İçeriğe atla

Kınakına

Kına kına
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Şube: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Rubiales
Familya: Rubiaceae
Cins: Cinchona
Tür: C. officinalis
''Cinchona officinalis''
L., 1753

Kınakına (Cinchona officinalis), Amazon Yağmur Ormanlarının doğal bir ağacıdır. Kinin elde edilmesinde kullanılır. Bu madde sıtmanın tedavisi ve sıtmadan korunmada özellikle kullanılan bir ateş düşürücüdür. Bu ağaçtan ayrıca cinchonine, cinchonidine ve quinidine elde edilmektedir.

  • Diğer isimleri : Kontestozu, Quinaquina, Cinchona, Quinquina
  • Botanik bilgi : Kökboyasıgiller familyasından, 5–20 m boylanabilen bir bitkidir.Yaprakları eliptik veya yumurta şeklinde kenarları bütündür. Yaprakların üstü koyu yeşil ve tüysüz, alt yüzeyi tüylü ve eski yaprakları esmer veya kırmızı bir renk alır. Çiçekleri dalların uç kısmında topluca bir arada bulunur.
  • Yetiştirildiği yerler : Anayurdu Peru ve Bolivya olan ve sanayii bitkisi olarak Cava, Güney Hindistan, Kolombiya, Seylan, Guatemala, Kamerun ve Kongo gibi tropikal ülkelerde yetiştirilir.
  • Bilinen bileşimi : Kabuğundan “Kinin / Quinine, Chininum” çıkarılır. Kınakınanın terkibinde kinin, kinidin, kinşonin, kinşonidin, sinşol, kupreol gibi maddeler vardır. Gövde ve kök kabukları (Cortex Chinae) kullanılır. Tadı acıdır.
  • Faydaları :
    • İştahsızlık, sindirim bozukluklarından;şişkinlik ve hazımsızlığa karşı kullanılır.
    • Dermansızlık ve halsizlik gibi durumlarda vücudu kuvvetlendirici ve dinçleştirici özelliği vardır.
    • Ateş düşürür.
    • Nevralji, sıtma, grip, bulaşıcı hastalıklarda da fayda sağlar.
    • Kalp ağrıları, kalp çarpıntısı gibi hallerde kullanılır.
  • Kullanım Şekli - Çay : Kınakına kabuğu ince kıyılarak 1 g demliğe konur ve üzerine 300-500 ml kaynar su ilave edilir ve 15-20 dk. demlenmesi beklendikten sonra süzülerek içilir. Günde toplam olarak en fazla 3 g kınakına kabuğu veya tozundan çay yapılabilir. Yani 3 defa 1 g alabilir, zira fazlası zararlıdır.

UYARI : Fakat Kınakınanın çayı pek içilmemekle zira dozajın aşılması halinde (GÜNDE 3 g) zehirlenme söz konusu olabilir. Bu nedenle genellikle tentürü veya natürel ilacı kullanılır.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Kınakına ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Wikispecies'te Kınakına ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çınar</span> Bir ağaç türü

Çınar, çınargiller Platanaceae familyasından Platanus cinsini oluşturan uzun boylu kalın çaplı ağaç türlerinin adıdır. Platanaceae ailesinin yaşayan tek üyeleridir. Türkiye'de doğal olarak yayılış gösteren tek tür, doğu çınarıdır .

<span class="mw-page-title-main">Ihlamur</span> bitki cinsi

Ihlamur (Tilia), Malvaceae (ebegümecigiller) familyasına bağlı, Kuzey Yarımküre'nin ılıman ve yarı tropik bölgelerinde yetişen ağaç cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Söğüt</span> Söğütgiller familyasından bir bitki türü

Söğüt (Salix), söğütgiller (Salicaceae) familyasından Salix cinsini oluşturan boylu ağaç veya bodur çalı halinde, çoğunluğu kışın yaprak döken, ender olarak da her dem yeşil kalan odunsu bitkiler. Söğüt ağacının kabuğundan elde edilen salisin vücutta metabolize olarak Aspirin ilacının aktif maddesi olan salisilik asit'e dönüştürülür.

<span class="mw-page-title-main">Mazı (bitki)</span>

Mazı, servigiller (Cupressaceae) familyasının Thuja cinsinden ağaç türlerine verilen ad. Doğu Asya ve Kuzey Amerika'nın batı bölgerinde yetişen ve odunu için ya da süs ağacı olarak başka ülkelerde de yetiştirilen kozalaklı ağaçlardır. Türkiye'de doğal olarak bulunmazlar ancak süs bitkisi olarak yetiştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sıtma</span> Dişi anofel sivrisinekler yoluyla taşınan, ateşe yol açan, parazitle bulaşan bir hastalık

Sıtma, hastalık yapıcı bir grup parazit olan plazmodiumların, dişi anofel sivrisinekleriyle insanlara bulaşmasıyla yayılan ateşli bir hastalıktır.

<span class="mw-page-title-main">Tarçın</span> kötü

Tarçın (Cinnamomum), defnegiller familyasından anavatanı Güney ve Güneydoğu Asya olan, yaprak dökmeyen aromatik kokulu ağaç cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Kâfur ağacı</span>

Kâfur ağacı, defnegiller (Lauraceae) familyasından vatanı, Güney Çin, Güney Japonya ve Formoza gibi uzak doğu olan, 20–30 m uzunluğa ulaşabilen, tabii ormanlar meydana getiren ağaç türü.

<span class="mw-page-title-main">Kinidin</span>

Kinidin, Kınakına ağacından elde edilen bir alkaloid. Kalp ritim bozukluğuna karşı kullanılır. Yine aynı ağaçtan elde edilen kinin maddesinin eş biçimlisidir (izomer). Yani kimyasal formülleri kinin ile aynı molekül yapıları farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Limon</span> turunçgillerden bir meyve

Limon, yıl boyunca büyümeyi sürdüren, küçük bir ağaç türü ve bu ağacın meyvesidir. Halk dilinde suluzırtlak, cıcık ve zıvrak da denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kinin</span> kimyasal bileşik

Amazon'da yetişen Cinchona ağacının kabuğundan elde edilen kinin maddesi, hem sıtma ile savaşta, hem de sıtmaya karşı kullanılan sentetik ilaçların geliştirilmesinde moleküler model görevini yapmıştır. Cinchona ağacı kabuğundan kininden başka 20 farklı alkaloid madde çıkarılır. Bu maddeler, sıtmadan dolaşım bozukluklarına kadar çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılabilmektedir. Aynı zamanda kinin maddesi Tonik içeceğinde bulunmaktadır. Tonik, kinin ve sodanın birleştirilmesinden oluşan bir içecek çeşididir. Kokteyllerde sıkça kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Elma</span> gülgillerden bir meyve

Elma, gülgiller (Rosaceae) familyasından kültürü yapılan bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Badem</span>

Badem, gülgiller (Rosaceae) familyasının Prunoideae alt familyasından meyvesi yenebilen küçük bir ağaç türüdür. Badem bu ağacın meyvesidir. Şeftali ile birlikte Prunus'un alt cinsi Amygdalusun içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Tonik (içecek)</span> gazlı meşrubat

Tonik, (içecek) içine kinin katılmış sodaya verilen addır. Kokteyllerde sıkça kullanılır. Başlangıçta sıtmaya karşı profilaktik olarak kullanılan tonik genellikle önemli ölçüde daha düşük kinin içeriğine sahiptir ve günümüzde de sıklıkla tatlandırılmış olmasına rağmen, kendine özgü acı tadı için tüketilmektedir. Genellikle karışık içeceklerde, özellikle cin tonikte kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Turunç</span>

Turunç, sedef otugiller ailesi içinde bir alt grup olan turunçgillerden olan bütün Akdeniz'e kıyı ülkelerde, Güneydoğu Asya kıyılarında yetişen, kışın yaprağını dökmeyen ağaca ve bu ağacın portakala benzeyen, fakat suyu acımtırak olan meyvesine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Ateş ağacı</span>

Ateş ağacı, baklagiller (Fabaceae) familyasından, subtropikal ve tropik kuşaklarda yetişen bir çiçekli ağaç türü. Ateş ağacı tanımı, akrabası olmayan başka ağaç türleri için de kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Altınmühür</span>

Altınmühür, bir bitki türüdür. Hint boyası ve hidrastis olarak da bilinir. Ormanlık alanda yetişen bu çokyıllık bitkinin, parlak sarı, düğümlü kök tabanından, kıl küçüklüğünde kökler büyür. İlkbahar 30 santimetreye ulaşabilen, tabanında sarımsı kahverengi pulları olan, tüylü dik bir gövde verir. Koyu yeşil yaprakları tüylerle kaplı, el biçimli ve damarlıdır. Çicekleri yeşilimsi beyaz, meyveleri ise koyu kırmızı, böğürtlene benzeyen tanelerdir. Ayrıca sinüsleri açmak için kullanılır. Köksapı buruk ve acıdır. Içinde hidrastin, hidrastinin gibi alkaloidler bulunur. Köksapından dokumaları safran rengine boyamakta kullanılan sarı bir sıvı elde edilir. Sabahları görülen mide yanmalarına karşı kullanılır. Ayrıca iştah açıcı özelliklere de sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Çay (bitki)</span> Çaygiller familyasından bir bitki türü

Çay, çaygiller (Theaceae) familyasından nemli iklimlerde yetişen, yaprak ve tomurcukları içecek maddesi üretmekte kullanılan bir tarım bitkisi. Yeşil çay, siyah çay, fermente çay, beyaz çay, sarı çay, bitki çayı ve oolong farklı oksidasyon seviyelerinden geçirilerek üretilir. Diğer yandan Kukicha çayı yapraklardan ziyade sürgün ve gövdeden elde edilir. Çay bitkisinin bilimsel ismi Camellia sinensistir.

<span class="mw-page-title-main">Kore çayı</span>

Kore çayı sıcak veya soğuk olarak servis edilebilen tisane’nin çeşitli tiplerini ima eder. ‘’Yaygın’’ çay ile mutlaka ilişkili değildir, onlar meyveler, yapraklar, kökler ve geleneksel Kore ilacında kullanılan farklı özleri içeren maddelerden yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Gövde (botanik)</span> damarlı bir bitkinin yapısal ekseni

Gövde, bir vasküler bitkinin iki ana yapısal ekseninden biridir, diğeri ise kök'tür. Yaprakları, çiçekleri ve meyveleri destekler, ksilem ve floemde kökler ve sürgünler arasında su ve çözünmüş maddeleri taşır, besin maddelerini depolar ve yeni canlı doku üretir. Gövde normalde düğümlere ve ara düğümlere ayrılır:

<span class="mw-page-title-main">Lillet</span>

Lillet, Bordeaux yakınlarındaki Podensac'ta üretilen şarap bazlı bir aperitiftir. %85 şarap, %15 meyve likörü ve kınakınadan oluşmaktadır. Kullanılan şaraplar, Fransız şarabı, ağırlıklı olarak Bordeaux şarabıdır. Meyve likörleri, tatlı portakal ve acı portakal gibi meyve kabuklarının alkolde birkaç hafta soğuk demleme infüzyonu ile elde edilir. Meşe fıçılarda geleneksel yöntemle yıllandırılır. Marka, Pernod Ricard grubuna aittir.