İçeriğe atla

Kızıl yıldız (sembol)

Kızıl yıldız

Beş köşeli kızıl yıldız, sosyalizm ve komünizmin simgesidir. Beş köşe emekçilerin beş parmağını ve aynı zamanda beş kıtayı (geleneksel olarak sayılmış) temsil eder. Az bilinen bir yönü de yıldızın beş köşesinin toplumu sosyalizme taşıyacak ve onu koruyacak beş farklı sosyal grubu temsil ettiğidir. Özel bir sırası olmaksızın: gençlik (gelecek nesiller), ordu (sosyalizmi korumak ve savunmak), sanayi işçileri, tarım işçileri (çiftçiler) ve entelijansiya (komünizme ulaşmak için fikir üretmesi gereken sınıf). Kızıl yıldız tarih boyunca birçok sol ideolojili ve devrimci örgüt, ülke ve siyasi parti tarafından kullanılmıştır.

Tarihçe

Kızıl Yıldız adlı roman (1908)

Yıldızın kitle hereketlerinin sembolü olarak kullanılmasının kökeni Bolşevik Devrimi ve Rus İç Savaşı dönemine dayanmaktadır, ancak tam olarak ilk kullanımı bilinmemektedir. Kızıl yıldız Kızıl Ordu'nun sembolü olarak Askeri Kolej tarafından Kızıl Ordu'nun örgütlenmesi için önerilmiştir ve kızıl yıldız ambleminin yaratıcısı Petrograd Askeri Bölgesi komutanı Konstantin Eremeev'dir.[1] Öte yandan, sembolün kökenine ilişkin bir açıklama, köklerini I. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Moskova askeri garnizonuna dayandırmaktadır. Bu sırada Avusturya ve Almanya cephelerinden kaçan çok sayıda asker şehre vardıklarında yerel Moskova garnizonuna katılıyordu. Moskova birliklerini geri çekilen cephe askerlerinden ayırmak için subaylar Moskova garnizonundaki askerlere şapkalarına takmaları için teneke yıldızlar dağıttı. Bu birlikler Kızıl Ordu ve Bolşeviklere katıldıklarında teneke yıldızlarını sosyalizmin rengi olan kırmızıya boyadılar ve böylece orijinal kızıl yıldız ortaya çıktı.[2]

Kızıl yıldız sosyalist ve komünist medyada 1908 yılında Bolşevik devrimci Alexander Bogdanov tarafından yazılan ve Mars'ta teknolojik olarak gelişmiş bir komünist uygarlığı anlatan Kızıl Yıldız adlı romanın yayınlanmasıyla kullanılmaya başlanmıştır.[3]

Kızıl yıldız için iddia edilen bir başka köken de Leon Troçki ile Nikolai Krylenko arasında geçtiği iddia edilen bir karşılaşmayla ilgilidir. Bir Esperantist olan Krylenko bir yeşil yıldız yaka rozeti takıyordu; Troçki bunun anlamını sordu ve yıldızın her bir kolunun beş geleneksel kıtadan birini temsil ettiği şeklinde bir açıklama aldı. Bunu duyan Troçki, Kızıl Ordu askerlerinin de benzer bir kırmızı yıldız takması gerektiğini belirtti.[]

Yıldızın tam kökeni ne olursa olsun, 1918 gibi erken bir tarihte Kızıl Ordu'nun üniformalarına ve hanedan armalarına dâhil edilmiştir.[4]

ABD Ordusu Sinyal Birliği Curtiss JN-3 çift kanatlı uçakları, kırmızı yıldız sembollü, 1915

Sovyetler Birliği'nin kuruluşundan kısa bir süre önce, Mart 1916'nın ortalarında ABD Ordusu Sinyal Kolordusu'nun havacılık bölümü, Meksikalı devrimci Pancho Villa'yı yakalamak için düzenlenen seferi sırasında Sinyal Birliği'nin 1. Aero Filosu uçaklarında ABD uçakları nişanı için kızıl yıldızı kullanmıştır.[5]

Sosyalist gruplar tarafından kullanımı

Silahlı devrimci örgütler

1970 yılında bir Batı Alman militan grubu olan Kızıl Ordu Fraksiyonu, oldukça tanınan amblemlerinde Heckler & Koch MP5 ile eşleştirilmiş kızıl bir yıldız kullanmıştır.

1994 yılında Chiapas, Meksika'daki Zapatista Ulusal Kurtuluş Ordusu (EZLN) kızıl yıldızı silahlı devrimci örgütünün bayrağına dahil etmiştir.

Türkiye'deki bir dizi sosyalist grup da kızıl yıldızı kullanmaktadır. Aynı şekilde, Kürdistan Topluluklar Birliği'ne bağlı bir dizi Kürt devrimci örgütü de ikonografilerinde kızıl yıldızı kullanmaktadır. Bunlar arasında Kürdistan İşçi Partisi bayrakları ve Türkiye Kürdistanı'ndaki Halk Savunma Güçleri ve Özgür Kadın Birlikleri'nin savaş bayrağı flamaları bulunmaktadır, Suriye Kürdistanı'nda Halk Koruma Birlikleri ve Kadın Koruma Birlikleri, İran Kürdistanı'nda Doğu Kürdistan Birlikleri ve Kadın Savunma Güçleri de kızıl yıldızı kullanmaktadır.

İranlı İslamcı-Sosyalist militan muhalif grup olan Mojahedin-e-Khalq; tüfek, orak ve arka planda İran haritasıyla birlikte kızıl yıldızı kullanır.

Siyasi partiler ve hareketler

Brezilya'daki solcu İşçi Partisi, sembol olarak içinde parti kısaltması (Portekizce: Partido dos Trabalhadores - PT) bulunan kızıl bir yıldız kullanmaktadır. Aynı zamanda Hugo Chávez ve Venezuela'daki destekçileri kızıl yıldızı çok sayıda sembol ve logoda kullanmış ve Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi (PSUV) logosuna dahil etmişlerdir. Ayrıca 2007 yılı boyunca Bolivarcı Sosyalist Devrim'in sembolü olarak kullanılmıştır. Güney Afrikalı bir gecekondu sakinleri hareketi olan Abahlali baseMjondolo tarafından da kullanılmaktadır. Latin Amerika ve Afrika'da olduğu gibi, bazı Avrupalı sosyalist partiler de logolarının bir parçası olarak yıldız kullanmaya devam etmektedir. Kızıl yıldız ayrıca İspanya'daki çeşitli ayrılıkçı hareketlerin bayraklarında da belirgin bir şekilde yer almaktadır.

Sosyalist sembolizm içermeyen kullanımlar

Amblem ve bayraklarda benimsenen bazı kızıl yıldızlar sosyalizmle ilgisi olmayan bir önem arz edebilir ve sol ideolojileri temsil amacı dışında da kullanılabilir. Bunlar arasında en iyi bilinenleri, mevcut Kaliforniya eyaleti bayrağı ve Yeni Zelanda bayrağıdır (1869'da tasarlanmış, resmî olarak 1902'de kabul edilmiştir). Columbia Bölgesi (Washington, DC bayrağı, 1921 yılında tasarlanmış, 1938 yılında kabul edilmiştir) George Washington'ın armasını hatırlatmaktadır.

Hilal ve yıldız

Hilal ve yıldız Osmanlı İmparatorluğu'nun sembolüydü. Bu nedenle Osmanlı geçmişine sahip çeşitli devletler bu sembolü günümüz bayraklarına uyarlamışlardır.

Kaynakça

  1. ^ Okhlebkin, V.V (2006). Dictionary of international symbols and emblems. ZAO Tsentrpoligraf. 
  2. ^ Khvostov, Mikhail (1996), The Russian Civil War (1) The Red Army. Published by Men-At-Arms. 1-85532-608-6.
  3. ^ Możejko, Edward (Aralık 1985). "Reviewed Work: Red Star: The First Bolshevik Utopia by Alexander Bogdanov". Canadian Slavonic Papers. 27: 461-462. JSTOR 40868523. 
  4. ^ The Russian Civil War (1): The Red Army By Mikhail Khvostov, Andrei Karachtchouk, page 37 (there are several mentions of the use of the red star from 1918)
  5. ^ "Historic Wings - Flight Stories - Chasing Pancho Villa". fly.historicwings.com. HW. 15 Mart 2013. 2 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2016. Varıştan sadece bir gün sonra, 16 Mart 1916'da, ilk keşif uçuşu Yüzbaşı Dodd tarafından Yüzbaşı Foulois (gözlemci olarak) ile birlikte Curtiss JN-3 S.C. No. 43 ile gerçekleştirildi. Ordunun o dönemdeki tüm uçaklarında olduğu gibi, uçak basit işaretler taşıyordu - kuyrukta kızıl bir yıldız ve gövdenin yanlarına boyanmış büyük 43 rakamı. (Just one day after arriving, on 16 March 1916, the first reconnaissance flight was flown by Capt. Dodd with Capt. Foulois (as an observer) on the Curtiss JN-3 S.C. No. 43. As with all of the Army's aircraft in that era, the plane carried simple markings – a red star on the tail and the large number 43 painted on the sides of the fuselage.) 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu</span> 1960ların ikinci yarısında kurulmuş silahlı sosyalist örgüt

Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu ya da THKO, Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan, Yusuf Aslan, Sinan Cemgil, Alparslan Özdoğan, Kadir Manga, Taylan Özgür, Cihan Alptekin ve Mustafa Yalçıner tarafından kurulan silahlı Marksist-Leninist örgüt. Örgüt, kuruluşunu, gerçekleştirdiği bir dizi eylemden sonra 4 Mart 1971 tarihinde yayımladığı bir bildiri ile kamuoyuna duyurdu.

Merkez komitesi, sol siyasal örgütlerin yönetim organıdır.

<span class="mw-page-title-main">İşçi Partisi (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1992–2015)

İşçi Partisi, 10 Temmuz 1992 tarihinde kapatılan Sosyalist Parti'nin yerine Doğu Perinçek tarafından 11 Temmuz 1992 tarihinde kurulmuş olan Türk siyasî parti. Rus milliyetçisi Aleksandr Dugin'in Neo-Avrasyacılık düşüncesini desteklemekteydi.

Troçkizm, Marksizm'in Troçki'nin bakış açısıyla yorumlanmasıdır. Aynı zamanda 1917 Ekim Devrimi'nden sonra ortaya çıkmış bir ayrımı ifade eder. Sovyetler Birliği'nde "sol muhalefet" olarak örgütlenmiş, Troçki'nin kurduğu 4. Enternasyonal'le başlayarak günümüze kadar gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Orak ve çekiç</span> komünizmin simgesi

Orak ve çekiç, komünizmin simgesidir. Bir orağın çekiç üzerine çapraz olarak yatırılması ile oluşur. Bu iki simge çiftçileri ve proletaryayı sembolize eder. Bu iki simge bir araya getirilerek çiftçilerin ve işçilerin birliği sembolize edilir. En bilinen biçimi Sovyetler Birliği’nin bayrağındaki orak ve çekicin kızıl yıldızla birlikte kullanıldığı biçimidir. Bunun dışında birçok bayrak ve amblemde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Komintern</span> uluslararası kuruluş

Komintern 1919 Martında, savaş komünizmi döneminin (1918-1921) ortasında Vladimir Lenin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından kurulan, "silahlı kuvvetler de dahil tüm mümkün araçlarla uluslararası burjuvaziyi yıkmak ve devletin tamamen yok oluşu için bir geçiş aşaması demek olan Uluslararası Sovyet Cumhuriyetini yaratmak için" mücadele etme amacı güden uluslararası bir komünist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Dördüncü Enternasyonal</span> Uluslararası Komünist Birlik

Dördüncü Enternasyonal, kapitalizme ve stalinizme karşı Troçki önderliğinde kurulmuş olan uluslararası örgüt. Öncülleri Sol Muhalefet ve Uluslararası Komünist Birlik'tir. Troçki ölümünden önce Dördüncü Enternasyonal'in zaferinin kesin olduğunu söylemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi</span> Sovyetler Birliğini yöneten parti

Sovyetler Birliği Komünist Partisi, Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Bolşevik kanadınca kurulan ve 1917 Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'nden sonra 1991 yılına dek Sovyetler Birliği'ni yöneten parti. Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi olarak iktidara gelen parti 1918 yılında Komünist Parti adını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği bayrağı</span> SSCB (CCCB) veya Sovyetler Bayrağı

Sovyetler Birliği bayrağı, Sovyetler Birliği'nin 1922'den 1991'e kadar kullandığı ulusal bayrağıdır. Bayrağın tasarımı çeşitli kaynaklardan türetilmişse de ilk şekli Rus Devrimi sırasında görünmüştür. Zamanla komünist harekete mal olmuş ve günümüzde de çeşitli ülkelerin komünist partilerince kullanılır olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Julius Martov</span> Menşevik Lider

Julius Martov,, Yahudi asıllı Rus Menşevik lider. Martov'un Vladimir Lenin ve Lev Troçki ile yakın bir dostluğu vardı. Troçki onu "Demokratik Sosyalizmin Hamlet'i" olarak tanımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Muhafızlar (Rusya)</span>

Kızıl Muhafızlar çoğunlukla fabrika işçileri, köylülerden oluşan paramiliter gönüllü oluşumlardı. Kazaklardan ve kısmen Sovyet iktidarının korunması için askerlerden ve denizcilerden oluşuyordu. Kızıl Muhafızlar, çökmekte olan Rus İmparatorluk Ordusu'nun geçici askerî gücü ve Ekim Devrimi sırasında ve Rus İç Savaşı'nın ilk aylarında Bolşeviklerin bir oluşumuydu. Çoğu, 1917 Rus Devrimi döneminde oluşturuldu ve bazı birimler 1918'de Kızıl Ordu olarak yeniden düzenlendi. Kızıl Muhafız oluşumları, Finlandiya, Polonya, Estonya, Ukrayna ve diğerleri gibi çağdaş Rusya Federasyonu dışındaki bölgeler de dahil olmak üzere eski Rusya İmparatorluğu'nun büyük bölümünde örgütlenmişti. Merkezileşmemişlerdi ve yerel bir siyasi partinin ve yerel Sovyet üyelerinin kararıyla oluşturulmuşlardı. Sovyetlerin gücünü korumak ve genişletmek için mücadele ederek, "tüm gücü Sovyetlere" verecek yeni bir devletin yaratılmasına yardımcı oldular.

<span class="mw-page-title-main">Maoist Komünist Partisi</span> Yasa dışı komünist terör örgütü

Maoist Komünist Partisi ya da kısaca MKP veya MKP/HKO-PHG; Türkiye'de faaliyet gösteren Maoist ideolojiye sahip, yasa dışı, silahlı komünist parti. Örgütün amacı Türkiye'de Maoist ilkelere bağlı sosyalist bir devrim yapmaktır. Bu amaçla başta Tunceli (Dersim) olmak üzere çeşitli bölgelerde silahlı faaliyetler yürütmektedir. Partinin silahlı kanadı, Halk Kurtuluş Ordusudur (HKO). MKP, TKP(ML)-TİKKO'nun 2002 yılında yaptığı ilk kongresinde isim değiştirmesiyle ortaya çıkmıştır. Örgüt, silahlı faaliyetlerini Tunceli, Tokat, Kastamonu, Giresun, Ordu ve metropollerde yürütmektedir.

Halk ordusu şu anlamlara gelebilir:

Kızıl bayrak şu anlamlara gelebilir:

Aşağıdaki liste, dünya genelinde siyasi partiler ve gruplar tarafından kullanılan sembol ve işaretlerin bir örneğidir. Bazı semboller, dünya genelinde belirli bir ideoloji ya da hareketi ifade etmek amacı ile, bazıları ise belirli ideolojileri destekleyen partilerce ortak olarak kullanılmaktadır. Diğer simgeler ise, bölgesel farklılıklar gösterebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin millî amblemi</span> Ulusal amblem

Çin millî amblemi, kızıl renkli bir yuvarlak içinde, Mao Zedong'un 1949'da Çin'in kuruluşunu ilan ettiği Yasak Şehrin ön kapısını oluşturan Tiananmen Kapısı'nın sembolünü içermektedir. Bu sembolün üstünde, ulusal bayraktaki beş yıldız görünebilir. Bu yıldızlardan en büyüğü Çin Komünist Partisi'ni simgelerken, dört küçük yıldız ise Maoculukta belirlenen dört sosyal sınıfı simgelemektedir. Çin hükûmeti, armanın "ulusal bayraktaki kalıplardan" oluştuğunu ileri sürmektedir:

Bayraktaki kızıl rengi devrimi, yıldızlardaki sarı rengi ise muazzam kızıl toprakların saçtığı altın, parlak ışınları simgeler. Dört küçük yıldızın büyük bir yıldızı çevreleme tasarımı, Çin halkının Çin Komünist Partisi (ÇKP) önderliği altındaki birliğini ve bütünlüğünü simgeler.

—China Yearbook 2004

<span class="mw-page-title-main">Georgi Pyatakov</span>

Georgiy Pyatakov, Rus Devrimi sırasında faaliyet gösteren Bolşevik devrimci lider, komünist politikacı. Büyük Temizlik döneminde anti-sovyet eylemleri olduğu iddiasıyla idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Polonya Komünist Partisi</span> Polonyada siyasi parti

Polonya Komünist Partisi, 1918 yılında Polonya Sosyalist Partisi - Sol ve Polonya Krallığı ve Litvanya Sosyal Demokrasisi'nin birleşmesiyle Polonya'da kurulan komünist parti. Troçkist görüşlere kayması sebebiyle Büyük Temizlik sonrası 16 Ağustos 1938 tarihinde kapatıldı.

Türkiye'deki yasa dışı siyasi partiler, esas olarak eylemlerinde Türkiye'yi hedefleyen, (a) kendilerini kendi kendilerine verdikleri adlarında belirtildiği şekilde siyasi parti olarak kabul eden, (b) yasalar uyarınca kurulmayan veya kurulamayan örgütleri listeler.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl bayrak (politika)</span>

Siyasette kızıl bayrak, ağırlıklı olarak sosyalizmin, komünizmin, marksizmin, sendikaların, sol siyasetin ve tarihsel olarak anarşizmin bir sembolüdür. Fransız Devrimi'nden beri sol siyasetle ilişkilendirilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.