İçeriğe atla

Kırmızı ve Siyah

Kırmızı ve Siyah
Le Rouge et le Noir
1854 yılında yapılan Fransızca baskının kapağı
YazarStendhal
ÜlkeFransa
DilFransızca
TürPsikolojik roman
Yayım1830

Kırmızı ve Siyah (Fransızca: Le Rouge et le Noir), ilk baskısı 1830'da yapılan, Fransız yazar Stendhal'ın romanı.[1] Türkçeye Kızıl ile Kara olarak da çevrilmiştir.Parma Manastırı ile birlikte Stendhal'in en güçlü iki yapıtından biri kabul edilir.[]

Konusu

Julien Sorel, kereste fabrikası sahibinin oğlu olan, hırslı bir genç adamdır. Franche-Comté'de küçük bir kasaba olan Verrières'de yaşamaktadır. Napolyon'un ateşli bir hayranıdır.

Julien, kasabanın muhafazakar belediye başkanı Mösyö Rênal'in evinde öğretmen olarak çalışmaya başlar. Bu sırada ev sahibesi Madam de Rênal ile aşk yaşar. Kentte söylentilerin yayılması üzerine Julien, Besançon'da bulunan kilisede çalışmaya gider.

Burada Julien güçlü arkadaşlıklar kurmayı başarır. Sonunda De la Mole Markisi'nin dikkatini çeker ve onun evinde katip olarak işe başlar. Marki'nin kızı Mathilde, Julien'e aşık olur, fakat aşkı ile sosyal konumu arasında kalır.

Mathilde hamile kalınca babasına Julien'le evlenme niyetini bildirir. Marki, Julien'in çeyiz avcısı olduğundan şüphelenir; yine de ona bir unvan ve maaş bahşeder. Düğün hazırlıkları sürerken, Madam de Rênal'den Marki'ye Julien'in kendisini baştan çıkardığını ve aslında bir sahtekar olduğunu bildiren bir mektup gelir.

Tüm hayallerinin ve umutlarının yıkıldığını gören Julien, Verrières'e gider, kilisede Madam de Renal'i görür ve onu silahla yaralar. Mathilde'in çabalarına rağmen hapsedilir ve idama mahkûm edilir. Giyotinde idam edildikten sonra Mathilde, Julien'in kafasını alır, öper ve gömer. Madam de Renal üç gün sonra umutsuzluktan ölür.

Temalar

Napolyon Bonapart'ın sürgüne gönderilişi ile yaşanan Restorasyon Dönemi'ni anlatan Stendhal; Katolik Kilisesi'ni, liberal kesimi, aristokratları, burjuvaları, kralcıları ve özgürlükçüleri de olayın akışına adapte etmiş, eleştirmeyi ihmal etmemiş, tutkulu bir aşkın hikâyesi içinde Fransa'nın genel görünüşü ile ilgili yorumlar yapmıştır. Yükselme ihtirası ile yanıp tutuşan bir genç olan Julien Sorel'in zaman zaman ikiyüzlülüğe kadar varan içten pazarlıklı halini, gerçekten bağlı olduğu dünya görüşünü ve Napolyon hayranlığını saklamaya çalışırken yaşadığı bunalımı anlatan roman bu yönü ile bir psikolojik roman özelliği taşır.

Stendhal, romanına kendi özel hayatından birçok isim katmıştır. Hayal kırıklıklarında, sevinçlerinde ve anılarında yer eden karakterleri romanın satır aralarında kullanmaktan çekinmemiştir. Romanın ana karakteri Julien'in papaz okulunda tanıştığı Chazel, yazarın çocukluk arkadaşlarından biridir. Metreslerinden birinin adının, Stendhal'i Mérimeé ile aldatan Madam Rubempré'nin, romanda Besançon'daki eski belediye başkanının karısı olan yaşlı ve zengin bir kadının adı olarak kullanılması ise ilginçtir.

Yapıtlarını oluştururken önceden uzun uzun tasarlamak yerine irticalen yapılan bir kurguyu seçen Stendhal, yazma konusundaki yeteneğini para amaçlı kullanmamış, gerçek bir sanatçı gibi davranıp, estetik kaygıyı ön planda tutmuştur. Bugün birçok tamamlanmamış eserinin, yazarın evinde bir köşeye atıldığı ve hiç basılmadığı bilinmektedir. İnsanlık Komedyası projesi ile 95'e yakın roman ve hikâye ortaya koyan Balzac'ın yanında, Stendhal'in sayısı beşi geçmeyen romanları, birkaç hikâyesi, otobiyografisi ve birkaç gezi yazısı göze az gözükebilir. Buna rağmen ustaca yapılan kurgusu, sürükleyici anlatımı ve başarılı ruh tahlilleri ile Kırmızı ve Siyah bugün birçok eleştirmence dünyanın en iyi 10 romanından biri kabul edilerek, Stendhal'ın tek noksanlığı olan eserlerinin sayıca azlığını kapatmıştır.Ayrıca dünya klasiklerindendir.

İngiliz yazar Somerset Maugham Kırmızı ve Siyah için şöyle der:

“ Kırmızı ve Siyah, bir aşkın, gittikçe büyüyen bir aşkın hikâyesidir. Korkuları, duraksamaları, ateşli tutkusuyla, usta elinden çıkmıştır. Onu okumak eşsiz bir yaşantıdır. „

Kaynakça

  1. ^ Garzanti, Aldo (1974) [1972]. Enciclopedia Garzanti della letteratura (İtalyanca). Milan: Garzanti. s. 874. 

Dış bağlantılar

Fransızca Vikikaynak'ta Kırmızı ve Siyah ile ilgili metin bulabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Roman</span> bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri, onların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik, mantıksal, duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen uzun kurgusal anlatı

Roman, genellikle düzyazı biçiminde yazılan, kurgusal, görece uzun, insanın (ya da insan özellikleri atfedilen varlıkların) deneyimlerini bir olay örgüsü içinde aktaran ve genellikle kitap halinde basılan bir edebî tür. Uluslararası ve akademik platformlarda beşinci sanat olarak kabul gören edebiyatın bir alt türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Victor Hugo</span> French romancı ve şair (1802–1885)

Victor Marie Hugo Romantizm akımına bağlı Fransız şair, romancı ve oyun yazarı. En büyük ve ünlü Fransız yazarlardan biri kabul edilir. Hugo'nun Fransa'daki edebi ünü ilk olarak şiirlerinden sonra da romanlarından ve tiyatro oyunlarından gelir. Pek çok şiirinin içinde özellikle Les Contemplations ve La Légende des siècles büyük saygı görür. Fransa dışında en çok Sefiller ve Notre Dame'ın Kamburu romanlarıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Honoré de Balzac</span> Fransız oyun yazarı ve romancı (1799 – 1850)

Honoré de Balzac, Fransız yazar.

<span class="mw-page-title-main">Gustave Flaubert</span> Fransız romancı (1821 – 1880)

Gustave Flaubert, Fransız roman yazarı. Edebiyat eleştirmenleri tarafından modern romanın kurucusu kabul edilir. En tanınmış eseri, 19. yüzyıl toplumsal gerçekliğini çarpıcı biçimde aktaran ve dünya klasikleri arasına giren Madame Bovary'dir. 1857'de yayımlanan ve Fransa'da ciddi tartışmalara neden olan bu eserden sonra realist akımı başlatan kişi olarak gösterilmiştir.

<i>Madame Bovary</i> Gustave Flaubert tarafından yazılan roman

Madam Bovary, Fransız yazar Gustave Flaubert'in "Madam Bovary: Taşra Hayatı" orijinal ismiyle 1856'da yayınlanan ilk romanıdır. Yaşadığı sıkıcı ve sıradan taşra hayatından kurtulabilmek için sınırlarını umutsuzca zorlayan Madam Bovary'nin hikâyesini anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Boris Vian</span> Fransız şarkıcı

Boris Vian, Fransız yazar, şair, müzisyen, şarkıcı, gazeteci, senarist, oyuncu, eleştirmen, çevirmen ve maden mühendisi.

Hayat Kıvılcımı, Erich Maria Remarque'nin bir romanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Selim İleri</span> Türk yazar, senarist, eleştirmen

Ali Selim İleri, Türk yazar, senarist, eleştirmen.

<span class="mw-page-title-main">Octave Mirbeau</span>

Octave Mirbeau Fransız gazeteci, sanat eleştirmeni romancı ve drama yazarı. Mirbeau, Académie Goncourt'un on üyesinden biriydi. Avrupa genelinde bir üne kavuşmuş ve büyük popülarite elde etmiş; aynı zamanda edebi ve sanatsal avangartlar tarafından da takdir edilmiştir. Ayrıca roman türünün gelişimine katkıda bulunan yenilikçi bir roman yazarı ve hem klasik hem de modern özellikler taşıyan bir oyun yazarı olarak ün salmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Stendhal</span> Fransız yazar (1783 – 1842)

Marie-Henri Beyle, daha çok mahlası Stendhal ile bilinen Fransız realist yazardır. Fransa ve İtalya'da yaşamış, yazarlık, askerlik ve diplomatlık yapmıştır. Kırmızı ve Siyah, Parma Manastırı gibi romanların yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Alexandre Dumas</span> Fransız yazar (1802 – 1870)

Alexandre Dumas, Fransız yazardır. Adaş oğluyla karıştırılmaması için Alexandre Dumas père adıyla da bilinir. Macera türündeki tarihi romanlarıyla ünlüdür. Eserlerinin 100 dile çevrilmesi sayesinde en çok okunan Fransız yazarlardan biri olmayı başardı. Monte Kristo Kontu, Üç Silahşorlar, Yirmi Yıl Sonra ve Demir Maskeli Adam gibi romanlarından bazıları dizi şeklinde yayınlanmıştı. Yirminci yüzyılın başlarından beri romanları yaklaşık 200 kadar filme uyarlandı. Dumas'ın öldüğü için bitiremediği son romanı Le Chevalier de Sainte-Hermine bir uzman tarafından tamamlandı ve 2005'te okuyuculara sunulduğunda en çok satanlara girdi. Roman Türkiye'de 2010'da Son Şövalye adıyla basıldı.

Faik Baysal, Türk yazar ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Loti</span> Fransız yazar (1850 – 1923)

Pierre Loti, asıl adı Louis Marie Julien Viaud, Fransız romancı. Pierre Loti isminin yazara, kimi kaynaklara göre öğrencilik yıllarında; kimi kaynaklara göreyse, 1867 yılında yaptığı Okyanusya seferi sırasında, Tahitili yerliler tarafından verildiği söylenir. "Loti", egzotik iklimlerde yetişen egzotik bir çiçeğin ismidir.

<span class="mw-page-title-main">Psikolojik roman</span>

Psikolojik roman, ruh çözümlemelerine alışılagelmiş realist romanlardan çok daha fazla yer verildiği, karakterin iç bunalımlarının ve hesaplaşmalarının, içten gelen dürtü ve güdülerin göz ardı edilmediği roman türü.

<i>Kıskanmak</i> (roman) Nahid Sırrı Örik romanı

Kıskanmak, Nahid Sırrı Örik'in ilk kez 1946 yılında basılan ilk romanı. 19. yüzyıl Fransız edebiyatından Gustave Flaubert, Honoré de Balzac ve Stendhal gibi yazarların romanlarına benzer tema ve tarza sahip olan eser, baş karakteri Seniha'nın duyduğu kıskançlığı ve kendisini çirkin algılamasını konu alır.

<span class="mw-page-title-main">François-René de Chateaubriand</span> Fransız yazar, politikacı ve diplomat (1768–1848)

François-René de Chateaubriand, Fransız yazar, politikacı ve diplomat. Fransız edebiyatı'nda Romantizm'in kurucusu kabul edilir.

<i>Parma Manastırı</i> Roman

Parma Manastırı, ilk baskısı 1839 yılında yapılan, Fransız yazar Stendhal'in romanı. Türkçeye birçok kez çevrilmiştir. Alessandro Farnese'nin İtalyanca dilinde yazılmış olan ve doğruluğu onaylanmamış bir hayat hikayesinden ilham alınarak yazılmıştır.

<i>Henri Brulardın Hayatı</i>

Henri Brulard'ın Hayatı, Fransız yazar Stendhal'in 1835-36 yıllarında yazdığı otobiyografik eseridir. Tamamlanmamış olarak ilk defa 1890 yılında yayımlanmıştır.

Gölgeler Ordusu Jean-Pierre Melville tarafından yazılıp yönetilen; Lino Ventura, Simone Signoret, Paul Meurisse ve Jean-Pierre Cassel'in oynadığı 1969 İkinci Dünya Savaşı konulu gerilim ve dram filmidir. Fransız-İtalyan ortak yapımı olan film, Joseph Kessel'in 1943 tarihli aynı adlı kitabının bir film uyarlamasıdır. Kessel'in Fransız Direnişi üyesi olarak deneyimlerini diğer Direniş üyelerinin kurgusal versiyonlarıyla birleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Madam De La Fayette</span> Fransız yazar (1634 – 1693)

Marie-Madeleine Pioche de La Vergne, Comtesse de La Fayette veya daha çok bilinen adıyla Madam de La Fayette Fransa'nın ilk tarihi romanı ve edebiyattaki en eski romanlardan biri olan La Princesse de Clèves'i yazan Fransız klasik yazar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.