İçeriğe atla

Kızılsu (il)

Kızılsu
قىزىلسۇ قىرغىز ئاپتونوم ئوبلاستى
Kızılsu'da Muzdağ-Ata Dağı yakınındaki Karakul Gölü
Kızılsu'nun Sincan Uygur Özerk Bölgesideki konumu
Kızılsu'nun Sincan Uygur Özerk Bölgesideki konumu
ÜlkeÇin Çin
VilayetSincan Uygur Özerk Bölgesi
Yüzölçümü
 • Toplam69.112 km²
Nüfus
 (2020)
 • Toplam622.222
Posta kodu
845350[1]
Alan kodu0908

Kızılsu Kırgız Özerk İli (Kırgızca: قىزىلسۇۇ قىرعىز اپتونوم وبلاسى Кызылсуу Кыргыз аптоном обласы; Uygurca: قىزىلسۇ قىرغىز ئاپتونوم ئوبلاستى Qizilsu Qirghiz aptonom oblasti, Çince: 克孜勒苏柯尔克孜自治州/克孜勒蘇柯爾克孜自治州; Pinyin: Kèzīlèsū kē'ěrkèzī Zìzhìzhōu), Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde bir Kırgız özerk bölgesidir.

İdari bölümler

Kızılsu Kırgız Özerk ilindeki şehir ve beldeler:

Etnik yapısı

Kızılsu'da yaşayan 2018 yılı sayımına göre Uluslar:[2]

Etnik grup Nüfus Oran (%)
Uygur413,655 %66,24
Kırgız163,863 %26,24
Han 39,292 %6,29
Tacik6,097 %0,98
Hui586 %0,09
diğerleri 558 %0,13

Tarihi

Satuk Buğra Han 955 (Hîcrî 344) yılında Kâşgarlı Mahmud'un Divân-ı Lügati't-Türk'te " اَرتُج artuç: Ardıç. Kaşgar'da bu adta iki köy vardır."[2] diye bahsettiği altın Artuç köyünde gömülmüştür.[3] O zamanlar Kaşgar'ın kuzeyinde iki tane Artuç (Artux) isminde köy vardı, birisinin adı altın[4] Artuç (Artux), ikincisi üst Artuç (Artux)'dır.

Ekonomi

2019 yılında Gayri safi yurt içi hasıla toplam 2,3 Milyar Yuan'dir.[5]

Notlar

  1. ^ Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (İngilizce)
  2. ^ a b Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 95
  3. ^ bk. Jamal Qarashi, Mulhaqat al-Sure aus Bartolda, Turkestan, I (Texte), 132: mata Satuq Bughra khan al-ghazi fi sanat 344 wa mashhaduhu bi-Artuj min qura Kashghar,wa [huwa] al-yaum ma'mur wa mazur, Mi. Grenard, Jour. As., Januar 1900, S. 6
  4. ^ altın: aşağı, alt. Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-160-405-2, Cilt I, sayfa 108, 109
  5. ^ "克孜勒苏州2019年国民经济和社会发展统计公报 - 中国统计信息网". www.tjcn.org. 12 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2022. 

Dış bağlantılar

Koordinatlar: 39°40′N, 76°43′E

Çin Sincan Uygur Özerk Bölgesi yönetim birimleri Başkent: Urumçi
İl düzeyi şehir, İl, Özerk ilİlçe düzeyi şehir, İlçe, Özerk ilçe, Bucak
UrumçiTanrı Dağı Bucağı | Saybağ Bucağı | Yenişehir Bucağı | Şuymogu Bucağı | Tudun Haba Bucağı | Tapançeng Bucağı | Mitung Bucağı | Urumçi İlçesi
KaramayKaramay Bucağı | Maydağ Bucağı | Cerenbulak Bucağı | Orku Bucağı
Turfan İliTurfan | Toksun İlçesi | Piçan İlçesi
Kumul İliKumul (şehir) | Ara Türük İlçesi | Barköl Kazak Özerk İlçesi
Hotan İliHotan (şehir) | Hotan İlçesi | Lop İlçesi | Niya İlçesi | Guma İlçesi | Çira İlçesi | Keriye İlçesi | Karakaş İlçesi
Aksu İliAksu (şehir) | Onsu İlçesi | Şayar İlçesi | Bay İlçesi | Avat İlçesi | Kuçar İlçesi | Kelpin İlçesi | Toksu İlçesi | Uçturfan İlçesi
Kaşgar İliKaşgar | Maralbeşi İlçesi | Poskam İlçesi | Feyzivat İlçesi | Kağılık İlçesi | Yopurğa İlçesi | Kaşgar Yenişehir İlçesi | Mekit İlçesi | Yengisar İlçesi | Yarkent İlçesi | Kaşgar Kuna Şehir İlçesi | Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi
Kızılsu Kırgız Özerk İliAtuş İlçesi | Akto İlçesi | Uluğçat İlçesi | Akçi İlçesi
Bayangolin Moğol Özerk İliKorla (şehir) | Hoçing İlçesi | Lopnur İlçesi | Hoşut İlçesi | Çerçen İlçesi | Bağraş İlçesi | Bügür İlçesi | Çakılık İlçesi | Yençi Hui Özerk İlçesi
Sanci Hui Özerk İliSanci (şehir) | Fukang (şehir) | Guçung İlçesi | Manas İlçesi | Jimisar İlçesi | Hutubi İlçesi | Mori Kazak Özerk İlçesi
Bortala Moğol Özerk İliBortala | Çing İlçesi | Arişang İlçesi
Özerk bölgesine doğrudan bağlı ilçe düzeyi şehirShihezi | Aral | Tomşuk | Vujyaçü

İli Kazak Özerk İli

(İli Kazak Özerk İli Alt-eyalet düzeyi özerk ili olup Tarbagatay ve Altay'ı yönetmektedir.)
Doğrudan bağlıGulca | Kuytun | Gulca İlçesi | Tekes İlçesi | Nilka İlçesi | Moğolküre İlçesi | Künes İlçesi | Korgas İlçesi | Dokuztara İlçesi | Çapçal Şibe Özerk İlçesi
Tarbagatay İliÇöçek (şehir) | Usu (şehir) | Dörbiljin İlçesi | Çağantogay İlçesi | Saven İlçesi | Toli İlçesi | Kobuksar Moğol Özerk İlçesi
Altay İliAltay (şehir) | Çinggil İlçesi | Jeminay İlçesi | Koktokay İlçesi | Burçin İlçesi | Burultokay İlçesi | Kaba İlçesi

(Hotan, Aksay Çin'nin hakimiyeti üzerine Çin ile Hindistan arasında anlaşmazlık mevcuttur. Şu an fiilen Çin Halk Cumhuriyeti yönetmektedir.


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Satuk Buğra Han</span> Ünlü Karahanlı Hükümdarı

Satuk Buğra Han, Karahanlı hükümdarıdır.

Fuyü Gırgıs dili ya da Fuyü Kırgızcası, bazı Çin kaynaklarında "Heilongjiang Kırgızcası" veya "Dongbei Kırgızcası" olarak da bilinir, Çin'in en doğusunda konuşulan Türk dilidir. Fuyü Kırgızlarının ana dilidir. "Kırgızca" olarak bilinmesine rağmen, Fuyü Gırgıs dili Orta Asya'da konuşulan Kırgızcadan çok farklıdır ve Hakasça ya da diğer Sibirya Türk dillerine daha çok benzer.

<span class="mw-page-title-main">Yağma</span> Orta Çağda yaşamış bir Türk boyu

Yağma, Orta Çağ'daki bir Türk boyudur, bu boy günümüz Uygurlar'ın ve Özbekler'in atalarıdır. Bu boy bir kolu olan ve Üç Oğuzlar denilen birlik, Yağma, Karluk ve Çiğil boylarından oluşmuştur. 7. yüzyıldan itibaren Karahanlılar dönemi boyunca Yağma boyu Müslüman Araplar ve Çinliler tarafından kuvvetli ve kudretli siyasi varlıklar olarak Tarım Havzası, Cungarya havzası ve Yedinehir (Yedisu) bölgesinde göze çarpmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Atuş</span>

Atuş İlçesi,, Sincan Uygur Özerk Bölgesinde Kızılsu Kırgız Özerk İli'nde bir şehir. Bu bölge 15.509 km² ve toplam nüfusu yaklaşık 200.000 (2002) kişidir. Şehir yıllık ortalama sıcaklığı 12 ℃, ortalama yağış 80 milimetredir.

<span class="mw-page-title-main">Nilka İlçesi</span>

Nilka İlçesi, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin kuzeybatısında, İli Kazak Özerk İline bağlı bir İlçedir.

<span class="mw-page-title-main">Künes İlçesi</span>

Künes İlçesi, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin kuzeybatısında, İli Kazak Özerk İline bağlı bir İlçedir.

<span class="mw-page-title-main">İli (il)</span>

İli Kazak Özerk İli, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin kuzey ve kuzeydoğusunda, Özerk bir ildir. İsmini İli Nehrinden almıştır. Gulca (Yining) başşehridir.

<span class="mw-page-title-main">Bayangolin (il)</span>

Bayangolin Moğol Özerk İli Sincan Uygur Özerk Bölgesi'de Çin'in en büyük Özerk bölgesidir. Başşehri Korladır.

<span class="mw-page-title-main">Altay (il)</span>

Altay İli, Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin kuzeyinde, İli Kazak Özerk İli toprakları içinde bir ildir.

<span class="mw-page-title-main">Tarbagatay (il)</span>

Tarbagatay İli, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin kuzeyinde İli Kazak Özerk İli toprakları içinde bir ildir.

<span class="mw-page-title-main">Kaşgar (il)</span>

Kaşgar İli, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin güneybatısında bir ildir. Kaşgar başşehridir.

<span class="mw-page-title-main">Akçi İlçesi</span>

Akçi İlçesi, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin batısında, Kızılsu Kırgız Özerk İli'ne bağlı bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Akto İlçesi</span>

Akto İlçesi, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin batısında, Kızılsu Kırgız Özerk İli'ne bağlı bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Gulca İlçesi</span>

Gulca İlçesi, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin kuzeyinde İli Kazak Özerk İli toprakları içinde bir İlçedir.

<span class="mw-page-title-main">Çerçen İlçesi</span>

Çerçen İlçesi, Çin Sincan Uygur Özerk Bölgesinin güneyinde, Bayangolin Moğol Özerk İli'inde bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Maralbeşi İlçesi</span>

Maralbeşi İlçesi, Çinnde Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin güneybatısında, Kaşgar İli'inde bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi</span>

Taşkurgan Tacik Özerk İlçesi, Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin batısında, Kaşgar İli'inde bir "Tacik" özerk ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bay İlçesi</span> Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Çin Halk Cumhuriyetinde bir ilçe

Bay İlçesi, Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin kuzeyinde, Aksu İli'inde bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Kelpin İlçesi</span>

Kelpin İlçesi, Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin kuzeyinde, Aksu İli'inde bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin Kırgızları</span> Etnik grup

Çin Kırgızları, Çin'de gündelik kullanımda Kē'ěrkèzī zú terimi kullanılır, Çin Halk Cumhuriyeti Devleti'nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biridir.