Kaçkar Dağı

Kaçkar Dağı
Kaçkar Kavrun Dağı'nın kuzeyden görünümü. Zirvenin sağ ve solundaki beyaz alanlar sırasıyla Büyük Buzul ve Küçük Buzul
En yüksek noktası
Yükseklik	3.937 m (12.917 ft)
Çıkıntı	2.272 m (7.454 ft)
Listelenme	Ultra zirve
Koordinatlar	40°50′24″K 41°9′36″D / 40.84000°K 41.16000°D / 40.84000; 41.16000
Coğrafya
Konum	Artvin Merkez, Artvin, Türkiye
Jeoloji
Kayaç yaşı	Kambriyen dönem, Karbonifer
Dağ türü	Tektonik
Türkiye' deki konumu

Kaçkar Dağı, Kaçkar Dağları'nın (Doğu Karadeniz Bölümü, Rize'nin 60 km güneydoğusunda) 3.937 m yüksekliğindeki en yüksek doruğu. Türkiye sınırları içindeki dördüncü yüksek doruk. Dağın büyük bir kısmı Rize'de bulunsa da zirve noktası Artvin'dedir. Kaçkar' kelimesi Ermenicede Haçlı taş anlamlı Խաչքար (Haçkar) kelimesinden geldiği düşünülmektedir. Ancak Alman kartograf Richard Kiepert'in 1902-1916 arasına tarihlenen "Tirabzon" haritasında dağın adı Kaçkar değil, Varsambek veya Kaçgar Dağı ("Varsambek od. Katshgar D.") olarak geçer.^[1]

Dağın kuzey yamaçlarından inen akarsular birleşerek Ardeşen ve Pazar arasında Büyükdere adıyla Karadeniz'e dökülür. Güneyde ise kısa derelerin yardığı yamaçlar Çoruh Vadisi üzerine dik olarak iner. Dağların kretase şist ve kireçtaşından oluşmuş volkanik ara tabakalı katmanları ortasında granit-diyazit billurlu kayaçları yer alır. 2.100 m'ye kadar olan kesimlerinde ladin ve göknar ormanları, daha yükseklerde dağ otlakları ve en yüksek kesimde ise kuzeye doğru bir dil halinde uzanan buzullar vardır.^[2]

Kaçkar zirvesine çıkmak için yüksek irtifa yürüyüşünden buzul tırmanışına kadar farklı zorluklarda rotalar bulunmaktadır.

Klasik Rota ya da Güney Rotası, en kolay rota olarak bilinir. Turizm firmaları ve trekking grupları bu rotayı kullanarak zirveye ulaşmaktadır. Rota Heveg Köyü'nden başlamaktadır. Vadi boyunca güneybatı yönünde ilerleyerek önce Olgunlar Yaylası, sonra Nasdaf Yaylası yoluyla yaklaşık 5 saatlik bir yürüyüş sonucu 2.860 m irtifadaki Dilberdüzü kamp alanına ulaşılır. Bölgenin düz olmasından dolayı çoğu ekip burada kamp yapmaktadır.

Ertesi gün, zirveye uygun hava şartlarında çıkabilmek için tırmanış genellikle sabah 02:00 - 03:00 arası başlamaktadır. Dilberdüzü'nden önce Deniz Gölü'ne çıkılır, gölün çevresindeki patiktadan kuzeybatısındaki aşıta kadar yürünür. Bu noktadan, eğer sis yoksa, Kaçkar zirvesi açıkça görülmektedir. Burada hava durumunu değerlendirerek tırmanışa devam kararı vermek mümkündür. Aşıttan sonra yaklaşık 50 m'lik bir iniş yapılır. Gri renkli bir döküntü yığınından oluşan burnun üzerine tırmanılır, patika ve işaretler (babalar) takip edilir. Patika yer yer kaybolsa da zirveye kadar devam etmektedir. Çıkışta iki noktada el yardımıyla yapılan yatay kaya geçişleri vardır. Bunlar çok zorlu olmasa da altlarındaki boşluk ve kayadan sürekli akan soğuk su nedeniyle korkutucudur.

Bu rotada herhangi bir teknik malzeme gerekmese de, dik yerlerden düşebilecek taş parçaları nedeniyle kask takılması zorunludur. Rota boyunca su kaynakları bulunduğundan fazla su taşımaya gerek yoktur. Fakat yaz aylarında son 400 metrede su bulmak mümkün olmayabilir.

Fotoğrafta görülen ve Öküz Çayırı olarak adlandırılan, buzula gelmeden önceki çayır alana kamp kurulur. Kamp alanı yüksekliği yaklaşık 3000m. dir. Büyük ve Küçük Buzulların soluna geçilip çarşaktan (taşlık eğimli yamaç) zirvenin solunda kalan sırta kadar çıkılır. Buradan sonra ip açılmadan gidilebilecek zorlukta kaya tırmanışıyla zirveye doğru ilerlenir. Rota bir labirent gibi olmasına karşın dağcıların yaptığı babalar (taşların üst üste konmasıyla ortaya çıkarılan küçük kuleler) sayesinde rota kolaylıkla bulunabilir, ancak bu kısımda ipsiz tırmanış hayati tehlike içerdiğinden tecrübe gerektirir. Yaklaşık 300 m kaya tırmanışından sonra zirveye ulaşılır. Bu rota güney rotasından daha zordur ve yaz aylarında yağmur yağmadığı durum için açıklanmıştır. Yağmur yağdığında kayalar ıslanacağından tırmanış zorlaşır, kış aylarında ise bu rota deneyim gerektirir.

Kaçkar dağının 2 tane buzul rotası mevcuttur. Bunlar Büyük ve Küçük buzul rotalarıdır. Her halükarda öncelikle Yukarı kavrun yaylasından öküz yatağı olarak da bilinen Mezovit Kamp alanına ulaşılır. Buradan yaklaşık 1 saatlik yürüyüşün ardından kaçkar eteklerine buzul bölgesine gelinir. Buzullar dağın kuzey yamacında; Küçük buzul zirvenin doğu, büyük buzul ise zirvenin batısında yer alır. Yaz döneminde bu iki buzul rotasından tırmanış yapmak ciddi risk içerir. Eriyen karlar ile birlikte sürekli olarak dağın yamacında düşen taşlar ölümcül olabilmektedir. Ayrıca her iki rota boyunca kayak yapanların oluşturdukları izlere ve kar tabakalarını kestikleri yerlere özellikle çığ açısından dikkat edilmelidir. İlave olarak belirtmek istediğim husus kış tırmanışlarında klasik yaz rotasının içerdiği riskler açısından tercih edilmemesi hususudur.

Kış Tırmanışı açısından Büyük buzul rotası teknik açıdan daha rahattır. Genellikle tüm rota boyunca 50–60 cm kar olduğundan iz açarak teknik gerektirmeden tırmanış yapılabilir. Buzulun üst kısımlarına ilerledikçe karların erimesi durumuna göre çarşakların açığa çıktığı bölgelere dikkat etmek gerekebilir. Ayrıca Büyük buzulun girişinde kar seviyesinin kontrol edilmesi ve cam buzun üzerindeki yumuşak kar durumunun incelenmesi gereklidir. Kar kalınlığının az olması tırmanışı o derecede zorlaştıracaktır. Büyük oranda Büyük buzul rotasından yapılacak bir tırmanışta kazma, krampon ve kask yeterli olacaktır. İniş esnasında karların erime duruma göre Buzulun üst kısımlarından iple emniyetli iniş gerekebilir. Tercihe bağlı olarak iple iniş çarşak bölgede inişi kolaylaştıracak ve daha emniyetli hale gelecektir. Kar durumuna göre çatlaklar ortaya çıkmış olabilirler. Bu durumda dikkatli olunması gerekir. Buzul aşıldıktan sonra kaya babalarını takip ederek güney rotasına geçilir. Güney Rotası kısmında çığ ve taş düşmesi hususları önem arz eder. Özellikle çığ riski iyi değerlendirilip gerekli tedbirler alınarak tırmanışa devam edilmelidir. Bu anlamda güneşin durumu, hava sıcaklığı vb. etmenlerin doğru değerlendirilmesi gerekmektedir. Güney Rotası kısmı en kolay rota gibi görünse de çığ riski yüksek olan bölgeler mevcuttur.

Büyük buzul rotasına göre çok daha fazla zorluk derecesine sahip ve teknik gerektiren bir rotadır. Bu rotadan çok fazla başarılı kış tırmanışı gerçekleştirilmemiş olması bu sebepledir. Küçük buzul rotasına tercihe bağlı olarak buzulun altından buz tırmanışı yapılarak girilebileceği gibi buzulun doğu kısmında kayalık alanın altından ve buzulun kenarından da girilebilmektedir. Giriş kısmı (buzul kısmı) aşıldıktan sonra 3 farklı tırmanış rotası bulunmaktadır. Tercihe bağlı olarak arzu edilen zorluk dereceli rotadan devam edilebilir. Bu kısımda mix Tırmanış (toz/sert kar, buz, çarşak/kaya) yapılacağı göz önüne alınmalıdır. Tırmanış yer yer kanaatimce 7+ 8 zorluk derecesindedir. Her üç rota boyunca iple tırmanış yapılması gerekebileceği göz önüne alınarak yeteri kadar ip ve emniyet malzemesi beraberinde götürülmelidir. Her 3 rota boyunca eğim 70° civarlarına (zaman zaman belki biraz daha fazla) çıkmaktadır. Sonuç olarak bu 3 rota da farklı rakımlardan klasik yaz rotasına bağlanmaktadır. Klasik yaz rotasına bağlandıktan sonra zirveye ilerlenen aşama genel olarak rahattır. Küçük buzul rotasındaki kar kalınlığının tespitinin tırmanış öncesinde ve esnasında doğru yapılması bu 3 ortanın hangisinden ilerleneceğinin tespiti açısından çok önemlidir. Karın az olduğu durumlarda kazma ve krampon ile çarşakta ve yüksek eğimde ilerlemek 70°ye varan eğimlerde ciddi risk oluşturmaktadır. Zirve yapılmasının ardından geri dönüşte kar kalınlığı uygunsa aynı istikametten geri iniş iyi değerlendirilmelidir. Dönüş esnasında iple iniş için emniyet istasyonu oluşturacak uygun alan bulunmamaktadır. Bu sebeple küçük buzul rotasından dönüş ciddi risk içermektedir. Dönüş için en iyi ihtimal dağın güney yamacında güney klasik rotasına bağlanarak büyük buzul rotasından inmektir. Fakat bu rota üzerinde ciddi çığ riski taşıyan bölgeler mevcuttur. Büyük buzul rotasından iniş esnasında kar kalınlığının üst kısımlarda uygun olması durumunda iple iniş tercihe bağlıdır. Büyük buzul rotası boyunca kar kalınlığı kış döneminde genel olarak iyi olduğundan rahat bir iniş yapılabilecektir. Büyük buzul inişi esnasında buz üzerindeki kar kalınlığına dikkat edilmelidir.

• Türkiye'deki dağlar listesi
• Türkiye'deki yanardağlar

• http://www.kackar.org/23 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kaçkar Dağları Tırmanış Rotaları, Kaçkar Yaylaları ve GPS Verileri