İçeriğe atla

Kızıl-Dag sumu, Baytayga

Kızıldag sumu
Кызыл-Даг сумузу (Tıva Türkçesi)
Кызыл-Дагский сумон (Rusça)
Ülke Tuva
BölgeTuva
İdare
 • Belediye başkanıArtış Salçak
Yüzölçümü
 • Toplam30,47 km²
Nüfus
 • Toplam771
Zaman dilimiUTC+07.00 (DAZD)

Kızıldag sumu (Tuva Türkçesi: Кызыл-Даг сумузу), Tuva Cumhuriyeti'nde Baytayga kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Kızıldağdır. 2020 yılı nüfusu 771 kişidir. Kızıl-Dag belediyesinin idari merkezi ve tek nüfuslu yerleşimi de Kızıldağdır.

Söz tanımı

Tıva'da köy ve kasaba türü yerleşimler için ködee suur denilmektedir. İlçe, belediye, belde türüne karşılık olarak ise sum, rayon adlandırmaları kullanılır. Kızıl sözü, Tıva Türkçesinde kırmızı demektir. Dag sözü, dağ anlamındadır. Yerleşimin eski adı Kööp-Söök şeklindedir.

Coğrafya

Kızıldağ bölge girişi
Kızıldağ yerleşimi girişi

Hemçik akarsuyunun Olug-Oorug akarsuyu ile birleştiği yerdedir. Teeli'ye 8 km ve başkent Kızıl'a 312 km uzaklıktadır.[1] Don-Terek 8 km, Aksı-Barlık (Aldın-Bulak) 22 km, Şuy 23 km, Ergi-Barlık 23 km, Höndelen 27 km.

Sokaklar: Lopsan Salçak, Kamnerezov, Köp-Söök, Mir, Oorug, Stepnaya, Eki-Turaçılar, Erik.

Mahalle: Ajık-Kara-Sug, Bavıday, Kızıl Dag Doru, Majalık, Mugur-Tal, Oorug-Uzuk-Kırı, Saamçıır, Tura.

Nüfus

Toplam Nüfusu 2020 yılı — 771 kişi.

Yıllara göre kişi sayısı:

20022010201120122013201420152016201720182020[2]
1090857855839823820817791797790771

Turizm ve Cazibe alanları

  • Bel Arjaan şifa kaynağı - «Bel» Arjaan, Baytayga dağlarının Ovaa kutsamasının yapıldığı «Teyler»'e 2 km uzaklıktadır.
  • «Kööp-Söök» Budizm Mabedi «Teyler» - 1857 yılında "Kööp-Söök", halkın kendi imkanı ile Kızıl-Dağ köyünün topraklarında inşa edilen bir Budist mabedidir..

Altyapı

  • Ançimaa-Toka Hertek Amırbitkızı adlı Kızıl-Dağ Ortaöğretim okulu.

Dil ve Edebiyat öğretmeni Taygana Sandak, Tıva'da «2017-Yılın Öğretmeni» yarışmasını kazandı.[3]

  • «Hünçügeş» Anaokulu
  • Kültür Evi
  • Kızıl-Dag Postanesi[4]

Ulaşım

Baytayga bölgesine büyük öneme sahip olan Teeli-Kızıl otoyoluna bakmaktadır.

Tanınan kişiler

  • Toybuhaa Hertek Koştayoğlu: Tıva'nın önemli bir mermer taş kesim ustası, Rusya'nın Onur Sanatçısı, Tıva Otonom Cumhuriyeti'nin Halk Sanatçısı. İlya Repin adını taşıyan Rusya Devlet Ödülü sahibi, Tıva ÖSSC Devlet Ödülü sahibi.
  • Ürüle Kandan Şıırapkızı  — Sosyalist Emek Kahramanı;
  • Zoya Seren-Çimit Sayn-Maadırkızı - kadın şaman

Kaynakça

  1. ^ "Kızıl-Dağ". 22 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Nüfus". 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2021. 
  3. ^ "В Туве победителем конкурса "Учитель года-2017" стала Тайгана Сандак | "Тувинская правда"". 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022. 
  4. ^ "С толстой сумкой на ремне и без совести... | "Тувинская правда"". 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bay-Tayga (il)</span>

Bay-Tayga kojuun — Tıva Cumhuriyeti'nde bir (kojuun). Yönetim Merkezi — Teeli.

<span class="mw-page-title-main">Barıın-Hemçik (il)</span>


Barıın-Hemçik İli, Rusya Federasyonu içinde yer alan özerk Türk ülkesi Tuva Cumhuriyetinde 17 idari il biriminden biridir. İl merkezi, Kızıl-Majalık adlı yerleşim yeridir. Kızıl Majalık'ın nüfusu 5000, bütün ilin nüfusu ise 14,7 bin kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span> SSCBe bağlı bir özerk devlet

Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, — Altay Dağları-Sayan Dağları dolayında 10 Ekim 1961 tarihinde kurulan 31 Mart 1992 tarihinde yıkılan ve Sovyetler Birliği'nin özerk bir cumhuriyeti.

Aldan-Maadır sumuzu, Tuva Cumhuriyeti'nde Sütgöl kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belde idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Aldan Maadır köyüdür. 2020 yılı nüfusu 1118 kişidir. İdari merkez ve sumuzun tek yerleşim yeri Aldan-Maadır köyüdür.

Kızıl Tayga sumuzu, Tuva Cumhuriyeti'nde Sütgöl kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belde idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Bora Tayga köyüdür. 2020 yılı nüfusu 495 kişidir. İdari merkez ve sumuzun tek yerleşim yeri Kızıl-Tayga köyüdür.

Teeli sumu, Tuva Cumhuriyeti'nde Baytayga kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Teeli kasabasıdır. 2020 yılı nüfusu 3.265 kişidir. İdari merkez ve sumuzun en önemli yerleşim yeri Teeli'dir. Teeli idari birimi içine Teeli merkezi, Hemçik, Nayıral (Drujba) köyleri de girer.

Baytal sumu, Tuva Cumhuriyeti'nde Baytayga kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Baytaldır. 2020 yılı nüfusu 1864 kişidir. Bay-Tal belediyesinin idari merkezi ve tek nüfuslu yerleşimi de Baytaldır.

Şuy sumu, Tuva Cumhuriyeti'nde Baytayga kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmakta olup sumu idari merkezi de Şuydur. 2020 yılı nüfusu 1800 kişidir. Şuy kırsal belediyesinin idari merkezi ve tek nüfuslu yerleşimi de Şuydur.

<span class="mw-page-title-main">Kara-Höl sumu</span>

Kara-Höl sumu — Tuva Cumhuriyeti'nde Baytayga kojuununa bağlı kırsal yerleşim durumunda bir belediye idari birimidir. Belde, belediye anlamında sum sözü kullanılmakta olup sumun idari merkezi de Kara-Höl köyüdür. 2020 yılı nüfusu 1348 kişidir. İdari merkez ve beldenin tek yerleşim yeri Kara-Höl'dür.

Eer-Havak sumu, Tuva Cumhuriyeti'nde Baytayga kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmaktadır. İki yerleşim alanı olup Eer-Havak köyü ve Drujba köyüdür. Yönetim merkezi - Drujba.

Hemçik sumu, Tuva Cumhuriyeti'nde Baytayga kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Handagaytı(sum)</span>

Handagaytı sumu, Tuva Cumhuriyeti'nde Övür kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dus-Dag (sum)</span>

Dus Dag sumu, Tuva Cumhuriyeti'nde Övür kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Belde anlamında sumu sözü kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Saglı (sum)</span>

Dus Dag sumu ,Kızıl Tey (Кызыл-Тей) — Tuva Cumhuriyeti'nde Övür kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Sınır bölgesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Solçur (sum)</span>

Solçur sumu — Tuva Cumhuriyeti'nde Övür kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Sınır bölgesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sarıg-Höl(sum)</span>

Sarıg-Höl sumu — Tuva Cumhuriyeti'nde Övür kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Çaa-Suur (sum)</span>

Çaa-Suur sumu — Tuva Cumhuriyeti'nde Övür kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir. Sınır bölgesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çazılar (sum)</span>

Çazılar sumu — Tuva Cumhuriyeti'nde Toju kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Kargı (sum)</span>

Kargı sumu — Tuva Cumhuriyeti'nde Teregöl kojuununa bağlı kırsal yerleşim statüsünde bir belediye idari birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Beldir Çazı</span>

Beldir Çazı — Tuva Cumhuriyeti'nde Teregöl kojuununa bağlı Kargı beldesinin yönetim merkezi olan köy.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.