İçeriğe atla

Kaçkar Dağları Millî Parkı

Koordinatlar: 40°51′40.15″K 41°06′04.04″D / 40.8611528°K 41.1011222°D / 40.8611528; 41.1011222
Kaçkar Dağları Millî Parkı
Türkiye üzerinde Kaçkar Dağları Millî Parkı
Kaçkar Dağları Millî Parkı
Kaçkar Dağları Millî Parkı (Türkiye)
Harita
TürMillî Park
KonumRize Erzurum Artvin
Yüzölçümü51.550 hektar
Açılış1994
DurumFaaliyette
Resmî siteKaçkar Dağları Millî Parkı


Yayla yerleşmeleri
Kamp çadırları
Buzul gölleri
Kafkas kara orman tavuğu
Endemik Kafkas Orman Gülü

Kaçkar Dağları Millî Parkı büyük bölümü Rizenin Çamlıhemşin ilçesinde, bir bölümü Erzurum ve Artvin illerine uzanan millî park. 51.550 hektarlık mili park Fırtına Deresi ile Hemşin Deresi arasında yer alan Kaçkar Dağları üzerinde kurulmuştur.

Temel bilgiler

Alan; korunmuş doğal ekosistem, alüvyal ormanlar, alpin çayırlıklar, çalı toplulukları, yaşlı ormanlar, güncel buzullar ve oluşturduğu şekiller ile yörede yüzyıllar içinde oluşan otantik kırsal hayat ve kültürü ile korunmaya değer bulunmuştur.[1]

Yörede tarihi değere sahip eser ve kalıntılar ile kültürel değerler yer almaktadır. Zir kale, Kale-i Balâ, Elevit kalıntıları, Çat Köprüsü, tarihi konaklar, Vartivor ve Hodoçur yayla şenlikleri, bunlardan bazılarıdır.[2]

Fiziksel Özellikleri

Alp Orejonezi sırasında oluşan dağlık kütleler genelde granitik ve granit kayaçlardan oluşur. Türkiye'de Pleistosen devrinde buzullaşmanın görüldüğü ve halen aktif buzullaşmanın görüldüğü sınırlı alanlardan biridir. 9 buzul vadisi, asılı vadiler, buzul gölleri, moren set gölleri, sirkler, buzul vadileri ve morenler bulunur. Dağların yükseklerinde 0.5 hektardan büyük 79 tane buzul gölü bulunur.

Doğal Yaşam

Millî park alanında nemli dere, orman, alpin ve subalpin ile bataklık ve sucul vejetasyon tipleri belirlenmiştir. Endemizmin yüksekliği ile dünyada 25 önemli ekolojik bölgeden biri kabul edilir.[2]

Fauna

Alanda 30 memeli türü tespit edilmiştir: Gelincik, ağaç sansarı, sansar, porsuk, vaşak, su samuru, karaca, çengel boynuzlu dağ keçisi, kurt, ayı, yaban keçisi, yaban domuzu. 12 takıma ait 136 kuş türü belirlenmiştir. Bunlardan 92'si kesin koruma altındaki, 34 adeti korunan fauna türleri listesindedir.

Flora

Bölgede bulunan 2500 bitki taksonundan, 160'ı bölge, 300'ü Türkiye açısından endemiktir. Orman gülünün 3000 m yükseklikte görüldüğü tek yerdir.[3] Doğu Karadeniz meşesi (Quercus pontica) relikt (kalıntı) bir tür olması açısından önemlidir.[4]

300-1500 metreler arasında geniş yapraklı ormanlar görülür. Gürgen, kayın, kestane, ıhlamur, meşe türleri bu ormanları oluşturur. Alçaklardaki çalı türleri psödomaki biçimindedir. 1500 metreden yüksek alanlarda Doğu Karadenize özgü doğu ladini, Doğu karadeniz göknarı, sarıçam saf ve karışık ormanlar oluştururlar. Bu iğne yapraklı türler arasına yer yer huş türleri ve titrek kavak karışır. Ormanların yerini 2400 metreden sonra alpin bitkiler alır. 2400–2850 m arasındaki kuzey yamaçlarda, kafkas orman gülü, mersin yapraklı ayı üzümü en çok rastlanan türlerdir. Kafkas orman gülü yanında, eğri çayırsaçı (Deshampsia flexuosa), yabani zambak, dağ lahanası (Polyganum bistorta), altınbaşak (Solidago virgo-aurea) gibi otsu türler görülür. Otların yüzeyi kapatamadığı kayalık alanlarda yosun ve likenler rastlanır.[5]

Şimşir Ormanları

Orman Ekosistemleri

51.550 hektarlık millî parkın, 10.300 hektarlık kısmı ormanlarla kaplıdır. Bu ormanların %27'si bozuk, %73'ü mormal ormandır. Yusufeli sınırlarında 89 hektarlık Sarıçam ormanı bulunur.

  • Alüvyal Ormanlar:Fırtına deresinin denize döküldüğü noktadan Çat mahallesine kadar olan alanda derenin taşıdığı alüvyon malzemenin birikmesiyle oluşmuş akarsu taraçaları oluşmuştur. İçinde kızılağaçlarında bulunduğu bu ormanlar derin kök yapılarıyla toprağı erozyona karşı korumaktadır. Vadinin üst kısımlardan taşkın ve sellerle gelen malzemeyi tutmakta, erozyonu önlemektedir. Toprağı koruyan ormanlar bu alanlarda tarım yapılmasına da imkân sunmaktadır.[1]
  • Şimşir Ormanları: Çoğunluğu dere boylarında bir bölümü yamaçlarda topluluklar halinde bulunurlar. Şimşir ağaçları 8–32 cm çapa, 8–9 m uzunluğa kadar ulaşabilmektedir. Bu ormanlar biyolojik kaynak olmalarının yanında estetik değer açısından önemlidir.[1]
  • Yaşlı ormanlar: Ağaç kesiminin ve işletmenin olmadığı, ağaçların çoğunun doğal erişkinliğe ulaştığı, ortamda canlı ağaçlarla birlikte devrilmiş, ayakta kuru, çürümekte olan ağaçların bir arada bulunduğu ormandır. Fırtına vadisi ile yan vadisi olan Palovit vadisinin Doğal Yaşlı Ormanları Türkiye'nin en iyi korunmuş doğal ormanlarındandır. Vadi yamaçlarının çok sarp olması ağaç kesimini engellemiş, yaşlı, anıt ağaçlar, zamanımıza kadar ulaşmıştır. Fırtına vadisinde bulunan 4603 hektarlık Doğal yaşlı orman Avrupa'daki acil daha iyi korumaya ihtiyacı olan 100 ormandan biri olduğu kabul edilmiştir.[1]

Alanın kullanımı

Yörenin rekreasyonel imkânları şu gruplarda toplanabilir: Doğa yürüyüşü, kanoçuluk, doğa Doğa fotoğrafçılığı, dağcılık, zirve tırmanışı, sportif balıkçılık, kayaklı yürüyüşler, kayak, piknik imkânı, doğa kampı, dağ bisikletçiliği, yaban hayatı ve kuş gözlemciliği, boğa şenlikleri ve yayla şenlikleri, kaplıca sağlık turizmi, Ekstrem spor türleri.

Kaçkar Dağları Milli Parkı Uzun Devreli Gelişim Planı hazırlanmış, tur güzergâhları, çadırlı kamp yerleri belirlenmiştir.[6]

Ulaşım

Karadeniz sahil yolundan milli parka Çamlıhemşin'den ulaşılmaktadır. Rize Çamlıhemşin uzaklığı 62 km, Çamlıhemşin-Ayder 17 kmdir. Güneyden ulaşmak için Erzurum-Artvin karayolunu kullanmak gerekir. Sarıgöl, Altıparmak, Yaylalar köyleri üzerinden ulaşım sağlanabilir.[7]

Kaynakça

  1. ^ a b c d KURDOĞLU, Yrd. Doç.Dr. Oğuz; YÜKSEK, Yrd. Doç.Dr. Turan (2006). "Kaçkar Dağları Milli Parkı ve Yakın Çevresinin Özellikleri". 1. Rize Sempozyumu. Erişim tarihi: 10 Aralık 2014. 
  2. ^ a b "Kaçkar Dağları Millî Parkı". dogaegitimi.net. 13 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2014. 
  3. ^ "Kaçkar Dağları Milli Parkı İle İlgili Genel Bilgiler". Rize Doğa Turizmi Master Planı. 2013. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2014. 
  4. ^ "A.2. Doğu Karadeniz Ormanları" (PDF). Türkiye Ormanları. 15 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Aralık 2014. 
  5. ^ "Bitki Örtüsü Özellikleri". FIRTINA DERESİ HAVZASININ UYGULAMALI JEOMORFOLOJİ ETÜDÜ. Erişim tarihi: 10 Aralık 2014. 
  6. ^ "Kaçkar Dağları Milli Parkı'nın seçkin doğa turizmi değerleri" (PDF). RİZE DOĞA TURİZMİ MASTER PLANI 2014-2023. 2014. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2014. 
  7. ^ "Kaçkar Dağları Milli Parkı". bolge12.ormansu.gov.tr. 29 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz Bölgesi</span> Türkiyenin Karadeniz kıyısındaki coğrafi bölgesi

Karadeniz Bölgesi, ismini Karadeniz'den alan, Sakarya Ovası'nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Gürcistan, Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Marmara Bölgesi ve adını aldığı deniz ile komşudur. Türkiye'deki bölgeler arasında büyüklük bakımından üçüncü sırada yer almaktadır, ayrıca doğu batı genişliği ve yerel saat farkı en fazla olan bölgedir. Karadeniz Bölgesi'nin en büyük ve gelişmiş şehirleri sırasıyla 1.371.274 nüfusuyla Samsun, ardından Trabzon ve Ordu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Çamlıhemşin</span> Rizenin ilçesi

Çamlıhemşin, Rize'nin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Munzur Dağları</span>

Munzur Dağları yahut Mercan sıradağları, Yukarı Fırat bölgesinde, Doğu Anadolu Bölgesi'nin batısındadır. Torosların uzantısı olup kalkerli, dişli kütledir. Yerleşim olarak Tunceli ile Erzincan arasındaki platoda 130 km uzunlukta batıdan doğuya Avcı Dağları'na uzanır. Yüksekliği 3,300 m'yi geçer. Yaşı 5 milyon yıldır. Üzerinde buzul gölleri, meşe ormanları, yabani türde çeşitli hayvanlar, sayısız bitki ve çiçek türleri, akarsular, dereler, yaylalar, alabalık gölleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kaçkar Dağları</span> Türkiyenin kuzeyinde, Doğu Karadeniz sahili boyunca uzanan bir dağ sırası

Kaçkar Dağları, Türkiye'nin kuzeyinde, Doğu Karadeniz sahili boyunca uzanan bir dağ sırası. Kuzey Anadolu Dağları'nın doğudaki bölümünü oluşturur. Doğusundaki birçok zirvesi 3500 m üzerindeyken, batı kesimi 2000 m yüksekliğe kadar ulaşır. En yüksek noktası olan Kaçkar Kavrun Dağı 3932 m yüksekliktedir. 1994 yılında Kaçkar Dağları Millî Parkı tesis edilmiştir. Millî parkın büyük bir bölümü Rize ili Çamlıhemşin ilçesi sınırları içinde, küçük bir bölümü de Artvin ili Yusufeli ilçesi sınırları içinde kalmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fırtına Deresi</span> Türkiyede nehir

Fırtına Deresi veya eski adıyla Peruma, Doğu Karadeniz'de yer alan akarsulardan birisi olup, Kaçkar Dağları'nın Karadeniz'e bakan yamaçlarındaki derelerin birleşmesi ile oluşmuştur. Rize Ardeşen'in yaklaşık 2 km batısında Karadeniz'e dökülen Fırtına Deresi, 68 km uzunluğundadır. Çay bahçeleri içerisinden geçen, üzerindeki kemer köprülerle süslü Fırtına Deresi, raftinge elverişli parkurlara sahiptir. Nehirde sportif olta balıkçılığı yapılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Anadolu Dağları</span>

Kuzey Anadolu Dağları ya da Pontus Alpleri, Anadolu'nun kuzeyini kıyıya paralel, birkaç sıra halinde kuşatan sıradağlarıdır. Orojenez sonucu oluşan bu kıvrım dağları batıdan doğuya şöyle sıralanır: Köroğlu Dağları, Ilgaz Dağları, Küre Dağları, Canik Dağları, Köse Dağları, Giresun Dağları, Doğu Karadeniz Dağları, Mescit Dağı, Yalnızçam Dağları, Tecer, Mercan, Allahuekber Dağları. Erzurum-Kars yaylasında Palandöken Dağları ile Doğu Anadolu Dağları birleşir.

<span class="mw-page-title-main">Kafkas kara orman tavuğu</span>

Kafkas kara orman tavuğu, orman tavukları (Tetraoninae) familyasına ait bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Karçal Dağları</span> Artvin ili sınırları içinde kalan dağ silsilesi

Karçal Dağları veya Karaçal Dağı veya Karçhali Dağı, Türkiye'nin kuzeydoğu ucunda, Artvin ili sınırları içinde kalan dağ silsilesidir. Karçal veya Karaçal adı, Gürcüce "Karçhali"den değişime uğramıştır ve Karçhali (კარჩხალი) "çıplak dağ", "kayalık dağ" anlamına gelir. Karçhali Vadisi ile Karçhali Deresi adını bu dağdan alır.

<span class="mw-page-title-main">Munzur Vadisi Millî Parkı</span>

Munzur Vadisi Millî Parkı, Tunceli ve Ovacık arasında uzanan Munzur Vadisi'nde, 42.000 hektarlık bir alandır. 1971 yılında millî park olarak ilan edilmiştir. Bu bölgenin millî park olarak ilan edilmesinde, başta akarsu kaynakları ve gözeler olmak üzere, zengin doğal veriler, endemik bitki türleri ve yöreye özgü hayvan türleri ile zenginleşen bitki örtüsü ve yaban hayvan varlığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ilgaz Dağları</span>

Ilgaz dağları, Batı Karadeniz Bölgesi'nin en yüksek dağ kütlesidir. Kastamonu-Çankırı yolunun 1.875 m'lik bir geçitle aştığı Ilgaz dağı doğu-kuzeydoğu, batı-kuzey batı doğrultusunda 50 km uzunluğunda oval bir kütle oluşturur. En yüksek zirvesi Batı Karadeniz'in en yüksek zirvesi de olan Büyükhacat tepesi 2587 m, ikinci zirvesi Küçükhacat tepesi ise 2546 m yüksekliktedir.

<span class="mw-page-title-main">Ilgaz Dağı Millî Parkı</span>

Ilgaz Dağı Millî Parkı, Batı Karadeniz bölümünde Kastamonu ve Çankırı illerinde, Ilgaz Dağları üzerinde 1976 yılında kurulmuş millî park.

Türkiye'deki buzul gölleri, Kuaterner zamanının Pleistosen döneminde oluşan buzul çağında Anadolu'nun yüksek dağlarında oluşmuş buzul gölleridir. Buzullaşma şekilleri genel olarak üç grupta incelenir:

  1. Toros Dağları,
  2. Doğu Karadeniz Dağları,
  3. Volkanlar ve diğer dağlar
<span class="mw-page-title-main">Güzeldere Şelalesi Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0104)

Güzeldere Şelalesi Tabiat Parkı, Düzce ili, Gölyaka ilçesi, Güzeldere köyü sınırlarında, 22,76 ha alanda, 2011 yılında ilan edilen tabiat parkıdır.

Rize'deki bütün göllerin alfabetik olarak listesi;

<span class="mw-page-title-main">Rize'deki akarsular listesi</span>

Rize ilinde irili ufaklı pek çok akarsu vardır. Bu bölgedeki akarsular oldukça kısadır; yüksek yerlerden doğar ve hızlı bir akışa sahiptir. Çoğu ana bir akarsuda toplandıktan sonra Karadeniz'e dökülür. Bu akarsular arasında en uzun olanı, 78.4 kilometre uzunluğuyla İyidere Deresi, beslenme alanı en geniş olan ise Fırtına Deresi'dir.

Çoruh Havzası, kuzeydoğu Türkiye ve Gürcistan topraklarında bulunan Çoruh Nehri'nin havzası. Büyüklüğü 19.654 km2, yıllık ortalama yağışı 540 mm'dir.

<span class="mw-page-title-main">Altıparmak Tabiat Parkı</span>

Altıparmak Tabiat Parkı, Artvin ili sınırlarında 11.07.2013 tarihinde, 2.110,92 ha alanda ilan edilen tabiat parkıdır. Kaçkar Dağları'nın doğu bölümü olan Altıparmak Dağları yamaçlarındadır. Yakınlarında Altıparmak köyü bulunur.

Çamlıhemşin Kaçkar Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, Rize'de yer alan bir koruma alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Anadolu kozalaklı ve yaprak döken ormanları</span>

Kuzey Anadolu kozalaklı ve yaprak döken ormanları, Türkiye'nin Kuzey Anadolu bölgesinde yer alan ılıman iğne yapraklı ormanlar ekolojik bölgesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.