Kırmızı Köprü (sınır)

Kırmızı Köprü (Azerice: Qırmızı Körpü; Gürcüce: წითელი ხიდი, Tsiteli Khidi) Gürcistan ve Azerbaycan arasındaki sınır geçiş noktasıdır. Tiflis'ten Gence'ye giden yolun üzerinde bulunur.^[1] Terim, Türkçeye Kırmızı Köprü olarak çevrilmiştir. Köprünün adı Hhrami Nehrinin üzerinden geçen ve kırmızı tuğlalardan yapılmış başka bir kemer köprüden gelmektedir. Bu köprü sınır karakollarının arasında ve insan yerleşiminin olmadığı topraklarda konumlanmıştır. Köprünün mevcut yapısı çoğunlukla 17. yüzyıldan kalmadır, ancak bölgede 12. yüzyıldan kalma başka bir köprü vardır. 'Kırmızı' köprü 1998 yılına kadar günlük olarak kullanılıyordu. 1998 yılında TRACECA (Avrupa-Kafkasya-Asya) projesinin bir parçası olarak yeni ve çok daha büyük bir köprünün tamamlanmasıyla kullanımı azalmıştır.

Ermeni tarihçi Musa Kalanakuteli'ye göre, 10. yüzyılda köprü çoktan yıkılmıştı. 10. ve 17. yüzyıllar arasında bölgede hiçbir köprü yoktu ve halk arasında “yıkılmış köprü” olarak biliniyordu. Modern köprü kırmızı tuğlalardan yapılmıştır, bu yüzden Rusya döneminde "kırmızı köprü" olarak adlandırılmıştır. Köprünün uzunluğu 175 metre, genişliği 4,3 m, yüksekliği ise 10 ila 12 metre arasında değişmektedir. Köprüde gümrük, ulaşım veya kamyonlar için kullanılabilecek farklı tipte alanlar vardır. Köprü, Gürcistan'ın ekonomik ve politik durumu için büyük öneme sahiptir. Gürcistan için koruyucu öneme sahip olan köprünün bulunduğu bölgede sık sık çatışmalar yaşandı. 7 Eylül 1795'te, Ağa Muhammed Şah'ın kalabalık ordusu, köprünün savunmasını terk eden II. Erekle birliklerinin 200 üyesine meydan okudu. Köprü savunucuları binlerce düşman askerinin saldırısına dayanamadı ve büyük bir kayıpla geri çekildi. Şubat 1921'de, bu alanda Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti savaşçıları ile Bolşevik birlikleri (Kızıl Ordu) arasında bir çatışma yaşandı. Bolşevik ordusu, Gürcülerin direnişine rağmen, kırmızı köprüyü ele geçirdi ve Tiflis'e saldırdı.

Kırmızı Köprü Marketi

1990'lı yıllarda bölgede hiçbir devlete bağlı olmayan bir market vardı.^[2] Market, büyük ölçüde Gürcistan'ın Marneuli bölgesinde yaşayan etnik Azerbaycanlılar tarafından işletiliyordu ve Gürcistan'ın kaçakçılıkla mücadele kampanyasının bir parçası olarak 2006'nın ilkbaharında tartışmalı bir şekilde kapatıldı.

Kaynakça

^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2019.
^ Azerbaijan with excursions to Georgia published by Trailblazer, third edition, page 265

İlgili Araştırma Makaleleri

Batum, Gürcistan'ın Özerk Cumhuriyeti Acara'nın başkenti olan Karadeniz kıyısındaki liman kenti. Nüfusu 169.100 olan Batum, önemli bir liman ve ticaret merkezi olarak hizmet vermektedir. Subtropikal bir bölgede yer almaktadır. Narenciye ve çay gibi tarımsal ürünler bakımından zengindir.

Acara Özerk Cumhuriyeti, Gürcistan'ın güneybatı kesiminde yer alan özerk cumhuriyet. Yönetim merkezi Batum'dur. Türkiye'nin hemen kuzeydoğusunda Artvin ve Ardahan illeri sınırında yer alır. Artvin'in Kemalpaşa ilçesinde bulunan Sarp Sınır Kapısı Batum'a açılır. Bir süre Osmanlı İmparatorluğu yönetiminde kalmış olan Acara Özerk Cumhuriyeti, 1921'de imzalanan Kars Antlaşması'nın bir sonucu olarak Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adıyla kurulmuş, Sovyetler Birliği'nin dağılıp Gürcistan'ın bağımsız olmasından sonra bugünkü adını almıştır. Gürcistan'ın merkezî yönetimine tabi olan Acara Özerk Cumhuriyeti, Türkiye ile tarihî, dinî ve kültürel yakınlığa sahiptir. 1921 Kars Antlaşması metnine göre Türkiye, bölgeyi dinî toplulukların bütün haklarını garanti altına alan geniş bir yönetimsel özerkliğe sahip olması ve Batum limanından vergisiz şekilde serbest ticaret yapabilmesi koşuluyla Gürcistan'a bırakmıştır.

Güney Osetya veya Nisan 2017 tarihinde kabul edilen resmî adıyla Güney Osetya Cumhuriyeti - Alanya Devleti Kafkasların güneyinde ihtilaflı bölge ve kısmen tanınmış devlet. Sovyetler Birliği'ne bağlı Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bünyesinde kurulmuş Güney Osetya Otonom Oblastı topraklarında yer alır.

Maçahel, günümüzde Türkiye'in Artvin iline ve Gürcistan'ın Acara Özerk Cumhuriyeti'ne yayılan vadinin ve tarihsel bölgenin adıdır. Daha eski adının Bicihiani'dir. Türkçede Maçahel veya Macahel olarak yazılır. Bölgedeki vadi ve akarsu ile eskiden yapılan tüfeklere ise Maçahela (Machakhela) denir.

Svaneti, Gürcistan’ın tarihsel bölgelerinden biridir ve ülkenin kuzeybatı bölümünde yer alır. Svanlar bölgenin yerli halkıdır.

Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan'ın 1918-1921 arasında bağımsız olduğu dönemdeki adıdır.

Rusya-Gürcistan Savaşı, Ağustos 2008 tarihinde Güney Osetya - Rusya - Gürcistan ve son olarak Abhazya'nın katılımı ile aralarında gerçekleşen gerilim ve çatışmalarla başlayan savaştır.

Gürcistan-Türkiye ilişkileri, geçmişi Osmanlı dönemine ve daha eskilere dayanan Gürcü-Türk ilişkileri.

Abhazya Özerk Cumhuriyeti, Gürcistan tarafından Abhazya'nın tek ve yasal hükûmeti olarak tanınan yönetimdir. Abhazya, uluslararası alanda tanınırlığı sınırlı da olsa, 1990'ların başından beri de facto olarak Gürcistan'dan bağımsızdır. Abhazya Savaşı nedeniyle Tiflis'te olan sürgün hükûmetinin başkanı, Mayıs 2019'da seçilen Ruslan Abashidze'dir.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Muharebesi (1918)</span> 1. Dünya Savaşı sırasında Rus ve Türk orduları arasında geçen savaş

Bakü Muharebesi, 1918 yılında Azeri ve Dağıstanlı gönüllülerle takviye edilen ve Kafkas İslam Ordusu adı verilen Osmanlı Ordusu'nun Bakü Sovyeti, Britanya İmparatorluğu, Merkezi Hazar Diktatörlüğü ve Beyaz Ordu karşısında Bakü'yü almak için giriştiği muharebe.

Kuba, Azerbaycan'ın Kuba Rayonu'nun bir şehri ve başkentidir. Şehir, Kudyal nehrinin sağ kıyısında, deniz seviyesinden 600 metre yükseklikte, Şahdağ dağının kuzeydoğu yamaçlarında yer almaktadır. 46.300 (2023) nüfusa sahiptir.

Oldham, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Batı bölgesinde bir kentsel yerleşkedir. 1974-1986 döneminde Greater Manchester metropoliten kontluğuna bağlı bir ikincil metropoliten bölge olan Oldham Metropoliten Borough merkeziydi. 1985'te metropoliten kontluklara lağvedilince törensel Greater Manchester Kontluğuna bağlı tek-seviyeli yerel idare olan Oldham Metropoliten Borough'nun merkezi kenti olmuştur.

Havari Aziz Andrew Katedrali, ayrıca bilinen adıyla Pitsunda Katedrali veya Biçvinta Katedrali Gagra rayonuna bağlı Pitsunda köyünde yer alan Gürcü Ortodoks katedralidir. Fiilen bağımsız Abhazya'ya, uluslararası alanda ise Gürcistan'a bağlıdır. Katedral günümüzde Abhaz Ortodoks Kilisesi tarafından kullanılıyor ve o topluluğa hizmet ediyor. Bu kullanım Doğu Ortodoks cemaati tarafından düzensiz olarak kabul ediliyor.

Uplistsihe, Doğu Gürcistan'da antik çağdan kalma oyma kaya kentidir. Şida Kartli bölgesine bağlı Gori şehrinin 10 km doğusunda yer alır.

Samşvilde, Güney Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesine bağlı Tetritskaro ilçesinde Samşvilde köyünde yer alan yıkık müstahkem şehir ve arkeolojik sittir. Kentteki kalıntılar çoğunlukla Orta Çağ yapılarından kalmadır. Hrami nehri vadisinin yanında konumlanan sit, 2.5 km uzunluğunda ve 400 m genişliğindedir. En tanınmış yapılardan bazıları, Samşvilde Sioni Kilisesi ve kayalık bir nehrin burnuna dikilmiş olan kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Ananuri</span>

Ananuri, Aragvi Nehri üzerindeki bir kale kompleksidir. Gürcistan'ın başkenti Tiflis'e yaklaşık 72 km mesafededir.

<span class="mw-page-title-main">Zedazeni Manastırı</span>

Zedazeni Manastırı, Saguramo tepelerindeki Zedazeni dağında ve Mtsheta'nın kuzeydoğusunda bulunan bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Aragvi Nehri'nin doğu tarafında konumlanmıştır.

Ançishati Meryem Ana Bazilikası Gürcistan'ın başkenti Tiflis'teki mevcut kiliseler arasında en eskisidir. Gürcü Ortodoks Kilisesi'ne bağlı olan kilise, altıncı yüzyıldan kalmadır.

Soçi çatışması her biri Karadeniz kenti Soçi üzerinde kontrol kurmaya çalışan karşı devrimci Rus Beyaz Ordu, Bolşevik Kızıl Ordu ve Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti arasındaki üç taraflı bir sınır çatışmasıydı. Temmuz 1918'den Mayıs 1919'a kadar değişen başarılarla süren çatışma, Rus İç Savaşı'nın bir parçasıydı ve İngiliz arabuluculuğuyla Rusya ile Gürcistan arasındaki mevcut resmi sınırın oluşması ile sonuçlandı.

Moskova Antlaşması, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti ile Sovyet Rusya arasında 7 Mayıs 1920'de Moskova'da imzalanan antlaşmadır. Bolşevik Rusya, düşman güçlerin birliklerini Gürcistan topraklarında tutmayacağı sözü karşılığında Gürcistan'ın bağımsızlığını tanımıştır. Bu antlaşma kapsamında Sovyet Rusya, Türkler ile Gürcüler arasında o tarihte tartışmalı olan Batum, Ardahan ve Artvin bölgelerini de Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nın bir parçası kabul etmiştir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.