İçeriğe atla

Kızıl Viyana

Karl-Marx-Hof, inşa tarihi: 1927-1930
Viktor-Adler-Hof
Felleishof

Kızıl Viyana (Almanca: Rotes Wien), Sosyal Demokratların çoğunluğa sahip olduğu ve kentin ilk kez demokratik olarak yönetildiği 1918-1934 yılları arasında Avusturya'nın başkentinin takma adıdır.

I. Dünya Savaşı sonrası sosyal durum

Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Avusturya-Macaristan'ın Habsburg ikili monarşisinin çöküşü ve parçalanmasıyla sona ererken 12 Kasım 1918'de Deutschösterreich (Alman-Avusturya Cumhuriyeti) adıyla bir cumhuriyet ilan edildi. 4 Mayıs 1919'da Gemeinderat (şehir meclisi) seçimlerinde, ilk defa her iki cinsiyetten yetişkin vatandaşların oy hakları vardı. Sosyal Demokrat Parti mutlak çoğunluğu kazandı; Jakob Reumann ilk sosyal demokrat belediye başkanı seçildi ve ardından 1923'te Karl Seitz geldi.

Bu zamanlarda şehir çok değişikliğe uğradı. Savaş sırasında, Rus ordusunun kısmen işgal ettiği Avusturya Galiçyası'ndan (şimdiki Batı Ukrayna) mülteciler başkentte yerleşmişti. Savaşın sonunda, eski imparatorluk-kraliyet devlet bakanlığı yetkilileri ana topraklarına geri dönerken imparatorluk ve kraliyet ordusunun eski askerleri en azından geçici olarak Viyana'da kalmaya geldi. Birçoğu artık değersiz olan savaş tahvili almış olan orta sınıf, hiperenflasyon yoluyla yoksullaşmıştı. Avusturya ile yüzlerce yıldır Viyana'yı besleyen yakın bölgeler arasındaki yeni sınırlar gıda tedarikini zorlaştırdı. Daireler aşırı kalabalıktı ve tüberküloz, İspanyol gribi ve sifiliz gibi hastalıklar yayıldı. Yeni Avusturya'da Viyana, küçük bir ülke için çok büyük bir sermaye olarak kabul edildi ve çoğunlukla ülkenin diğer bölgelerinde yaşayan insanlar tarafından Wasserkopf ("büyük kafa") olarak adlandırıldı.

Öte yandan iyimserler, geniş sosyal ve politik eylem alanlarının açıldığını gördüler. Cumhuriyetçi anayasanın taslağını hazırlayan Hans Kelsen ve Karl Bühler gibi pragmatik entelektüeller yapacak çok şey buldu. Bu, onlar için uyanış, yeni sınırlar ve iyimserlik zamanıydı.[1]

Kızıl Viyana'nın entelektüel kaynakları dikkat çekiciydi: Ilona Duczyńska ve Karl Polanyi'nin yanı sıra diğer birçok sosyalist aydın da Viyana'ya seve seve ya da başka bir yerden sürgüne geldiler. Sigmund Freud, Alfred Adler, Karl Bühler, Arthur Schnitzler, Karl Kraus, Ludwig Wittgenstein, Adolf Loos, Arnold Schoenberg ve diğer pek çok bilim insanı, sanatçı, yayıncı ve mimar, dini muhafazakârların ana muhalefetine katılmamış ancak Viyana'nın gelişimine ve modernleşmesine sempatiyle yaklaştılar.

Karl Polanyi şunları yazmıştır: "Viyana, Batı tarihinin en muhteşem kültürel zaferinden birini başardı (...) Viyana sistemi tarafından korunan, son derece gelişmiş bir endüstriyel işçi sınıfının koşulsuz, ahlaki ve entelektüel yükselişi, ağır ekonomik yerinden olmanın aşağılayıcı etkilerine dayanmış ve herhangi bir endüstriyel toplumdaki halk kitleleri tarafından daha önce hiç ulaşılmayan bir düzeye erişmiştir."[2]

John Gunther, Viyana'nın savaşlar arasındaki genel yapısını şöyle belirlemiştir: "Marksist Viyana ve muhafazakâr kırsal arasındaki dengesizlik, Hitler'in yükselişine kadar Avusturya siyasetinin egemen Motiv'iydi. Viyana sosyalist, din adamı karşıtı ve belediye olarak oldukça zengindi. Hinterlandı geri kalmış, muhafazakâr, Roma katoliğiydi ve Viyana'nın daha yüksek yaşam standardını kıskandı."[3]

Genel politika

Yeni Deutschststerreich (Alman-Avusturya) federasyonunun ilk hükûmetindeki kırmızı-siyah koalisyonun girişimleri, cumhuriyetin Kasım 1918'de ilan edilmesinden sadece bir hafta sonra günde sekiz saatlik çalışmanın yasal olarak yürürlüğe girmesiyle sonuçlandı. Ayrıca, işsizlik ödeneği sistemi uygulanmış ve işçilerin resmî lobisi olarak İşçi Odaları (Arbeiterkammer, resmî adıyla Kammer für Arbeiter und Angestellte), kanunla kurulmuştur. I. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden bu yana daha fazla zaman geçmesine rağmen bu tür reformlara olan heves, Hristiyan Sosyal Partisi'nde daha azdı ve giderek azaldı.

1920'de koalisyon bozuldu ve o tarihten 1945'e kadar Sosyal Demokratlar, federal düzeyde, muhalefette ya da yeraltındaydı. Fakat "Kızıllar", 1919 seçimlerinde mutlak çoğunluğa ulaştıkları Viyana şehrini yönetmeye devam etti. Amaçları Viyana'yı sosyal demokratik siyasetin parlak bir örneği yapmaktı. O zamanki önlemleri, Avrupa'nın tamamında göze çarparak göz alıcı ve muhteşem sayıldı. Avusturya'daki muhafazakârlar bu siyaset türünden nefret etmeye eğilimliydi ama yine de Viyana seçimlerinde sosyal demokratların başarısına karşı hiçbir şey yapılamayacaktı.

Viyana, yedi yüzyıl boyunca Aşağı Avusturya eyaletinin başkenti olmuştu. Viyana'daki güçlü çoğunluğu ve Wiener Neustadt'ın etrafındaki sanayi bölgesindeki işçi oylarıyla "Kızıllar" bile ilk demokratik valiyi, Landeshauptmann (harfi harfine 1919'da Aşağı Avusturya'nın "toprak kaptanı"), aday gösterme hakkına sahipti ve Albert Sever seçildi. Kırsal bölgeler "Kızıllar" tarafından yönetilmek istemediğinden ve Sosyal Demokrat Parti modern şehir politikalarında muhafazakâr müdahaleleri sevmediğinden iki büyük parti kısa bir süre sonra "kızıl Viyana"yı "siyah Aşağı Avusturya"dan ayırmayı kabul etti. Ulusal parlamento, 1921'de bunu sağlamak için anayasal yasaları kabul etti; 1 Ocak 1922'de Viyana, dokuzuncu Avusturya Bundesland'ını oluşturdu.

Politikacılar

Kızıl Viyana ağırlıklı olarak aşağıdaki siyasi liderlerle bağlantılıdır:

  • Jakob Reumann, ilk sosyal demokrat belediye başkanı
  • Karl Seitz, belediye başkanı ta ki 1934'te polis tarafından şehir salonundan çıkarılana kadar
  • Hugo Breitner, burjuvazinin bir parçası tarafından nefret edilen başarılı finansman meclis üyesi
  • Julius Tandler, şehrin sosyal ve sağlık hizmetlerinin ünlü reformcusu
  • Otto Glöckel, eğitim sisteminin reformcusu

Kaynakça

  1. ^ Allan Janik, Stephen Toulmin: Wittgenstein's Vienna.
  2. ^ Polanyi, Karl (2001) [1944]. The Great Transformation. Boston: Beacon Press. s. 298. 
  3. ^ Gunther, John (1933). Inside Europe (7th, 1940 bas.). New York: Harper & Brothers. s. 379. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Demokrat Parti (Amerika Birleşik Devletleri)</span> Amerikada iki büyük siyasi partiden biri

Demokratik Parti, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki iki büyük partiden biri. Diğeri Cumhuriyetçi Partidir. Demokratlar, ABD'de "modern liberalizm" olarak bilinen sosyal liberal ideolojinin temsilcisidir; bu ideoloji sivil özgürlük ve sosyal eşitlik kavramlarını karma bir liberal ekonomi desteğiyle harmanlar.

<span class="mw-page-title-main">Victor Adler</span>

Victor Adler,, Avusturyalı sosyalist.

<span class="mw-page-title-main">Karl Renner</span> 4. Avusturya cumhurbaşkanı

Karl Renner (Almanca telaffuz: [kaʁl ˈʀɛnɐ]; d. 14 Aralık 1870, Untertannowitz Avusturya Sosyaldemokrat Partisi kurucularından ve Avusturya'nın İkinci Cumhuriyet'inin ilk devlet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Karl Kautsky</span> Alman Marksist, sosyal demokrasi kuramcısı ve lider

Karl Kautsky, Alman Marksist, sosyal demokrasi kuramcısı ve lider. Felsefe ve tarih öğrenimi gören Kautsky, Avrupa işçi sınıfı hareketinin en önemli liderlerinden birisidir.

Avusturya Marksizmi; 19. yüzyıl sonlarından 1934 yılına kadar, özellikle Viyana'da gelişen, en önemli temsilcileri arasında Max Adler, Otto Bauer, Rudolf Hilferding ve Karl Renner'in bulunduğu marksist düşünce okulu.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Gusenbauer</span> 23. Avusturya şansölyesi

Alfred Gusenbauer, 2007 yılından beri 2008 yılına kadar Avusturya şansölyesi ve 2000 yılından 2008 yılına kadar Avusturya Sosyal Demokrat Partisi'nin başkanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Karl Polanyi</span>

Karl Paul Polanyi, geleneksel iktisadi düşünceye karşı çıkışı ve önemli kitabı Büyük Dönüşüm ile tanınmış Macar düşünür.

<span class="mw-page-title-main">Fin İç Savaşı</span> 1918 yılı Fin İç Savaşı

Fin İç Savaşı, sürmekte olan I. Dünya Savaşı sırasında bağlı bulunduğu Rus İmparatorluğunda Çarlık rejiminin devrilmesinin ardından yaşanan Ekim Devrimi sonrasında bağımsızlığını kazanan Finlandiya'da 27 Ocak-15 Mayıs 1918 tarihleri arasında yaşanan iç savaştır. Solcularla sağcılar arasında yaşanan iç savaş sırasında sosyalistler Kızıllar olarak, karşı taraftaki anti-sosyalistler ise Beyazlar olarak adlandırılmıştır. Kızıllar Sovyetler Birliği, Beyazlar ise Alman İmparatorluğu tarafından askeri ve ekonomik olarak desteklenmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti</span> 1918 - 1921 yılları arası var olmuş ülke

Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan'ın 1918-1921 arasında bağımsız olduğu dönemdeki adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Almanya Komünist Partisi</span>

Almanya Komünist Partisi, 1918-1933 yılları arasında önde gelen Alman siyasi parti. KPD, 1918'in sonunda Spartakusbund'un daha küçük radikal sol gruplarla birleşmesinden ortaya çıktı. Bu birleşmenin amacı, Almanya'da komünizmin hakim rejim hâline getirilmesiydi. 30 Aralık 1918'den 1 Ocak 1919'a kadar aşırı solcuların hakim olduğu kurucu parti kongresi, partinin Alman Ulusal Meclisi seçimlerine katılmasını reddetti. 1919'daki ocak ayaklanmasının ardından rejim güçleri, önce KPD liderleri Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg'u, kısa bir süre sonra da kurucu üye Leo Jogiches'i öldürdü. Aralık 1920'de KPD, Almanya Bağımsız Sosyal Demokrat Partisi' nin sol çoğunluğuyla birleşti ve geçici olarak Birleşik KPD adını aldı. KPD, kuruluşundan itibaren SPD'nin devrimci alternatifi olarak görüldü. Weimar Cumhuriyeti döneminde sosyalist üretim koşulları ve Sovyetler Birliği'ni model alan bir proletarya diktatörlüğünü savundu. Parlamentarizm ve demokrasi hakkındaki görüşleri, “burjuva demokrasisini” parti liderliğinde bir sosyalist konsey cumhuriyeti ile değiştirmek istedikleri için bölünmüştü, ancak yine de seçimlere katıldılar. 1919'dan itibaren Lenin'in ve daha sonra Stalin'in egemen olduğu Komünist Enternasyonal'in bir üyesiydi. KPD, işçi hareketinde sosyal demokrasiye karşı mücadele etmek için, 1928'den itibaren SPD'yi sosyal faşist ve baş düşman ilan ederek Nasyonal Sosyalizm'e karşı ortak bir mücadeleyi engelledi. 1929'dan itibaren KPD, otoriterleşti. Parti, Stalin ve Ernst Thälmann etrafında giderek bir şahıs kültü hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">1918-1919 Alman Devrimi</span> devrim

1918–1919 Alman Devrimi ya da Kasım Devrimi, I. Dünya Savaşı'nın sonunda Friedrich Ebert önderliğinde anayasal monarşiden parlamenter demokrasiye geçiş sürecidir. Savaşın Almanya’nın aleyhine gelişmesinden dolayı Alman halkının üzerinde oluşan gerilim, ülkede yeni bir rejimin kurulması gerektiği düşüncesini ön plana çıkarmıştı. Devrimin amacı monarşi rejiminin yerine demokratik bir cumhuriyet kurmaktı. Bu hedef, İmparator II. Wilhelm’in tahttan çekilmesiyle sonuçlanan, 1 hafta, 4 gün süren ilk aşamada gerçekleşti. Almanya’daki radikal solcular komünist bir rejim kurmak istediği için bu devrim, komünist devrimciler ile anti-komünistler arasındaki bir iç savaşa dönüştü; bu durum, devrimin ikinci aşamasını yarattı. İkinci aşama tam olarak 9 ay, 1 hafta sürdü ve yönetim biçimi parlamenter demokrasiye dayanan Weimar Cumhuriyeti'nin zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Karl Lueger</span> Avusturyalı siyasetçi; Viyana belediye başkanı (1844-1910)

Karl Lueger, Avusturyalı politikacı ve Viyana belediye başkanıdır. Lideri olduğu Hristiyan Sosyal Partisi'nin halkçı ve Anti-semitik siyaseti, bazen Hitler'in Nazizm'i için bir model olarak görülüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Karl Seitz</span> Avusturyanın ilk cumhurbaşkanı

Karl Seitz, Avusturyalı siyasetçi ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Alman-Avusturya Cumhuriyeti</span> Orta Avrupada eski bir devlet (1918–1919)

Alman-Avusturya Cumhuriyeti, I. Dünya Savaşı'nın ardından Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun dağılması sonucu çoğunlukla Almanca konuşan nüfus üzerinde kurulan bir devletti. 1919 yılında yapılan Saint-Germain Antlaşması ile Birinci Avusturya Cumhuriyeti kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Demokratik Cumhuriyeti</span>

İlk Macar Cumhuriyeti veya dönemdeki ismiyle Macaristan Halk Cumhuriyeti kısa ömürlü halk cumhuriyeti, 1918 sonlarından 1919 ortalarına kadarlık olan kesinti arasında yaşadı. I. Dünya Savaşı'ndan sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun dağılması sonucu kuruldu. Macar Halk Cumhuriyeti, Macaristan Krallığı'nın yerini almış ve yerine başka bir kısa ömürlü devlet getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Avusturya Cumhuriyeti</span> Avusturya devlet olma dönemi (1919–1934)

Birinci Avusturya Cumhuriyeti , I. Dünya Savaşı'nın sonunda 10 Eylül 1919'da Saint-Germain Antlaşması'nın imzalanmasından sonra kuruldu ve 1934'te Engelbert Dollfuss ve Anavatan Cephesi'nin diktatörlüğüne dayanarak Austrofascist Avusturya Federal Devleti'nin kurulmasıyla sona eren devlettir. Cumhuriyetin anayasası 1 Ekim 1920'de yürürlüğe girmiş ve 7 Aralık 1929'da değiştirilmiştir. Cumhuriyet döneminde sol ve sağ görüşlere sahip olanlar arasındaki şiddetli çekişmeler giderek daha belirgin hale geldi. Bu da 1927 Temmuz İsyanı'nı ve 1934 Avusturya İç Savaşı'nı başlattı.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya İç Savaşı</span> Savaş

Avusturya İç Savaşı ya da Şubat Ayaklanması, Avusturya'da 12 Şubat ve 16 Şubat 1934 arasında sosyalistler ve Avusturya ordusu arasında dört gün süren çatışmalar için kullanılan bir terimdir. Çatışmalar Linz'de başladı ve esas olarak Viyana, Graz, Bruck an der Mur, Judenburg, Wiener Neustadt ve Steyr kentleriyle aynı zamanda Doğu ve Orta Avusturya'nın bazı diğer sanayi kentlerinde gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Ignaz Seipel</span> 5. Avusturya şansölyesi

Ignaz Seipel 1920'lerde iki kez Federal Şansölye olarak görev yapan Hristiyan Sosyal Partinin (CS) Avusturyalı bir başrahip ve politikacıydı.

<span class="mw-page-title-main">Jodok Fink</span>

Jodok Fink Avusturyalı siyasetçi. Hristiyan Sosyal Parti bünyesinde siyaset yapmıştır. Avustralya'nın 1919-1920 yıllarında ilk şansölye yardımcısı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1927 Temmuz İsyanı</span> 1927 Viyanada ölümcül ayaklanmalar

1927 Temmuz İsyanı 15 Temmuz 1927'de Avusturya'nın başkenti Viyana'da başlayan büyük bir isyandı. Olay, polis güçlerinin öfkeli kalabalığa ateş açması sonrası 89 protestocunun ve beş polis memurunun ölmesiyle sonuçlandı. 600'den fazla protestocu ve yaklaşık 600 polis yaralandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.