İçeriğe atla

Kız Kalesi (Mersin)

Koordinatlar: 36°27′23″K 34°08′53″D / 36.45639°K 34.14806°D / 36.45639; 34.14806
Kız Kalesi
Korikos parçası
Kızkalesi, Erdemli
Mersin
Kızkalesi
Türkiye üzerinde Kız Kalesi
Kız Kalesi
Kız Kalesi
Kız Kalesi (Türkiye)
Koordinatlar36°27′23″K 34°08′53″D / 36.45639°K 34.14806°D / 36.45639; 34.14806
TipAda kalesi
Yapı bilgisi
Yapı sahibiT.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
Halka açık mı?Evet
Bugünkü durumuKısmen ayakta
Yapı tarihçesi
İnşa11.yüzyıl
İnşa ettirenBizans İmparatorluğu
Kilikya Ermeni Krallığı
MalzemelerTaş
Garnizon bilgisi
KullananlarCem Sultanın Rodos Şövalyeleri’nin kendisi için yolladığı gemiye binmeden önce bir süre burada kalmış
Kız Kalesi - Mersin

Kız Kalesi, Mersin'in Erdemli ilçesinde bulunan tarihî kale. Mersin merkeze uzaklığı yaklaşık 80 km' dir. Turistik belde Kızkalesi ismini bu tarihi kaleden alır. Kıyıdan yaklaşık 300 metre (980 ft) açıktadır. Adanın toplam alanı yaklaşık 15.000 metrekare (160.000 ft2) olup, kale bu alanın çoğunu kaplar.

Tarihçe

Strabon'a göre ada antik çağda korsanlar tarafından kullanılmış. Ancak kale muhtemelen Birinci Haçlı Seferi sonrasında Bizans İmparatoru I. Aleksios tarafından yaptırılmıştır.[1] 13. yüzyılda Ermeni Kral I. Levon ve Kilikya Ermeni Krallığı'nın en az bir müteakip hükümdarı tarafından kapsamlı bir şekilde yeniden inşa edildi.[2] 1982 ve 1987'de yayınlanan arkeolojik araştırmalar, orijinal Bizans planının, karakteristik kare kuleleriyle esas olarak güneyde hayatta kaldığını ortaya çıkardı. Ermeniler, kalenin kuzey ve batı taraflarını kendilerine özgü rustik kesme taş işçiliği (geç antik kentten devşirme değil) ve yuvarlak kulelerle yeniden inşa ettiler. Ayrıca mevcut yapının çoğuna yeni kaplama taşı koydular. İki Ermeni yazıtında bu bölgenin Kral I. Levon (1206) ve Kral I. Hethum (1251) tarafından yeniden inşa edildiğinden söz edildiği bildirilmektedir.[3] Ermeniler ayrıca kalenin içine beşik tonozlu bir şapel inşa ettiler.[4] Ada bir zamanlar ana kara kalesi olan Korikos kalesine bir mendirekle bağlıydı. Ermeniler bu kaleye Gorygos (Կոռիկոս) adını verdiler. 14. yüzyılda Kilikya Krallığı çöküşün eşiğindeydi ve 1360 yılında I. Peter (Kıbrıs kralı), halkının isteği üzerine adayı ele geçirdi. Kale, 1448'de bir Anadolu beyliği olan Karamanoğulları tarafından ele geçirildi.[5] Ada daha sonra 1471 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun Sadrazamı Gedik Ahmet Paşa tarafından ele geçirildi.

Yapı

Son yıllarda restore edilen Kızkalesi, sekiz kuleyle korunmuştur. Kalenin dış çevre uzunluğu 192 metredir. Güney ve batı duvarları birbirine diktir. Kuzey ve doğu cepheleri kavisli surlarla çevrilidir.

Ana kapı kuzey tarafındadır ve batı tarafında küçük bir kapı ve bir galeri vardır. Her biri benzersiz bir şekle sahip 8 burç vardır.[2] 1973 ile 1981 yılları arasında Kızkalesi'ndeki iki kalenin planlarını içeren kapsamlı bir fotoğraf araştırması yapılmıştır.[6]

Efsane

Korykos kralı, bir çocuğunun olması için sürekli dua edermiş. Sonunda dileği kabul olmuş ve bir kızı olmuş. Kralın kızı büyüdükçe güzelleşmiş. Ününü duyan krallar, prensler onunla evlenmek istemiş.

Bir gün Korykos kentine bir kahin kral tarafından saraya davet edilmiş. Kahin kralın kızını görünce birden irkilmiş. Kral kahine ne olduğunu sorarak söylemeye zorlayınca, “Kızınızı bir yılan sokacak ve ölecek. Bu yazgıyı kimse bozamayacak ve engel olamayacaksınız” diye yanıtlamış.

Kral bunun üzerine Korykos Kalesi'nin karşısında kıyıya yakın küçük adacığa bir kale yaptırmış. Yanına hizmetçiler vererek kızını bu kaleye kapatmış. Kızın canı bir gün üzüm çekince saraydan gönderilen sepet içinden bulunan bir yılan çıkarak onu sokmuş ve kız da kısa bir süre sonra ölmüş.[7]

Kaynakça

  1. ^ "Castles page". 4 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2023. 
  2. ^ a b Mersin Valiliği: Mersin Ören Yerleri 4 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 978-975-585-787-9. (Türkçe)
  3. ^ Edwards, Robert W. (1987). The Fortifications of Armenian Cilicia: Dumbarton Oaks Studies XXIII. Washington, D.C.: Dumbarton Oaks, Trustees for Harvard University. ss. 161-67, 284, pls.123a-128b, 296b-296c. ISBN 0-88402-163-7. 
  4. ^ Edwards, Robert W., “Ecclesiastical Architecture in the Fortifications of Armenian Cilicia: First Report, Dumbarton Oaks Papers 36, 1982, pp.173-75, pls.38-42.
  5. ^ Kızkalesi mayor's page 28 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(Türkçe)
  6. ^ The survey was conducted under the auspices of the University of California at Berkeley.[1]
  7. ^ "Türk Dünyasında Kız Kalesi Adlandırmalarının Kaynağı ve Bunlara Dair Anlatılan Efsanelerin Teşekkülü Üzerine Yard. Doç. Dr. Mehmet EROL, Milli Folklor Dergisi, Sayı: 65". web.archive.org. 11 Şubat 2020. 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zilkale</span> Orta çağda inşa edilmiş bir kale

Zilkale ya da asıl adıyla Zirkale, Rize'nin Çamlıhemşin ilçesi sınırlarında, Fırtına Deresi Vadisi’nde yer alan, ilk inşa tarihi kesin olarak bilinmeyen bir kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Yılankale</span>

Yılankale, Ceyhan'a 13 km mesafede E-5 karayoluna 3 km'dir. O-52'de bulunan Yılankale Kavşağı (K-4), ismini buradan almaktadır. Çok sarp bir tepe üzerine Ceyhan Ovası'na tamamen hakim şekilde kurulan bu kale Kilikya Ermeni Krallığı döneminde Kral I. Levon tarafından yaptırılmıştır. Yöre halkı tarafından Şahmeran kalesi olarak da adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kilikya Ermeni Krallığı</span> Ortaçağda kurulmuş, Tarsus merkezli Ermeni krallığı

Kilikya Ermeni Krallığı, Kilikya Ermeni Prensliği ya da kısaca Kilikya, 1080-1198 arası prenslik ve 1198-1375 arası krallık olan Çukurova bölgesinde bulunan bir devlettir. Bölgedeki I. Ruben adında olan bir Ermeni beyi tarafından Bizans İmparatorluğundan aldığı toprak üzerine kurulmuştur ve zamanla daha geniş bir alana yayılmıştır. 1375'te Memlük Sultanlığı tarafından varlığına son verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Anavarza</span>

Anavarza, Türkiye'nin Adana ilinde, Kozan sınırları içerisinde, Kadirli, Ceyhan ve Kozan ilçe sınırlarının kesiştiği yerde, tarihi Kilikya bölgesinde bulunan antik kent. Çevresi mesire yeri olarak kullanılır. Kilikya ovasının önemli merkezlerinden olan Anavarza'nın antik kaynaklarda adı Anazarbos, Anazarba, Aynızarba veya Anazarbus olarak geçer.

<span class="mw-page-title-main">Silifke Kalesi</span>

Silifke Kalesi, Mersin ili Silifke ilçesinde bulunmakta olup, şehrin batı tarafında 185 m yükseklikte doğu-batı yönündeki ana kaya üzerine oturmuş, etrafı hendekle çevrili ve 16 burçla tahkim edilmiş olup 29.000m² lik bir alanı kaplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">I. Levon</span>

II. Leo, ayrıca II. Leon, II. Levon ya da II. Levon, Onuncu Kilikya Ermeni Lordu ya da "Dağların Lordu" ve ilk Kilikya Ermeni kralı ya da I. Levon.

<span class="mw-page-title-main">II. Levon</span>

II. Levon ya da Leon II, 1269/1270 yılından 1289 yılına kadar Kilikya Ermeni Krallığı Kralı. Kral I. Hethum ile Kraliçe Zabel çiftinin oğludur. Hethumid Hanedanı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gözne Kalesi</span> Toros ilçesinde bir kale

Gözne Kalesi Mersin ilinde bir kale örenidir.

<span class="mw-page-title-main">Fındıkpınarı</span> Mersin ilinin Mezitli ilçesine bağlı mahalle

Fındıkpınarı Mersin ilinde bir belde ve popüler yayladır. Ortalama 1.050 metre yükseklikte yer alır. Mersin merkez ilçelerinden Mezitli kırsal alanında, Toros dağları üzerinde ve 36°55′K 34°22′D koordinatlarındadır. Mersin'e uzaklığı 55 kilometredir. 2023 rakamlarına göre nüfusu 1012'dir.

<span class="mw-page-title-main">Yeniyurt Kalesi</span> Mersindeki bir Roma dönemi kale

Yeniyurt Kalesi, Türkiye'nin Mersin şehrinde yer alan kaledir. Kalenin eski adı bilinmemektedir. Yeniyurt, yakındaki bir köyün adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlı Kalesi</span> Erdemlide bir kale

Dağlı Kalesi Mersin ilinde yer alan bir ilk çağ kalesidir.

<span class="mw-page-title-main">Antakya Halefiyet Savaşı</span>

Antakya Halefiyet Savaşı olarak da bilinen Antiochene Veraset Savaşı, 1201 ve 1219 yılları arasında Suriye'nin kuzeyinde, Antakyalı III. Boemondo ile tartışmalı halefi arasında gerçekleşen bir dizi silahlı çatışmadır. Antakya Prensliği, 12. yüzyılın son on yıllarında bölgedeki önde gelen Hristiyan gücüydü; ancak Ermeni Kilikya üstünlüğüne meydan okudu. Suriye'deki önemli bir kale olan Bakras'ın Kilikyalı I. Levon tarafından ele geçirilmesi, 1190'ların başlarında uzun süreli bir çatışma meydana getirmişti. Levon, Antakya'yı ele geçirmeye çalıştı; ancak Yunan ve Latin kentlileri bir komün kurdular ve Ermeni askerlerinin şehri işgal etmesini engellediler. III. Boemondo'nun en büyük oğlu Raymond, 1197'de arkasında Raymond-Roupen adında bir bebek oğlu bırakarak öldü. Çocuğun annesi, Ermenistanlı Alice, I. Levon'un yeğeni ve varsayımsal varisiydi. III. Boemondo ve Antakya soyluları, Raymond-Roupen'in Antakya'daki büyükbabasının yerini alma hakkını doğruladılar; ancak komün III. Boeemondo'nun küçük oğlu, Trablus kontu Boemondo'yu tercih etti.

<span class="mw-page-title-main">Sparapet Sempad</span>

Sparapet Sempad (1208–1276), bir asil ve Kilikya Ermenistanı'nda Kral I. Hethum'un ağabeyiydi. Kilikya'da diplomat, yargıç ve askeri subay olarak görev yapan, Ermenistan silahlı kuvvetlerinin başkomutanı Constable veya Sparapet unvanına sahip önemli bir figürdü. Aynı zamanda bir yazar ve çevirmendi, özellikle çeşitli yasal metinlerin çevirilerini sağlaması ve Kilikya tarihinin önemli bir kaydı olan Chronique du Royaume de Petite Armenie'nin çevirisiyle tanınıyordu. Mari Savaşı gibi birçok savaşı organize etti ve bu savaşlarda görev aldı ve kardeşi Kral Hethum tarafından Moğol İmparatorluğu ile gerçekleştirilen müzakerelerde önemli bir müzakereci olarak görevlendirildi.

<span class="mw-page-title-main">I. Levon (Ermenistan prensi)</span> Ermenistan prensi

I. Leo, ayrıca I. Levon ya da I. Leon, beşinci Kilikya Ermeni Lordudur ya da “Dağların Lordu” (1129/1130-1137).

<span class="mw-page-title-main">Namrun Kalesi</span> Çamlıyaylada bir Kale

Namrun Kalesi, Türkiye'nin Mersin şehrine bağlı Çamlıyayla ilçesinde yer alan bir kaledir. Genel özellikleri daha eski tarihleri işaret ettiği için, Asurluların "İllubru" adlı kalesi olduğu da söylenir. Orta Çağ'da Kilikya Ermeni Krallığı'nın bir parçası iken, kale Lampron adıyla biliniyordu ve Ermeni Hethumid prenslerinin atalarının ikamet yeriydi. Toros Dağları'nda yer alan kale, Tarsus ve Gülek Boğazı'na geçiş yapar.

<span class="mw-page-title-main">Mari Muharebesi</span> 1266da Maride yapılan muharebe

Mari Muharebesi, 24 Ağustos 1266'da Mısır Memlûk Devleti ile Kilikya Ermeni Krallığı arasında yapılan bir çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">Bodrumkale</span>

Bodrumkale, Türkiye'nin Osmaniye ilinde bulunan bir kale harabesidir. Kale, il merkezi Osmaniye'den 12 km uzakta Kastabala antik kentinin kuzeydoğusunda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Darb-ı Sak Kalesi</span>

Darb-ı Sak Kalesi, Türkiye'nin Hatay ilinde bulunan bir kaledir. Kale, 11. yüzyılda Tapınak Şövalyeleri tarafından inşa edilmiş olup Kırıkhan kent merkezinin 4 km uzakta yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Savranda Kalesi</span> Romalılardan kalma Savranda Kalesi, dikdörtgen biçimindedir, 12 burcu ve kulesi vardır

Savranda Kalesi, Türkiye'nin Osmaniye ilinde bulunan bir kaledir. Kilikya Ermeni Krallığı döneminde inşa edilmiş olup Adana'nın yaklaşık 115 km doğusunda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bahçe Geçidi</span>

Bahçe Geçidi, Türkiye'nin güney-orta kesiminde, Osmaniye ve Gaziantep illeri arasındaki sınırda yer alan bir dağ geçididir. Geçit, Kilikya'yı güney Anadolu ve kuzey Suriye'ye bağlayan kuzey Nur Dağları'ndan geçen bir yol sağlamaktadır. Belen Geçidi ile birlikte Amanos'tan geçen iki geçitten biridir.