İçeriğe atla

Kırgızistan'daki nehirler listesi

Kırgızistan'daki nehirler listesi, kısmen veya tamamen Kırgızistan'da bulunan nehirlerin listesidir.[1] Nehirler drenaj havzalarına göre gruplandırılmıştır. Başka nehirler ile birleşen nehirler, aktıkları nehirlere göre listelemiştir. Bazı nehirler (örn. Seyhun) kendileri Kırgızistan'dan akmazlar, ancak Kırgızistan'dan geçen kollara sahip olduklarından listelenmiştir; bu nehirler İtalik olarak verilmiştir. Anlaşılır olması için, yalnızca drenaj havzası alanı 1.000 km2'nin üzerinde olan nehirler gösterilmiştir. Kırgızistan nehirlerinin alfabetik bir özeti için Kırgızistan Nehirleri kategorisine bakınız. Toplamda, uzunluğu 10 km ile 35000 km arasında 2044 nehir vardır.[2]

Seyhun havzası

Seyhun, kaynağı olan Narın ve Kara Derya nehirleri ve Ferghana Vadisi'ndeki bir dizi kol aracılığıyla Kırgızistan'ın büyük bir bölümünde akar. Kuzey Aral Gölü'ne boşalır.[1]

  • Seyhun
    • Chirchiq
      • Chatkal
        • Chandalash
    • Ak-Suu
    • Kozu-Baglan
    • Isfara
    • Sokh
      • Kojo-Ashkan
    • Kasansay
    • Shohimardonsoy/Shaymerden
    • Isfayramsay
    • Narın
      • Kara-Suu (right)
      • Kara-Suu (Kara-Köl)
      • Uzun-Akmat
      • Chychkan
      • Kökömeren
        • Jumgal
        • Suusamyr
        • Batysh Karakol
      • Kökirim
      • Ala-Buga
        • Bychan
      • At-Bashy
        • Kara-Koyun
      • Kajyrty
      • On-Archa
      • Chong Naryn
      • Kichi Naryn
    • Kara Derya
      • Aravansay
      • Kara-Üngkür/Tentek-Say
      • Ak-Buura
      • Kögart
      • Kurshab
      • Jazy
      • Tar
      • Kara-Kulja

Talas havzası

Talas Nehri, Kırgızistan'ın kuzeybatısındaki Talas Bölgesi'nde akar ve Kazakistan'daki Muyunkum Çölü'nde kaybolur.[1]

  • Talas
    • Ürmaral
    • Üchkoshoy
    • Karakol

Çu havzası

Çu (Kırgızca: Çüy) kuzey Kırgızistan'ın bir bölümünde akar ve Kazakistan'daki Betpak-Dala Çölü'nde kaybolur.[1]

  • Çu
    • Kuragaty
      • Aspara/Aşmara
    • Chong-Kemin
    • Joon-Aryk
      • Kara-Kujur
    • Koçkor

İli havzası

Kuzeydoğu Kırgızistan'daki küçük bir alan Karkyra tarafından Balkaş Gölü'ne dökülen İli'ye doğru akıyor.[1]

Tarım havzası

Tarım'ın kolları Kırgızistan'ın güneydoğu kısmı ve doğu Alay Vadisinde akar ve Tarım Havzası'nda kaybolur.[1]

Amu Derya havzası

Kızıl-Suu tarafından Güney Aral Gölü'ne dökülen Amu Derya'ya doğru Batı Alay Vadisinden akar.[1]

Issık Göl havzası

Endoreik göl Issık Göl'e doğru birkaç nehir Kuzeydoğu Kırgızistan'ın çoğundan geçer.[1]

  • Tüp
  • Jyrgalang

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g h "Суулары" [Rivers] (PDF). Кыргызстандын Географиясы [Kırgızistan Coğrafyası] (Kırgızca). Bişkek. 2004. ss. 172-215. 23 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 
  2. ^ "Kırgızistan'da su" (Rusça). 21 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan</span> Orta Asyada yer alan bir ülke

Kırgızistan, resmî adıyla Kırgız Cumhuriyeti, Orta Asya'daki bir ülkedir. Kırgızistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletlerinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. Denize kıyısı olmayan ülkenin komşuları kuzeyde Kazakistan; batıda Özbekistan, güneybatıda Tacikistan ve güneydoğuda Çin'dir.

Havza, bir nehir ya da göl havzası, nehrin kaynağı ile sonlandığı yer arasında kalan, nehre su veren tüm alanı kapsamaktadır. Akarsuyun ana kolu ve yan kolları ile birlikte sularını topladığı ve drene ettiği bu alana akaçlama havzası da denilir.

<span class="mw-page-title-main">Aral Gölü</span> Kazakistanda çoğu kurumuş olan bir göl

Aral Gölü, Kazakistan - Karakalpakistan (Özbekistan) sınırları içinde olan göldür. Önceki yıllarda 68.000 km² yüz ölçümüyle Asya'nın ikinci, dünyanın dördüncü büyük gölüydü. Son yıllarda aşırı sulama nedeniyle eski yüzölçümünün %90'ını kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ceyhun</span> Orta Asyanın en uzun nehirlerinden biri

Ceyhun Alp ya da Amuderya, Orta Asya'nın en uzun ırmaklarından biridir. Ceyhun, Afganistan'dan, Pamir ve Hindukuş dağlarının kesiştiği yerden, yaklaşık 4950 m rakımdaki kaynağından Aksu adı altında doğarak batıya doğru ilerler ve kuzeyden, başlıca Pamir Vahan suyu, Kızılsu (Vahş/Uranovodsk), Kâfirnihân ve Surhân, güneyden de Kökçesu kollarını kendisine katarak Kunduz-Belh hizasında kuzeybatıya döner. Bu dönüşten sonrası bir bölümü çöller ve stepler içinde kurak iklim kuşağından geçerek, hiçbir kol kendisine katılmadan kuzeybatı yönünde ilerler ve sonunda değişik kollara ayrılarak Aral Gölü'ne suyunu boşaltır. 2540 km uzunluğundaki ırmağın kıyılarında tarih boyunca önemli yerleşim merkezleri kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan coğrafyası</span>

Kırgızistan, Orta Asya'da, Çin'in batısında karayla çevrili bir ülkedir. Orta Asya'nın yeni bağımsız ülkelerinin en küçüğü olan Kırgızistan, yaklaşık 198,500 kilometrekarelik yüzölçümüyle Türkiye Cumhuriyeti'nin Doğu Anadolu Bölgesi ile hemen hemen aynı büyüklüktedir. Millî toprakları yaklaşık olarak doğudan batıya 900 kilometre, kuzeyden güneye 410 kilometre halinde erişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Seyhun</span> Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistandan geçen bir akarsu

Seyhun veya Siriderya, Orta Asya'da bir nehirdir. Ceyhun nehri ile birlikte tarihi Maveraünnehir bölgesini oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan coğrafyası</span>

Özbekistan Orta Asya'da bir ülkedir.447,000 kilometrekarelik yüz ölçümüne sahip olan ülke 1,425 kilometre doğu-batı, 930 kilometre ise kuzey-güney yönünde uzanır. Komşuları güneybatıda Türkmenistan, kuzeyde Kazakistan, güneyde ve doğuda Tacikistan ve Kırgızistan ile güneyde Afganistan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Narın Nehri</span>

Narın Nehri, 807 km uzunluğunda olup Seyhun nehrinin sağ kaynak nehridir. Narın Nehri Kırgızistan'ın en büyük ve en uzun nehridir, batıya Fergana Vadisi üzerinden Özbekistan'a doğru akan Narın nehri Kara derya ile özbekistan'da birleşerek Sir derya havzasını oluşturan önemli bir hidrolojik sistem yaratır.

<span class="mw-page-title-main">Çu Nehri</span> Rusya, Kazakistan ve Kırgızistanda bir ırmak

Çu veya Çuy Nehri, kuzey Kırgızistan ve güney Kazakistan'dan akan, ortalama uzunluğu 1,186 kilometre olup Kırgızistan'nın en uzun nehridir.

<span class="mw-page-title-main">Yedisu bölgesi</span>

Yedisu bölgesi, Orta Asya'da günümüzde Kazakistan'nın güney-doğu parçası olan bir bölgedir. İsmini, İli, Karatal, Bien, Aksu, Lepsi, Baskan ve Sarkand gibi yedi ana nehirlerden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">At-Başı</span> At-Başı İlçesinin merkezi bir kasabası

At-Başı, Kırgızistan'nın Narin İlinde, yaklaşık Narin şehrinin 35 km güneybatısında, Torugart Geçitine giden karayolu üzerinde At-Başı İlçesi'nin merkezi bir kasabadır.

<span class="mw-page-title-main">Ala-Arça Nehri</span>

Ala-Arça Nehri, Kırgızistan'da Çuy İli, Alamudun ilçesinde bir nehirdir. Bu nehir 78 km uzunluğunda ve havza alanı 233 km² kapsar. Nehir Ala-Arça Milli Parkı ile Bişkek şehrinden akar. Bu nehir Çuy Vadisindeki Çu Nehri'nin sol kaynak koludur. Ala-Arça nehir havzasında Kaşka-Suu, Baıtık, Orto Say gibi yerleşim yerleri bulunur.

Drenaj sistemini belli bir drenaj havzasında dere, nehir ve göller oluşturmaktadır. Drenaj sistemi içerisinde bulunan sert veya yumuşak kayaların olup olmadığı, arazi eğimi ve topografyası önemlidir. Jeomorfolog ve hidrologlar akarsuları drenaj havzasının bir parçası olarak görmektedirler. Bir drenaj havzasındaki yer altı ve yer üstü suların akışlarını topografya belirler. Drenaj havzaları birbirlerinden topografik engellerle ayrılırlar. Drenaj havzasını bütün akış kolları temsil eder. Sayıları ve uzunlukları topografyaya bağlı olarak havzayı genişletebilir ve şeklini değiştirebilir. Drenaj sistemini en son denize veya göle dökülen nehir temsil eder.

<span class="mw-page-title-main">Talas (nehir)</span> Nehir

Talas Irmağı Kırgızistan'ın Talas ilinde başlayıp batıya Kazakistan'a doğru akar. Karakol ve Üç Koşoy adlı ırmakların birleşmesiyle oluşur. Kazakistan'ın Taraz şehrinden geçip Aydın Gölü'ne varmadan önce tükenir.

<span class="mw-page-title-main">Zerefşan</span>

Zerefşan Nehri, Orta Asya'da bulunan önemli bir nehirdir. Doğu Türkistan (Pamirlerde) sıradağlarının doğusundan kaynak alan Zerefşan nehri Özbekistan ve Tacikistan boyunca 877 km akarak Türkmenistan'ın Türkmenabad şehri yakınlarında çöl kıyısında kaybolur. Çok sayıda Özbek şehri bu nehrin havzasına dahilinde uzanmaktadır.

Kırgızistan'ın korunan bölgeleri 1.476.121.6 hektar alan kapsamaktadır ve ülkenin toplam alanının %7.38'ini oluşturmaktadır. Bunlar:

<span class="mw-page-title-main">Alamüdün Nehri</span> Kırgızistanda bir ırmak

Alamüdün ya da Alamedin, Kuzey Kırgızistan'daki Çu Nehri'nin sol koludur.

<span class="mw-page-title-main">Asa Nehri</span> Kazakistan ve Kırgızistanda bir nehir

Asa, yukarı kesimlerde Teris, Kırgızistan'da Talas ilinin Kara-Buura ilçesi ve Kazakistan'da Jambıl eyaletinin Jambıl, Jualı, Talas ve Sarısu ilçelerinden akan bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Kiçi-Kemin Nehri</span> Kırgızistan ve Kazakistanda bir nehir

Kiçi-Kemin, Kırgızistan'ın Çuy İli'nin Kemin İlçesi'nde ve Kazakistan'ın Jambıl Eyaleti Korday İlçesi'nde bulunan bir nehirdir. Çuy Vadisi'ndeki Çu Nehri'nin sağ koludur.

<span class="mw-page-title-main">Aksu (Çu)</span> Kırgızistan ve Kazakistanda bir nehir, Çu Nehrinin sağ kolu

Aksu Kırgızistan'ın Çuy İli‘ne bağlı Moskova ilçesi ve Kazakistan‘ın Jambıl Eyaleti'ne bağlı Şu İlçesi‘nden akan bir nehirdir. Çu Nehri'nin sağ koludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.