Kılavuz (roman)

Kılavuz, Bilge Karasu tarafından yazılan ve 1990 yılında yayımlanan polisiye tekniğine sahip bir postmodern romandır.

Bir sahil kasabasına on beş günlüğüne tatile gelen Uğur isimli ana karakterin, "Yaşlı Beye Refakatçi Aranıyor" ilanına yanıt verip Mümtaz'a refakatçi olmasının ardından onun evinde yaşadığı sıra dışı olayları ve insan ilişkileri anlatılır.

Roman, Uğur'un Mümtaz'ın evinde geçirdiği ilk gün, on üçüncü gün ve son iki gün olarak üç farklı bölümden oluşur. Düşsel olaylarla gerçekleri harmanlayan eserde, olay akışı çoğunlukla baş karakterin mırıldanmaları ve iç monologlarıyla verilir.^[1]

Eserde sevgi, sevgisizlik, sahiplenme, sahiplenilme, bencillik, fedakarlık, nezaket, sorumluluk gibi duygular sorgulanır.

Olaylara fantastik ve gizemli bir hava kazandırmak ve bunu okuyucuya hissettirmek için polisiye tekniklerinden yararlanan yazar Bilge Karasu, olayların bazılarını çözüme kavuşturmadan bırakarak farklı bir polisiye tekniği örneği göstermiştir. Hem yazarın yarattığı kurmaca dünya hem de karakterlerin aktarımlarıyla yarattıkları dünya ile üstkurmaca niteliğiyle bir iç roman olma özelliği taşır.

Uğur, bir sahil kasabasındaki kiralık evinde tatilini geçirirken gazetede gördüğü “Yaşlı Beye Refakatçi Aranıyor” ilanı üzerine telefon eder ve hemen işe alınır. İlanı veren kişi, Yılmaz Bey'dir. Yılmaz Bey, on iki günlük bir yolculuğa çıkacaktır ve bu süre bu süre boyunca ‘amcası’ olduğunu söylediği (ama aslında hocası olan) Mümtaz Bey’e refakat edecek birini aramaktadır. Evde kaldığı süre içinde gelişen tuhaf olaylar Uğur’un düşlerine karışır. Düşlerinde, kendisinin sebep olmadığını düşündüğü bir ölüm yüzünden suçlanmaktadır.

Yılmaz Bey’in işlerinde ihtiyaç duydukça çağırdığı taksinin sahibi İhsan’la tanıştıktan sonra Uğur ve İhsan sevgili olur. Mümtaz Bey de aralarına katılır. Uğur, gördüğü düşlerle olup bitenler birbirine karıştıkça düşlerini yazar ve bunları Mümtaz Bey ile İhsan’a okutur. Anlatı, Yılmaz Bey’in eve dönüşü ile sonlanır.

Yılmaz Bey'in kardeşi Bülent'in yıllar önce Uğur’u gücendirerek Amerika’ya giden kişi olduğu anlaşılır. Bülent, kanser olduğunu öğrenmiş, bunu Uğur’u gücendirmesinin “nesneleşmiş” hali olduğuna kanaat getirerek tedaviyi reddetmiş ve ölmüştür. Böylece Uğur, bilmeden Bülent'i öldürmüştür, rüyalarında gördüğü durum, bilmeden işlediği cinayetin suçluluğundan kaynaklanır.

Öykü, korku ve cinayet romanlarının gizemli atmosferini sağlamak için bu türe yakışır motiflerle bezenmiştir. zamanla bu gizemli olayların ‘çoğunun’ mantıklı ve rasyonel açıklamalarının olduğu ortaya çıkar.^[2]

• Bilge Karasu
• Gece (roman)