İçeriğe atla

Kızılyar, Kazakistan

Kızılyar []- Kazakistan'ın Kuzeyinde bir şehir. Kazakcası 'Kızılyar' Кызылжар veya Петропавл, Rusçası Петропавловск, İngilizcesi Petropavl

Kızılyar (Petropavl) Cami

Bugün Kazakistan'ın Kuzey'inde yer alan 1752 yılında Ruslar tarafından 'Petropavlovsk' ya da 'Peterpavel' adı altında Ishim nehri sahilinde kuruldu.

Geçmişte Rusya'nın Sibirya'ya yönelik kolonyal gelişiminde önemli bir rol oynayan Kızılyar, Türkiye'nin sosyal yaşamında iz bırakan Türkolog Reşid Rahmeti Arat, iş insanı Ahmet Veli Menger gibi Sibirya Tatarlarının ticaret merkezlerindendi. 1900 yılında Petropavlovsk’ta takriben 20 bin nüfusun bulunduğu, bunun 6 bininden fazlasının Tatar kökenli olduğu biliniyor. O tarihte şehirde 6 kilise, 7 minareli mescit ile bunların yanında Tatar medreselerinin bulunuyordu. Ayrıca, şehirde 117 fabrika ve imalathane mevcuttu. Şehirde bir de Tatar tiyatrosu da bulunuyordu.

Sibirya Demiryolunun geçtiği şehrin bugünkü nüfusu 193,300'dir.

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tatarca</span> Tatarlar tarafından konuşulan Türk dili

Tatarca veya İdil Tatarcası, Türk dillerinin Kıpçak grubuna bağlı bir dildir. Aynı aileden bir lehçe olan Kırım Tatarcasından ayırmak için “Kazan Tatarcası” olarak da adlandırılır. Çoğunluğu, Rusya Federasyonu içindeki Tataristan'da yaşayan Tatarlar tarafından konuşulur. Tataristan Cumhuriyeti'nin Rusça ile birlikte iki resmî dilinden biridir.

Baraba Tatarları; Batı Sibirya'da, Altay ve Tuva cumhuriyetlerinin kuzeyinde, Tomsk, Abakan, Krasnoyarsk kentleri çevresinde ve bu bölgenin batısındaki Tobol Nehri'nin kenarına kurulu, Tümen, Tobolsk, Tara, Barabinsk kentleri çevresinde, ayrıca yukarıda saydığım iki bölgenin arasındaki Baraba bozkırlarında yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya</span> Rusyanın, Ural Dağlarından Büyük Okyanusa kadar uzanan toprakları

Sibirya, Rusya'nın, Ural Dağları'ndan Büyük Okyanus'a kadar uzanan topraklarına verilen ad. Sibirya, Kazakistan ve Orta Asya'yı meydana getiren diğer cumhuriyetleri de ihtiva eder. Yaklaşık olarak 13 milyon km²'lik bir yüzölçümüne sahiptir. Sibirya bölgesinde 30 milyon civarında insan yaşar. Kuzeyinde Arktik Okyanusu, doğusunda Pasifik Okyanusu, güneyinde Kazakistan, Moğolistan ve Mançurya ülkeleri bulunur. Batısında ise Ural Dağları bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Altay Krayı</span> Rusyanın Sibirya bölgesinde idarî birim

Altay Krayı, Rusya'nın Sibirya Federal Bölgesi'nde yer alan ve Altay-Sayan Dağları bölgesinde Obi, Abakan-Yenisey civarında bulunan kraydır. Kuruluşu 28 Eylül 1937'dir.

<span class="mw-page-title-main">Çelyabinsk</span> Rusya, Çelyabinsk Oblastının yönetim merkezi şehir

Çelyabinsk - Rusya'nın büyük bir şehri, Çelyabinsk Oblastı'nın yönetim merkezi olan şehrin 2019 sayımına göre nüfusu 1 200 720'tir. Büyük transport kavşağı. Şehirde Çelyabinsk Balandino ve Çelyabinsk Şagol isimli iki havaalanı bulunmaktadır. Büyük sanayileşmiş merkez Metalurji, Makine mühendisliği, metal işi, cihaz işi, hafif sanayi, gıda kaynaklı sanayi. 1795 yılında 2700 civarı olan nüfusu 1897 yılından beri hızla artmıştır. 2020 itibarıyla nüfusuna göre Rusya'nın en büyük yedinci şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Orenburg</span> Rusyanın Volga Federal Bölgesinde bulunan Orenburg Oblastının yönetim merkezi

Orenburg, Rusya'nın Volga Federal Bölgesinde bulunan Orenburg Oblastı'na bağlı şehir, aynı zamanda Oblast'ın yönetim merkezi. Başkent Moskova'nın 1478 km güneyinde Ural Nehri civarındadır. Nüfusu 542.700'dür (2005). Orenburg şehri 1920-1925 yıllarında Kazakistan'a başkentlik yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Böğrüdelik, Cihanbeyli</span>

Böğrüdelik, Konya ili Cihanbeyli ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Sibir Hanlığı</span>

Sibir Hanlığı, Cengiz Han'ın oğlu Cuci'nin ulusuna bağlı olan Şiban (Şeyban) sülalesinden İbak tarafından kurulmuş ve 1464 - 1598 yılları arasında Sibirya'da kurulmuş bir Türk hanlığıdır. Bilinen ilk hükümdarı Taybuğa Han'dır. Moğolistan'ın kuzeyinden Sibirya'ya kadar uzanan topraklarda kuruldu. Bugünkü Sibirya'nın adı bu hanlıktan alındı.

<span class="mw-page-title-main">Çulımca</span>

Çulımca Rusya'da Sibirya'nın ortasında genellikle Krasnoyarsk krayı, Novosibirsk oblastı ve Tomsk oblastında konuşulan bir Türk lehçesidir. Bu lehçenin tüm konuşurları Rusçayı da bilir. Sovyetler Birliği zamanında Rusça konuşmaları için yapılan baskılar sonucunda çoğu Çulım Türkü, Çulımcayı öğrenememiş, unutmuş ve böylece Çulım Türkçesinin konuşanları azalmıştır. Çulımlar Sibirya'da Kızılyar bölgesi ve Tom bölgesinde yaşarlar. Kendi aralarında kendi dillerini ifade etmek için Ös sözünü de kullanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Pavlodar (il)</span>

Pavlodar, Kazakistan'ın bir eyaleti. Başkenti 300.200 nüfuslu Pavlodar şehriyken eyaletin yaklaşık nüfusu 744.860 kişidir. Pavlodar Eyaleti, Kuzeyinde Rusya, Batısında Akmola ve Kuzey Kazakistan eyaletleri, Doğusunda Doğu Kazakistan Eyaleti ve Güneyinde Karagandı Eyaleti ile sınır komşusudur. Nikita Sergeyeviç Kruşçev'in Bakir Topraklar Projesi ile birçok millet, özellikle Ukraynalılar Pavlodar'a göç etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çimkent</span>

Çimkent ya da Şimkent, eski adıyla Çernyayev (Kazakça: Черняев); Kazakistan'daki çok nüfuslu bölgelerden olup, 2018 yılına kadar Kazakistan'ın Güney Kazakistan Eyaleti'nin merkeziydi. 19 Haziran 2018 tarihinde, Güney Kazakistan eyalet merkezi Çimkent’e büyük şehir statüsü verildi, eyaletin adı Türkistan eyaleti olarak değiştirildi ve eyalet merkezinin Türkistan kentine taşınmasını öngören “Kazakistan’ın bazı idari ve bölgesel yapısı konularına” ilişkin bir kararname imzalandı. Çimkent 1.239.000 nüfusuyla Kazakistan'da Almatı ve Astana'dan sonra en büyük 3. kenttir ve ülkenin önemli metropollerindendir. Türkistan-Sibirya Demiryolu kavşağında bulunan kentte ayrıca Şimkent Uluslararası Havaalanı da bulunmaktadır. Şimkent Almatı'nın 690 km batısında ve Taşkent'in 120 km kuzeyinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Omsk</span>

Omsk, Rusya'da Sibirya'nın güneybatısında bulunur ve Sibirya'da Novosibirsk'ten sonra en büyük ikinci şehirdir. Omsk Oblastı'nın merkezidir. Moskova'ya olan uzaklığı yaklaşık 2550 kilometredir. Nüfusu, 2015 itibarıyla 1.173.854'tir. Nüfus bakımından Sibirya'nın ikinci, Rusya'nın sekizinci büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Krasnoyarsk</span> Krasnoyarsk Krayının idari merkezi

Krasnoyarsk veya Kızıl Yar, Krasnoyarsk Krayı'nın idari merkezi ve Sibirya idari bölgesinin üçüncü büyük şehridir. Krasnoyarsk ve Yenisey nehirleri arasındadır. Trans-Sibirya demiryolu hattının üzerinde önemli bir kavşaktır. Kentte Yemelyonovo Havalimanı da mevcuttur. Kent 19 Ağustos 1628'de kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Orenburg Oblastı</span> Rusyanın idarî bir birimi

Orenburg Oblastı, Rusya'nın Volga Federal Bölgesi'nde bulunan oblast. Oblastın idarî merkezi Orenburg şehridir. 1938 - 1957 yılları arasında Sovyet pilotu Valeri Çkalov 'un onuruna Çkalov Oblastı adı kullanıldı. Oblastta Türk nüfusu önemli bir yere sahiptir. Bağımsız bir Türk ülkesi olan Kazakistan ile özerk Türk cumhuriyetleri Tataristan, Başkurdistan arasında köprü olması yönünden stratejik bir öneme sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Petropavlovsk-Kamçatski</span>

Petropavlovsk-Kamçatski, Rusya'nın doğu ucundaki Kamçatka yönetim biriminin merkezi olan şehirdir. Büyük Okyanusun Kamçatka Yarımadasında oluşturduğu bir girinti olan Avaçinskaya Körfezi kıyısında yer alır. 2020 itibarıyla 179586 kişi yaşamaktadır.Rusya Pasifik Filosu üssü buradadır. Hava ve denizle diğer Rus şehirlerine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sibirya Tatarları</span> Tatar topluluklarının bir kolu

Sibirya Tatarları Batı Sibirya'da tatarların etnik grubu, Türk halklarından biridir. Çoğunluğu Rusya içindeki Batı Sibirya’da yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde İslam</span>

Sovyetler Birliği'nde İslam, Sovyetler Birliği'nde İslam inanışına ait konuları betimler.

Kazakistan Yunanları veya Kazakistan Rumları, Kazakistan'ın ulusal azınlıklarından biridir. Bunların büyük çoğunluğu Pontus Rumlarının torunlarıdır. Esas olarak Kırım, Kafkaslar ve güney Rusya'dan göç ettirildiler. SSCB döneminde, 1944-1950 yıllarında SSCB liderliği tarafından sınır dışı edildiler

<span class="mw-page-title-main">Safuan Şaymerdenov</span>

Safuan Şaymerdenov, Kazak yazar. 1992 yılında Kazakistan Cumhuriyeti Halk yazarı unvanını almıştır.