Linux ; Linux çekirdeğine dayalı, açık kaynak kodlu, Unix benzeri bir işletim sistemi ailesidir. GNU Genel Kamu Lisansı versiyon 2 ile sunulan ve Linux Vakfı çatısı altında geliştirilen bir özgür yazılım projesidir. Linux ismi ilk geliştiricisi olan Linus Torvalds tarafından 1991 yılında verilmiştir. Günümüzde süper bilgisayarlarda, akıllı cihazların ve internet altyapısında kullanılan cihazların işletim sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlardan en popüler olanı Google tarafından geliştirilen Android işletim sistemidir.
Özgür yazılım, kullanıcısına yazılımı herhangi bir amaç için çalıştırma, inceleme, değiştirme ve dağıtma özgürlükleri tanıyan yazılım türüdür. Tersi, özel mülk yazılımdır.
GNU; çekirdeği, sistem araçlarını, açıcılarını, kütüphanelerini ve son kullanıcı yazılımlarını içeren, GNU Tasarısı kapsamında geliştirilen bir işletim sistemidir. İsminin açılımı "GNU's Not Unix" dir. Bu ismi almasındaki sebep de tasarımının Unix'e benzerken kendisinin özgür yazılım olması ve herhangi bir UNIX kodunu içermemesidir.
GNU Compiler Collection, GNU Projesi tarafından üretilen ve çeşitli programlama dillerini destekleyen bir derleyici sistemidir. GCC, GNU araç zincirinin önemli bir parçasıdır. Henüz tamamlanmamış GNU işletim sisteminin resmî derleyicisi olmanın yanı sıra, diğer birçok modern Unix benzeri işletim sistemleri tarafından standart derleyici olarak benimsenmiştir. GCC, çok çeşitli işlemci mimarilerine taşınmış; ticari, perakende ve kapalı kaynak yazılım geliştirme ortamlarında yaygın bir araç olarak konuşlanmıştır. Windows'ta GCC kodlarını derlemek ve çalıştırmak için Cygwin, MinGW ve Tiny C Derleyici (TCC) gibi derleyiciler kullanılabilir.
Derleyici, kaynak kodu makine koduna dönüştüren yazılımdır. Bir programlama dilinin derleyicisi, o programlama dili kullanılarak yazılmış olan kodu hedef işlemci mimarisine göre uygun şekilde makine koduna derler ve genellikle çıktı olarak yürütülebilir dosyanın oluşturulmasını sağlar. Bu eyleme derleme denir. Bir başka ifadeyle derleyici, bir tür yazı işleyicidir; girdi olarak yazı alır ve çıktı olarak yazı verir.
GNU Genel Kamu Lisansı yaygın kullanılan bir özgür yazılım lisansı. İlk sürümü 1989 yılında Richard Stallman tarafından GNU Tasarısı için kaleme alınmıştır. Üçüncü ve son sürüm ise Richard Stallman'ın yöneticisi olduğu Özgür Yazılım Vakfı (FSF), Eben Moglen ve Yazılım Özgürlüğü Hukuk Merkezi tarafından kaleme alındı ve özgür yazılım topluluklarının çeşitli itiraz ve katkılarıyla son hâlini aldı.
Özgür ve açık kaynak kodlu bazı yazılımların listesi:
Bash, Brian Fox tarafından GNU Projesi için Bourne kabuğuna özgür yazılım alternatifi olarak yazılmış, Unix ve benzeri işletim sistemlerinde kullanılan komut satırı kabuğu ve bu kabuğun betik dilidir. GNU Tasarısı'nın parçasıdır ve birçok GNU/Linux dağıtımında ön tanımlı kabuk olarak gelir. Ayrıca bir versiyonu Windows 10 için Linux İçin Windows Alt Sistemi aracılığıyla mevcuttur. Solaris 11'in de varsayılan kullanıcı betiğidir. Bash ayrıca 2019 öncesinde çıkan tüm MacOS sürümlerinde varsayılan kabuktu.
GNU Privacy Guard, şifreleme yazılımı PGP yerine GPL lisanslı bir özgür yazılım alternatifidir. Özgür Yazılım Vakfı'nın GNU projesinin bir parçası olarak geliştirilmektedir ve en önemli maddi yardımını Alman hükûmetinden almıştır. GPG, IETF'nin OpenPGP standartıyla tamamen uyumludur. PGP'nin güncel sürümleri GPG ve diğer OpenPGP uyumlu sistemlerle uyumluluk göstermektedir. Aynı zamanda bazı eski sürümlerde de bu uyumluluk söz konusudur, fakat güncel sürümün tüm özellikleri eski sürümlerce desteklenmemektedir. Kullanıcıların bu uyum sorunlarını anlamaları ve bunları göz önünde bulundurarak çalışmaları gerekmektedir.
Çapraz Derleyici üzerinde çalıştığı platformdan farklı olan platformlar için çalıştırılabilen kodlar üreten derleyicidir. Böyle bir araç, erişiminizde olmayan bir platform için kod derlenmesi gerektiğinde ya da böyle bir platform üzerinde kod derleme işleminin yapılmasının imkânsız olduğu durumlarda faydalı olabilir.
Anjuta, GNOME projesi için yazılmış bir C, C++ tümleşik geliştirme ortamıdır. GNU Genel Kamu Lisansı ile dağıtılır. Başta C ve C++ olmak üzere Java, JavaScript, Python ve Vala programlama dillerini desteklemektedir.
Dev C++, C ve C++ dilleri ile GCC'nin Windows sürümü olan MinGw derleyici setini destekleyen, GNU GPL lisanslı ile dağıtılan özgür bir tümleşik geliştirme ortamıdır.
LGPL veya bir başka deyişle GNU Kısıtlı Genel Kamu Lisansı, GPL bir kitaplığı kullanan bir eserin, GPL'deki şartları daraltıcı bir lisansa sahip olmaması zorunluluğunu taşımayan büyük ölçüde pragmatik bir özgür lisans türüdür. LGPL şu gayelere matufen GPL'e tercih edilebilecek bir lisanstır:
- Lisanslanmaya konu eserin özgür olmayan, fakat yaygın ve popüler bir alternatifi var ve siz bu özgür olmayan esere karşılık özgür bir seçenek sunmak istiyorsunuz. Örneğin, Libc.
- İlk maddedeki durum var olmamakla, yani popüler bir alternatif zaten bulunmamakla birlikte, eserin ticari saha da dahil azami derecede yaygınlık kazanmasını arzu ediyorsunuz ve GPL bunu zorlaştırıyor. Örneğin, Gettext.
Benjamin Mako Hill,, Amerikalı bilişimci ve yazardır. Debian ve Ubuntu projelerinin bir parçası olarak özgür yazılım geliştiricisi olarak katkı sağlamaktadır, teknik konudaki iki kitapı çok satmaktadır, Debian GNU/Linux 3.1 Bible (978-0-7645-7644-7) ve The Official Ubuntu Book (978-0-13-243594-9). Hâlen Özgür Yazılım Vakfı yönetim kurulunda hizmet vermektedir. MIT Media Lab Yüksek Derecesi vardır ve özgür yazılım topluluğu MIT Sloan School of Management okulunda kıdemli araştırmacı olarak görev yapmaktadır. GNU Tasarısı'nda konuşmacıdır. 2006 yılından beri Mika Matsuzaki ile evlidir.
Javac Oracle Corporation tarafından sağlanan Java Geliştirme Kiti'nda (JDK) bulunan Java derleyicisidir.
Toolchain, bilgisayar yazılımı dilinde Araç Zinciri, bir ürün (genellikle başka bir bilgisayar programı veya sistem programları) oluşturmak için kullanılan programlama araçlarının setidir. Araçlar bir zincir içerisinde kullanılabilir, böylece her bir aracın çıktısı bir sonrakinin girdisi olmuş olur. Fakat bu terim yaygın bir şekilde, bağlı geliştirim araçlarının herhangi bir setine işaret eder.
GNU Tasarısı, toplu işbirliğini temel alan bir özgür yazılım tasarısıdır. Richard Stallman tarafından Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde 27 Eylül 1983 tarihinde kamuoyuna duyurulmuştur. Tasarının hedefi işbirliği yoluyla özgür yazılımlar geliştirip dağıtarak bilgisayar kullanıcılarının bilgisayarlarını ve benzeri araçlarını kendi istekleri doğrultusunda özgürce kullanmalarını sağlamaktır. Bu tasarının temelinde kullanıcıların yazılımı çalıştırma, paylaşma, inceleme ve değiştirme konularında özgür olmaları yatar. GNU yazılımları bu özgürlükleri dağıtıldıkları lisans ile yasal olarak güvence altına alır, dolayısıyla GNU yazılımları özgür yazılımlardır.
GNU Guix, GNU için bir paket yöneticisidir. Nix paket yöneticisini ve Guile Şeması uygulama programlama arayüzlerini taban almıştır. Tümüyle özgür yazılımdır.
Xcode macOS, iOS, watchOS, tvOS ve visionOS için yazılım geliştirmek için Apple tarafından geliştirilen macOS için entegre bir tümleşik geliştirme ortamıdır. Yazılım geliştirme araçlarını içerir. İlk kez 2003 yılında piyasaya çıkan hizmetin en istikrarlı sürümü, sürüm 8.3.3'tür ve Mac App Store'den macOS Sierra kullanıcıları için ücretsiz olarak sunulmaktadır. Kayıtlı geliştiriciler, Apple Developer web sitesinden paketi önizleme sürümlerini ve önceki sürümlerini indirebilirler. Bununla birlikte, Apple son zamanlarda yazılımın sürüm 9 beta 2'nin beta versiyonunu Apple Developer hesaplarıyla halka açık hale getirdi.
GNU araç zinciri, GNU Tasarısı tarafından üretilen geniş bir programlama araçları yığınıdır. Bu araçlar, yazılım uygulamaları ve işletim sistemi geliştirmede kullanılan bir araç zinciri oluşturur.
