İçeriğe atla

Kırık (film)

Kırık
Bent
"Bent" filminin sinema afişi
YönetmenSean Mathias
YapımcıDixie Linder
Michael Solinger
SenaristMartin Sherman
Martin Sherman (oyun)
OyuncularClive Owen
Lothaire Bluteau
Mick Jagger
Jude Law
Ian McKellen
Brian Webber
MüzikPhilip Glass
Görüntü yönetmeniGiorgos Arvanitis
KurguIsabelle Lorente
StüdyoChannel Four Films
Arts Council of England
Ask Kodansha Company Ltd.
NDF Inc.
DağıtıcıMGM
CinsiSinema filmi
TürüDram, savaş, romantik
RenkRenkli
Yapım yılı1997
Çıkış tarih(ler)iMayıs 1997, Cannes Film Festivali
26 Kasım 1997, Türkiye[1]
Nisan 1998, 17. Uluslararası İstanbul Film Festivali
Süre105 dakika
ÜlkeBirleşik Krallık İngiltere
Japonya Japonya ortak yapımı
Dilİngilizce
Resmî sitesi

Kırık[2] (Orijinal ismi: Bent), 1997 İngiltere - Japonya ortak yapımı soykırım konulu dramatik gey filmi. Filmin ilk gösterimi Mayıs 1997'de Cannes Film Festivali'nde yapıldı, ABD'deki ilk gösterimi ise Kasım 1997'de Chicago Gey ve Lezbiyen Film Festivali'nde gerçekleştirildi.

II. Dünya Savaşı sırasında Nazilerin, Yahudilere olduğu kadar eşcinsellere de benzer baskı ve işkenceleri uyguladıkları gerçeğini tema olarak işleyen film, Amerikalı oyun yazarı Martin Sherman'ın 1979 tarihli sahne eserinden uyarlandı. Sherman'ın Tony Ödülü'ne de aday gösterilen[3] bu oyunu Londra'da West-End tiyatrolarında, New York'ta da Broadway'de sahnelendi. Broadway'deki orijinal temsilde başrolde Richard Gere sahne aldı. West-End temsillerinde ise, filmde de rol alacak olan Ian McKellen oynuyordu.[4]

Senaryosunu Martin Sherman'ın kendi sahne eserinden uyarlayıp yazdığı filmin yönetmeni İngiliz Sean Mathias'dır. Başrollerini Clive Owen ve Lothaire Bluteau'nun paylaştıkları filmde yardımcı rollerde Ian McKellen, Mick Jagger, Jude Law ve Brian Webber oynadılar. Filmin müziklerini Philip Glass yaptı. Martin Sherman aynı zamanda bestesi Philip Glass'a ait olan filmin tema şarkısı Streets of Berlin'in sözlerini de yazdı.

Bent sözcüğü İngilizce argoda "yozlaşmış" ve "eşcinsel" anlamlarına gelir.[5] Oyuna (ve filme) ilk aşamada "Hayat" adı verildi, ama sonunda yazar, Alman Ordusu'nun II. Dünya Savaşı sırasındaki yozlaşma sürecini en iyi ifade edebileceğini düşündüğü Bent isminde karar kıldı.[]

Mayıs 1997'de ilk gösteriminin yapıldığı Cannes Film Festivali'nde Sean Mathias'a yabancı film dalında "Gençlik Ödülü" verildi. Ayrıca filme İspanya'da düzenlenen Gijón Uluslararası Film Festivali'nde "En İyi Aktör" (Lothaire Bluteau) ve Torino Gey ve Lezbiyen Film Festivali'nde "En İyi Film" ödülleri verildi.[6]

Konusu

Almanların paramiliter örgütü Sturmabteilung'un (SA, Fırtına Birlikleri) lideri, eşcinsel olduğu da bilinen Ernst Röhm'ün 1934'te, Hitler'in bazı rakiplerini ortadan kaldırdığı Uzun Bıçaklar Gecesi adı verilen harekât sırasında öldürülmesinden sonra, Nazi Almanya'sı saf dışı edilmesi elzem olan düşman listesine bir grubu daha ekledi: Eşcinseller.

Film II. Dünya Savaşı sırasında Berlin'de bir gece kulübünde başlar. Biseksüel bir playboy olan Max (Clive Owen), kadın elbiseleri giymekten hoşlanan bir şarkıcı olan eşcinsel "Greta" (Mick Jagger)'nın verdiği bir orji partisine katılmıştır. Yıkıntıları andıran tuhaf bir mekanda gerçekleştirilen bu çılgın partide Alman Nazi Partisi'nden üniformalı askerler de vardır. Tam bu sırada polis mekanı basar ve yakaladıklarını ya işkence yaparak öldürür ya da tutuklar. Max ve erkek sevgilisi Rudy (Brian Webber) kaçmayı başarırlar. Bir süre şehirde saklanıp yurt dışına çıkmanın çarelerini ararlar. Bağlantılarından umutları kesilince sınırı yürüyerek geçmeye karar verirler ama geceyi geçirdikleri ormanda Nazilere yakalanırlar.

Diğer mahkûmlarla beraber tıkıldıkları bir trenin yük vagonunda Dachau toplama kampına doğru yola çıkarlar. Yolda Nazilerin çeşitli işkencelerine maruz kalırlar. Rudy sadece gözlüklü ve eşcinsel olduğu için işkenceyle öldürülür ve cesedi trenden atılır. Max ise Almanların zorlamasıyla 13 yaşında ölü bir kızla cinsel ilişkiye girerek canını kurtarır, eşcinsel olmadığını kanıtlamıştır. Böylelikle hem Rudy'ye hem de kendi inançlarına ihanet ederek Yahudiler için ayrılmış olan sarı yıldızı göğsüne taktırır. Çünkü bir Alman toplama kampında Yahudi olmak bile eşcinsel olmaktan daha avantajlıdır. Bu kamplarda adi suçlulara yeşil, Komünistlere kırmızı, Yahudilere sarı, eşcinsellere ise pembe yıldız takılmaktadır. Pembe yıldız en kötüsüdür. Sarı yıldız taşıyanlar nasıl olsa eninde sonunda öldürülmektedirler, oysa pembe yıldızlı mahkûmlar başından sonuna kadar gardiyanlardan daha büyük işkenceler görürler.

Daha trendeyken tanıştığı diğer bir gey olan Horst (Lothaire Bluteau) ise Max'in aksine büyük bir gururla pembe yıldız almakta ısrar etmiştir. Max ve Horst birbirlerine aşık olurlar, mahkûmların birbirine dokunmaları yasak olduğu için sadece konuşarak girdikleri 'sanal' bir cinsel ilişkinin sonunda orgazm bile olurlar. Horst'un sürekli cesur davranarak kimliğinden ödün vermeyişi ve SS mensupları tarafından öldürülmesi, sonunda Max'in de cinsel kimliğini inkâr etmekten vazgeçmesine sebep olur. Max ölmüş olan Horst'un pembe yıldızlı ceketini çıkartarak kendi üzerine giyer ve elektrikli tellere dokunarak intihar eder.

Filmin müziği

Filmin tema şarkısı "Streets of Berlin" dir. Şarkının sözleri, oyun ve filmin yazarı/senaristi Martin Sherman tarafından yazılmış, bestesi ise filmin müziklerini yapan Philip Glass'a aittir. Filmde parça Mick Jagger tarafından seslendirilir. Filmin başındaki orji partisinde, kulübün sahibi ve patronu olan travesti Greta/George (Mick Jagger) tarafından seslendirilen bu melankolik parça, filmin sonunda yazılar akmaya başlayınca da tekrarlanır. Mick Jagger'a piyanoda Matt Clifford eşlik etmektedir.[7]

Oyuncu kadrosu

Travesti şarkıcı Greta/George (Mick Jagger), gey kulübündeki partide filmin melankolik tema şarkısı "Streets of Berlin"i seslendiriyor.
Oyuncu Rolü
Clive OwenMax
Lothaire BluteauHorst
Ian McKellenFreddie Amca
Nikolaj Coster-WaldauWolf
Mick JaggerGreta/George
Brian WebberRudy
Jude LawSA Subayı
Gresby NashGarson
Suzanne BertishTravesti
David MeyerGestapo Üyesi
Stefan MarlingSS Yüzbaşısı
Richard LaingSS Muhafızı
Crispian BelfrageSS Muhafızı
Johanna KirbyMırıldanan Kadın
David PhelanParktaki genç

Notlar

  • Aslında bir tiyatro oyunundan uyarlanmış olan film, sahne dekorlarını andıran stilize mekanları, sinema için gereksiz sayılan tekrarlayan diyalogları, görsel monotonluğu, bir toplama kampında olması gerekenden çok az sayıda olan mahkûmları ve hamasi ve abartılı sonu ile oldukça tiyatrovari bulunmuştu.[8] Genel olarak hüzünlü, kasvetli, acıklı ama sevecen bir film olarak değerlendirilmiştir.
  • Film ABD pazarı için iki farklı şekilde sunulmuştur. Birisi sansürsüz olan versiyonudur ki bu "NC-17" film değerlendirme kategorisine sokulmuştur. Diğeri ise bazı sert cinsel içerikli sahnelerinin çıkartılarak filmin yumuşatıldığı versiyondur. Bu versiyonun derecelendirme kategorisi ise "R"dir.[9]
  • Filmde, 'gece kulübüne baskın yapan SS subayı' rolünde çok kısa bir süre gözüken Jude Law film çekildiği yıllarda henüz sinemada çok tanınan bir oyuncu değildi. Önce tiyatro sonra da televizyonda çalıştıktan sonra sinema oyunculuğuna geçen Law, aynı yıl Uma Thurman ve Ethan Hawke ile birlikte rol alacağı Gattaca filminden sonra kitleler tarafından tanınmaya başladı. The Talented Mr. Ripley (1999)'den sonra ise ününün doruğuna ulaştı.[10]

Kaynakça

  1. ^ "Sinemalar com". 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2009. 
  2. ^ Film Nisan 1998'de 17. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde Kırık adıyla gösterildi. İsmin alındığı kaynak: "17. Uluslararası İstanbul Film Festivali". iksv.org. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013. 
  3. ^ "IMDb Trivia alt bölümü". 31 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2009. 
  4. ^ "en.wikipedia.org". 1 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2009. 
  5. ^ "bent." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  6. ^ "IMDb Awards alt bölümü". 23 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2009. 
  7. ^ "IMDb Soundtrack alt bölümü". 1 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2009. 
  8. ^ "Allmovie Review alt bölümü". Erişim tarihi: 23 Haziran 2009. 
  9. ^ "IMDb Alternate Versions alt bölümü". 11 Nisan 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2009. 
  10. ^ "Allmovie.com/artist/jude-law". 12 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2009. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eşcinsellik</span> Aynı cinsiyetteki insanlar arasındaki romantiklik, cinsel çekim ya da cinsel davranış

Eşcinsellik veya homoseksüellik, aynı cinsiyetteki insanlar arasındaki romantizm, cinsel çekim ya da cinsel davranıştır. Eşcinsellik, bir yönelim olarak “kişiyi ağırlıklı olarak ya da tümüyle kendisiyle aynı cinsiyette olan kişilere karşı romantik ya da cinsel çekimleri yaşamaya yönlendiren kalıcı kişisel nitelik” olarak ifade edilir. Aynı zamanda kişiyi bu çekimlere dayanan davranışlarla ilişkili kimlik hissi ve bu çekimleri paylaşan diğer kişilerden oluşan topluluğa olan üyeliğini de tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Pembe üçgen</span>

Pembe üçgen, eşcinsel kültürün en sık rastlanan ve en popüler simgelerinden biridir. Kökeni II. Dünya Savaşı'na uzanan Pembe Üçgen, Naziler tarafından cinsel yönelimi nedeniyle toplama kamplarına konulmuş eşcinsel erkeklere (gey) verilmiştir. Yine cinsel yönelimi nedeniyle tutuklanmış eşcinsel kadınlar (lezbiyen) ise Siyah Üçgen takmak zorunda bırakılmıştır. Eşcinseller, Nazi rejiminin baskı ve soykırımına maruz kalan gruplardan biridir.

Biseksüellik, hem erkeklere hem de kadınlara veya birden fazla cinsiyete yönelik romantik veya cinsel çekim ya da cinsel davranıştır.

<i>Fitzcarraldo</i> (film)

Fitzcarraldo 1982 Batı Almanya - Peru ortak yapımı dramatik macera filmidir. Türkiye'de Nisan 2004'te 23. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde birçok ülkede olduğu gibi özgün adıyla gösterilmişti.

<i>Salo ya da Sodomun 120 Günü</i>

Salo ya da Sodom'un 120 Günü 1975 İtalya Fransa ortak yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Salò o le 120 giornate di Sodoma ya da daha yaygın bilinen şekliyle kısaca Salò'dur. Pier Paolo Pasolini'nin yönettiği film Türkiye'de önce Mart 1992'de 11. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde, sonra da Nisan 2007'de 26. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde gösterilmişti. Passolini, Sergio Citti ile birlikte filmin senaryosunu da yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">LGBT</span> Lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireyler için kullanılan kısaltma

LGBT veya GLBT ya da LGBTQ+, 1990'larda LGB kısaltmasından sonra ortaya çıktı ve 1980'lerin ortaları ile sonlarından bu yana gey sözcüğü yerine kullanılarak LGBT topluluğunu temsil etmeye başladı. Birçok etkinci, gey topluluğu kullanımının eksik bir tanımlama olduğunu düşünerek LGBT topluluğu kullanımına geçti.

<i>Satyricon</i> (film, 1969)

Satyricon 1969 İtalya - Fransa ortak yapımı fantastik film. İngilizce konuşulan ülkelerde Fellini - Satyricon adı ile gösterime sunulmuştur. Film Nisan 1996'da 15., 1998'de de 17. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">Emil Jannings</span> Alman Aktör

Emil Jannings, Alman sinema oyuncusu.

<i>Narayama Türküsü</i> (film, 1983)

Narayama Türküsü 1983 Japonya yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Narayama Bushiko (楢山節考) olan film uluslararası festivallerde ve İngilizce konuşulan ülkelerde The Ballad of Narayama adıyla gösterilmiştir.

<i>Örümcek Kadının Öpücüğü</i> (film) 11985te Manuel Puigin kitabından uyarlanmış film

Örümcek Kadının Öpücüğü, 1985 Brezilya - ABD ortak yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Kiss of the Spider Woman olan filmin Portekizce adı O Beijo da Mulher Aranha dır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de LGBT hakları</span> Türkiyede lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireylerin hakları

Türkiye'de lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler diğer vatandaşlara göre dezavantajlı durumdadırlar. Türkiye eşcinsel ilişkileri tanısa da medeni kanununda cinsel yönelim ya da cinsiyet kimliği gibi bir ifadeye yer vermez ve eşcinsel çiftlerin birlikteliklerini yasal zeminde tanımaz. 2013 yılında ILGA-Europe, Türkiye'yi LGBT haklarının korunması konusunda 49 ülke arasında 39. sıraya yerleştirmişti ancak 2024 yılında 46. sıraya geriledi. Türkiye'yi sıralamada sadece Azerbaycan ve Rusya takip etti.

Siyah Pembe Üçgen; resmî adıyla Siyah Pembe Üçgen İzmir Cinsel Yönelim ve Cinsiyet Kimliği Araştırmaları ile Ayrımcılığına Karşı Dayanışma Derneği, Türkiye'de kurulmuş beşinci LGBT derneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Almanya'da LGBT hakları</span>

Almanya'da eşcinsellik, açıklık ve tolerans ile baskı ve toplu katliâm arasında değişen olay, durum ve tavırlara şahit olmuş çalkantılı bir tarihe sahiptir.

<i>Kraliçe Fabrikada</i> film

Kraliçe Fabrika'da, yönetmenliğini Ali Kemal Güven'in yaptığı, eşcinsel aşk temalı, 2008 yapımı Türk filmi.

LGBT sembolleri, Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Transgender birliğini göstermek ve cinsel kimlik ve cinsel yönelimleri tanımlamak için semboller kabul edilir, semboller gey gurur, değerler ve tanımlamaları temsil eder. II. Dünya Savaşı'nda Naziler tarafından kullanılan pembe üçgen de bir eşcinsellik sembolüdür ancak Nazi Soykırımı'ndaki çağrışımları yinelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da LGBT hakları</span>

Azerbaycan'da LGBT hakları, Azerbaycan sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir. Azerbaycan'da LGBT bireyler için hiçbir yasal güvence bulunmamakla birlikte ülke genelinde homofobik yaklaşım bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">LGBT turizmi</span>

LGBT turizmi ya da gey turizmi olarak adlandırılan LGBT bireylere yöneliktir turistik etkinliklerdir. LGBT bireylere son yıllarda toplumsal yapıda geniş kabul uygulaması başlatılmış, kapsamı; eşcinsel turiste yönelik gerçekleştirilen bu etkinlik veya mekanlar Avrupa ülkeleri ve bazı Kuzey Amerika ülkelerinde özellikle yaygındır. Genellikle bu yerler cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği ayrımı olmaksızın LGBT'lere, açık alanlarda kabul etmeyen, farklı cinsel yönelime yer vermeyen, kalıplaşmış, gelenekçi hizmet anlayışına sahip iş veya mekanların aksine, özgür, kişisel güvenliklerini sağlayan, daha sağduyulu olma eğiliminde, eşcinsel topluluğa şiddete karşı güvenlikli, cinsel çeşitliliği isteyen yerler olma özelliği gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Pembe Hayat KuirFest</span>

Pembe Hayat KuirFest veya KuirFest, Türkiye'de farklı kentlerde düzenlenen LGBT temalı uluslararası film festivalidir. İlki, 2011 yılında düzenlenen festival, Türkiye'nin ilk LGBT temalı film festivalidir. 2013'e kadar sadece Ankara'da düzenlenen festival, 2014 yılından itibaren İstanbul, Denizli ve Mersin'de de düzenlenmeye başlandı.

<i>Hatırla</i> (film, 2015)

Hatırla, Atom Egoyan'ın yönettiği ve Benjamin August tarafından senaryosu yazılmış 2015 yılı yapımı bir dram filmi. Başrolde Christopher Plummer'ın yerladığı ve Bruno Ganz, Jürgen Prochnow, Heinz Lieven, Henry Czerny, Dean Norris ve Martin Landau'nun oynadığı, Kanada ve Almanya'nın ortak yapımı bir filmdir. Konusu, bir Nazi savaş suçlusunu öldürmek için yola çıkan demanslı yaşlı bir Holokost mağdurunu izliyor.

<span class="mw-page-title-main">Kuir çalışmaları</span>

Kuir çalışmaları, cinsel çeşitlilik çalışmaları veya LGBT çalışmaları, lezbiyen, gey, biseksüel, trans, cinsiyet disforisi yaşayan, aseksüel, kuir, cinsel kimliğini sorgulayan, interseks insanlara ve kültürlere ve bunlarla alakalı konulara odaklanan cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği ile ilgili konuların incelenmesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.