İçeriğe atla

Kıdem tazminatı

Kıdem tazminatı, çalışan işçinin hizmet süresi boyunca verdiği emeğin karşılığını almasını sağlayan yasal bir sistemdir.

Alınabileceği durumlar

Geçerli olan 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14'üncü maddesine [1] göre, 4857 sayılı İş Kanunu çerçevesinde çalışanlar işverenlerinden kıdem tazminatı alabilir. İlgili yasada 7 hal belirtilmiştir:

  • İşverenin haklı bir sebep olmadan işten çıkartması
  • İşçinin haklı bir sebeple işi bırakması
  • Erkek çalışanların askerlik için işi bırakması
  • Emekli olmak amacıyla işçinin işi bırakması
  • Emeklilikle ilgili diğer şartları tamamlayıp, emeklilik yaşını evinde beklemek amacıyla işçinin işi bırakması
  • Kadın işçinin evlendikten sonraki bir yıl içinde işi bırakması
  • İşçinin ölmesi

Bu belirtilen hallerden herhangi birisinde, her çalışma yılına işçinin bir brüt maaşı tutarında kıdem tazminatı ödenir.

İşçi ve işveren açısından olumlu ve olumsuz yönleri

Kıdem tazminatıOlumlu yönleriOlumsuz yönleri
İşçi açısından
  • İşyeri yönetimlerinin el değiştirmesi sonucu var olan personeli işten çıkarma maliyetinin yüksek olacağı gerekçesiyle uzun yıllar o işletmeye emek vermiş olan işçinin işine yeni işverence son verilmesi tazminat ödeme şartına tabi olmaktadır.
  • İşyerinin olası bir iflas süreci ve sonrasında çalışanın hak talep edebileceği bir muhatabın kalmaması,
  • İşçinin kıdem tazminatı maliyetini göze alamadığı durumlarda iş değiştirme fikrinden vazgeçmesi mümkündür.
İşveren açısından
  • Nitelikli elemanın iş yerinde uzun süre kalmasını sağlar
  • Çalışma dinamizmi düşmüş personelin işten çıkarma maliyetlerinin olması
Yeni kıdem tazminatı fonu öngörüsü
  • Geçici süreli işlerde çalışan işçilerin kıdem tazminatı hakkının devlet fonu kapsamında güvence altına alınması.
  • İş yeri açısından; yeterince verimli olamayan nitelikli ve eski personelin yerine, nitelikli ve yeni personeli arama sürecinin daha ekonomik oluşu
  • Çalışan açısından; özellikle askerlik vazifesi ve kadınlarda emeklilik için işten ayrılanların kıdem tazminatı hakkının 10 yıl çalışmadan sonra talep etmesi
  • çalışan açısından; İş yeri içi çalışma dinamizmi düşmüş eski ve yaşlı personelin işten çıkarma maliyetlerinin düşmesi
  • İş yeri açısından; nitelikli personeli iş yerine bağlayıcı olmaması

Kaynakça

  1. ^ "İlgili kanun mevzuatı". 12 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Astsubay</span> silahlı kuvvetlerde subaydan kıdemsiz, er ve erbaşlardan kıdemli olan askerdir.

Astsubay, askerî hiyerarşide subaya yardımcı olarak görevlendirilen asker kişilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu</span> Türkiyede bir işçi sendikaları konfederasyonu

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, 13 Şubat 1967 tarihinde Türk-İş'ten ayrılan Maden-İş, Lastik-İş, Basın-İş ve bağımsız Gıda-İş, Türk Maden-İş (Zonguldak) sendikaları ve onların genel başkanları olan Kemal Türkler, Rıza Kuas, İbrahim Güzelce, Mehmet Alpdündar ve Kemal Nebioğlu tarafından kurulan işçi sendikaları konfederasyonudur. 12 Eylül Askeri Darbesi ile kapatılmasının ardından 19 Ocak 1992 tarihinde yeniden kurulmuştur. DİSK, bağımsız bir sınıf ve kitle örgütüdür.

Kayıt dışı ekonomi, devletten gizlenen, kayda geçirilmeyen/geçirilemeyen ve bu sebeple denetlenemeyen faaliyetler olarak tanımlanabilir. Enformel ekonomi, yasa dışı ekonomi, gayriresmî ekonomi, gizli ekonomi diye de adlandırılır. Genel olarak kayıt dışı ekonominin, mal ve hizmet üretimine konu olmasına karşılık ekonominin geleneksel ölçüm yöntemleriyle bütünüyle tespit edilemeyen ve GSMH hesaplamalarına yansımayan alanları kapsadığı kabul edilmektedir.

Birleşik İşçi Sendikası (BİS), sigortasız, güvencesiz çalışan ve işsiz kalan işçileri örgütleme amacıyla 2001 yılında kurulan bir sendikadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye İş Kurumu</span> Türkiye Cumhuriyetinin Kamu İstihdam Kurumu

Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Türkiye'de istihdamın korunmasına, geliştirilmesine, yaygınlaştırılmasına ve işsizliğin önlenmesi faaliyetlerine yardımcı olmak ve işsizlik sigortası hizmetlerini yürütmek üzere kurulmuş, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ilgili kuruluşu olup, özel hukuk hükümlerine tâbi, tüzel kişiliği haiz, idarî ve malî bakımdan özerk bir kamu kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">Sigorta</span> olası kayıp riskinin adil bir şekilde giderilmesi için önceden ödenen prim, ücret

Sigorta, risklerin gerçekleşmesi sonucu doğabilecek zararları gidermek için kullanılan mali araçtır. Sigorta sözleşmesi, sigorta yapılması için hukuken gerekli sözleşmedir. Sigorta şirketi, sigorta işlerinin yönetilmesi, işletilmesi, satışı ile ilgilenen şirkettir. Sigortacılık, bu işlerle ilgilenen meslektir.

<span class="mw-page-title-main">TOKİ</span> Devlet kurumu

TOKİ, Türkiye Cumhuriyeti Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na bağlı, özellikle sosyal konut üretimi için kurulmuş olan kamu kuruluşudur. 1984 yılında Genel İdare dışında Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı kurulmuştur. Sonraki yıllarda hem ismi hem de faaliyet alanlarında değişiklikler olmuştur. Kurumun amacı dar ve orta gelirli vatandaşların nitelikli konut ihtiyacını karşılamaktır. 12 Şubat 2012 sonu ile toplam 81 il, 800 ilçe ve 2246 şantiyede 524.698 konut yapmıştır. Hedef Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. yılı olan 2023'te toplam 1.200.000 konuttur.

Hayvanlara uygulanılan şiddet veya hayvan istismarı; kabul edilemez şiddete sebep olan veya hayvanlara zarar veren davranışların bir bütünüdür. Kabul edilemez acı kişiden kişiye göre değişmektedir. Bazıları kabul edilemez şiddeti sadist eğilimlerle hayvanlara eziyet etmek olarak tanımlarken, bazıları kürk avcılığını, tıbbi, bilimsel veya kozmetik sanayide yapılan testleri bu istismarın içerisine alır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki resmî tatiller</span> Vikimedya liste maddesi

Türkiye'deki resmî tatiller ana hatlarıyla ulusal bayramlar ve genel tatiller olmak üzere iki grupta toplanır. Ülkedeki tek ulusal bayram Cumhuriyet Bayramı'dır. Genel tatil günlerinin içinde resmî ve dini bayramlar bulunmaktadır. Resmî bayramlar; Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı ve Zafer Bayramı'dır. Dini bayramlar ise Kurban ve Ramazan Bayramlarıdır. Bunlar dışındaki genel tatil günleri ise yılbaşı ile Emek ve Dayanışma Günü ve Demokrasi ve Millî Birlik Günü'dür.

<span class="mw-page-title-main">Bürokrasi</span> devlet kurumlarında çalışan üst düzey yöneticiler topluluğu

Bürokrasi, bir toplumda tabandan yukarıya çıktıkça daralan bir yapı içinde örgütlenmiş olan; kişisel olmayan genel kurallar ve işleyiş ilkelerine göre çalışan sistem ve kurallar grubudur. Amacı resmî olarak idari işlevlerle olsa da uygulamada yorumlamalar nedeniyle bazen resmî olmayan etkilere açık olabilmektedir. Kavram olarak özellikle politika ve sosyoloji alanlarında tartışmalara yol açmıştır. Bunlardan en önemlilerinden biri Max Weber'in öne sürdüğü hiyerarşi ve ideoloji içerikli çalışmadır. Günümüzde yaygın olan bürokratik sistemlere örnek olarak devlet, silahlı kuvvetler, hastaneler, bakanlıklar, okullar ve büyük şirketler verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">İş hukuku</span>

İş hukuku, işçi hakları, çalışma koşulları, işçi ücretleri, işçi sendikaları ve işveren-işçi ilişkileri ile ilgili konuları inceleyen hukuk dalıdır. İş hukuku Kara Avrupası hukuk sistemlerine dahil ülkelerde genellikle milli iş kanunları ile düzenlenmektedir. İş uyuşmazlıkları kural olarak iş mahkemelerinde görülmektedir. İş mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde ise asliye hukuk mahkemelerinde görülmektedir.

İhbar tazminatı, işçinin işten haber verilmeksizin veya ihbar süresi bitiminden önce çıkarılması durumunda işveren tarafından işçiye ödenmesi gereken tazminat.

Emeklilik, insanların çalışma gücü ve yeteneklerini yitirip, çalışma hayatından ayrılmalarıyla gelir kaynaklarının ortadan kalkması üzerine kazandıkları haktır. Emeklilik sayesinde, prim ya da kesenek ödeyen işçi, memur ya da bağımsız çalışanların yasayla belirlenmiş bir süre sonunda işten ayrılarak, bir hizmet karşılığı olmaksızın aylık alması sağlanır.

<span class="mw-page-title-main">Pevrul Kavlak</span> Türk sendikacı (1962–2024)

Pevrul Kavlak, Türk sendikacı.

Türkiye'de arabuluculuk, 22.06.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu (HUAK) ile bir "alternatif uyuşmazlık çözümü" yolu olarak uygulanmaya başlamıştır. 6325 sayılı Kanunla yeni bir serbest meslek ihdas edilmiş ve arabuluculuk mesleğini icra edecek kişilere "arabulucu" unvanını kullanma yetkisi tanınmıştır

<span class="mw-page-title-main">Kani Beko</span> Türk politikacı ve sendikacı

Kani Beko, Arnavut kökenli Türk sendikacı. 2013-2018 yılları arasında DİSK'in genel başkanlığını yaptı. Cumhuriyet Halk Partisi'nden 27. dönem İzmir milletvekilidir.

<span class="mw-page-title-main">Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı</span> Türkiyede bir bakanlık

Türkiye Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, çalışma ve sosyal güvenlik ilgili işlerden sorumlu olan bakanlık.

Zorunlu izin, bir işverenin veya bir şirketin geçici bir süreliğine şirketin ya da ekonomik sistemin doğuracağı zorunlu nedenlerden ötürü çalışanlarının tamamını ya da bir kısmını izine çıkarması durumudur. Bu istemsiz zorunlu izinler kısa veya uzun süreli olabilir.

Emekli maaşı, emeklilik yaşı'na ulaşmış kişilere verilen düzenli nakit ödemelerdir. Engellilik, geçimini sağlayan kişiyi kaybetme veya uzun süreli mesleki faaliyetler nedeniyle de verilir. Sosyal amacıyla sosyal emekli maaşı verilir. Emekli maaşları kıdem tazminatı ile karıştırılmamalıdır. Bir işveren tarafından çalışanın yararına yaratılan emeklilik maaşı, genellikle mesleki veya işveren emekli maaşı olarak adlandırılır. Mesleki emeklilik, vergi nedenleriyle genellikle çalışan ve işveren için avantajlı olan bir ertelenmiş tazminat türüdür.

2023 Eskişehir maden grevi, Eskişehir’in Mihalıççık ilçesindeki Yıldızlar SSS Holding’e bağlı Yunus Emre Termik Santrali olarak faaliyet gösteren kömür maden ocağında çalışan Doruk Madencilik işçilerinin maaş, tazminat ve diğer haklarını alamadıkları gerekçesiyle 28 Ağustos 2023 tarihinde başlattıkları ve 31 Ağustos günü kendilerini maden ocağına kilitleyerek açlık grevi kararı almasıyla devam eden grevlerdir.