaiili İsa Mesih'in Son Zaman Azizleri Kilisesi'ne Hawaii'de, 1851'de katıldı. Misyoner George Q. Cannon ile birlikte çalışarak Mormon Kitabı'nın "Ka Buke a Moramona" olarak Hawaii diline çevrilmesine yardım etti. Napela, Moloka fori'deki Kalaupapa'daki koloninin birkaç yıl boyunca yaptığı bir şef olarak hizmet etmek üzere atandı. Karısına cüzzam teşhisi konulduktan sonra orada eşlik etmişti. Yerleşimdeyken, LDS Kilisesi üyelerine liderlik etti ve çoğu Protestan olan yerleşim birimindeki tüm insanlara hizmet etmek için Roma Katolik rahip-misyoneri Peder Damien ile işbirliği yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Liliʻuokalani</span>

Liliʻuokalani; Lydia Liliʻu Loloku Walania Kamakaʻeha, 29 Ocak 1891'den 17 Ocak 1893'te Hawai Krallığı'nın devrilmesine kadar hüküm süren Hawaii Krallığı'nın tek kraliçesi ve son egemen hükümdarıydı. "Aloha ʻOe" ve diğer birçok eserin bestecisidir. Ayrıca Hawaiʻi'nin Hawaiʻi'nin Kraliçesi tarafından Öyküsü adlı otobiyografisini devrilmesinin ardından hapisteyken yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Tahiti Krallığı</span>

Tahiti Krallığı, İngiliz misyonerler'in, tüccarların ve Avrupa'nın sağladığı silahlar yardımıyla Tahiti'nin Moʻorea, Teti'aroa ve adalarının I. Pōmare tarafından birleştirilmesiyle oluşturulan bir Polinezya monarşisiydi. 19. yüzyılda Bora Bora, Huahine ve Raiatea ile birlikte, hepsi benzer bir dili ve kültürü paylaşan ve yöneticileri evlilik yoluyla birbirine bağlı olan Sosyete Adaları'ndaki bir dizi bağımsız Polinezya devletinden biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Honolulu'nun Fransız işgali</span>

Fransızların Honolulu'yu işgali, Fransız amiral Louis Tromelin tarafından 1849'da Katoliklere yönelik yerel zulüm ve Fransız ticaretine yönelik baskının intikamı olarak Hawaii Krallığı'nın başkenti Honolulu'ya yapılan bir saldırıydı.

<span class="mw-page-title-main">Bora Bora Krallığı</span> 18. yüzyılda var olan Polinezya krallığı

Bora Bora Krallığı, 19. yüzyılın başlarında, Bora Bora adasının birleşmesi ve 1847'de Jarnac Sözleşmesi ile Fransa ve Birleşik Krallık tarafından resmî olarak tanınmasıyla kuruldu. 19. yüzyılda Tahiti, Huahine ve Raiatea ile birlikte, hepsi benzer bir dili ve kültürü paylaşan ve yöneticileri evlilik yoluyla birbirine bağlı olan Sosyete Adaları'ndaki bir dizi bağımsız Polinezya devletinden biriydi. Krallık, Bora Bora'nın yanı sıra Tupai, Maupiti, Maupihaa, Motu One ve Manuae adalarını da kapsıyordu. Bora Bora Krallığı, 1888'de Fransa tarafından ilhak edildi. Krallığın son kraliçesi olan III. Teriimaevarua da Fransa'nın zorlamasıyla 1895'te tahttan çekilmek zorunda kalmıştır.

Lahaina, Amerika Birleşik Devletleri'nin Hawaii eyaletindeki Maui İlçesinde nüfus sayımı tarafından belirlenmiş bir yerdir (CDP). Maui adasının kuzeybatı kıyısında, Lahaina kasabasını ve Kaanapali ve Kapalua sahil beldelerini kapsayan alanın 2020 nüfus sayımında yerleşik nüfusu 12.702'd,r. CDP, güney ucundaki bir tünelden, Olowalu'ya ve kuzeydeki Kaanapali ve Napili-Honokowai CDP'lerine kadar Hawaii Route 30 boyunca sahili kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kalākaua Ailesi</span>

Keawe-a-Heulu soyu olarak da bilinen Kalākaua Hanedanı veya Kalākaua Hanedanı, 1874'te Kral David Kalākaua'nın tahta geçmesi ile 1893'te Kraliçe Liliʻuokalani'nin devrilmesi arasında Hawaiʻi Krallığı'nın hüküm süren ailesiydi. Liliʻuokalani 1917'de öldü ve mirasçı olarak yalnızca kuzenleri kaldı. Kalākaua Hanesi, Hawaiʻi ve Kauaʻi adalarındaki şeflerin soyundan geliyordu ve bu sayede tahta hak iddia edilmişti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.