İçeriğe atla

Kısa yüzgeçli pilot balina

Kısa yüzgeçli pilot balina
Ortalama insanla kaşılaştırma
Korunma durumu
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Alt şube: Vertebrata
İnfa şube: Gnathostomata
Sınıf: Mammalia
Takım: Cetacea - (Balinalar)
Familya: Delphinidae - (Yunusgiller)
Cins: Globicephala
Tür: G. macrorhynchus
İkili adlandırma
Globicephala macrorhynchus
Gray, 1846

Doğal yaşam alanı
Sinonimler
  • Globicephala brachycephala Cadenat, 1957
  • Globicephala chinensis Gray, 1866
  • Globicephala indica Blyth, 1852
  • Globicephala macrorhyncha Fraser, 1950
  • Globicephala mela Morice, 1958
  • Globicephala melas scammonii Tomilin, 1957
  • Globicephala scammoni Sowerby, 1926
  • Globicephala scammonii Kuroda, 1938
  • Globicephala scamonii Nishiwaki, 1957
  • Globicephala sieboldii Gray, 1846
  • Globicephala ventricosa Lacépède, 1804
  • Globicephalus brachypterus Cope, 1876
  • Globicephalus macrorhynchus Gray, 1846
  • Globicephalus scammoni Dall, 1874
  • Globicephalus scammonii Cope, 1869
  • Globicephalus sibo Gray, 1871
  • Globiceps macrorhynca Flower, 1884
  • Globiocephala macrorhyncha Gibson Hill, 1950
  • Globiocephalus guadaloupensis Gray, 1871
  • Globiocephalus intermedius Van Beneden & Gervais, 1868-79
  • Globiocephalus propinquus Malm, 1871

Kısa yüzgeçli pilot balina (Globicephala macrorhynchus), yunusgiller (Delphinidae) familyasının pilot balina (Globicephala) cinsindeki iki balina türünden biridir. Yunusgiller familyasına ait olmasına karşılık daha çok büyük balinalar gibi davranırlar.

Kısa yüzgeçli pilot balinalar akrabaları olan uzun yüzgeçli pilot balinalarla karıştırılabilirler, ancak çeşitli farklılıklar vardır. İsimlerinden de anlaşılacağı gibi kenarları hafif eğri olan yüzgeçleri uzun yüzgeçli pilot balinalarla karşılaştırıldığında daha kısadır. Uzun yüzgeçli pilot balinalardan daha az dişe sahip olup, her çenesinde 14-18 adet diş vardır. Karınlarında ve karınlarında gri ve hemen hemen beyaz lekeler ve her gözün arkasından yukarı doğru çapraz giden bir gri veya beyaz şerit var.

Yetişkin erkeklerin vücutlarında birçok yara izi olabilir. Onların kafaları yuvarlaktır ve bu yaşlı erkeklerde daha belirgin hale gelebilir. Sırt yüzgeçleri erkek-dişi olmasına ve yaşlarına göre biçim farklılıkları gösterirler.

Fiziksel özellikleri

Yetişkin erkek 5.5 metre, dişi ise 3.7 metre uzunluğunda olup ağırlıkları 1-3 ton arasında değişmektedir.[1] Doğdukları zaman kısa yüzgeçli pilot balina yavrusu yaklaşık 1.4-1.9 metre uzunğunda, 60 kg ağırlığında olur. Erkekler 45 yıl yaşar, dişiler ise 60 yıl yaşayabilirler.[2]

Davranışları

Kısa yüzgeçli pilot balinalar çok sosyal olup ve nadiren tek başına görülürler. Genelde 10-30 oluşan gruplar hâlinde yaşarlar,[1] bazı sürülerde 50 adet balina dahi olabilir. Bazı kuluçka dönemindeki sürülerde yzülerle hayvanın olduğu da gözlemlenmiştir. Sürüler genelde anasoylu veya dişi bazlı toplumlardır. Bazı yaşlı dişiler kendilerinin olmayan yavruların bakımını üstlenirler. Erkekler çok eşlidirler, tek seferde ve yaşamları boyu birçok dişi ile çiftleşirler. Çoğu kez sürüde her sekiz olgun dişi başına bir olgun erkek bulunur. Olgunlaşan erkekler çoğu kez doğdukları yeri terk ederler, ama dişilerin çoğu tüm hayatları boyu aynı sürüde kalırlar.

Üremeleri

Dişiler 10 yaşına geldiğinde olgunlaşırlar ve her 5-7 senede bir doğum yaparlar. Dişiler son doğumu yaptıktan sonra bile 15 sene boyunca yeni doğan yavrulara bakıcılık yapabilirler. Hamilelik dönemi bir seneden bir az fazla olup, hayatları boyunca 4 ile 6 arası yavru verirler. Yavru en az iki sene annesini emer, ama bu durum çoğu zaman beş seneye kadar çıkabilir. Dişiler 40 yaşına ulaştıklarında üremeyi durdururlar.[3]

Beslenmeleri

Kısa yüzgeçli pilot balinaların başlıca besini kalamardır, ama aynı zamanda bazı balık ve ahtapot türleri ile de beslenirler. Onlar yaklaşık 300 metre derinlikte beslenirler ve burada uzun süre geçirirler.

Yaşam alanları

Uzun yüzgeçli pilot balinaların aksine kısa yüzgeçli pilot balinalar dünyanın birçok suyunda yaşarlar. Onların başlıca yaşam alanları tropikal sulardır, ama genelde denizin daha derin sularında kalırlar. Onlar kalamarların bol olduğu yerleri tercih ediyorlar.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Florida'da Onlarca Balina Karaya Vurdu". Amerikanın Sesi. 5 Aralık 2013. 3 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2016. 
  2. ^ "Short-finned pilot whale (Globicephala macrorhynchus)". Arkive. 11 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2016. 
  3. ^ "Globicephala macrorhynchus". Whales and Dolphins. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2016. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yunus (hayvan)</span> memeli deniz hayvanı

Yunus, balinalar (Cetacea) takımının dişli balinalar (Odontoceti) alt takımı içindeki yunusgiller (Delphinidae) familyasında sınıflanan türlerin büyük çoğunluğu ile nehir yunusları (Platanistoidea) üst familyasında sınıflananların tümü için kullanılan ortak addır.

<span class="mw-page-title-main">Mavi balina</span> memeli bir hayvan

Mavi balina ya da gök balina, en büyükleri 33 metreyi bulan boyu ve 150 tonu geçebilen ağırlığıyla, yaşayan en büyük hayvan olduğuna inanılan bir deniz memelisidir. Cetacea (balinalar) takımının Mysticeti alt takımına dahil türlerden olan gök balina, Arktik Okyanus dışındaki tüm dünya denizlerinde yayılım gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Beyaz balina</span> Balina türü

Beyaz balina, ak balina, beluga balinası ya da yalnızca beluga (Delphinapterus leucas), balinalar (Cetacea) takımının Monodontidae familyası içindeki Delphinapterus cinsinin tek türüdür. Yaşam alanı arktik ve arktik altı denizler olan bu memeli için kullanılan "beluga" adı, Rusçada "beyaz" anlamına gelen Белуха (belukha) sözcüğünden türemiştir. Hayvanın Latince olan bilimsel adı ise "beyaz (leucas), yüzgeçsiz (-apterus) yunus (delphin-)" anlamını taşır.

<span class="mw-page-title-main">Katil balina</span>

Katil balina, Orka olarak da bilinir, okyanus yunusları ailesinin en iri üyesidir. Yayılım genişliği olarak dünyada en yaygın ikinci memelidir ve tüm okyanuslarda bulunur. Çok yönlü bir yırtıcıdır ve balık, deniz kaplumbağası, kuş, fok, köpek balıkları ve hatta diğer genç ve küçük yunusları yer. Bu şekilde deniz besin zincirinin en üst noktasındadır. Katil balina ayrıca diğer balinalara özellikle gri balinalara da saldırır.

<i>İspermeçet balinası</i> En büyük dişli balina türü

İspermeçet balinası, Physeteroidea familyasından tüm okyanuslarda yaygın olan balina türü. Kaşalot da denilir. Yetişkin erkekler yazın kutup sularına göç eder. Akdeniz'de görülen en yaygın balina türüdür. Türkiye'de görülmüş 4 balina türünden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yunusgiller</span> balina familyası

Yunusgiller (Delphinidae), balinalar (Cetacea) takımına dahil olan dişli balinalar (Odontoceti) alt takımının bütün okyanus yunusları üyelerini içeren bir familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı yunus</span>

Bayağı yunus, yunusgiller (Delphinidae) familyasının tipik cinsi Delphinus'u oluşturan iki yunus türünün ortak adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gri balina</span>

Gri balina, Eschrichtiidae familyasından boyu 16 metre, ağırlığı 36 ton olan balina türü. Ortalama 50-60 yıl yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Dev kalamar</span>

Dev kalamar, Architeuthis cinsinden kalamarların ortak adı. Bir zamanlar efsanevi yaratıklar olduğu sanılan dev kalamarlar, derin okyanuslarda yaşayıp, çok büyük boyutlara ulaşabilen "Architeuthidae" familyasına ait deniz yumuşakçalarıdır. Erkek kalamarların boyu 10 metreye kadar ulaşabilirken, dişiler için bu oran 13 metreye kadar çıkmaktadır. 25 metre uzunluğa ulaşan örnekler olduğunu öne sürenler olsa dahi, bu tip bir varsayımı destekleyecek herhangi bir bilimsel kanıt bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kambur balina</span>

Kambur balina, oluklu balinagiller (Balaenopteridae) familyasından bir balina türü.

<span class="mw-page-title-main">Balina ve yunuslar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Balinalar ya da Latince adıyla Cetacea infra takımı içinde plasentalı deniz memelileri olan balinalar, yunuslar ve musurları barındırır. Bu infra takımın tüm günümüz üyeleri tamamen su içinde yaşamaya adapte olmuştur. Çoğu açık okyanuslarda yaşarken az sayıda üyesi nehirlerde ve haliçlerde yaşar. Bu hayvanlar üremek için çiftleşmeyi, doğumu, yavrularını emzirmeyi ve beslenmeyi tamamen sualtında gerçekleştirirler. Boyutları 1,4 m. boyunda ve 54 kg. ağırlığındaki körfez muturundan aynı zamanda bugüne kadar yaşamış en büyük hayvan olduğu düşünülen 29,9 m. boyunda ve 190 ton ağırlığında mavi balinaya kadar bir yelpaze içindedir. Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından bu infra takım için on dört familya, 39 cins ve 90'dan fazla tür tanınmaktadır. IUCN tarafından bu türlerden ikisi kritik tehlikedeki türler, yedisi tehlikedeki türler, altısı hassas türler, beşi neredeyse tehdit altındaki türler arasında listelenirken yirmi ikisi asgari endişe altında görülmekte ve kırk beşi hakkında yeterli veri yoktur, ayrıca üç tür henüz değerlendirilmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Balina</span> çeşitli türlerden oluşan büyük plasentalı deniz memelileri

Balina yaşamını tamamen suda sürdüren ve yaygın olarak dünya okyanuslarında bulunan farklı çok sayıda türden oluşan plasentalı deniz memelileridir. Cetacea infra takımı içinde genellikle yunusları ve musurları hariç tutarak oluşturulmuş formel olmayan bir gruplamada yer alırlar. Balinalar, yunuslar ve musurlar çift toynaklılarla birlikte Cetartiodactyla takımında yer alırlar. En yakın akrabaları olan su aygırlarından 55 milyon yıl kadar önce ayrılmışlardır. Balinaların iki parvo takımı dişsiz balinalar (Mysticeti) ve dişli balinalar (Odontoceti) birbirlerinden yaklaşık 34 milyon yıl kadar önce ayrılmışlardır. Yaşayan ve balina olarak kabul edilen familyalar şunlardır: Balaenopteridae, Balaenidae, Cetotheriidae, Eschrichtiidae, Monodontidae, Physeteridae, Kogiidae ve Ziphiidae.

<span class="mw-page-title-main">Dişli balinalar</span> balina parvo takımı

Dişli balinalar (Odontoceti), mevcut balinaların iki ana grubundan biridir. Dişsiz balinalar ile son ortak ataları muhtemelen – 34 milyon yıl önce – geç Eosen'de yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Musurgiller</span>

Musurgiller veya Liman yunusugiller (Phocoenidae), dişli balinalar alt takımından bir familya. Yunussular üst familyasının da üyesi olarak yunuslara akrabadırlar, ancak bir sıra özellikler onları yunusgillerden farklı kılar. En mühim farklılıkları kafa şekli ve dişlerinde bulunur. Türkiye denizlerinde yaşayan tek türü bayağı musurdur. Familyanın 6 türü 4 cinse bölünmekte.

<span class="mw-page-title-main">Gagalı balinagiller</span> dişli balinaların bir familyası

Gagalı balinagiller (Ziphiidae) dişli balinaların bir familyası. Tanılan 19 türü ile yunusgillerden sonra ikinci büyük balina familyası olmasına rağmen hakkında fazla bilinmemektedir. Bunun nedeni familyanın türlerinin kıyılara pek yaklaşmamasıdır. Familyanın birçok türü daha henüz yeni tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">True gagalı balinası</span>

True gagalı balinası veya True iki dişli balinası, gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasından iki dişli balina (Mesoplodon) cinsine ait bir balina türü. Adı, bu balina türünü ilk tarif eden zoolog Frederick William True tarafından verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gervais gagalı balinası</span>

Gervais gagalı balinası veya Avrupa gagalı balinası, gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasından iki dişli balina (Mesoplodon) cinsine ait bir balina türü.

<span class="mw-page-title-main">Sowerby gagalı balinası</span> Bir memeli türü

Sowerby gagalı balinası, gagalı balinagiller (Ziphiidae) familyasından iki dişli balina (Mesoplodon) cinsine ait bir balina türü. İki dişli balina cinsinin 1804 yılında ilk keşfedilen türüdür. Keşfeden zoolog James Sowerby bu balinaya adını vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pasifik beyaz yanlı yunusu</span>

Pasifik beyaz yanlı yunusu, yunusgiller (Delphinidae) familyasından Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biridir. Çok hareketli olan bu yunus türü Kuzey Pasifik Okyanusu'nun serin ve ılık sularında bulunur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.