İçeriğe atla

Kızamık aşısı

Kızamık aşısı
Kızamık aşısı yapılan bir çocuk.
Aşı açıklaması
HedefKızamık virüsü
Aşı türüZayıflatılmış
Klinik verisi
AHFS/Drugs.comMonografi
MedlinePlusa601176
ATC kodu
Hukuki durum
Hukuki durum
Tanımlayıcılar
CAS Numarası
ChemSpider
  • yok
KEGG

Kızamık aşısı, kızamık hastalığına yakalanmaya karşı koruyan aşıdır.[1] Tek bir dozdan sonra bağışıklık geliştirmeyenlerin neredeyse tamamı ikinci bir dozdan sonra bağışıklık geliştirir.[1] Bir toplumda aşılanma oranı %92'den fazla olduğunda, kızamık salgınları tipik olarak artık meydana gelmez; ancak aşılanma oranı azalırsa tekrar ortaya çıkabilir.[1] Aşının etkinliği uzun yıllar sürer.[1] Zaman içinde daha az etkili olup olmadığı belirsizdir.[1] Aşı, kızamığa maruz kaldıktan sonraki birkaç gün içinde yapılırsa da kızamığa karşı koruma sağlayabilir.[1][2][3][4]

Aşı, HIV ile enfekte olanlar için bile genellikle güvenlidir.[1][5] Çoğu çocuk herhangi bir yan etki yaşamaz;[6] ortaya çıkanlar ise ateş, döküntü, enjeksiyon yerinde ağrı ve eklem sertliği gibi genellikle hafiftir ve kısa sürelidir.[1][6] Anafilaksi milyon doz başına yaklaşık 3,5-10 vakada belgelenmiştir.[1] Guillain-Barré sendromu, otizm ve inflamatuar bağırsak hastalığı oranlarının kızamık aşısı ile arttığı görülmemektedir.[1][7]

Aşı hem tek başına hem de KKK aşısı (kızamıkçık aşısı ve kabakulak aşısı ile kombinasyon)[1] veya KKKV aşısı (KKK aşısı ile suçiçeği aşısı kombinasyonu) gibi kombinasyonlarda mevcuttur.[8][9][10] Kızamık aşısı tüm formülasyonlarda kızamığı önlemede eşit derecede etkilidir, ancak yan etkiler farklı kombinasyonlar için değişir.[1][11] Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) kızamık aşısının, hastalığın yaygın olduğu bölgelerde dokuz aylıkken veya hastalığın yaygın olmadığı bölgelerde on iki aylıkken yapılmasını önermektedir.[1][12] Kızamık aşısı, canlı ancak zayıflatılmış bir kızamık türüne dayanmaktadır.[1] Kurutulmuş bir toz olarak gelir ve derinin hemen altına ya da bir kas içine enjekte edilmeden önce belirli bir sıvı ile karıştırılır.[1] Aşının etkili olduğunun doğrulanması kan testleri ile belirlenebilir.[1]

Kızamık aşısı ilk kez 1963 yılında kullanıma sunulmuştur.[13] O yıl, kızamık virüsünün Edmonston-B türü John Enders ve arkadaşları tarafından aşı haline getirilmiş ve Amerika Birleşik Devletleri'nde ruhsatlandırılmıştır.[14][15] 1968'de Maurice Hilleman ve arkadaşları tarafından geliştirilmiş ve daha zayıf bir kızamık aşısı geliştirilerek dağıtılmaya başlandı ve 1968'den beri Amerika Birleşik Devletleri'nde kullanılan tek kızamık aşısı oldu.[14][15][16] 2018 itibarıyla küresel olarak çocukların yaklaşık %86'sı en az bir doz aşı olmuştur.[17] 2021'de en az 183 ülke rutin bağışıklama programlarında iki doz sağlamıştır.[18] Dünya Sağlık Örgütünün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[19] Az aşılanmış popülasyonlarda kolayca salgınlar meydana geldiğinden, hastalığın yaygın olmaması, bir popülasyonda yeterli aşılamanın bir testi olarak görülmektedir.[20][21]

Etkinlik

Measles cases 1938-1964 follow a highly variable epidemic pattern, with 150,000-850,000 cases per year. A sharp decline followed introduction of the vaccine in 1963, with fewer than 25,000 cases reported in 1968. Outbreaks around 1971 and 1977 gave 75,000 and 57,000 cases, respectively. Cases were stable at a few thousand per year until an outbreak of 28,000 in 1990. Cases declined from a few hundred per year in the early 1990s to a few dozen in the 2000s.
Aşının kullanıma girmesinden önce ve sonra Amerika Birleşik Devletleri'nde bildirilen kızamık vakaları.
Aşının kullanılmaya başlanmasından önce ve sonra Kanada'da bildirilen kızamık vakaları. 1959 ve 1968 yılları arasında kızamık ulusal olarak rapor edilmediğinden bu döneme ait veri bulunmamaktadır.
İngiltere ve Galler'de bildirilen kızamık vakaları.

Bir doz aşı kızamığı önlemede yaklaşık %93, iki doz aşı ise yaklaşık %97 oranında etkilidir.[5] Aşının yaygın kullanımından önce kızamık o kadar yaygındı ki enfeksiyonun "ölüm ve vergiler kadar kaçınılmaz" olduğu düşünülüyordu.[22] Amerika Birleşik Devletleri'nde, 1963 yılında iki kızamık aşısının (hem inaktive hem de canlı zayıflatılmış aşı (Edmonston B suşu) kullanım için ruhsatlandırılmıştır, sağdaki tabloya bakınız) piyasaya sürülmesinin ardından, bildirilen kızamık vakaları yılda 400 ila 500 ölümle 3 ila 4 milyondan on binlere düşmüştür.[5][23]

1971 ve 1977'deki salgınların ardından aşının artan kullanımı, 1980'lerde bu sayıyı yılda binlerce vakaya düşürmüştür. 1990'da yaklaşık 30.000 vakanın görüldüğü bir salgın, aşılamanın yeniden gündeme gelmesine ve önerilen programa ikinci bir aşının eklenmesine yol açmıştır. 1997'den 2013'e kadar hiçbir yıl 220'den fazla vaka rapor edilmemiş ve hastalığın Amerika Birleşik Devletleri'nde artık endemik olmadığına inanılmıştır.[24][25][26] 2014 yılında 667 vaka rapor edilmiştir.[27]

Kızamık aşısının hastalık, sakatlık ve ölümleri önlemedeki faydaları iyi bir şekilde belgelenmiştir. ABD'de ruhsatlandırıldıktan sonraki ilk 20 yıl içinde kızamık aşısı tahmini 52 milyon hastalık vakasını, 17.400 zihinsel engellilik vakasını ve 5200 ölümü önlemiştir.[28] 1999'dan 2004'e kadar DSÖ ve UNICEF tarafından yürütülen bir strateji, kızamık aşısı kapsamının iyileştirilmesini sağlayarak dünya çapında tahmini 1,4 milyon kızamık ölümünün önüne geçmiştir.[29] Kızamık aşısı, Amerika Birleşik Devletleri ve diğer gelişmiş ülkelerde hastalığın neredeyse tamamen ortadan kaldırılmasına yol açmıştır.[30] Aşı, yan etkilere neden olabilen canlı bir virüsle yapılsa da bunlar kızamığın kendisinin neden olduğu hastalık ve ölümden çok daha az ve daha az ciddidir; döküntülerden nadiren konvülsiyonlara kadar değişen yan etkiler, alıcıların küçük bir yüzdesinde görülür.[31]

Kızamık dünya çapında yaygındır. ABD'de 2000 yılında ortadan kaldırıldığı ilan edilmiş olsa da salgınları önlemek ve kızamığın ortadan kaldırılmasını sürdürmek için yüksek aşılama oranlarına ve aşı olmayı reddedenlerle mükemmel iletişime ihtiyaç vardır.[32] 2005 yılında ABD'de bildirilen 66 kızamık vakasının yarısından biraz fazlası Romanya'ya yaptığı bir ziyaret sırasında enfekte olan aşılanmamış bir gençten kaynaklanmıştır.[33] Bu kişi, çok sayıda aşılanmamış çocuğun bulunduğu bir topluluğa geri dönmüştür. Ortaya çıkan salgın, çoğu çocuk ve neredeyse tamamı aşılanmamış 34 kişiyi enfekte etmiş; bunlardan üçü hastaneye kaldırılmıştır. Halk sağlığı müdahalesi, temaslı takibinin bir parçası olarak yaklaşık 5000 telefon görüşmesi yapılmasını, gerektiğinde testlerin düzenlenmesini ve gerçekleştirilmesini ve bu kişiyle teması olan risk altındaki kişiler için acil aşılama ayarlanmasını gerektirmiştir.[32] Vergi mükellefleri ve yerel sağlık kuruluşları bu tek salgını kontrol altına almak için muhtemelen 167.000 ABD Dolarından fazla doğrudan maliyet ödemiştir.[32] Çevredeki topluluklarda yüksek aşılama oranları sayesinde büyük bir salgın önlenmiştir.[32]

Aşının solunum yolu enfeksiyonlarını önleme gibi spesifik olmayan etkileri vardır ve bu etkiler tek başına kızamığın önlenmesinden daha fazla olabilir.[34] Bu faydalar, aşı bir yaşından önce yapıldığında daha fazladır.[35] Yüksek titreli bir aşı, kız çocuklarında daha kötü sonuçlara yol açmıştır ve bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilmemektedir.[36]

Takvim

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tüm çocuklar için iki doz aşı önermektedir.[1] Hastalık riskinin yüksek olduğu ülkelerde ilk doz dokuz aylıkken yapılmalıdır.[1] Aksi takdirde on iki aylıkken verilebilir.[1] İkinci doz, ilk dozdan en az bir ay sonra yapılmalıdır.[1] Bu doz genellikle 15 ila 18 aylıkken yapılır.[1] Dokuz aylıkken yapılan bir dozdan sonra %85 oranında bağışıklık kazanılırken, on iki aylıkken yapılan bir doz %95 oranında bağışıklık sağlar.[13]

Amerika Birleşik Devletleri'nde Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri (CDC), Amerika Birleşik Devletleri dışına seyahat eden altı ila on bir aylık çocukların yola çıkmadan önce ilk KKK aşısı dozunu almalarını[37] ve ardından biri 12-15 ayda (yüksek riskli bölgelerdeki çocuklar için 12 ayda) ve ikincisi dört hafta sonra olmak üzere iki doz daha almalarını önermektedir.[38] Aksi takdirde ilk doz genellikle 12-15 ayda, ikinci doz ise 4-6 yaş arasında yapılır.[38]

Birleşik Krallık'ta Ulusal Sağlık Servisi (NHS) ilk dozun yaklaşık 13 aylıkken, ikincisinin ise üç yaş dört aylıkken yapılmasını önermektedir.[39][40]

Kanada'da Health Canada, Kuzey Amerika dışına seyahat eden çocukların altı ila 12 aylık olmaları halinde KKK aşısı olmalarını önermektedir. Bununla birlikte, çocuk 12 aylık olduktan sonra, uzun süreli koruma sağlamak için iki ek doz almalıdır.[41]

Advers etkiler

KKK aşısıyla ilişkili yan etkiler arasında ateş, döküntü, enjeksiyon bölgesinde ağrı ve nadir durumlarda ciltte trombositopenik purpura olarak bilinen kırmızı veya mor renk değişiklikleri veya ateşe bağlı nöbetler (febril nöbet) yer alır.[42][43]

Çok sayıda çalışma KKK aşısı ve otizm arasında bir ilişki bulamamıştır.[43][44][45][46]

Kontrendikasyonlar

Bazı kişilerin kızamık veya KKK aşısı olması tavsiye edilmez:

  • Hamilelik dönemi: KKK aşısı ve bileşenleri hamile kadınlara yapılmamalıdır.[47] Doğurganlık çağındaki kadınlar hamile kalmadan önce aşı yaptırma konusunda doktorlarına danışmalıdır.[10]
  • HIV ile enfekte çocuklar, CD4+ lenfosit sayıları %15'ten fazla ise kızamık aşısı olabilirler.[48]
  • HIV/AIDS veya bazı tıbbi tedaviler nedeniyle zayıflamış bağışıklık sistemi olanlar[10]
  • Bağışıklık sorunları geçmişi olan bir ebeveyn veya kardeşe sahip olmak[10]
  • Hastanın kolayca morarmasına veya kanamasına neden olan durum[10]
  • Yakın zamanda kan veya kan ürünleri transfüzyonu[10]
  • Tüberküloz[10]
  • Son 4 hafta içinde başka aşıların yapılması[10]
  • Orta veya şiddetli hastalık. Ancak hafif hastalıklar (örn. soğuk algınlığı) genellikle kontrendike değildir.[10]

Tarihçe

Amerika Birleşik Devletleri'nde 20. yüzyıl boyunca her yıl 100.000 kişide görülen kızamık vakaları ve ölümler

Çocuk felci virüsü üzerindeki çalışmalarıyla 1954 Nobel Tıp Ödülü'nü paylaşan John Franklin Enders, Thomas C. Peebles'ı kızamık salgınının yaşandığı Massachusetts'teki Fay School'a gönderdi; Peebles virüsü kan örneklerinden ve boğaz sürüntülerinden izole etmeyi başardı ve daha sonra virüsü geliştirerek hastalığın topladığı materyalle aşılanan maymunlara geçebileceğini gösterdi.[30] Enders, Peebles tarafından izole edilen materyalin kültürlenmiş tavuk embriyosu fibroblastları yoluyla zayıflatılması yoluyla 1963 yılında bir kızamık aşısı geliştirmek için kültürlenmiş virüsü kullanmayı başardı.[49][50]

1950'lerin sonu ve 1960'ların başında kızamıktan ölen çocuk sayısı, çocuk felcinden ölenlerin neredeyse iki katıydı.[51] Enders'in geliştirdiği aşı, Peebles'in virüsün geliştirilmesine yol açan kültürü aldığı Fay öğrencisi 11 yaşındaki David Edmonston'ın adını taşıyan zayıflatılmış canlı kızamık virüsünün Edmonston türüne dayanıyordu.[52]

20. yüzyılın ortalarında kızamık özellikle 5 yaşından önce çocuk ölüm oranının yüzde 50'ye ulaştığı Batı Afrika'da yıkıcı bir etkiye sahipti ve çocuklar 1900'den önce İngiltere ve diğer ülkelerde yaygın olan döküntü ve diğer semptomlarla karşı karşıya kalıyordu. Canlı zayıflatılmış kızamık aşısının ilk denemesi 1960 yılında İngiliz çocuk doktoru David Morley tarafından Nijerya'nın Ilesa kenti yakınlarındaki bir köyde gerçekleştirildi;[53] Morley Nijerya halkını istismar etmekle suçlanabileceği ihtimaline karşı çalışmaya kendi dört çocuğunu da dahil etti. Cesaret verici sonuçlar, köyde ve Ilesa'daki Wesley Guild Hastanesinde yaklaşık 450 çocuk üzerinde ikinci bir çalışma yapılmasını sağladı.[]

Başka bir salgının ardından, Eylül ve Ekim 1962'de New York'ta DSÖ'nün yardımıyla daha büyük bir deneme gerçekleştirilmiştir: 131 çocuğa canlı Enders tarafından zayıflatılmış Edmonston B suşu artı gama globulin, 130 çocuğa gama globulin içermeyen "daha fazla zayıflatılmış" aşı uygulanmış ve 173 çocuk her iki grup için de kontrol deneği olarak görev yapmıştır. Nijerya'daki denemede de gösterildiği gibi, deneme "daha fazla zayıflatılmış" aşının Edmonston B aşısından daha üstün olduğunu ve önemli ölçüde daha az ateş ve ishal vakasına neden olduğunu doğrulamıştır. Bölgedeki 2000 çocuk daha fazla zayıflatılmış aşı ile aşılanmıştır.[54][55]

Aşıların geliştirilmesinde öncü olan Merck & Co. şirketinden Maurice Hilleman, 1968 yılında kızamık aşısının geliştirilmiş bir versiyonunu ve daha sonra 1971 yılında kızamık, kabakulak ve kızamıkçığa karşı tek bir aşı ve ardından bir rapel ile sağlanan KKK aşısını geliştirmiştir.[14][31][56] Aşının bir formuna "Attenuvax" adı verilmektedir.[57] KKK aşısının kızamık bileşeni,[58] Enders'in zayıflatılmış Edmonston suşu kullanılarak bir civciv embriyo hücre kültüründe yetiştirilen Attenuvax'ı kullanır.[58] ACIP tavsiyelerini takiben Merck, 21 Ekim 2009 tarihinde Attenuvax'ın tek başına aşı olarak üretimine devam etmeme kararı almıştır.[59]

American Economic Journal'da 2022 yılında yapılan bir çalışma, kızamık aşısı uygulamasının gelirde yüzde 1,1'lik bir artışa yol açtığını ve aşılananların daha üretken olması sayesinde istihdam üzerinde olumlu etkiler yarattığını ortaya koymuştur.[60]

Türler

Kabakulak, kızamık ve kızamıkçık karma aşısı (KKK aşısı)

Kızamık nadiren tek bir aşı olarak yapılır ve genellikle kızamıkçık, kabakulak veya suçiçeği aşılarıyla birlikte verilir.[1] Aşağıda kızamık içeren aşıların listesi yer almaktadır:

  • Kızamık aşısı (tek başına aşı)
  • Kızamık ve kızamıkçık karma aşısı (KK aşısı)
  • Kabakulak, kızamık ve kızamıkçık karma aşısı (KKK aşısı)[58][61][62]
  • Kabakulak, kızamık, kızamıkçık ve suçiçeği karma aşısı (KKKV aşısı)[9]

Toplum ve kültür

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki sağlık sigortası planlarının çoğu aşı masraflarını karşılamaktadır ve Çocuklar için Aşı Programı, sigortası olmayanlara yardımcı olabilir.[63] Eyalet yasaları okul çağındaki çocukların aşılanmasını zorunlu kılar, ancak tıbbi nedenlerle ve bazen de dini veya felsefi nedenlerle muafiyetler sunar.[64] Elli eyaletin tamamında uygun yaşta 2 doz KKK aşısı yapılması gerekmektedir.[65] Tek bir bölge içinde yaşa veya sosyal sınıfa göre farklı aşı dağılımı, aşılama etkinliğine ilişkin farklı genel algıları tanımlayabilir.[66]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v World Health Organization (April 2017). "Measles vaccines: WHO position paper – April 2017" (PDF). Weekly Epidemiological Record. 92 (17): 205-27. hdl:10665/255377. PMID 28459148. 23 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Eylül 2020. 
  2. ^ "Measles Vaccination and Infection: Questions and Misconceptions". ASM.org (İngilizce). 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022. 
  3. ^ "Summary of the WHO position on Measles Vaccine- April 2017" (PDF). who.int. 20 Temmuz 2017. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  4. ^ "Measles". www.who.int (İngilizce). 1 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022. 
  5. ^ a b c "About Measles Vaccination | Vaccination and Immunizations | CDC". www.cdc.gov (İngilizce). 9 Ocak 2020. 27 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020. 
  6. ^ a b CDC (2 Ağustos 2019). "Measles and the Vaccine (Shot)". Centers for Disease Control and Prevention (İngilizce). 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020. 
  7. ^ "Measles, Mumps, and Rubella (MMR) Vaccination | CDC". www.cdc.gov (İngilizce). 5 Nisan 2021. 26 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022. 
  8. ^ Mitchell D (2013). The essential guide to children's vaccines. New York: St. Martin's Press. s. 127. ISBN 9781466827509. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ a b "ProQuad- measles, mumps, rubella and varicella virus vaccine live injection, powder, lyophilized, for suspension". DailyMed. 26 Eylül 2019. 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020. 
  10. ^ a b c d e f g h i "MMR Vaccination | What You Should Know | Measles, Mumps, Rubella | CDC". www.cdc.gov (İngilizce). 24 Aralık 2019. 26 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020. 
  11. ^ "Information Sheet Observed Rate of Vaccine Reactions" (PDF). World Health Organization (WHO). 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Aralık 2018. 
  12. ^ "MEASLES VACCINE - Essential drugs". medicalguidelines.msf.org. 5 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2022. 
  13. ^ a b Centers for Disease Control and Prevention (2014). CDC health information for international travel 2014 the yellow book. Oxford University Press. s. 250. ISBN 9780199948505. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ a b c CDC (5 Kasım 2020). "History of Measles". Centers for Disease Control and Prevention (İngilizce). 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  15. ^ a b "Measles History". U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 5 Şubat 2018. 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020.  Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  16. ^ "Vaccine History: Developments by Year". The Children's Hospital of Philadelphia. 20 Kasım 2014. 28 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2022. 
  17. ^ "Measles Fact Sheet - WHO". World Health Organization (WHO). 20 Mart 2023. 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. 
  18. ^ "Immunization Coverage - WHO". World Health Organization (WHO). 14 Temmuz 2022. 6 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023. 
  19. ^ World Health Organization (2019). World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Cenevre: World Health Organization. hdl:10665/325771. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. 
  20. ^ "Measles". www.who.int (İngilizce). 1 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2022. 
  21. ^ Abramson B (2018). Vaccine, vaccination, and immunization law. Bloomberg Law. ss. 10-30. ISBN 9781682675830. 
  22. ^ Babbott FL, Gordon JE (September 1954). "Modern measles". The American Journal of the Medical Sciences. 228 (3): 334-61. doi:10.1097/00000441-195409000-00013. PMID 13197385. 
  23. ^ "Measles Prevention: Recommendations of the Immunization Practices Advisory Committee (ACIP)". www.cdc.gov. 15 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  24. ^ Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (1994). "Summary of notifiable diseases, United States, 1993". MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report. 42 (53): i-xvii; 1-73. PMID 9247368. 9 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (July 2007). "Summary of notifiable diseases, United States, 2007". MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report. 56 (53): 1-94. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2017. 
  26. ^ Wallace G, Leroy Z (2015). "Measles". Hamborsky J, Kroger A, Wolfe S (Ed.). Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases (13. bas.). Washington D.C.: Public Health Foundation. 7 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2019. 
  27. ^ "Measles Cases and Outbreaks". 13 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2018. 
  28. ^ Bloch AB, Orenstein WA, Stetler HC, Wassilak SG, Amler RW, Bart KJ, Kirby CD, Hinman AR (October 1985). "Health impact of measles vaccination in the United States". Pediatrics. 76 (4): 524-32. doi:10.1542/peds.76.4.524. PMID 3931045. 
  29. ^ Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (March 2006). "Progress in reducing global measles deaths, 1999-2004". MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report. 55 (9): 247-9. PMID 16528234. 16 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  30. ^ a b Martin D (4 Ağustos 2010). "Dr. Thomas C. Peebles, Who Identified Measles Virus, Dies at 89". The New York Times. 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2017. 
  31. ^ a b Collins H (30 Ağustos 1999). "The Man Who Saved Your Life - Maurice R. Hilleman - Developer of Vaccines for Mumps and Pandemic Flu". The Philadelphia Inquirer. 6 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020. 
  32. ^ a b c d Parker AA, Staggs W, Dayan GH, Ortega-Sánchez IR, Rota PA, Lowe L, Boardman P, Teclaw R, Graves C, LeBaron CW (August 2006). "Implications of a 2005 measles outbreak in Indiana for sustained elimination of measles in the United States". The New England Journal of Medicine. 355 (5): 447-55. doi:10.1056/NEJMoa060775. PMID 16885548. 
  33. ^ Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (December 2006). "Measles--United States, 2005". MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report. 55 (50): 1348-51. PMID 17183226. 13 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  34. ^ Mina MJ (June 2017). "Measles, immune suppression and vaccination: direct and indirect nonspecific vaccine benefits". The Journal of Infection. 74 (Suppl 1): S10-S17. doi:10.1016/S0163-4453(17)30185-8. PMID 28646947. 
  35. ^ Nic Lochlainn LM, de Gier B, van der Maas N, van Binnendijk R, Strebel PM, Goodman T, de Melker HE, Moss WJ, Hahné SJ (November 2019). "Effect of measles vaccination in infants younger than 9 months on the immune response to subsequent measles vaccine doses: a systematic review and meta-analysis". The Lancet. Infectious Diseases (İngilizce). 19 (11): 1246-1254. doi:10.1016/S1473-3099(19)30396-2. PMC 6838663 $2. PMID 31548081. 
  36. ^ Sankoh O, Welaga P, Debpuur C, Zandoh C, Gyaase S, Poma MA, Mutua MK, Hanifi SM, Martins C, Nebie E, Kagoné M, Emina JB, Aaby P (June 2014). "The non-specific effects of vaccines and other childhood interventions: the contribution of INDEPTH Health and Demographic Surveillance Systems". International Journal of Epidemiology. 43 (3): 645-653. doi:10.1093/ije/dyu101. PMC 4052142 $2. PMID 24920644. 
  37. ^ "Vaccine (Shot) for Measles". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 2 Ağustos 2019. 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020.  Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  38. ^ a b "Birth-18 Years Immunization Schedule". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 5 Şubat 2019. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020.  Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  39. ^ "Measles". National Health Service UK. 20 Ekim 2017. 8 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2019. 
  40. ^ "MMR vaccine overview". National Health Service UK. 8 Ekim 2019. 31 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020. 
  41. ^ "Measles vaccine: Canadian immunization guide". Public Health Agency of Canada. 18 Temmuz 2007. 17 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2019. 
  42. ^ "Information Sheet: Observed Rate of Vaccine Reactions: Measles, Mumps and Rubella Vaccines" (PDF). World Health Organization (WHO). May 2014. 17 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Aralık 2018. 
  43. ^ a b Di Pietrantonj C, Rivetti A, Marchione P, Debalini MG, Demicheli V (November 2021). "Vaccines for measles, mumps, rubella, and varicella in children". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2021 (11): CD004407. doi:10.1002/14651858.CD004407.pub5. PMC 8607336 $2. PMID 34806766. 
  44. ^ Stratton K, Ford A, Rusch E, Clayton EW, ve diğerleri. (Committee to Review Adverse Effects of Vaccines) (9 Nisan 2012). "Measles, Mumps, and Rubella Vaccine". Adverse Effects of Vaccines: Evidence and Causality. Washington, D.C.: The National Academies Press. doi:10.17226/13164. ISBN 978-0-309-21436-0. PMID 24624471. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2017. 
  45. ^ "Measles, mumps, and rubella (MMR) vaccine". Centers for Disease Control and Prevention. 22 Ağustos 2008. 8 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2008. 
  46. ^ Institute of Medicine (US) Immunization Safety Review Committee (17 Mayıs 2004). Immunization Safety Review: Vaccines and Autism. Institute of Medicine of the National Academy of Sciences. doi:10.17226/10997. ISBN 978-0-309-09237-1. PMID 20669467. 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2019. 
  47. ^ "Guidelines for Vaccinating Pregnant Women". Centers for Disease Control and Prevention. August 2016. 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2019. 
  48. ^ "Contraindications and Precautions". Vaccine Recommendations and Guidelines of the ACIP. Centers for Disease Control and Prevention. 23 Nisan 2020. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2019. 
  49. ^ "Work by Enders Brings Measles Vaccine License". The Hartford Courant. 22 Mart 1963. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. A strain of measles virus isolated in 1954 by Dr. Thomas C. Peebles, instructor in pediatrics at Harvard, and Enders, formed the basis for the development of the present vaccine 
  50. ^ Griffin DE (March 2018). "Measles Vaccine". Viral Immunol. 31 (2): 86-95. doi:10.1089/vim.2017.0143. PMC 5863094 $2. PMID 29256824. 
  51. ^ "The Measles Vaccine". The New York Times. 28 Mart 1963. 30 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2019. 
  52. ^ Hilleman MR (July 1992). "Past, present, and future of measles, mumps, and rubella virus vaccines". Pediatrics. 90 (1 Pt 2): 149-53. doi:10.1542/peds.90.1.149. PMID 1603640. 
  53. ^ Beautysays (27 Eylül 2009). "David Morley - a career of service that started in Nigeria". Nigeria Health Watch (İngilizce). 29 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022. 
  54. ^ Morley DC, Woodland M, Krugman S, Friedman H, Grab B (1964). "Measles and Measles Vaccination in an African Village". Bulletin of the World Health Organization. 30 (5): 733-9. PMC 2554995 $2. PMID 14196817. 
  55. ^ Pritchard J (13 Kasım 1997). "Obituary: Dr C. A. Pearson". The Independent. 24 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2014. 
  56. ^ Sullivan P (13 Nisan 2005). "Maurice R. Hilleman Dies; Created Vaccines (washingtonpost.com)". The Washington Post. 20 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2009. 
  57. ^ Ovsyannikova IG, Johnson KL, Naylor S, Poland GA (February 2005). "Identification of HLA-DRB1-bound self-peptides following measles virus infection". Journal of Immunological Methods. 297 (1–2): 153-67. doi:10.1016/j.jim.2004.12.020. PMID 15777939. 
  58. ^ a b c "M-M-R II- measles, mumps, and rubella virus vaccine live injection, powder, lyophilized, for suspension". DailyMed. 24 Eylül 2019. 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020. 
  59. ^ "Q&As about Monovalent M-M-R Vaccines". Centers for Disease Control and Prevention (CDC). 26 Ekim 2009. 19 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2019. 
  60. ^ Atwood A (2022). "The Long-Term Effects of Measles Vaccination on Earnings and Employment". American Economic Journal: Economic Policy (İngilizce). 14 (2): 34-60. doi:10.1257/pol.20190509. ISSN 1945-7731. 
  61. ^ "M-M-RVaxPro EPAR". European Medicines Agency (EMA). 17 Eylül 2018. 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020. 
  62. ^ "Priorix - Summary of Product Characteristics (SmPC)". (emc). 14 Ocak 2020. 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2020. 
  63. ^ "VFC | Home | Vaccines for Children Program | CDC". www.cdc.gov (İngilizce). 2 Nisan 2019. 1 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020. 
  64. ^ "State Vaccination Requirements | CDC". www.cdc.gov (İngilizce). 11 Mart 2019. 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020. 
  65. ^ "MMR Vaccine Mandates for Child Care and K-12". www.immunize.org. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020. 
  66. ^ Scirè G (2021). "Modelling and assessing public health policies to counteract Italian measles outbreaks". International Journal of Simulation and Process Modelling (İngilizce). 16 (4): 271. doi:10.1504/IJSPM.2021.118832. hdl:10447/513505. ISSN 1740-2123. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aşı (tıp)</span> belirli bir hastalığa karşı bağışıklık sağlamak için üretilen biyolojik ilaç

Aşı, belirli bir bulaşıcı veya malign hastalığa karşı aktif kazanılmış bağışıklık sağlayan biyolojik bir preparattır. Aşıların güvenliği ve etkinliği geniş çapta incelenmiş ve doğrulanmıştır. Bir aşı tipik olarak hastalığa neden olan bir mikroorganizmaya benzeyen bir ajan içerir ve genellikle mikrobun zayıflatılmış veya öldürülmüş formlarından, toksinlerinden veya yüzey proteinlerinden yapılır. Vücudun bağışıklık sistemi ajanı bir tehdit olarak tanır, yok eder ve bu sayede gelecekte karşılaşabileceği bu ajanla ilişkili mikroorganizmaları daha fazla tanır ve yok eder.

<span class="mw-page-title-main">DBT aşısı</span> difteri, boğmaca ve tetanosa karşı kullanılan aşı

DBT aşısı veya DTB aşısı, insanlarda görülen üç bulaşıcı hastalığa karşı bir karma aşı sınıfıdır: difteri, boğmaca ve tetanos. Aşı bileşenleri difteri ve tetanoz toksoitleri ile boğmacaya neden olan bakterinin öldürülmüş bütün hücrelerini veya boğmaca antijenlerini içerir. Toksoit terimi, bir bağışıklık yanıtı oluşturmak için hedef aldıkları patojen tarafından üretilen inaktive edilmiş bir toksini kullanan aşıları ifade eder. Bu şekilde, toksoit aşı, patojenin kendisine karşı hedeflenen bir aşıdan ziyade, patojen tarafından üretilen ve hastalığa neden olan toksine karşı hedeflenen bir bağışıklık yanıtı oluşturur. Tüm hücreler veya antijenler "DTwB" veya "DTaB" olarak gösterilecektir; burada küçük harf "w" tüm hücre inaktive boğmacayı ve küçük harf "a" "aselüler" anlamına gelir. Canlı zayıflatılmış aşılar gibi alternatif aşı türlerine kıyasla, DTB aşısı herhangi bir canlı patojen içermez, bunun yerine bir bağışıklık tepkisi oluşturmak için inaktive edilmiş toksoit kullanır; bu nedenle, hastalığa neden olduğu bilinen herhangi bir risk olmadığından, bağışıklığı zayıf olan popülasyonlarda kullanım riski yoktur. Sonuç olarak, DTB aşısı herkes için güvenli bir aşı olarak kabul edilir ve ilgili patojene özgü çok daha hedefli bir bağışıklık yanıtı oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Kızamık</span> insanları etkileyen viral bir hastalık

Kızamık, kızamık virüsünün neden olduğu oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. Belirtiler genellikle enfekte bir kişiye maruz kaldıktan 10-12 gün sonra gelişir ve 7-10 gün sürer. İlk belirtiler genellikle 40 °C'den yüksek ateş, öksürük, burun akıntısı ve iltihaplı gözlerdir. Semptomların başlamasından iki veya üç gün sonra ağız içinde Koplik lekeleri olarak bilinen küçük beyaz lekeler oluşabilir. Genellikle yüzde başlayan ve daha sonra vücudun geri kalanına yayılan kırmızı, düz bir döküntü tipik olarak semptomların başlamasından üç ile beş gün sonra başlar. Yaygın komplikasyonlar arasında ishal, orta kulak enfeksiyonu (%7) ve zatürre (%6) yer alır. Bunlar kısmen kızamığın neden olduğu bağışıklık sisteminin baskılanmasına bağlı olarak ortaya çıkar. Daha az yaygın olarak nöbetler, körlük veya beyin iltihabı meydana gelebilir. Diğer isimler arasında morbilli, rubeola, kırmızı kızamık ve İngiliz kızamığı bulunmaktadır. Alman kızamığı olarak da bilinen kızamıkçık ve roseola, birbiriyle ilgisi olmayan virüslerin neden olduğu farklı hastalıklardır.

<span class="mw-page-title-main">Aşılama</span> hastalıklara karşı koruma için aşının uygulanması

Aşılama, bağışıklık sisteminin bir hastalığa karşı bağışıklık geliştirmesine yardımcı olmak için bir aşının uygulanmasıdır. Aşılar zayıflatılmış, canlı veya öldürülmüş halde bir mikroorganizma veya virüs ya da organizmadan alınan proteinler veya toksinler içerir. Vücudun adaptif bağışıklığını uyararak, bulaşıcı bir hastalıktan kaynaklanan hastalıkları önlemeye yardımcı olurlar. Bir nüfusun yeterince büyük bir yüzdesi aşılandığında, sürü bağışıklığı ortaya çıkar. Sürü bağışıklığı, bağışıklık sistemi baskılanmış - zayıflatılmış bir versiyonu bile kendilerine zarar vereceği için aşı olamayan - kişileri korur. Aşılamanın etkinliği geniş çapta incelenmiş ve doğrulanmıştır. Aşılama, bulaşıcı hastalıkların önlenmesinde en etkili yöntemdir; çiçek hastalığının dünya çapında ortadan kaldırılmasından ve çocuk felci ve tetanos gibi hastalıkların dünyanın büyük bir kısmından yok edilmesinden büyük ölçüde aşılama sayesinde sağlanan yaygın bağışıklık sorumludur. Bununla birlikte, Amerika'daki kızamık salgınları gibi bazı hastalıklarda, 2010'larda nispeten düşük aşılama oranları nedeniyle - kısmen aşı tereddütlerine atfedilen - artan vakalar görmüştür. Dünya Sağlık Örgütüne göre aşılama sayesinde yılda 3,5-5 milyon ölüm önlenmektedir.

Kabakulak aşısı, kabakulak hastalığını güvenli bir şekilde önler. Çoğunluğa uygulandığında toplum çapında komplikasyonları azaltır. Toplumun % 90'ı aşılandığında, aşının etkinliğinin % 85 düzeyinde olduğu tahmin edilmektedir. Uzun vadede önlemek için iki doz gereklidir. İlk dozun 12 - 18 aylık iken verilmesi önerilir. İkinci doz ise genellikle 2- 6 yaşları arasında verilir. Halihazırda bağışık olmayanlarda hastalıktan sonra kullanılması yararlıdır.

Aşı karşıtlığı, aşı hizmeti kendisine sunulmasına karşın kişinin kendisi ve çocuğu adına aşılamaya yanaşmaması veya tamamen karşı çıkma durumudur. Dünya Sağlık Örgütü, aşı karşıtlığını 2019'un en büyük on sağlık tehdidinden biri saymıştır. Terim, genel olarak aşılar hakkında olumsuz görüşler yaymayı, aşıları ertelemeyi ve kimi aşıları daha makbul görmeyi içerir. Aşılamaya karşı çıkan argümanlar, aşıların güvenliği konusunda sağlanmış bilimsel konsensüs ile de çelişmektedir.

Bu, profilaktik insan aşılarının geliştirilmesinin bir zaman çizelgesidir. Erken aşılar, geliştirme veya testin ilk yılına göre listelenebilir, ancak daha sonraki girişler genellikle aşının denemeleri tamamladığı ve piyasaya sürüldüğü yılı gösterir. Aşağıda listelenen hastalıklar için aşılar bulunmasına rağmen, dünya çapında sadece çiçek hastalığı ortadan kaldırılmıştır. Aşıyla önlenebilir diğer hastalıklar her yıl milyonlarca ölüme neden olmaya devam ediyor. Şu anda, çocuk felci ve kızamık, dünya çapında aktif şekilde ortadan kaldırılmaya çalışılan hastalıklardır.

Aşılar ve otizm üzerine yapılan araştırmalar, ikisi arasında nedensel veya başka türden bir ilişki olmadığını ve aşı bileşenlerinin otizme neden olmadığını göstermiştir. Aşı uzmanı Peter Hotez, bu yöndeki yanlış kanının neden yayıldığını sorguladı ve Andrew Wakefield'in 1998'de yayımlanan hileli makalesi dışında bunu destekleyecek kanıt olmadığını ortaya koydu.

<span class="mw-page-title-main">İnaktif aşı</span> bir hastalık patojeninin öldürülmüş bir halini kullanan aşı

İnaktif aşı, kültürde yetiştirilen ve daha sonra hastalık üretme kapasitesini yok etmek için öldürülen virüs partikülleri, bakteriler veya diğer patojenlerden oluşan bir aşıdır. Buna karşılık, canlı aşılar hâlâ canlı olan patojenleri kullanır. İnaktif aşılar için patojenler kontrollü koşullar altında yetiştirilir ve enfektiviteyi azaltmak ve böylece aşıdan kaynaklanan enfeksiyonu önlemek için bir araç olarak öldürülür.

<span class="mw-page-title-main">Grip aşısı</span> Influenza virüsüne karşı uygulanan tıbbi aşı

Grip aşısı, grip virüslerinin neden olduğu hastalıklardan korunmak için uygulanan bir aşıdır. Bu aşının yeni türleri yılda iki kez uygulanmaktadır. Çünkü grip virüsü çok hızlı değişim göstermektedir. Etkinliği yıldan yıla değişse de, gribe karşı en etkili yöntemdir. ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri, aşının hastalığı, doktora gitmeyi, hastaneye yatırılmayı ve ölümü azalttığını tahmin etmektedir. Grip olan aşılanmış işçiler ortalama yarım gün daha erken işe dönmektedir. Aşının 65 yaş üstü bireyler üzerindeki etkisi, kaliteli araştırma yapılmadığı için belirsizdir.

<span class="mw-page-title-main">Viral vektör aşısı</span> aşı türü

Bir viral vektör aşısı, alıcının konak hücrelerine istenilen antijenin genetik materyal kodlamasını sağlamak için bir viral vektör kullanan aşıdır. Nisan 2021 itibarıyla, en az bir ülkede altı viral vektör aşısı yetkilendirilmiştir. Bu aşılar dört COVID-19 aşısı ve iki ebola aşısıdır.

<span class="mw-page-title-main">2019 Tonga kızamık salgını</span>

2019 Tonga kızamık salgını, Ekim 2019'da Tongalı bir ragbi takımı oyuncularının Yeni Zelanda'dan dönmesinden sonra başladı. Yaygınlaşan salgında 5 Ocak 2020 itibarıyla 612 kızamık vakası görülmüştü.

2018 Madagaskar kızamık salgını, 2018 sonbaharında Madagaskar'da ortaya çıkan kızamık salgınıdır. İlk vakalar Eylül ayının başlarında Madagaskar'ın başkenti Antananarivo'da görüldü. Hükûmet sağlık yetkilileri, bölgedeki yoksulluk ve düşük aşılama oranları nedeniyle son derece bulaşıcı hastalığı kontrol altına alamadı ve Madagaskar tarihindeki en büyük kızamık salgınını yaşadı. 115.000'den fazla insan enfekte oldu ve 1200'den fazla kişi bu salgında ölmüştür.

Boğmaca aşısı, boğmacaya karşı koruyan bir aşıdır. İki ana tip vardır: tam hücre aşıları ve aselüler aşılar. Tüm hücre aşısı yaklaşık %78, aselüler ise %71-85 etkilidir. Aselüler aşılarda daha hızlı bir azalma ile aşıların etkinliğinin aşılamadan sonra yılda %2 ila %10 arasında düştüğü görülmektedir. Aşı sadece tetanos ve difteri aşıları ile kombinasyon halinde mevcuttur. Boğmaca aşısının 2002 yılında 500.000'den fazla hayat kurtardığı tahmin edilmektedir.

Difteri aşısı, Corynebacterium diphtheriae'nin neden olduğu bir hastalık olan difteriye karşı bir toksoid aşıdır. Kullanımı, 1980 ile 2000 yılları arasında dünya genelinde vaka sayısında %90'dan fazla azalma ile sonuçlanmıştır. İlk doz, altı haftalıkken dört hafta arayla iki ek dozla tavsiye edilir, daha sonra çocukluk döneminde yaklaşık %95 etkilidir. Çocukluk döneminde üç doz daha önerilir. Daha sonraki yaşamda daha fazla doz gerekip gerekmediği belirsizdir.

<span class="mw-page-title-main">Suçiçeği aşısı</span> suçiçeğini önlemek için kullanılan aşı

Varisella aşısı olarak da bilinen suçiçeği aşısı, suçiçeğine karşı koruma sağlayan bir aşıdır. Bir doz aşı orta dereceli hastalıkların %95'ini ve ağır hastalıkların %100'ünü önler. İki doz aşı bir dozdan daha etkilidir. Bağışıklığı olmayan kişilere su çiçeğine maruz kaldıktan sonraki beş gün içinde yapılırsa hastalık vakalarının çoğunu önler. Nüfusun büyük bir kısmının aşılanması, aşılanmamış olanları da korur. Derinin hemen altına enjeksiyon yoluyla verilir. Zoster aşısı olarak bilinen başka bir aşı, aynı virüsün neden olduğu hastalıkları önlemek için kullanılır.

Hib aşısı olarak da bilinen Haemophilus influenzae tip B aşısı, Haemophilus influenzae tip b (Hib) enfeksiyonunu önlemek için kullanılan bir aşıdır. Bunu rutin bir aşı olarak dahil eden ülkelerde, ciddi Hib enfeksiyonlarının oranları %90'dan fazla azalmıştır. Bu nedenle menenjit, zatürre ve epiglottit oranında azalmaya neden olmuştur.

Kızamıkçık aşısı kızamıkçığı önlemek için kullanılan bir aşıdır. Etkililik, tek bir dozdan yaklaşık iki hafta sonra başlar ve insanların yaklaşık %95'i bağışıklık kazanır. Bağışıklama oranlarının yüksek olduğu ülkelerde artık kızamıkçık veya konjenital kızamıkçık sendromu vakaları görülmemektedir. Bir popülasyonda çocukluk döneminde aşılama düzeyi düşük olduğunda, daha fazla kadının aşı olmadan veya hastalığa maruz kalmadan çocuk doğurma yaşına gelmesi nedeniyle konjenital kızamıkçık oranlarının artması mümkündür. Bu nedenle insanların %80’inden fazlasının aşı olması önemlidir. Kızamıkçık içeren aşıların kullanıma sunulmasıyla kızamıkçık 2020 ortası itibarıyla 81 ülkede ortadan kaldırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">KKK aşısı</span> kızamık, kabakulak ve kızamıkçığa karşı uygulanan çeşitli karma aşılardan herhangi biri

KKK aşısı, KKK olarak kısaltılan kızamık, kabakulak ve kızamıkçığa karşı bir aşıdır. İlk doz genellikle 9 aylık ile 15 aylık arasındaki çocuklara verilir, ikinci doz ise 15 aylık ile 6 yaş arasında ve dozlar arasında en az dört hafta olacak şekilde yapılır. İki dozdan sonra insanların %97'si kızamığa, %88'i kabakulağa ve en az %97'si kızamıkçığa karşı korunmuş olur. Aşı ayrıca bağışıklık kanıtı olmayanlara, iyi kontrol edilen HIV/AIDS'lilere ve eksik bağışıklığı olanlara kızamığa maruz kaldıktan sonraki 72 saat içinde önerilmektedir. Enjeksiyon yoluyla yapılır.

Zayıflatılmış aşı, bir patojenin virülansını azaltarak, ancak yine de onu canlı tutarak oluşturulan bir aşıdır. Zayıflatmada, bulaşıcı ajanı alınırr ve zararsız veya daha az virülan hale gelecek şekilde değiştirilir. Bu aşılar, patojeni "öldürerek" üretilen aşıların tersidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.