İçeriğe atla

KKTC Su Temin Projesi

KKTC Su Temin Projesi, Toros Dağları'nın suyunun Akdeniz'den boru ile geçirilerek KKTC topraklarına taşınması işidir. KKTC'ye yılda 75 milyon m³ su ulaşacak, elli yıl boyunca kullanma ve içme suyu ihtiyacını karşılayacaktır.[1]

Dragon Çayı (Anamur, Mersin) üzerinde yapılan Alaköprü Barajı'nda biriktirilecek su, 23 km'lik boru hattı ile Akdeniz kıyısına getirilmektedir. Buradan 80 kilometrelik asma boru ile Akdeniz'i geçip Kıbrıs'a ulaşmaktadır. Kıbrıs'a ulaşan su kıyıdan Girne yakınlarında yapılan Geçitköy Barajı'na aktarılmaktadır. KKTC topraklarında yapılacak iletim hatlarıyla su ihtiyacı olan alanlara ulaştırılacak. "Asrın projesi" olarak nitelendirilmektedir.

Projenin doğuşu

İSKİ Müdürü Veysel Eroğlu zamanında Adalar'a deniz altında döşenen borularla su ulaştırılmıştır. Veysel Eroğlu'nun bakanlığı döneminde Kıbrıs'ta aynı şekilde Kıbrıs'a su getirilmesini istemesiyle proje fikri doğmuştur.[1]

7 Mart 2011 tarihinde Alaköprü Barajı'nın temeli atılarak proje başlatılmıştır. 17 Ekim 2015 tarihinde projenin resmî açılışı yapılmıştır.

Türkiye kısmı

Dragon (Anamur) Çayı üzerinde, 130,5 milyon m³ depolama kapasitesi, 88 m yükseklikte Alaköprü Barajı inşa edilmiştir. Baraj su tutmaya Ocak 2015'te başlanmıştır.[2]

Barajda biriken su 23 km'lik 1.500 mm çaplı boru hattı ile Akdeniz kıyısında dengeleme havuzuna ulaşmaktadır.

Akdeniz geçişi

Akdeniz geçişi önce deniz tabanından yapılması düşünülmüştür. Tabanda 1.450 metrelik derin vadilerin olması bu fikirden vazgeçirmiştir. Dünyada ilk defa uygulanan askıda boru sistemi kullanılmıştır. Borular deniz yüzeyinin 250 m altında, 134 adet askı tarafından taşınmaktadır.[1] 66 km olan deniz geçişi, 500 m uzunluk, 1.600 mm çapa sahip yüksek yoğunluklu polietilen (HDPE) borularla sağlanmaktadır.

Kıbrıs kısmı

Geçitköy Barajı

Deniz hattından gelen su Güzelyalı terfi istasyonundan 3 km'lik boruyla Geçitköy Barajı'na ulaşmaktadır. Kıbrıs'ta suyun dağıtımı amacıyla Lefkoşa boru hattı, Girne boru hattı, Lefkoşa-İskele-Mağusa boru hattı, İskele-Dipkarpaz boru hattı inşa edilecektir.

Taşınan suyun %50,3'ü (37,76 milyon m³) içme suyu, %49,7'si (37,24 milyon m³) sulama amaçlı kullanılacaktır.[3] Kuraklıktan ve sulama suyu yetersizliğinden dolayı ekonomik olarak kullanılamayan Mesarya Ovası'nın 50 bin dekarlık kısmı sulanacaktır.

Maliyeti ₺1,2 milyar olan projede Torosların suyu adaya ulaşmıştır. 28 Ekim 2015 tarihinde Lefkoşa'da açılış töreni yapılmıştır.[4]

Sorunlar

  • Kıbrıs'a gönderilen suyun dağıtımını kimin yapacağı Türkiye ile KKTC arasında sorun oldu. Kıbrıs tarafı suyun dağıtımının belediyeler tarafından yapılmasını istemektedir. Türkiye mali durumu iyi olmayan belediyelerin bu işi yapamayacağını düşünmektedir. İmzalanan protokollere göre yap-işlet-devret modelli bir özel firmanın yapmasında ısrar edilmektedir.[4]
  • Ocak 2020'de borunun Akdeniz'den geçen bölümünde kopma olduğu ve tamir çalışmalarının iki ay süreceği açıklandı.[5] Ekim 2020'de tamamlanan tamir çalışmaları 499 milyon liraya mal oldu.[6][7]

Kaynakça

  1. ^ a b c "Asrın Projesi "KKTC Su Temini Projesi"nin KKTC Ayağı Geçitköy Barajı'nın Temeli Atıldı". ormansu.gov.tr. 30 Mart 2012. 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2015. 
  2. ^ "KKTC Su Temin Projesi'nde su tutulmaya başlandı". haber7.com. 27 Ocak 2015. 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2015. 
  3. ^ "Alaköprü ve Geçitköy barajları bitirildi". denizhaber.com.tr. 10 Mart 2014. 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2015. 
  4. ^ a b "Asırlık projede suyu kim işletecek krizi". haber7.com. 2 Ekim 2015. 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2015. 
  5. ^ "Türkiye'den KKTC'ye su taşıyan boru koptu". Independent Türkçe. 10 Ocak 2020. 12 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2020. 
  6. ^ "2015'de açılan Mersin-Kıbrıs su borusu hattının boruları tamir edilerek yeniden açıldı". Yeniçağ Gazetesi. 6 Ekim 2020. 11 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2024. 
  7. ^ "Kıbrıs'taki boru hattının maliyeti dudak uçuklattı, tamir edip tekrar açmışlardı". Yeniçağ Gazetesi. 8 Ekim 2020. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti</span> Kıbrıs adasında fiili devlet

Kuzey Kıbrıs, resmî adıyla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Akdeniz'deki Kıbrıs adasının kuzey kısmında yer alan, fiilî devlet. Varlığı Türkiye ve Türk Devletler Teşkilatı dışında hiçbir ülke/oluşum tarafından tanınmamaktadır. Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği gibi kuruluşlar ve uluslararası toplum tarafından 1974'te Türkiye'nin gerçekleştirdiği Kıbrıs Harekâtı'ndan beri Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Türkiye işgali altındaki toprağı olarak nitelenir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Ali Talat</span> 2. KKTC cumhurbaşkanı

Mehmet Ali Talat,, Kıbrıs Türkü siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Konya Ovası Projesi</span>

Konya Ovası Sulama Projesi (KOP), birkaç değişik kaynaktan Konya Ovası'nın sulanmasını sağlayacak büyük sulama projesidir.

<span class="mw-page-title-main">Lefkoşa</span> Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Kıbrıs Cumhuriyetinin başkenti

Lefkoşa, Kıbrıs adasının ortasında yer alan, Kıbrıs Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin başkenti. Kıbrıs'ın en kalabalık kenti ve en önemli kültür, sanayi, ticaret ve ulaşım merkezidir. Lefkoşa, 35°10' kuzey, 33°21' doğuda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Göksu</span> Türkiyede akarsu

Göksu Antalya, Konya, Karaman ve Mersin illerinden akan ve Mersin ili Silifke ilçesi güneyinde Akdeniz'e dökülen bir nehirdir. Göksu Nehri'nin uzunluğu 260 km, havza alanı 10.000 km²'dir. Aşağı yukarı aynı uzunlukta iki kolu vardır: Kuzey kolu Gökçay, güney kolu ise Gökdere'dir, ikisinin kaynağı da Toros Dağları'ndaki Geyik Dağları'ndan çıkar. Geyik Dağları Antalya-Gündoğmuş ve Konya-Hadim arasındadır ve Alanya'nın 50 km kuzeyinde bulunur. Bu iki kol Karaman-Ermenek'i geçtikten sonra Mut'un güneyinde birleşerek Göksu adını alır ve daha sonra Silifke güneyinde Paradeniz adıyla bilinen deltada Akdeniz'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Lefkoşa</span> Lefkoşanın KKTC denetimindeki kuzey bölgesi

Kuzey Lefkoşa, Lefkoşa şehrinin Kuzey Kıbrıs kısmında kalan ve ülkeye başkentlik yapan bölümüdür. Lefkoşa Türk Belediyesi tarafından yönetilen şehrin belediye başkanı Mehmet Harmancı'dır. Ayrıca Lefkoşa ilçesinin şehir merkezi konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Mesarya Ovası</span>

Mesarya Ovası, Kıbrıs adasının en büyük ovasıdır. Adanın iç kesiminde olup kuzeyde Beşparmak dağları, güneyde Trodos Dağı, batıda Lefkoşa şehri ve doğuda Mağusa körfezi arasında kalan bölgedir. Batı, orta ve doğu Mesarya olmak üzere üç kısımdan meydana gelmektedir. Genişliği yaklaşık 65 km, uzunluğu ise 35 km.dir. Kapladığı alan 1000 km² kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin belediyeleri</span> Vikimedya liste maddesi

Bu Kuzey Kıbrıs'taki belediyelerin bir listesidir. Şu anda Kuzey Kıbrıs'ta altı ilçede on sekiz belediye bulunmaktadır. 2022 yılında gerçekleştirilen belediye reformundan önce 28 belediye bulunmaktaydı.

Kuzey Kıbrıs'ta su, sorunlu bir konudur. Ülkenin su kaynaklarında en büyük payı yeraltı suları almakta, bunu yerüstü ve pınar suları izlemektedir. Ülkenin su kaynakları az yağış ve aşırı kullanım nedeniyle her yıl giderek azalmaktadır. Ülkenin su sorununu çözmek amacıyla Türkiye'den deniz altından borular geçirme yoluyla su getirmek yönünde planlar yapılmıştır.

Mavi Tünel, Göksu Nehri'nin suyunu Konya Ovası'na aktarılmasını sağlayan tüneldir. İlk etüt çalışmaları 1960 yılında yapılan tünelin inşaatına 2009 yılında başlandı. Nisan 2012 itibarıyla açılışı yapılan bu tünel 22 Mayıs 2015 tarihinde ilk kez su akışı sağlandı.

Büyük Melen Projesi, Melen Çayı'ndan İstanbul iline boru hatlarıyla su getirme çalışmasıdır. Proje Türkiye'nin en büyük su temini çalışmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Alaköprü Barajı ve Hidroelektrik Santrali</span> Dragon Çayı üzerinde kurulu baraj

Alaköprü Barajı ve Hidroelektrik Santrali, Mersin ili, Anamur ilçesi sınırlarında Dragon Çayı üzerinde kurulu barajdır. Barajın asıl işlevi KKTC Su Temin Projesine su temin etmektir.

<span class="mw-page-title-main">Geçitköy Barajı</span>

Geçitköy Barajı, KKTC Su Temin Projesi kapsamında Girne yakınlarında Geçitköy'de yapılan baraj. Adaya proje kapsamında ulaşacak suyun, sulamada kullanılacak kısmının depolaması yapılacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Anamur Çayı</span> Mersinde akarsu

Anamur Çayı , Mersin ili, Anamur ilçesinde bulunan akarsu. Toros Dağları'ndan yeraltı akarsuyu olarak doğar, 35 km sonra Anamur merkezden Akdeniz'e dökülür.

Barış suyu projesi, Orta Doğu Barış Sürecine katkı olması amacıyla, Türkiye sularının İsrail ve Arap ülkelerine ulaştırılması projesidir.

<span class="mw-page-title-main">Dükkânlar Önü Camii</span> Lefkoşadaki bir cami

Dükkânlar Önü Camii, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) başkenti Kuzey Lefkoşa'nın Karamanzade Mahallesi'nde yer alan bir camidir. Yapı, günümüzde KKTC Milli Arşiv Dairesinde tercümesi bulunan Hicri 1254/Miladi 1838 tarihli vakfiyede, Baf Kapısı civarında Tevfik Camii olarak geçmektedir. Özgün hâli ile günümüze ulaşamayan cami, 1962 yılında bakımsızlıktan yıkılmıştır. Yıkılışından sonra tekrar inşa edilmeyen yapı, Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar arasında yaşanan toplumsal çatışmalar neticesinde ayırıcı olarak çekilen yeşil hattın yanından geçmiş olması nedeniyle kaderine terk edilmiştir. 2017 yılında KKTC Vakıflar İdaresi ve TC Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün işbirliği ile hazırlanan restitüsyon-rekonstrüksiyon projeleri ile caminin yeniden inşa çalışmaları başlatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Eastmed Boru Hattı</span>

Doğu Akdeniz Boru Hattı veya bilinen ismiyle Eastmed Boru Hattı, karada ve denizde devam eden, Doğu Akdeniz kaynaklarını Kıbrıs ve Girit üstünden Yunanistan topraklarına ulaştırması beklenen doğalgaz boru hattıdır. Doğal gazın Yunanistan üzerinden İtalya'ya oradan da bütün Avrupa'ya aktarılması planlanmaktadır. Boru hattının uzunluğu 1900 kilometre, derinliği 3 kilometre olarak planlanmıştır. Yılda 10 milyar metreküp doğal gaz taşıma kapasitesi bulunmaktadır. Boru hattının 7 milyar dolara mal olacağı ve yapımının 7 yıl süreceği tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Geçitköy, Kıbrıs</span>

Geçitköy, hukuken Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Girne kazasının, fiilen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Girne ilçesine bağlı Lapta-Alsancak-Çamlıbel belediyesine bağlı bir köydür. Köy, Girne'nin 23 km batısında yer almaktadır. Köyün nüfusu 2011 yılı itibarı ile 220'dir.

Minia Kıbrıs Müzesi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Gazimağusa İlçesi'ne bağlı Tatlısu kasabasında bulunmaktadır. Tatlısu bölge ekonomisine katkı sağlamak ve bölgede turizmi artırmak amacı ile Kıbrıs'ta bulunan tarihi eserlerin minyatürlerinin sergilendiği bir alandır.

Kuzey Kıbrıs'taki ulaşım ağının tarihi 1974'te başlayıp Türkiye'nin adadaki Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi üzerinden gerçekleştirdiği yatırımlarla gelişmektedir. Bu kapsamda adadaki yollar 1974'ten sonra tamir edilmiş ve yeni anayollar inşa edilmiş; deniz ve hava limanları inşa edilmiş ve yenilenmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.