Kızıl-Tayga sumuzu
| Kızıl Tayga beldesi Кызыл-Тайга сумузу (Tıva Türkçesi) | |
|---|---|
Кызыл-Тайгинский сумон (Rusça) | |
| Ülke |  Tuva |
| Bölge | Tuva |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 14,36 km² |
| Nüfus | |
| • Toplam | 495 |
| Zaman dilimi | UTC+07.00 (DAZD) |
Kızıl Tayga sumuzu (Tuva Türkçesi: Кызыл-Тайга сумузу), Tuva Cumhuriyeti'nde Sütgöl kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belde idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Bora Tayga köyüdür. 2020 yılı nüfusu 495 kişidir. İdari merkez ve sumuzun tek yerleşim yeri Kızıl-Tayga köyüdür.
Sözkökü
Tıva Türkçesinde kızıl', kızıl demektir. Tayga ise ormanla kaplı dağ demektir.[1] Türkçe karşılığı kızıl tayga ormanı şeklindedir.
Coğrafya
Belde topraklarında bölgesel öneme sahip doğal bir önemli alan olan Süt gölü (Tıva Türkçesi: Сүт хөл / Süt göl) vardır. Belde merkezi olan köy, Ak-Sug (veya Ak) akarsuyu yakınındadır. Belde, Çöön Hemçik bölgesi ile sınırdır. Kızıl Tayga idaresi içinde şu yerleşim yerleri de bulunur. Ak-Oy, Ak-Oy (Hüürektig), Ak-Tal, Alama, m. Arıskannıg, Bel-Oruk, Döngeliktig, Döngeliktig (Hüürektig), Dıttıg-Oy, Kara-Hem, Köjee, Kongaday, Kuy-Ödek, Kuyaktıg, m. Oorug, Uzuk, Üstüü-İşkin, Hüürektig.
Başkent Kızıl'a 213 km uzaklıktadır. Sütgöl bölgesinin merkezi Sug-Aksı'ya ise 11 km mesafede yer almaktadır. En yakın yerleşim yerleri Bayan-Tala (Çöön Hemçik rayonu) 4 km, Kara Çıraa 8 km, Sug Aksı 11 km, Teve Kaya 13 km, Bora Tayga 18 km, İyme 18 km, Aktaş 23 km, Çadaana 25 km.
Tarım
Tahıl ve baklagil bitkilerinin yetiştirilmesi: Sibirya Kimya Tesisi Kurgag-Say, Sibirya Kimya Tesisi Kara-Holçuk.
Patates ve yumrulu bitkilerin yetiştirilmesi: Sibirya Kimya Tesisi Ak-Tal
Koyun ve keçi yetiştiriciliği: Sibirya Kimya Tesisi «Çalbak-Oy», SKT «Saglay»
Nüfus
Yıllara göre baktığımızda nüfus 497 kişi (2014) nüfusa sahipti. Son verilere göre 2020 yılında nüfus 495 kişidir. Bölgede tamamen Tıva Türklerinin nüfusu çoğunluktadır.[2]
Kültür
Kırsal Kültür Evi.
«Şoomaadır Kuular» adlı Konser Salonu.
Köy kulübü
Altyapı
Kara-Çıraa postahanesi (Aldan-Maadır sokağı, no: 61)
- eğitim
Kızıl Tayga Ortaokulu (Kıstaa caddesi, no: 26)
«Şonçalay» anaokulu (Iymajap caddesi, no: 19)
- idare
Kızıl Tayga köyü idaresi
Kızıl Tayga belde İdaresi
Kaynakça
- ^ Dorugool Monguş, Tıvaca-Türkçe Sözlük.
- ^ "Tıva'nın köylere göre etnik dağılımı". 13 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Tıva Cumhuriyeti topraklarındaki coğrafi nesnelerin isimlerinin kaydedilmesinde / Coğrafi Adların Devlet Kataloğu 3 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Sütgöl'ün idari birimleri  | |
|---|---|
| İl merkezi | |
| Bağlı sumular (Kırsal yerleşimler) |
|
 Tıva Cumhuriyeti  | ||
|---|---|---|
| Şehirler |  | |
| İdari bölgeler (Kojuunlar) | ||
| Akarsular | Aksu · Alaş · Biğ kem · Busın · Delgermörön · Eerbek · Eleges · Erzin · Kam Sarı · Han Tengri · Kemçik · Kaa kem · Mögenbüren · Narın · Sıstıg · Tes kem · Ulu kem · Yenigöl kem · Yinge · Oyuk (Egük) · Şagonar | |
| Göller | Çagıtay · Çeder · Tuz gölü · Erzin Tuz gölü · Samagaltay Tuz gölü · Kayın göl · Kindikli göl · Bataklıgöl · Noyan · Tere · Tojugöl · Töre · Uspa göl · Şaranur | |
| Dağlar | Obruçev · Alaş · Baytayga · Kızıltayga · Biçe Möngüntayga · Kemçik dağ · Karlığan · Hayırakan · Kurtlu Şibi · Möngüntayga · Kögmen · Tandı dağ · Çavaş · Öğök · Üde · Şiveelig | |
| Turizm | ||
| Konular | ||
