Kırklareli (il)
| Kırklareli | |
|---|---|
 | |
 İlin Türkiye'deki konumu | |
 İl sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| Belde sayısı | 21 |
| Köy sayısı | 179 |
| İl merkezi | Kırklareli |
| İdare | |
| • Vali | Uğur Turan |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 6.459 km² |
| Rakım | 203 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 343.723 |
| • Yoğunluk | 56/km² |
| • Kır | 107.221 |
| • Şehir | 236502 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 288 |
| İl plaka kodu | 39 |
Kırklareli, Türkiye'nin Marmara Bölgesi'nin Trakya yakasında, doğuda Karadeniz, güneyde Tekirdağ, batıda Edirne ve kuzeyde Bulgaristan'ın Burgaz ili ile çevrili ildir.
Tarihçe
Kırklareli'nin bilinen ilk sakinleri tüm Trakya bölgesinde olduğu gibi Traklardır. MÖ 6. yüzyılda Yunanistan'a kadar uzanan büyük bir imparatorluk kuran İran soylu kavim Perslerin eline geçen bölge, MÖ 4. yüzyılda Büyük İskender önderliğindeki Makedonlar, MÖ 2. yüzyılda ise Romalıların hakimiyetine girer. Roma İmparatorluğu'nun 4. yüzyılda ikiye bölünmesiyle Doğu Roma İmparatorluğu'nun payına düşen Kırklareli, bu dönemde birçok Bulgar ve Peçenek istilası görmüştür. Şehrin Bizans dönemindeki adı "kırk kilise" anlamında Saranta Ekklesies'tir.[3] 13. yüzyılda kısa bir Haçlı işgalinin ardından 1368 senesinde, Balkanlarda yayılan Türklerin egemenliğine girmiştir. Osmanlılar şehrin adını "Kırk Kilise" şeklinde Türkçeleştirmişlerdir, bu Bizans dönemindeki adının birebir tercümesidir.[3] Bir görüşe göre Kırk Kilise ile kastedilen kırk adet kilise değil, "kırk azizler kilisesi" olsa gerektir (III. yüzyılın sonunda Sivas'ta din uğruna şehit olan kırk azizler efsanesi Anadolu Hristiyanlığının en popüler konularından biridir).[4] Osmanlı döneminde Edirne Vilayeti'ne bağlı bir sancak merkezi olan Kırklareli, 93 Harbi'nde (1878) Rus, Balkan Harbi'nde (1912) Bulgar ve I. Dünya Savaşı'ndan sonra (1920-1922) Yunan işgali yaşamış, Türk Kurtuluş Savaşı'nın Türkler açısından zaferle sonuçlanmasıyla birlikte 10 Kasım 1922'de Türk topraklarına katılmıştır. 1924 yılında Kırkkilise milletvekili Dr. Fuad Bey (Umay) Meclisteki müzakerelerden birinde, şehrin adının halk dilinde ve resmî olmayan kullanımlarda Kırklareli veya Kırklarili şeklinde geçtiğini belirterek şehrin adının "Kırklareli" olarak değiştirilmesine yönelik bir teklifte bulunmuştur; isim değişikliği teklifi 20 Aralık 1924'te TBMM'de kabul edilmiş ve ilgili kanun 14 Ocak 1925'te Resmî Gazate'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.[5] "Kırkkilise" olan adında kilise sözcüğü geçtiği için değiştirilmiştir.
Coğrafya
Kuzeye doğru çıkıldıkça giderek sarplaşan ve Türkiye Trakyası'nın en yüksek noktasını teşkil eden 1031 m rakımlı Mahya Dağı'nın da bulunduğu Yıldız Dağları'na varılan ilin genelinde kara iklimi hüküm sürer. İlin en önemli akarsuyu Ergene, Kırklareli'nin güneyinde tarıma elverişli, dolayısıyla birçok yerleşim biriminin bulunduğu bir plato yaratmıştır.
İdari yapı
2021 yılı TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 8 ilçe, 21 belediye, bu belediyelerde 108 mahalle ve ayrıca 179 köy vardır.
İlçeleri; Babaeski, Demirköy, Kırklareli, Kofçaz, Lüleburgaz, Pehlivanköy, Pınarhisar, Vize.
Yönetim
İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)
İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[6][7]
Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.
Kırklareli Valisi, 1968- doğumlu Uğur TURAN’dır. Eylül 2024/321 sayılı kararla Gemlik Kaymakamı iken atanmıştır.[8]
Kırklareli Belediye Başkanı, 1981-Kırklareli doğumlu Derya Bulut'tur (MHP), 31 Mart 2024 seçimlerinde %41,48 oy oranıyla seçilmiştir.[9]
2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Kırklareli İl Genel Meclisi üye sayısı, 8 AK PARTİ, 15 CHP ve 1 MHP olmak üzere 24’dür.[10] Kırklareli Belediye meclisi ise 15 CHP ve 10 MHP olmak üzere 25 üyeden oluşur.[11]
2023 Genel seçimleri sonucu, Kırklareli'yi temsilen TBMM'e AKP'den 1 milletvekili (Ahmet Gökhan Sarıçam), CHP'den 2 milletvekili (Vecdi Gündoğdu, Fahri Özkan) seçilmiştir.[12]
Nüfus
Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri[13])
Kırklareli ili nüfusu: 377.156'dir. Bu nüfusun %83,12'si şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 6.459 km2'dir. İlde km2'ye 58 kişi düşmektedir. (Bu sayı Lüleburgaz'da 153'dür.) İlde yıllık nüfus artış oranı %2,07 olmuştur. Tüm ilçelerde nüfus artmıştır. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Kofçaz (%8,26)- Babaeski(%0,51)
06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 8 ilçe, 21 belediye, bu belediyelerde 108 mahalle ve ayrıca 179 köy vardır.
| 2023 yılı sonunda Kırklareli ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri | ||||||||||||
| İlçe | Nüfus 2022 | Nüfus 2023 | Fark | Nüfus Artışı % | Belediye Sayısı | Mahalle Sayısı | Köy Sayısı | Köy Nüfusu | Şehir nüfusu | Şehirde oturan % | Alanı km2[14] | km2'ye düşen kişi |
| Babaeski | 46.357 | 46.595 | 238 | 0,51 | 4 | 21 | 31 | 10.653 | 35.942 | 77,14 | 670 | 70 |
| Demirköy | 8.961 | 9.656 | 695 | 7,47 | 2 | 5 | 15 | 2.999 | 6.657 | 68,94 | 893 | 11 |
| Kofçaz | 2.125 | 2.308 | 183 | 8,26 | 1 | 2 | 16 | 1.556 | 752 | 32,58 | 545 | 4 |
| Lüleburgaz | 153.903 | 155.670 | 1.767 | 1,14 | 4 | 33 | 31 | 16.342 | 139.328 | 89,50 | 1016 | 153 |
| Merkez | 108.550 | 112.323 | 3.773 | 3,42 | 4 | 25 | 40 | 15.725 | 96.598 | 86,00 | 1623 | 69 |
| Pehlivanköy | 3.380 | 3.400 | 20 | 0,59 | 1 | 3 | 8 | 1.716 | 1.684 | 49,53 | 104 | 33 |
| Pınarhisar | 17.402 | 17.738 | 336 | 1,91 | 2 | 7 | 14 | 4.867 | 12.871 | 72,56 | 518 | 34 |
| Vize | 28.669 | 29.466 | 797 | 2,74 | 3 | 12 | 24 | 9.799 | 19.667 | 66,74 | 1090 | 27 |
| Kırklareli | 369.347 | 377.156 | 7.809 | 2,07 | 21 | 108 | 179 | 63.657 | 313.499 | 83,12 | 6459 | 58 |
İlin yıllara göre nüfusları
| Kırklareli il nüfus bilgileri | ||||
|---|---|---|---|---|
| Yıl | Toplam | Sıra | Fark | Şehir - Kır |
| 1927[15] | 108.989 | 53 | %23 24.736 84.253 %77 | |
| 1935[16] | 172.697 | 46 | %58  | %27 46.571 126.126 %73 |
| 1940[17] | 256.353 | 35 | %48 | %27 68.987 187.366 %73 |
| 1945[18] | 178.203 | 47 | %30  | %22 38.988 139.215 %78 |
| 1950[19] | 191.376 | 48 | %7 | %21 39.693 151.683 %79 |
| 1955[20] | 222.856 | 49 | %16 | %27 60.565 162.291 %73 |
| 1960[21] | 241.146 | 46 | %8 | %30 71.732 169.414 %70 |
| 1965[22] | 258.386 | 54 | %7 | %33 85.856 172.530 %67 |
| 1970[23] | 257.131 | 56 | %0 | %36 92.581 164.550 %64 |
| 1975[24] | 268.399 | 54 | %4 | %41 109.309 159.090 %59 |
| 1980[25] | 283.408 | 53 | %6 | %42 118.849 164.559 %58 |
| 1985[26] | 297.098 | 55 | %5 | %45 134.780 162.318 %55 |
| 1990[27] | 309.512 | 55 | %4 | %48 149.532 159.980 %52 |
| 2000[28] | 328.461 | 56 | %6 | %58 189.202 139.259 %42 |
| 2007[29] | 333.256 | 52 | %1 | %64 212.390 120.866 %36 |
| 2008[30] | 336.942 | 52 | %1 | %65 218.071 118.871 %35 |
| 2009[31] | 333.179 | 54 | %1 | %65 217.144 116.035 %35 |
| 2010[32] | 332.791 | 55 | %0 | %66 219.333 113.458 %34 |
| 2011[33] | 340.199 | 52 | %2 | %67 229.000 111.199 %33 |
| 2012[34] | 341.218 | 53 | %0 | %68 232.154 109.064 %32 |
| 2013[35] | 340.559 | 54 | %0 | %68 232.309 108.250 %32 |
| 2014[36] | 343.723 | 54 | %1 | %69 236.502 107.221 %31 |
| 2015[37] | 346.973 | 53 | %1 | %70 243.018 103.955 %30 |
| 2016[37] | 351.684 | 53 | %1 | %71 248.017 103.667 %29 |
| 2017[37] | 356.050 | 53 | %1 | %71 253.754 102.296 %29 |
| 2018[37] | 360.860 | 54 | %1 | %71 256.750 104.110 %29 |
| 2019[37] | 361.836 | 54 | %0 | %72 259.302 102.534 %28 |
| 2020[37] | 361.737 | 54 | %0 | %73 262.853 98.884 %27 |
| 2021[37] | 366.363 | 53 | %1 | %73 267.908 98.455 %27 |
| 2022[37] | 369.347 | 53 | %1 | |
Ekonomi
İlin güneyinde tekstil ve gıda alanında yaklaşık 20.000 işçiyi istihdam eden sanayi üretim ağır basarken, kuzeyinde başat olarak buğday ve ayçiçeği ekimiyle tarım başlıca geçim kaynağı olma özelliğini sürdürmektedir. Türkiye'nin en büyük cam fabrikalarından Trakya Cam Sanayi ve Kırklareli Cam ile, Türkiye'deki ilk şeker fabrikası olan hâlen faal durumdaki Alpullu şeker.
Konum
| Konum Bilgileri | ||||||
| İlçe | Kuruluş Yılı[38] | Önceden bağlı olduğu ilçe | Alanı km² | Rakım mt. | Merkeze km[39] | Ulaşan Yollar[39] |
| Kırklareli Merkez | 1.623 | 231 | D.020-02,  /D.555-01, 39.76 | |||
| Babaeski | Cumh.önce | 670 | 59 | 34 | D.100-02,  / -K5=>/D.755-02 | |
| Demirköy | Cumh.önce | 893 | 302 | 72 | D.565-01 | |
| Kofçaz | 1959 | Merkez | 545 | 434 | 27 | D.020-02 (Kırklareli)=>39.76 |
| Lüleburgaz | Cumh.önce | 1.016 | 60 | 58 | D.100-02, / -K62, D.565-02 | |
| Pehlivanköy | 1958 | Babaeski | 104 | 28 | 56 | D.100-02=>39.50 |
| Pınarhisar | 1953 | Merkez | 518 | 190 | 30 | D.020-02, D.565-02, 39.30 |
| Vize | Cumh.önce | 1.090 | 174 | 55 | D.020-03, 39.27, 39.31 | |
| KIRKLARELİ | Cumh.önce | 6.459 | ||||
Spor
2018-2019 sezonu sonunda, Kırklareli'nin 2. Ligdeki takımı Kırklarelispor grubunu 8. tamamlamıştır. Bölgesel Amatör Lig (BAL)'daki iki takımı Kavaklıspor ve İstasyonspor küme düşmüşlerdir. Voleybol bölgesel liglerinde 4 takımı yer almıştır.
Ziraat Türkiye Kupası'nda Kırklarelispor, 4. turda Yeni Malatyaspor'a elenmiştir.
Önemli spor tesisleri: Atatürk Stadı (3.750) ve Merkez Atlatizm Pisti (3.000)'dir.
Folklor
Kırklareli'nde Halk oyunları ekipleri yörenin çeşitli folklor oyunlarını oynarlar.
Bu oyunlardan birkaçı şunlardır:
- Kapçuk
- Kambana
- Kız Karşılaması
- Ali Paşa
- Ahmet Bey
- Arabaya Taş Koydum
- Bilal Oğlan
Kaynakça
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ a b Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Kırklareli maddesi: http://www.islamansiklopedisi.info/ 28 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Index Anatolicus, Türkiye Yerleşim Birimleri Envanteri, Kırklareli maddesi: http://www.nisanyanmap.com/?y=k%C4%B1rklareli&t=&lv=1&u=1&ua=0 28 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Veysi AKIN (1997), Kırklareli Adının Tarihçesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 2, s. 10-11
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h
- "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Kırklareli Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Kırklareli Nüfusu". nufusune.com.
- "Kırklareli Nüfusu". nufusubu.com.
- ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
- ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
Dış bağlantılar
- Kırklareli Valiliği 20 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kırklareli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 17 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kırklareli Belediyesi
