İçeriğe atla

Kıkırdaklı balıklar

Chondrichthyes
Yaşadığı dönem aralığı: 443,8-0 myö
Silüriyen-Günümüz[1] 
Manta birostris
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Eugnathostomata
Sınıf:Chondrichthyes
Huxley, 1880
Takımlar
Metne bakınız.

Kıkırdaklı balıklar (LatinceChondrichthyes), karmaşık yapılı çiftleşme organları ve pulları olan balıklardır.

İskelet birbiriyle birleşmiş omurlara sahiptir. Vücutları su damlası/füze (fusiform) şeklinde ya da yanlardan basık (dorso-ventral) şekilde yassılaşmış balıklardır. Vücut sıcaklıkları çevreye bağlı olarak değişen (poikloterm) canlılardır. Deri sert, plakoid pullarla kaplı ve bol miktarda mukus bezi içermektedir. Tek ve çift yüzgeçleri var olup, ventral yüzgeçler erkeklerde değişikliğe uğrayarak, kopulasyon organına dönüşmüştür. Kuyruk (kaudal) yüzgeci çatallı biçimdedir. Kalpleri bir kulakçık ve karıncık olmak üzere iki gözlüdür. Alyuvarları çekirdekli ve oval yapıdadır. Solungaçları 5-7 çifttir. Hava keseleri bulunmaz. Ağızlarında çok sayıda diş vardır.

Üreme

Ayrı eşeylidirler. Döllenme vücut içerisinde gerçekleşir. Çiftleşme sırasında erkekler spermaların bir kopulasyon organı yardımıyla dişinin kloakına verir. Büyük yapılı yumurtalar segmentasyondan sonra yavaş yavaş gelişir. Bu gelişme süresi 9-25 ay arasında değişir. Bazıları yumurtalarını suya bırakırken bazıları yavrularını doğurur.

Sınıflandırma

  • Alt sınıf Elasmobranchii - Yassısolungaçlılar
  • Üst takım Batoidea - Vatozlar ve tırpana balıkları
  • Üst takım Selachimorpha - Köpekbalıkları
  • Takım : Hexanchiformes -
  • Takım : Squaliformes -
  • Takım : Pristiophoriformes -
  • Takım : Squatiniformes -
  • Takım : Heterodontiformes -
  • Takım : Orectolobiformes -
  • Takım : Carcharhiniformes -
  • Takım : Lamniformes -
  • Takım : †Xenacanthida -
  • Takım : †Symmoriida -
  • Takım : †Cladoselachiformes -
  • Takım : †Eugeneodontida
  • Alt sınıf Holocephali - Tümbaşlılar
  • Takım : Chimaeriformes -

Kaynakça

  1. ^ Miller, Randall F.; Cloutier, Richard; Turner, Susan (2 Ekim 2003). "The oldest articulated chondrichthyan from the Early Devonian period". Nature. 425 (6957): 501-504. doi:10.1038/nature02001. ISSN 1476-4687. PMID 14523444. 15 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Balık</span> solungaç taşıyan, tetrapod olmayan ve suda yaşayan omurgalı hayvan

Balıklar poikloterm olan, neredeyse sadece suda yaşayan ve solungaçları ile solunum yapan, soğuk kanlı, yürekleri çift gözlü, çoğunun vücudu pullu, genellikle yumurta ile üreyen omurgalı hayvanlardır. Bazı türler canlı doğurarak ürer. Mesela tatlı su balıklarından Lepistes'in yumurtaları anne karnında çatlar ve canlı doğum gerçekleşir. Çiklitgillerde ise kuluçka süresi dişinin ağzında gerçekleşir. Ağzında yumurtaları çeviren, mantarlaşmasını engelleyen dişi yumurtalar çatlayana hatta yavrular serbestçe yüzmeye başlayana kadar onları ağzındaki kesesinde korur. Balıklar su yaşamındaki en önemli varlıklardan bir tanesidir. Nehir, göl, akarsu, okyanus ve denizlerde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Omurgalılar</span> kordalılar alt şubesi

Omurgalılar, hayvanlar aleminin kordalılar şubesine ait bir alt şubedir.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı pisi balığı</span> Balık türü

Pisi balığı, Pleuronectidae familyasından bir balık türü.

<span class="mw-page-title-main">Kemikli balıklar</span>

Kemikli balıklar, iskeletleri kemik yapıda ve dentin kökenli elemanlar bulunan balıkları içeren bir omurgalı üst sınıf. Vücutları çeşitli şekillerde olabilir. Vücutları üzerindeki pullar sikloid, ktenoid veya ganoid tiptedir. Kuyruk yüzgeçleri genellikle homoserk yapıdadır, ancak çeşitli gruplarda farklılık gösterebilir. Yine farklı gruplarda, diğer yüzgeçlerde görülen yapısal değişiklikler, sistematik açıdan önem taşır.

<span class="mw-page-title-main">Akciğerli balıklar</span> hava soluyabilen balık türleri

Akciğerli balıklar (Dipnoi), Sarcopterygii sınıfından solungaç solunumu yapmakla beraber ihtiyaç duyulduğunda hava solunumu da yapabilen tatlı sularda yaşayan balıklar takımı.

<span class="mw-page-title-main">Örümcek</span>

Örümcek, eklembacaklılar (Arthropoda) şubesinin örümceğimsiler (Arachnida) sınıfından Araneae takımının üyelerine verilen genel ad. Hemen hemen dünyanın her tarafında yaşar. 2012 rakamlarına göre 112 familyada ve 3879 cinste toplanan 43.244 türü bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Timsahgiller</span>

Timsahgiller (Crocodylidae), sıcak bölgelerde bataklıklar ve su kenarlarında yaşayan vücudu kemiksi pullarla örtülü sürüngenleri içeren, timsahlar (Crocodilia) takımına dahil bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Yüzgeç</span>

Yüzgeç, balığın su içeresindeki hareketine yardımcı olan organlardır. Balıklarda yüzgeçler kara hayvanlarındaki kol ve bacaklara eşdeğerdir. Balığın su içerisindeki yüzme işlemi büyük ölçüde kaslarla sağlanır. Bu harekete farklı yüzgeçli değişik görevler için yardımcı olurlar.

<span class="mw-page-title-main">Yassı balıklar</span>

Yassı balıklar (Pleuronectiformes), kemikli balıklar sınıfına ait, yassı vücut yapıları ile dikkati çeken bir balık takımı. Yetişkin balıkların vücutları, rahatlıkla denizin tabanına yatabilecekleri şekilde yassılaşır. Gözlerinin ikisi de renkli olan üst taraflarında bulunur, beyaz renk olan kör tarafları ile yerde yatarlar. Sırt ve kuyruk yüzgeçleri birleşiktir. Suyun içinde dalga hareketleri ile ilerlerler. Ayrıca yattıkları yerin rengini kendi renkleri ile taklit etme kabiliyetleri vardır. En tanınmışları bayağı pisi balığı, Bayağı dil balığı ve kalkan balığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Orectolobiformes</span>

Orectolobiformes, kıkırdaklı balıklar sınıfına ait bir köpek balığı takımı. Kardeş takımı olan Carchaniformes'den 170 milyon yıl evvel ayrılmıştır ve yedi familyaya ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Dik burunlular</span>

Dik burunlular (Lamniformes), kıkırdaklı balıklarda sınıflandırılan köpek balıkları alt-sınıfının on bir takımından birisidir. Bu takıma ait en tanınmış köpekbalığı türleri, dev köpekbalığı ve beyaz köpekbalığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Elektrikli yılan balığı</span> Bir tatlı su balğı türü

Elektrikli yılan balığı, Yeni dünya bıçak balıkları takımından elektrik üreten sıra dışı bir tür. Bu yetenek hem avlanırken hem de savunma anında kullanılabilir. Elektrikli yılan balığı Güney Amerika'nın kuzey doğusundaki Amazonlar ve Orinoco bölgelerinde, çamurlu ve oksijen bakımından fakir tatlı sularda yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Köpekbalığı</span> kıkırdaklı balıklar (Chondrichthyes) sınıfının Elasmobranchii alt sınıfını oluşturan iki üst takımdan biri olan Selachimorpha

Köpek balığı (Selachimorpha), kıkırdaklı balıklar (Chondrichthyes) sınıfının Elasmobranchii alt sınıfını oluşturan iki üst takımdan biri olan Selachimorpha içinde sınıflanan balıkların ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Timsahlar</span>

Timsahlar, sıcak bölgelerde bataklıklar ve su kenarlarında yaşayan vücudu kemiksi pullarla örtülü sürüngenleri içeren bir grup. Bu takımın familyaları Alligatoridae (Aligatorgiller), Crocodylidae (Timsahgiller) ve Gavialidae'dir (Gavyaller).

<span class="mw-page-title-main">Vatoz</span> Rajiformes takımına özgü balıkların ortak adı

Vatoz, Rajiformes takımına özgü balıkların ortak adıdır.

<i>Galeorhinus galeus</i>

Galeorhinus galeus, Triakidae ailesinden bir köpekbalığı türü.

<span class="mw-page-title-main">Sıçansılar (balık)</span>

Sıçansılar (Chimaeriformes) Kıkırdaklı balıklar sınıfından bir balık takımıdır. Çeşitli dillerde deniz kedileri (Seekatzen), hayalet balık (spookfish), hayalet köpekbalığı gibi farklı şekillerde de nitelenirler. Köpekbalıkları ve vatozlarla birlikte kıkırdaklı balıklar sınıfının üçüncü büyük taksonunu oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Kedi köpekbalığıgiller</span>

Kedi köpekbalığıgiller (Scyliorhinidae), Carcharhiniformes takımından bir köpek balığı familyasıdır. 17 cinse yerleştirilmiş yaklaşık 160 tür ile en büyük köpekbalığı familyalarından biridir. Çoğu zeminden beslenen hayvan gibi gibi, kedi köpekbalıkları bentik omurgasızlar ve daha küçük balıklarla beslenir. İnsanlara zararlı değildirler.

<span class="mw-page-title-main">Pristiophorus japonicus</span> Pristiophorus japonicus (Balık türü)

Japon testere köpekbalığı, testere köpekbalığıgiller ailesinden (Pristiophoridae) bir testere köpekbalığı türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Chimaera monstrosa</span>

.