İçeriğe atla

Kıbrıs Cumhuriyeti'nin belediyeleri

Kıbrıs Cumhuriyeti idari yapılanmasında belediyeler, kazalardan sonra ve köylerden önce yer alan ikinci derecedeki idare birimleridir. 1985 Belediyeler Yasası kapsamında Kıbrıs Cumhuriyeti'nde 39 belediye bulunmaktadır; bunların dokuzu sürgündedir.

Tarihçe

Kıbrıs'ta ilk belediyeler İngiliz idaresinin başladığı dönemde kuruldu. Kaza merkezlerinde başlayan belediye yapılanmaları daha sonra nahiye merkezlerinde de kuruldu. 1882'de çıkan yasayla belediye meclisleri Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler ile oluşacak şekilde kuruldu ve belediye başkanları bu meclisler tarafından seçildi. 1931 yılındaki ayaklanma sebebiyle bütün belediye seçimleri iptal edilerek 1943'te seçimlere tekrar izin verilene kadar atanan liderlerce idare edildi.

1958 yılında taksim politikası kapsamında büyük şehirlerde Türkler ayrışmaya gitti ve mevcut belediyelerden ayrı olarak Girne dışındaki kazalarda yeni Türk Belediyeleri kuruldu. Bu durum başta yasadışı olsa da önce 1959'da çıkartılan İngiliz yasasıyla, daha sonra Kıbrıs'ın bağımsızlığıyla birlikte Kıbrıs Anayasası'nın 173. maddesi ile resmîleşti.[1] Ülke yönetimindeki "ayrı çoğunluk" prensibi ile Rum belediye başkanları Rumlarca, Türk belediye başkanları da Türklerce seçilir hale geldi.

1974'teki Kıbrıs Harekâtı sonucunda Kıbrıs'taki belediyelerin dokuzu sürgüne gitti. Kuzeydeki Rumların güneye sürülmesinden ötürü Girne, Karava, Lapta, Omorfo, Değirmenlik, Lefkonuk, Akatu, Lisi ve Mağusa belediyeleri işlemez hale geldi ve bulundurdukları varlıkları Türk kontrolüne geçti. Sürgündeki bu belediyeler teknik olarak faaliyet göstermemekle birlikte yerel seçimlerde göçmen kaydı olan Kıbrıslılarca belediye başkanları seçilmekte ve adadaki yasadışı Türk askeri varlığına karşı kamuoyu kampanyası yürütmektedirler. Bu belediyelerin yerine Türk idaresi tarafından yeni belediyeler kurulmuş ve sürgündeki belediyelerin yerini alarak kamu hizmetini devam ettirmiştir. Sürgündeki belediyelerin yerine kurulan belediyeler ve bunların daha sonra Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti altında geçirdiği reformlar Kıbrıs Cumhuriyeti tarafından tanınmamaktadır.

1985'teki idari düzenlemeler çerçevesinde yeni bir Belediyeler Yasası[2] çıkartıldı ve o zamana kadar sürgün belediyeler dahil 16 olan belediye sayısı artırılarak 1986'da kurulan 11 yeni belediye ile 27'ye çıkarıldı. Daha sonra 1994'te 5, 1996'da 1 ve 2011'de 6 yeni belediye kuruldu.

Mevcut Belediyeler

Tablodaki Türkçe isimler eski ve yerel söylenişler temel alınarak yazılmış, Alternatif ve günümüzde geçerli olan Türkçe isimler parantez içerisinde belirtilmiştir. İtalik yazılı belediyeler sürgündedir.

Belediye Adı (Türkçe) Belediye Adı (Yunanca) Kazası Kurulduğu Tarih
LefkoşaΛευκωσία (Lefkosia) Lefkoşa1878
EylenceΑγλαντζιά (Aglantzia) 1986
AydemetΆγιος Δομέτιος (Agios Dometios) 1986
GeriΓέρι (Geri) 2012
ÇeriΤσέρι (Tseri) 2012
DaliΔάλι 1996
Engomi (İncirli)Έγκωμη 1986
LakadamyaΛακατάμια (Lakatamia) 1986
DeğirmenlikΚυθρέα (Kythrea)1915
LaççaΛατσιά (Latsia) 1986
Omorfo (Güzelyurt)Μόρφου (Morfou)1883
StrovolosΣτρόβολος 1986
GirneΚερύνεια (Keryneia)Girne1878
Karava (Alsancak)Καραβάς (Karavas)1884
LaptaΛάπηθος (Lapithos)1878
MağusaΑμμόχωστος (Ammochostos)Mağusa1878
Akatu (Tatlısu)Ακανθού (Akanthou)1908
Lefkonuk (Geçitkale)Λευκόνοικο (Lefkoniko)1939
Aya NapaΑγία Νάπα (Ayia Napa) 1991
DerinyaΔερύνεια (Deryneia) 1994
Lisi (Akdoğan)Λύση (Lysi)1962
ParalimniΠαραλίμνι 1986
SotiraΣωτήρα 2012
LarnakaΛάρνακα Larnaka1878
Atienu (Kiracıköy)Αθηένου (Athienou) 1926
AradipΑραδίππου (Aradippou) 1986
Dromolakşa-Meneu (Mormenekşe-Menevi)Δρομολαξιά-Μενεού (Dromolaksia-Meneou) 2012
LivadyaΛιβάδια (Livadia) 2012
Yukarı LefkaraΠάνω Λεύκαρα (Pano Lefkara) 1883
LimasolΛεμεσός (Lemesos) Limasol1878
YermasoyaΓερμασόγεια (Germasoyeia) 1994
Aşağı Polemidya (Aşağı Binatlı)Κάτω Πολεμίδια (Kato Polemidia) 1986
İpsonaΎψωνας (Ypsonas) 2012
MesavitonyaΜέσα Γειτονιά (Mesa Geitonia) 1986
Aya TanaşΆγιος Αθανάσιος (Agios Athanasios) 1986
BafΠάφος (Pafos) Baf1878
YeroşibuΓεροσκήπου (Geroskipou) 1994
PeyaΠέγεια (Peyeia) 1994
PoliΠόλις (Polis) 1882

Türk Belediyeleri

Resmi olarak ilk Türk belediyesi 1900'de Lefke'de kuruldu.[3] Daha sonra taksim politikası kapsamında 1958'de kaza merkezlerinde ayrı Türk Belediyeleri kuruldu. Bu belediyeler Kıbrıs Cumhuriyeti kontrolü dışında olduğundan Cumhuriyet makamlarınca resmi olarak listelenmez.

Belediye Kaza Kurulduğu Tarih
Lefkoşa Türk BelediyesiLefkoşa1958
Lefke1900
MağusaMağusa1958
LarnakaLarnaka1958
LimasolLimasol1958
BafBaf1958

Bu belediyelerden Larnaka, Limasol ve Baf belediyeleri 1974'teki harekât sonrasında adanın kuzey kesimine geçerek faaliyetlerine son verdiler. Baf Türk Belediyesi Omorfo'ya yerleşerek 1976'da Güzelyurt Belediyesi olarak faaliyetine devam ederken Limasol Türk Belediyesi 1974'teki askerî harekât sırasında Türk makamlarınca Girne'de kurulan belediyeyi devraldı.

Kaynakça

  1. ^ Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası 19 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Madde 173
  2. ^ "The Municipalities Law" (PDF) (İngilizce). 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  3. ^ "Lefke Belediyesi - Eski Belediye Başkanları". 11 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs</span> Akdenizde ada

Kıbrıs, Güneybatı Asya'da bulunan ve Akdeniz'deki Sicilya ve Sardinya'dan sonra gelen üçüncü büyük adadır. Kıbrıs Cumhuriyeti, Birleşik Krallık'a bağlı üs bölgeleri dışında de jure olarak adanın tamamını, fiilî olarak adanın %59'luk güney kesmini yönetir. 1974'ten beri de facto olarak ikiye bölünmüş olan adanın kuzeyinde yer alan %36'lık bölgesinde günümüzde yalnızca Türkiye tarafından tanınan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti</span> Kıbrıs adasında fiili devlet

Kuzey Kıbrıs, resmî adıyla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Akdeniz'deki Kıbrıs adasının kuzey kısmında yer alan, fiilî devlet. Varlığı Türkiye ve Türk Devletler Teşkilatı dışında hiçbir ülke/oluşum tarafından tanınmamaktadır. Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği gibi kuruluşlar ve uluslararası toplum tarafından 1974'te Türkiye'nin gerçekleştirdiği Kıbrıs Harekâtı'ndan beri Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Türkiye işgali altındaki toprağı olarak nitelenir.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Harekâtı</span> Türkiyenin 1974te Kıbrısa düzenlediği askerî harekât

Kıbrıs Harekâtı, 20 Temmuz 1974'te Başbakan Bülent Ecevit’in emriyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin Kıbrıs'ta başlattığı askerî harekât. Harekâtın ilk ayağı Yunanistan Hükûmetinin desteğiyle yapılan 15 Temmuz 1974 darbesinin ardından düzenlendi. 14 Ağustos günü başlatılan ikinci harekâtla -Kuzey Lefkoşa da dâhil olmak üzere- adanın yüzde 37'sinin Türk kontrolüne geçmesiyle sonuçlandı. 140 bin ila 200 bin Rum, adanın kuzeyinden; 42 bin ila 65 bin Türk, adanın güneyinden göçmen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Girne</span> Kuzey Kıbrısta şehir

Girne, Kıbrıs'ta bir liman kentidir. Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Girne kazasının ve fiili olarak parçası olduğu Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Girne ilçesinin yönetim merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Limasol</span> Kıbrısta bir şehir

Limasol veya Leymosun, Kıbrıs'ta bir şehirdir. Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Limasol kazasının merkezidir. Bir liman kenti olup, ekonomisinde turizm sektörü de rol oynamaktadır. Nüfusu 168.400'dür.

Çatalköy, Kıbrıs'ta bir kasaba. De jure olarak Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Girne kazasında yer alan bir köy, de facto olarak ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Girne ilçesinde yer alan bir belediyedir. Belediye sınırlarına Arapköy ve Esentepe de dahildir. Çatalköy kasabasının nüfusu 2011 itibarıyla 5.110'dur.

Bu sayfada Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin yerleşim yerlerinin listesini ve eski isimlerini bulabilirsiniz.

Kıbrıs Türk Postaları, "Ay-yıldızlı" damga Kıbrıs Türk postalarının başlangıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kazaları</span>

Kıbrıs Cumhuriyeti'nin idari yapısı 6 ayrı kazaya ayrılır, merkezlerinin isimini almaktadırlar:

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilçeleri</span>

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, idari olarak altı ilçeye bölünmüştür. İlçeler devletin en üst düzeydeki idari birimidir. Bu ilçeler ise toplamda on iki bucağa bölünmüşlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Taşköy, Lefke</span>

Taşköy veya Petre, fiilen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Lefke ilçesinde, hukuken Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Lefkoşa kazasında bulunan bir köydür. Geçmişte Rum ve Türk nüfusu barındıran bir köy olan Taşköy, günümüzde terk edilmiştir. Köy, Birleşmiş Milletler'in kontrolündeki Yeşil Hat'ın hemen kuzeyinde bulunur. Köyün kendisi askeri bölge olup Çamlıköy, Doğancı ve Taşpınar'dan olan üç girişi de kapalıdır. Tarlaları sulak olan köyün kuzeydeki arazileri zeytinliktir.

<span class="mw-page-title-main">Cengizköy</span>

Cengizköy veya Peristeronari, fiilen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Lefke ilçesinde, hukuken Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Lefkoşa kazasında bulunan bir köydür. 2006 yılı itibarı ile toplam nüfusu 180'dir. Lefke belediyesine bağlıdır ve kente yakındır. 1964 yılı Erenköy Direnişi için Türkiye'den gönderilen ve sonrasında esir düşüp işkence görerek hayatını kaybeden Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel'in uçağının düştüğü bölge olup 1974 sonrasında Topel'in adı köye verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Akaça</span>

Akaça, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Lefkoşa Kazası'nda bulunan bir köydür. Konum olarak Lefkoşa'dan 20 kilometre ve Omorfo'dan 15 kilometre mesafededir. Batısında Peristerona, kuzeyinde Avlona bulunur. Köyün içinden aynı adla bir dere geçer, bu dere Peristerona'dan gelen diğer bir dere ile Masari'deki barajda birleşir, oradan da Omorfo'ya ve denize dökülür.

Baf Türk Belediyesi, Kıbrıs'ın Baf şehrinde 1958-1976 tarihleri arasında var olmuş bir belediyedir. Belediye, 1958'da Britanya'nın Kıbrıs valiliğinin çıkardığı kanun üzerine Türk evlerinin hizmetlerini yerine getirmek için kurulmuş, 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nda da yerini almıştır. 1974 yılında Kıbrıs Harekâtı sonucu Baf'ta yaşayan Türkler Güzelyurt'a göç etmiştir. Baf Türk Belediyesi de Güzelyurt'a taşınmış ve oradaki ilk toplantısını 7 Aralık 1974 tarihinde, kaza amiri Esat Fellahoğlu başkanlığında gerçekleştirmiştir. 20 Haziran 1975 tarihinde belediyeyi yürüten kaza idare amirliğine Mehmet Sofi gelmiştir. 23 Mayıs 1976 tarihinde Kıbrıs Türk Federe Devleti'nde yerel seçimler gerçekleştirilmiştir. Bu tarih, Baf Türk Belediyesi'nin feshedilip Güzelyurt Belediyesi'nin kurulduğu tarih olarak kabul edilir. Belediye çalışanları, bir Türk kuruluşu olan ve 1970'te kurulan Lefkoşa Belediyesi Memurin Sendikası'nın üyeleriydiler.

Zeki Çeler, Kıbrıslı Türk siyasetçi.

Ziya Rızkı, Kıbrıslı Türk siyasetçi, Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) idarecisi, bürokrat ve spor adamı. Çeşitli kazalarda İş Bulma ve Çalışma Dairelerinde üst düzey yöneticiliğe yükselen Rızkı, bununla beraber yürüttüğü spor hayatında, kurucuları arasında bulunduğu Limasol Türk Spor Kulübünün başkanlığını yıllarca yaptı ve Doğan Türk Birliğinin kuruluşunda rol oynadı. Kuruluşundan 1970'e dek TMT'nin Limasol serdarı olan Rızkı, 1974'te Kıbrıs Harekâtı sonrası güneyde kalan Limasol Türk halkına önderlik etti. 1970-1976 arasınnda parlamentoda yer aldı; 1977'de Toplumcu Kurtuluş Partisinin ilk kadroları arasında bulundu ve Kıbrıs Türk toplumunda sosyal demokrasi fikrinin yayılmasına önayak olan şahsiyetler arasında yer aldı. 1976-1985 yılları arasında Girne belediye başkanlığı yaptı; 1981 devlet başkanlığı seçimlerinde Rauf Denktaş'a karşı aday olarak toplumda o tarihe dek Denktaş'a karşı görülmüş en güçlü adaylığı sergiledi. 1985-1994 yıllarında tekrar mecliste yer aldı.

Kırbıs Cumhuriyeti'ne İslam, 1571'de ada Osmanlı'nın eline geçtiğinde Kıbrıs'a İslam getirilmiştir. Bundan önce, adadaki Müslüman varlığı geçicidir. İslam'a geçmek zorunlu değildi, ancak adadaki Katolik Latin nüfusunun çoğunluğu ve Rum Ortodoks nüfusunun daha küçük bir kesimi, vergi statüsü için İslam'a geçmişti. Bu vergi sistemi daha küçük bir ödeme gerektirir ve karşılığında vatandaşlar devletten ve diğer yardımlardan pay alırdı.

<span class="mw-page-title-main">Alaniçi, Gazimağusa</span>

Alaniçi, hukuken Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Mağusa kazasına, fiilen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Gazimağusa ilçesine bağlı Yeniboğaziçi belediyesine bağlı bir köydür. Köy, Geçitkale'nin 6 km güneyinde, Dörtyol'un 5 km kuzeyinde ve Mağusa'nın 23 km kuzeybatısında; Mesarya Ovası'nda yer almaktadır. Köyün nüfusu 2011 yılı itibarı ile 860'tır.

<span class="mw-page-title-main">Kozan, Kıbrıs</span>

Kozan veya Kozanköy, hukuken Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Girne kazasının, fiilen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Girne ilçesine bağlı Lapta-Alsancak-Çamlıbel belediyesine bağlı bir köydür. Köy, Lapta'nın yakınlarında yer almaktadır. Köyün nüfusu 2011 yılı itibarı ile 375'tir.

<span class="mw-page-title-main">Kayalar, Kıbrıs</span>

Kayalar, hukuken Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Girne kazasının, fiilen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Girne ilçesine bağlı Lapta-Alsancak-Çamlıbel belediyesine bağlı bir köydür. Köy, Koruçam'ın 3 km kuzeyinde yer almaktadır. Köyün nüfusu 2011 yılı itibarı ile 234'tür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.