İçeriğe atla

Kızılbaş (mitoloji)

Kızılbaş, İngiliz kültüründe, kötü niyetli, cani bir mitolojik yaratıktır. Cüce, goblin, elf ya da peri olduğuna inanılır. İngiltere ve İskoçya arasındaki harap kalelerde yaşadıklarına inanılır. Kızılbaşlar ikametgâhlarının yakınından geçen yolculara saldırıp onları katlederler ve başlıklarını kurbanlarının kanlarıyla boyarlar, isimleri de buradan gelmektedir.[1] Kızılbaşlar düzenli olarak insan katletme ihtiyacı hissederler, çünkü inanışa göre eğer başlıklarındaki kan kurursa ölürler. Bu yüzden de sürekli seyyahları öldürüp başlıklarını onların kanlarıyla boyamaları gerekir. Giydikleri ağır demirdöküm ayakkabılar ve taşıdıkları ağır mızraklara rağmen çok hızlı hareket edebilirler. Kızılbaşlara yetişmek neredeyse imkânsızdır.

Gürbüz, kızıl gözlü, pençeli elleri olan, dişleri iri, kızıl başlık giyer halde ve sol ellerinde mızraklı olarak tasvir edilirler.[2]

Kaynakça

  1. ^ Briggs, Katherine M. (1967). The Fairies in English Tradition and Literature. London: University of Chicago Press. p. 57. OCLC 712523.
  2. ^ Briggs, Katherine M. (1976). A Dictionary of Fairies. Harmondsworth, Middlesex: Penguin. s. 339. ISBN 0-14-004753-0. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Akkoyunlular</span> Doğu Anadolu’nun Türkmen kabilesi ve Müslüman hanedanı

Akkoyunlular veya Bayındırlılar, 14. yüzyılda Oğuz Türkleri'nden Bayandurlu Hanedanı'nın kurmuş olduğu bir devletti. Horasan'dan Fırat'a ve Kafkas Dağları'ndan Umman Denizi'ne kadar uzanan topraklarda egemen olmuşlardır. Akkoyunlular, Azerbaycan halkının oluşumunda önemli bir rol oynamasının yanı sıra Azerbaycan devletçilik tarihinde de önemli yere sahiptir.

Cin, İbrahimi dinler de dahil olmak üzere modern veya antik birçok din ve inanışta bulunan bir tür ruhani mitolojik yaratıktır. Farklı inanışlarda farklı karakteristiklere ve özelliklere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Barbarossa Harekâtı</span> Nazi Almanyasının 1941de Sovyetler Birliğini işgal harekâtı

Barbarossa Harekâtı, Alman Silahlı Kuvvetleri'nin 22 Haziran 1941 günü başlayan Sovyetler Birliği'nin işgali harekâtına Alman kaynaklarında verilmiş olan kapalı addır. Aynı zamanda II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'ni açan harekâttır. Tarihin en geniş çaplı askerî harekâtı olarak nitelendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Safevîler</span> 1501–1736 arasında İranda varlığını sürdürmüş devlet

Safevî İmparatorluğu, Safevîler veya Safevî Devleti, 1501 ve 1736 yılları arasında varlığını sürdürmüş, sıkça modern İran tarihinin başlangıcı olarak kabul edilen, İran tarihindeki en önemli hanedanlıklardan biri olan Türk kökenli Safevi Hanedanı tarafından yönetilmiş devlet. Bugünkü İran, Azerbaycan, Ermenistan, Irak, Afganistan, Türkmenistan ve Türkiye'nin doğu kesiminde varlığını sürdürmüş, Şiî Onikiciliği resmî mezhep olarak kabul etmiş ve İran'ın varisi olduğu Safevî Hanedanı'nın devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Çaldıran Muharebesi</span> I. Selim ve I. İsmail arasındaki askeri muharebe

Çaldıran Muharebesi, Osmanlı padişahı I. Selim ile Safevi hükümdarı Şah İsmail arasında 23 Ağustos 1514'te, günümüzde İran sınırları içinde yer alan Maku şehri yakınlarındaki Çaldıran Ovası'nda yapılan meydan muharebesidir. Muharebe, Osmanlı imparatorluğu'nun kesin zaferiyle sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dev</span> doğaüstü, mitolojik yaratık

Dev, birçok farklı kültürün efsane, folklor, mitoloji ve masallarında yer alan bir doğaüstü yaratık.

<span class="mw-page-title-main">I. İsmail</span> Safevî Devletinin kurucusu ve ilk hükümdarı

I. İsmail, bilinen adıyla Şah İsmail veya tam unvanıyla Ebu'l-Muzaffer Bahadır el-Hüseynî, Safevî Tarikatı'nın lideri, Safevî Devleti'nin kurucusu ve ilk hükümdarıdır. Alevilik ve Bektaşilikte Yedi Ulu Ozan'dan birisi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Deniz kızı</span> denizlerde ve okyanuslarda yaşadığı inanılan mitolojik varlık

Deniz kızları, belinden yukarısı dişi bir insan görünümünde olan ama aynı zamanda bir balık kuyruğuna sahip efsanevi varlıklardır.

<span class="mw-page-title-main">152-mm obüs M1938 (M-10)</span> Silah modeli

152-mm obüs model 1938 (M-10), (Rusça 152-мм гаубица образца 1938 года (М-10SSCB tarafından geliştirilen 152.4 mm çapında obüs sınıfında bir tür ateşli silahtı. Kızıl Ordu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılmıştır.

Kızılbaş, eski dinî inanış ve kültürleri ile İslamiyeti kendilerine has bir şekilde birleştirip Şiilik'ten etkilenen Safevi Tarikatı müridleri için kullanılan terim.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ölümün Maskesi</span>

Kızıl Ölümün Maskesi, Edgar Allan Poe tarafından yazılmış öykü. Öyküde Prens Prospero'nun, "Kızıl Ölüm" olarak bilinen bir salgından korunmak için kendini bir manastıra kapatması anlatılır. Prens, kendisine eşlik eden birçok soyluyla birlikte, manastırın her biri farklı renkte döşenmiş yedi odasında bir maskeli balo düzenler. Eğlencenin doruk noktasına ulaşıldığında, gizemli biri ortaya çıkar ve tüm odaları dolaşmaya başlar. Prospero bu yabancıyla yüzleştiği anda düşüp ölür. Öykü Gotik edebiyatın birçok geleneksel unsurunu kullanır ve ölümün kaçınılmazlığına dair bir alegori olarak yorumlanır, ancak kimi yorumcular bu alegorik okumaya karşı çıkar. Gerek öykünün yorumlamasına, gerekse "Kızıl Ölüm" hastalığının gerçekte ne olduğuna dair birçok farklı görüş vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kırmızı</span> bir renk

Kırmızı, al veya kızıl, parlak gökkuşağının en dışındaki renk. Sarı ve mavi gibi ana renklerden biridir. Güneş içteki gökkuşağındaki kırmızı renk ve gözümüzün açısı 42 derecedir. Elektromanyetik tayfın görülebilen renklerinden biridir. Kırmızı ışığın dalga boyu 630-760 nanometre civarındadır. Kırmızı en düşük frekanslı renktir. Kırmızının altındaki frekanslara kızılötesi denir. Karşıt rengi mavidir. Kırmızının, tamamlayıcı rengi yeşildir.

Osmanlı İmparatorluğu'nda Alevilere yapılan haksızlıklar, Osmanlı Sultanı I. Selim'in hükümranlığıyla (1512–1520) ve 1514'te Safevîlere karşı savaşıyla bağlantısı olan bir durumdur. Ancak 14. yüzyıldan beri Osmanlı İmparatorluğu ve Alevi vb. toplumları arasında önceden bulunan problemleri işaret eden örnekler vardır.

Hürremilik. İranlı kökleri Mazdek tarafından oluşturulan mezhebin içerisinde yatan dini ve siyasi bir hareket.

Muhammira, Kızıllar Mezhebî ya da Kızıl-Giyinenler Fırkası; “Muhammira (Kızıl-Giyinenler) Mezhebi”, El-Mukannaʿîyye, Hûrremdîn’îyye ve Kûl’îyye gibi aslen “Mazdekçî” olan fırkalar tarafından oluşturulan mezheplerin mensuplarını tanımlamada kullanılan bir ortak üst kimlik tâbiriydi. Hürremdîn’îyye Mezhebi ise aslen Azerî ve Türkmen boylarından oluşan “Bâbek’îyye” ve “Mazyâr’îyye” fırkalarından müteşekkildi. Bû’ Müslim’îyye, Muhammira, ve İshâk et-Türk’îyye gibi hep Türkler’den oluşan bu mezheplerin tamamı “Rizâm’îyye” mezhebinin uzantıları olup “Riyâh’îyye” fırkası ile birlikte Râvend’îyye’nin taraftarlarından müteşekkil olan mezheplerdi. Bu mezheplerin hepsinin ortak yanlarıysa i’tikaden Mücessime’den olmaları ve “Muhtâr’îyye”, “Hâşim’îyye”, “Kerb’îyye” mezhepleri gibi Ghulat-i Şîʿa’dan olan ve “Ali’nin oğullarından Muhammed bin el-Hânifîyye’nin ulûhiyyetini esas alarak Keysân’îyye” mezhebinden türeyen kollar” olmalarıydı. Abdülbaki Gölpınarlı'ya göre ise "Kızılbaşlar", Hûrremîler'in ruhânî torunlarndan başka bir şey değillerdi.

<span class="mw-page-title-main">Toyota Savaşı</span> Libya-Çad savaşı

Toyota Savaşı, 1987 yılında Kuzey Çad'da ve Libya-Çad sınırında gerçekleşen Çad-Libya Savaşı'nın son aşaması olan savaştır. Adını Çad birliklerinin Libya güçlerine karşı savaşta hareket kabiliyetini sağlamak amacıyla öncelikli olarak kullanılan Hilux ve Land Cruiser olmak üzere Toyota marka kamyonetlerden almaktadır. Savaş, Libya için ağır bir yenilgi ile sonuçlandı, Amerikan kaynaklarına göre ordunun onda birini kaybetti, 7,500 asker öldü ve 1.5 milyar dolar değerinde askerî teçhizat imha edildi ya da ele geçirildi. Çad kayıpları ise yaklaşık 1.000'dir. Libyalı general Halife Hafter ise savaş sonunda Çad kuvvetlerine esir düştü.

<span class="mw-page-title-main">Efsanevi yaratık</span>

Efsanevi yaratık ya da mitolojik yaratık; kurgusal, hayali ve doğaüstü bir hayvandır. Bazen bir kırma, genellikle yarı insandır ve varlığı kanıtlanmamıştır, sadece kurgu ya da folklorda geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kemah Kuşatması</span>

Kemah Kuşatması, 1515 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun, Safevi Devleti yönetimindeki Kemah Kalesi'ni almasıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Acuze</span>

Acuze, yaşlılıktan yüzü buruşmuş kadın veya bu görünüşte bir peri veya tanrıçadır. Genellikle folklor ve Hansel ve Gretel gibi çocuk masallarında yer alır. Acuzeler genellikle kötü niyetli olarak görülür, ancak ne iyi ne de kötü niyetli olarak kabul edilen Morrígan ve Badb gibi acuze şekline bürünmüş tanrıçalar da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Cailleach</span>

Cailleach, Kelt mitolojisinde yaratıcı, kutsal acuze, hava tanrıçası ve soy tanrıçasıdır. İskoçya'da Beira olarak da bilinmektedir. "Yaşlı kadın, acuze" anlamına gelen kelime, modern İrlandaca ve Kelt dilinde de aynı anlama sahiptir. Kelime, İrlanda, İskoçya ve Man Adası'ndaki birçok mitolojik figürün adını etkilemiştir.