İçeriğe atla

Kırım bayrağı

Kırım bayrağı
Kırım Bayrağı
Ayrıntılar
Kullanan(lar)Kırım
Kabul tarihi21 Nisan 1999
Kırım bayrağı, 1917 dönemi

Kırım bayrağı, 1917 ortalarında, Kırım'ın ve bağımsız Kırım Halk Cumhuriyeti'nin bayrağı olmak üzere "Gökbayrak" bugün kullanılmakta olan şekliyle, yani gök mavisi bir zeminin sol üst köşesine Kırım hanlarının Tarak Tamga'sı yerleştirilmiş olarak düzenlendi.

Hanlık döneminde kalan bazı maddî eser ve belgelerde halâ rastlanılabilen Tarak Tamga, tarihî köklere dayandırılan bir Kırım kimliğini vurguluyordu. Gök mavisi zemin ise geniş Türk kimliğinin bir sembolü olarak o zamanki İstanbul'un Türkçü çevrelerinden etkilenerek kabul edilmişti. 19. yüzyıl Fransız doğu bilimcisi Leon Cahun'un Introductîon â I'histoire de l'Asie, Turcs et Mongols des Origines â 1405 (Paris, 1896) başlıklı tarih eseri ve özellikle La banntere bleu (Paris, 1877) adlı tarihî romanı (İngilizce tercümesi: The Bine Banner Londra, 1878); önde gelen Türkçü âlimlerden Necip Asım [Yazıksız] tarafından yapılan Türkçe tercümesi: Gök Sancak [İstanbul, 1328/1912]) İstanbul'daki Türkçü çevreler arasında son derece popüler olmuş ve bu kitaplara dayanarak, gök mavi renk eski Türklerin "millî rengi" olarak kabul edilmeye başlanmıştı. Bu yaygın inancın tarihî gerçeklere ne ölçüde uygun olduğu bir tarafa bırakılırsa, gök mavisi rengin o dönemde özellikle İstanbul'daki Türkçü faaliyetlere aşina olan Kırım (ve diğer Türk ülkelerinden) aydınlara ortak ve geniş Türk kimliğine işaret etmek için gayet pratik bir sembol oluşturduğu da bir gerçektir.

Vatan Cemiyeti üyeleri ve İstanbul'da tahsil gören diğer Kırımlı talebeler, 1917'den itibaren Kırım için çok önemli bir siyasi manâ taşıyacak olan "Kurultay" terimini de aynen gök mavisi rengi benimsedikleri gibi, İstanbul'daki romantik Türkçü kaynaklardan almışlardır. (Aslında "Kurultay" tabiri eski genel Türk tarihinin yanı sıra, Kırım tarihinde de özgün manâsıyla gerçekten mevcuttu, ancak çoktan unutulduğu gibi elbette demokratik bir parlamento demek değildi.)

Kaynakça

  • Kırımer, "Bazı Hatıralar", Emel, no. 28, s. 60
  • Osman Akçokraklı, "Kırım'da Bayrak Meselesi", Kırım Mecmuası (İstanbul), no. 6, ss. 113-114. 29
  • Halim Geray Sultan, "Gülbün-ü Hânân yahud Kırım Tarihi" (İstanbul, 1327/1911)
  • Tarak Tamgalı Gökbayrak 25 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Tuncer Kalkay

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Gökbayrak, 20. yüzyılın başlarında İstanbul'daki Türkçü çevrelerin gök mavisi rengini millî renk olarak kabul etmeye başlamaları ile resmi olarak kabul edilmiştir. Bu sebeple birkaç Türk topluluğunun bayrağı gök mavisi renktedir. Sadece Göktürk bayrağı 20. yüzyıl öncesindedir. MS 552–744 tarihleri arasında varlığını gösteren Göktürk Kağanlığı'nın resmi bayrağı olarak kullanılmıştır. Ortasında bulunan kurt simgesi ise Yaratılış Destanı'nda da geçen, Türk'lere yol gösterici ve kurtarıcı olarak da benimsenen bir sembol olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Vefik Paşa</span> 196. Osmanlı sadrazamı

Ahmet Vefik Paşa, Yunan asıllı Osmanlı devlet adamı, diplomat, çevirmen ve oyun yazarı. İlk ilmî Türkçülerden biridir. İki defa Maarif Nazırlığı yaptı; ilk Osmanlı Meclis-i Mebusanı'nda, İstanbul vekili olarak yer aldı ve başkanlığı üstlendi. 4 Şubat 1878–18 Nisan 1878 ve 1 Aralık 1882–3 Aralık 1882 tarihleri arasında iki defa sadrazamlık görevine getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Turancılık</span> Ural-Altay kökenli halkları birleştirmeyi hedefleyen pan-milliyetçi

Turancılık veya Pan-Turanizm, tüm Ural-Altay kavimlerinin birliğini savunan siyasi görüş. İlk olarak Macarlar, Finler, Estonlar ve Rusya içindeki Fin-Ugor kavimleri ile beraber Tunguzlar, Moğollar ve Türklerin bir araya getirilmesi olarak ortaya çıkmıştır. Türkçü ve Turancı olan Ziya Gökalp, Türkçülüğün Esasları isimli eserinde Turancılığın; Macarları, Moğolları, Tunguzları, Finuvaları içine alan bir kavimler karması olmadığı görüşünü belirterek Turancılığı Türk halkları ile sınırlandırmış ve Türkçülük ile aynı anlamda kullanmıştır. Turancılık bugünkü Türkî devletlerde bu şekilde benimsense de esas olarak Fin tarihçi Matthias Alexander Castrén tarafından Ural-Altay kavimlerinin birliğini sağlamak amaçlı ortaya atılmış bir görüştür.

<span class="mw-page-title-main">Abdülhak Hamit Tarhan</span> Türk şair, oyun yazarı, diplomat, milletvekili

Abdülhak Hamit Tarhan, Türk şair, oyun yazarı ve diplomat.

<span class="mw-page-title-main">Pigment</span>

Pigment ya da boyar madde, suda tamamen veya hemen hemen çözünmeyen renkli bir malzemedir. Bunun tersine, boyalar genelde, en azından kullanımlarının bir aşamasında çözünürdür. Boyalar genellikle organik bileşik pigmentler ise genellikle inorganik bileşikdir. Tarih öncesi ve tarihi değeri olan pigmentler arasında koyu sarı, odun kömürü ve lapis lazuli bulunur. Sanayide olduğu kadar sanatta da kalıcılık ve istikrar istenen özelliklerdir. Kalıcı olmayan pigmentler kaçak olarak adlandırılır. Kaçak pigmentler zamanla veya ışığa maruz kaldıkça solarken bazıları sonunda kararır. Pigmentler boya, mürekkep, plastik, kumaş, kozmetik, gıda ve diğer malzemeleri renklendirmede kullanılır. İmalat ve görsel sanatlarda kullanılan çoğu pigment kuru renklendiricidir ve genellikle ince bir toz hâlinde öğütülür. Boyada kullanım için bu toz, pigmenti askıya alan görece nötr veya renksiz bir malzeme olan bağlayıcıya eklenir ve boyaya yapışkanlık verir. Genellikle aracında çözünmez olan bir pigment ile kendisi bir sıvı olan veya aracında çözünen boya arasında bir ayrım yapılır. Renklendirici, ilgili araca bağlı olarak bir pigment veya bir boya görevi görebilir. Bazı durumlarda pigment, bir metalik tuzla çözülebilir bir boyanın çökeltmesi ile boyadan üretilebilir. Oluşan pigmente göl pigmenti denir. Biyolojik pigment terimi, çözünürlüklerinden bağımsız olarak tüm renkli maddeler için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Bayındır boyu</span>

Bayundur boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biri ve Kaşgarlı Mahmud'a göre Divân-ı Lügati't-Türk'teki yirmi iki Oğuz bölüğünden üçüncüsü; "Bayundur"lardır. Belgeleri şudur : diye tanımladığı bir Oğuz boyudur. Bu boyların Üçoklar kolundan Oğuz Kağan'ın oğlu Gök Han'ın soyundan geldikleri kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Halit Fahri Ozansoy</span> Türk şair, gazeteci, oyun yazarı ve öğretmen (1891-1971)

Halit Fahri Ozansoy, Türk şair, gazeteci, oyun yazarı ve öğretmendir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan bayrağı</span> Ulusal bayrak

Azerbaycan bayrağı hakkındaki ilk kararı Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti hükûmeti tarafından 1918'de alınmıştır. Buna göre; Azerbaycan bayrağı mavi gök rengi, kırmızı ve yeşil yatay şeritlerden oluşmuştur. Kırmızı zemin üzerinde beyaz renkte sağa bakan bir hilâl ve sekiz köşeli bir yıldız bulunmaktadır. Bayrak 1:2 boyuttadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Türkistan bayrağı</span>

Doğu Türkistan bayrağı, 12 Kasım 1933 tarihinde ilan edilen Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti ve 1944 yılında kurulan Doğu Türkistan Cumhuriyeti Millî Meclislerinde oy birliği ile kabul edilen mavi zemin üzerine beyaz ay yıldızlı Gökbayrak’tır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan bayrağı</span> Ulusal bayrak

Kazakistan bayrağı (Kazakça: Қазақстан Республикасының мемлекеттiк туы, Qazaqstan Respublikasynyñ memlekettık tuy), Kazakistan Cumhuriyeti’nin ulusal ve resmî bayrağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye arması</span> Türkiye Cumhuriyetinin ulusal amblemi

Türkiye arması, pasaportlarda, kimlik kartlarında ve dış temsilciliklerde kullanılan sembol olan ay yıldızdır. Arma, Fransa arması ve diğer bazı ülkelerin armasında olduğu gibi yasal olarak düzenlenmemiştir, bu yüzden de facto olarak kullanılmaktadır. Kullanılan renkler ve bazen ay yıldızın baktığı yön farklılık gösterebilmektedir. Çeşitli devlet kurumlarında kırmızı zeminde beyaz ve kimlik kartlarında turkuaz zeminde kırmızı ay yıldız kullanılır. 1930'lardan başlayarak kullanılan eski nüfus cüzdanlarında beyaz zeminde kırmızı olarak sola bakan ay yıldız kullanılmıştır. Türk pasaportlarının kapağında altın sarısı ay yıldız bulunur. Elçilik girişlerindeki panolarda altın sarısı zemin üzerinde kırmızı ay yıldız vardır.

<span class="mw-page-title-main">Türkçülük</span> Türk ulusunun kültürel-politik birliğini ve yükselmesini amaçlayan düşünce

Türkçülük, Türkizm veya Pan-Türkizm, tüm Türk halkının kültürel ve politik birliğini ve yükselmesini amaçlayan; 1880'lerde Osmanlı İmparatorluğu'nda ve o zamanlar Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olan Azerbaycan'da yaşayan Türk aydınlarının başlattığı harekettir.

<span class="mw-page-title-main">Bedri Baykam</span> Türk ressam

Bedri Baykam, Türk ressam, köşe yazarı ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Halk Cumhuriyeti</span>

Kırım Halk Cumhuriyeti, 26 Aralık 1917 tarihinde Kırım Tatar Millî Kurultayı'nın ilan ettiği cumhuriyettir. 23 Şubat 1918 tarihine kadar, günümüzde Ukrayna sınırları içerisinde kalan Kırım Yarımadası'nda varlığını sürdürmüştür. Başkenti Bahçesaray'dır. Kırım Halk Cumhuriyeti, Rus İmparatorluğu'nun yıkılışına yol açan 1917 Rusya Devrimi 'nden sonra çoğu kez görülen devlet kurma girişimlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan arması</span> Ulusal arma

Kazakistan arması, Kazakistan Cumhuriyeti'nin devlet arması olarak 4 Haziran 1992'de kabul edilmiştir. Armanın tasarımcıları Jandarbek Melibekov ve Şot-Aman Valihanov'dur. Arma için düzenlenen yarışmasına yaklaşık 245 proje ve 67 açıklama tasarımı katıldı. 1992'den önce Kazakistan SSC'nin diğer tüm Sovyet ülkelerine benzer bir arması vardı.

<span class="mw-page-title-main">Necip Asım Yazıksız</span> Türk asker, müderris, tarihçi, Türkolog, milletvekili

Necip Asım Yazıksız, asker, müderris, tarihçi, Türkolog, milletvekili.

<span class="mw-page-title-main">Léon Cahun</span> Fransız yazar (1841 – 1900)

David Léon Cahun Yahudi asıllı Fransız gezgin, oryantalist ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Mavi</span> bir renk

Mavi, çakır veya gök, resim boyamada ve geleneksel renk teorisi ve RGB renk modelindeki üç ana renkler pigmentlerinden biridir. Görünür ışığın tayfı üzerinde menekşe ve yeşil arasında uzanır. Göz yaklaşık 450 ile 495 nanometre arasında baskın dalga boyu olan ışığı gözlemlerken maviyi algılar. Çoğu mavi, diğer renklerin hafif bir karışımını içerir; gök mavisi biraz yeşil içerirken lacivert biraz menekşe içerir. Açık gündüz gökyüzü ve derin deniz Rayleigh saçılması olarak bilinen optik bir etki nedeniyle mavi görünür. Tyndall etkisi adı verilen bir optik etki, mavi gözler 'i açıklar. Havadan perspektif adı verilen başka bir optik etki nedeniyle uzaktaki nesneler daha mavi görünür. Karşıt rengi turuncu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Vatan Şaşmaz</span> Türk oyuncu ve sunucu (1974-2017)

Vatansever Şaşmaz, Türk oyuncu, sunucu ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatar Millî Bayrağı</span> Kırım Bayrağı

Kırım Tatar bayrağı, sol üst köşede sarı Tarak Tamga olan mavi zeminli bir bayraktır.