İçeriğe atla

Kıztaşı

Kıztaşı, Fatih, İstanbul.

Kıztaşı ya da Markianos Sütunu (Yunanca: Στήλη του Μαρκιανού Stíli tou Marcianoú),[1] 455 yılında Konstantinopolis'te Doğu Roma İmparatoru Markianos anısına dikilen bir anıtsal sütundur.

Tarihi

Doğu Roma devri Konstantinopolis'inde 455 yılında dikilen bulunan Markianos Sütunu Fatih’te Kıztaşı olarak isimlendirilen küçük bir meydanın ortasında günümüze ulaşabilmiştir. İstanbul'un Fethinden sonra kurulan ilk Türk mahalleleri arasında “Kıztaşı Mahallesi” olarak adı geçmiştir. Uzunca bir süre Saraçhanebaşı'nda Yeniçeri odalarında bir evin bahçesinde kalan bu anıt bütün bölgeyi yakan Çırçır Yangını’ndan (1908) sonra yeniden yapılan düzenleme sonunda ortaya çıkarılmıştır.

Özellikleri

Kızıl-gri Mısır granitinden iki parça olarak yapılmıştır. Kaidesi dört yüzlüdür ve beyaz mermerden yapılmıştır. her üç yüzündeki madalyonlar Yunan haçları ile bezenmiştir. Kaidesinde Nike heykelinin bulunuşundan ötürü halk arasında Kıztaşı olarak bilinmektedir. Kadesinin batı yüzünde bir de kitabe bulunmaktadır. Kitabede Latince olarak şu metin yazılıdır:

PRINCIPIS HANC STATVAM MARCIANI

CERNE TOVUQVE

PRAEFECTVS VOVIT QVOD TATIANVS

OPVS

Metnin çevirisi şöyledir: "İşte bu imparator (birinci yurttaş) Marcianus'un anıtıdır / Ki Tatianus bu eseri adamıştır".

Sütunun üzerinde ise bir Korint başlığı bulunmaktadır. Başlığın İmparator Markianos'un heykellerinden birinin kaidesi olması muhtemeldir. Sütunun üzerinde bulunan ve İmparator Marcanius'a ait bronz heykelin 13. yüzyılda Venedikliler tarafından İstanbul'dan Bari'ye götürüldüğü ve şu an orada bulunan Barletta heykeli olduğu söylenmektedir.

Kaynakça

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Freely, John. Selahattin Özpalabıyıklar (Ed.). İstanbul'un Bizans Anıtları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 55. 975-08-1030-9. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Heykel</span> taş, tunç, bakır, kil, alçı vb. maddelerden yontularak, kalıba dökülerek veya yoğrulup pişirilerek biçimlendirilen eser, yontu

Heykel ya da yontu, sanatsal bakış açısıyla meydana getirilmiş üç boyutlu formlara denir. Heykel temelde mekânın kapsanması, kavranması ve mekân ile ilişki kurulması ile ilgilenir.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis</span> İstanbulda Sarayburnu ve çevresine (Fatih) tekabül eden tarihî şehir, Doğu Roma ve daha sonra Osmanlı İmparatorluğunun başkenti

Konstantinopolis veya Kostantiniyye, Roma İmparatorluğu (330–395), Bizans İmparatorluğu, Latin İmparatorluğu (1204–1261) ve Osmanlı İmparatorluğu'na (1453–1922) başkentlik yapmış tarihî bir şehir. Günümüzde şehir, Atatürk'ün inkılaplarından biri olarak 1928'de Latin harflerine geçilmesi sonrası, kentin Türkçe adının Latin harfleriyle yazılmış hali olan İstanbul olarak adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gotlar Sütunu</span> Topkapı Sarayının dış bahçesindeki Roma devrinden kalma yapı

Gotlar sütunu, Topkapı Sarayı dış bahçesinde, Gülhane Parkı Sarayburnu girişinde bulunan ve Roma devrinden günümüze hiç değişikliğe uğramadan gelen en eski abidedir. Etrafını saran yüksek ağaçlar arasına saklanmış gibi durmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Phocas Sütunu</span>

Phocas Sütunu Roma Forumu'na yapılan son eklentiydi. Sütun Roma Forumu'nda bulunan Rostra'dan daha önce dikilmiştir ve 1 Ağustos 608 tarihinde Bizans imparatoru Phocas onuruna ithaf edilmiş veya yeniden ithaf edilmiştir. Asıl olarak 2. yüzyılda yapılmış gibi duran oluklu Korint sütunu, kübik beyaz mermer desteği üzerinde 13.6 metre yüksekliğindedir. Forum'un şu anki seviyesi 19. yüzyılda Augustus döneminden kalma kaldırımlara kadar kazılarak elde edilmiştir, kazılmadan önce kare temel tuğlaları görülmemekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Örme Dikilitaş</span>

Örme Dikilitaş, Sultanahmet Meydanı'nın güney tarafında, Sultanahmet Camii'nin batısında, Theodosius Dikilitaşı ve Yılanlı Sütun'un yanında yer almaktadır. 32 metrelik dikilitaş kaba kesilmiş taştan VII. Konstantinos tarafından yaptırılmıştır. Anıtın yapım tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte I. Konstantin veya I. Teodosius dönemlerinde inşa edildiği sanılmaktadır. Öte yandan 10. yüzyılda VII. Konstantinos tarafından tamir edilmesinin ardından onun ismiyle anılmaya başlamıştır. O tarihlerde, söylendiğine göre VII. Konstantinos'un dedesi I. Basileios'un zaferlerini resmeden yaldızlı tunç plakalarla kaplıydı, ayrıca dikilitaşın üstünde bir küre bulunmaktaydı. Ancak söylentilere göre Dördüncü Haçlı Seferi sırasında yaldızlı tunç plakalar haçlılar tarafından çalınmıştır ve eritilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yılanlı Sütun</span>

Yılanlı Sütun veya Burmalı Sütun, İstanbul’un Sultanahmet semtinde yer alan Hipodrom'dan kalan, birbirine dolaşmış üç piton yılanının tasvir edildiği bronzdan yapılmış Antik Yunan anıtı.

<span class="mw-page-title-main">Arcadius</span>

Arcadius ya da Arkadyos, Doğu Roma (Bizans) imparatoru. 383-395 arasında babası I. Theodosius'la birlikte, 402'ye değin de tek başına hüküm sürdü. 402'de oğlu II. Theodosius'u yönetimine ortak etti.

<span class="mw-page-title-main">Phocas</span>

Phocas (547-610) Bizans imparatoru (602-610). Lejyon gedikli subaylarındandı. İmparator Mauricius'a karşı bir askeri ayaklanmaya elebaşılık yapıp isyan başarılı olunca imparatorluk görevini gaspedip meşru İmparator Mauricius'un boynunu vurdurdu. Hükümdarlığı zamanında Pers-Sasani istilaları ve içeride ardı arkası gelmeyen suikastler oldu. 610'da Herakleios tarafından tahttan indirildi ve öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Binbirdirek Sarnıcı</span> Bizans Konstantinopolisi sarnıcı

Binbirdirek Sarnıcı ya da diğer adıyla Filoksenos Sarnıcı, İstanbul'daki ikinci büyük sarnıçtır. Antik Bizans kaynaklarına göre 4. yüzyılda yapılmıştır. İçinde 224 sütun bulunan, 3584 m2 büyüklüğündeki sarnıç zamanla kurumuş ve 16. yüzyıldan itibaren atölye olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çemberlitaş Sütunu</span>

Çemberlitaş Sütunu ya da diğer adlarıyla Yanık Sütun veya Konstantin Sütunu 330 yıllarında İmparator I. Konstantin onuruna, İstanbul'un yedi tepesinden biri olan ve şu anki adıyla Çemberlitaş olarak adlandırılan semtteki tepeye dikilmiş olan anıtsal sütun.

<span class="mw-page-title-main">Milyon taşı</span>

Milyon taşı, İstanbul'da Doğu Roma döneminde 4. yüzyılda dikilmiş bir anıttır.

<span class="mw-page-title-main">Theodosius Forumu</span> Doğu Roma İmparatorluğu meydanı

Theodosius Forumu veya Teodosyüs forumu bugün kısmen Beyazıt Meydanı'nın olduğu alana tekabül eden Doğu Roma İmparatorluğu meydanıdır. Bu bölgeye bir forum yapılması ilk olarak bu alanın I. Konstantin zamanında şehrin sınırları içine katılmasıyla beraber kararlaştırılmıştır. I. Theodosius döneminde Roma’daki Trajan Forumu’ndan ilham alınarak yoğun bir şekilde yapılaştırılmış ve bu dönem sonrası Theodosius Forumu olarak isimlendirilmiştir. Forumun büyüklüğü tam belli olmasa da şehrin en büyük forumu olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Utku Anıtı</span> Afyonda bir anıt

Büyük Utku Anıtı, Afyonkarahisar'da, kentin Yunan işgalinden kurtarılışı ve Büyük Taarruz anısına dikilen zafer anıtıdır. Ünlü heykelci Heinrich Krippel tarafından 1934-1936 yılları arasında yapılmış ve 24 Mart 1936 günü dönemin başbakanı İsmet İnönü tarafından açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Augustaion</span> Magnifici

Augustaion ya da (Yunanca: Augustaeum, Antik ve Orta Çağ Konstantinopolis şehrinin tören meydanı, yaklaşık olarak günümüzde Aya Sofya Meydanı olarak adlandırılan alana karşılık gelir. Başlangıçta pazar yeriydi, 6. yüzyılda revaklarla çevrelemiş kapalı bir saray avlusuna dönüştürülmüş ve Bizans İmparatorluğu başkentinin en önemli binalarının bazıları ile ilişkilenmesi sağlanmıştır. Meydan, geç Bizans dönemine kadar yaşamış, ancak harabeleri ve izleri erken 16. yüzyılda bile hala görülebiliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Jüstinyen Sütunu</span>

Jüstinyen Sütunu, Doğu Roma imparatoru I. Justinianus'un savaş başarıları onuruna 543'te Konstantinopolis'e dikilen Roma zafer sütunu. Augustaion meydanının batı yakasında, Aya Sofya ve Büyük Saray arasında kalan sütun 16. yüzyılda Osmanlılar dönemindeki depremde yıkılıncaya kadar ayakta kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Arkadios Sütunu</span> Tarihî yapı

Arkadyos Sütunu veya Avrat Taşı, Roma İmparatorluğu'nda 5. yüzyılda İmparator Arkadyos devrinde çıkan Got isyanının Hun Hakanı tarafından bastırılıp, isyancı Gaines'i yenerek kellesinin İstanbul'a gönderilmesi üzerine imparator tarafından İstanbul'da dikilmiş zafer sutünüdür. Sütun, günümüzün Cerrahpaşa ve Haseki semtleri civarında, Haseki Hürrem Camisi'nin yanındaki alanda bulunan Arkadyos Forumu'nun ortasına dikilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Konstantin Forumu</span>

Konstantin Forumu imparator I. Konstantin tarafından yeni başkenti Konstantinopolis’in merkez meydanı işlevini görmesi için yaptırılmıştır. Kentin bu ilk forumu, Septimius Severus döneminden kalma Byzantion kent surlarının ana kapısının hemen önüne inşa edilmiştir. Dairesel meydanın doğu ve batısında kentin ana caddesi olan Mese’ye çıkan iki anıtsal geçit bulunmaktaydı. Forumun merkezinde günümüzde de ayakta olan ve Çemberlitaş olarak bilinen porfir sütun yer almaktadır. Forum 328’deki inşasından 1204’te yağmalanmasına kadar büyük ölçüde bozulmadan varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Arkadios Forumu</span>

Arkadyos Forumu, Arcadius tarafından Konstantinopolis şehrinde inşa ettirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Sütunu</span>

Aleksandr Sütunu, veya İskenderiye Sütunu Rusya'nın Sankt-Peterburg kentindeki Saray Meydanı'nın odak noktasıdır. Anıt, Napolyon'un Fransa'sıyla savaştaki Rus zaferinden sonra dikildi. Sütun, 1801'den 1825'e kadar hüküm süren Rusya İmparatoru I. Alexander'ın adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Trajan Sütunu</span>

Trajan Sütunu Bugün İtalya, Roma'da bulunan, Traianus'un Daçya Savaşları'ndan galibiyetle ayrılmasının ardından galibiyetin sebolü olarak yaptırdığı anıtsal sütundur. Yapılan arkeolojik kazılardan yola çıkarak Bibliotheca Ulpia ile çağdaş olduğu öğrenilmiş ve 12 Mayıs 113’de yapıldığı düşünülen Traianus Sütunu, imparatorun saltanatının zirvesinde yer almasından bu yana başkentin önemli bir simgesi ve emperyal gücünün bir sembolü olarak görülmüştür.