İçeriğe atla

Kıbrıs (eyalet)

Kıbrıs tarihi


İlk Çağ

Kıbrıs (Roma eyaleti)
Tapınak Şövalyeleri
Lüzinyanlar
Lüzinyanlı Guy
Kıbrıs Krallığı
Caterina Cornaro

Osmanlı dönemi

Osmanlı-Venedik Savaşı Lala Mustafa Paşa
Kıbrıs Kanunnâmesi
Kıbrıs Eyaleti
Boyacıoğlu Mehmet İsyanı
Cezayir-i Bahr-i Sefid

Birleşik Krallık dönemi

Kıbrıs Sözleşmesi
Kıbrıs İdaresi
1921 Enosis Plebisiti
Kıbrıs Maden Şirketi grevi
1931 Kıbrıs ayaklanması
1950 Kıbrıs enosis referandumu

Modern tarih

Zürih ve Londra Antlaşmaları
1963-1964 olayları
1974 Darbesi
Kıbrıs Harekâtı
Annan Planı

M.S. 117 yılında Roma İmparatorluğu'nun Kıbrıs eyaleti

Kıbrıs (Latince Cyprus), Antik bir Roma eyaleti. Tarihçi ve Coğrafyacı Strabon'ya göre MÖ 58 yılında, Publius Clodius Pulcher'in Kıbrıs Kralı Ptolemaios'a duyduğu kin nedeniyle Roma eyaleti olarak düzenlenmiştir.[1][2]

Dönemin tanınmış stoacısı ve meşrutiyet taraftarı M. Porcius Cato 'Uticensis', adayı ilhak etmesi ve Roma kanunları altında idari olarak düzenlemesi amacıyla Kıbrısa gönderildi. Sezar'ın iç savaşlarının sona ermesinin ardından ada Marcus Antonius tarafından Mısır kraliçesi Kleopatra ve kızları Kleopatra Selene'ye verildi ancak, Antonius'un Aktium savaşında (MÖ 31) yenilmesinin ardından MÖ 30 yılında yeniden Roma eyaleti oldu. MÖ 22 yılından itibaren Kıbrıs bir Senatoryal eyalet oldu ve Diocletianus'un yönetim reformunun ardından Consularis Oriens olarak bilinen Doğu prefektürlüğüne bağlandı.

Kıbrıs, Pax Romana olarak bilinen görece istikrarlı dönemde sadece iki defa sorunla karşılaştı. İlkinde 115-116 yıllarındaki bir Yahudi isyanında yaklaşık 240.000 Yunan ve Roma yurttaşı öldü. Bu olayın ardından bölgeye gönderilen birlikler isyanı bastırdı ve Yahudilerin, gemilerinin batması durumunda bile, Kıbrıs topraklarına yerleşmesini yasaklayan bir kanun çıkartıldı.

İkinci sorun 333-334 yılları arasında magister pecoris camelorum Calocaerus'un tahtta hak iddia ederek İmparator I. Konstantin'e karşı ayaklanmasıyla ortaya çıktı. İsyan Flavius Dalmatius komutasındaki birliklerin bölgeye varması ve Calocaerus'un ölmesinin ardından bastırıldı.

4. yüzyılın başlarında meydana gelen birkaç depremle sarsılan adayı son olarak kuraklık ve açlık vurdu.

648 yılında Müslümanlarca fethedilen ada 760 yılında Bizans İmparatoru II. Nikiforos tarafından yeniden Doğu Roma topraklarına katıldı.

Kaynakça

  1. ^ Karageorghis, Vassos (1982). Cyprus From the Stone Age to the Romans: The Roman Period. Thames & Hudson. pp. 177–178. 
  2. ^ "Ancient Cyprus". 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs</span> Akdenizde ada

Kıbrıs, Güneybatı Asya'da bulunan ve Akdeniz'deki Sicilya ve Sardinya'dan sonra gelen üçüncü büyük adadır. Kıbrıs Cumhuriyeti, Birleşik Krallık'a bağlı üs bölgeleri dışında de jure olarak adanın tamamını, fiilî olarak adanın %59'luk güney kesmini yönetir. 1974'ten beri de facto olarak ikiye bölünmüş olan adanın kuzeyinde yer alan %36'lık bölgesinde günümüzde yalnızca Türkiye tarafından tanınan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bulunur.

<span class="mw-page-title-main">MÖ 1. yüzyıl</span> yüzyıl

MÖ 1. yüzyıl, 1 Ocak MÖ 100 tarihinde başlayıp, 31 Aralık MÖ 1 tarihinde biter. Bu yüzyıl için alternatif bir isim ise MÖ son yüzyıldır. Bu MS/MÖ gösterimi 0 yılını içermez. Fakat bilimsel gösterim içerir ve eksi işaretini kullanır. Böylese 'MÖ 2' bilimsel gösterimde 'yıl -1' olur.

<span class="mw-page-title-main">Augustus</span> İlk Roma imparatoru (s. MÖ 27 – MS 14)

Augustus, Roma İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. MÖ 27 - MS 14 yılları arasında hüküm sürmüş olan Augustus, Gaius Octavius Thurinus olarak doğmuş ve MÖ 44 yılında Jül Sezar tarafından evlatlık edinilmesinin ardından Gaius Julius Caesar Octavianus adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Roma İmparatorluğu</span> Avrupanın büyük bir bölümü, Batı Asya ve Kuzey Afrikada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk (MÖ 27—MS 1453)

Roma İmparatorluğu, Roma Cumhuriyeti döneminde, Augustus'un cumhuriyeti tek başına yönetebilecek yetkiler alması ve cumhuriyet döneminde kimseye verilmemiş haklara sahip olmasıyla oluşan Antik Roma devletidir. Augustus, MÖ 2 yılına kadar cumhuriyeti kendinden sonra da tek bir kişinin yönetebilmesini sağlayacak anayasal reformlar gerçekleştirdi ve Roma İmparatorluğu tam anlamıyla oluşmuş oldu.

<span class="mw-page-title-main">Marcus Antonius</span> Romalı politikacı ve general

Marcus Antonius, Roma Cumhuriyeti'nin sona ermesinde ve Roma İmparatorluğu'nun yükselişinde önemli bir figür olan Romalı bir politikacı ve generaldi. Julius Caesar'ın yakın müttefikiydi ve daha sonra Octavian ve Lepidus ile birlikte Roma Cumhuriyeti'nin triumvirlerinden biri olarak görev yaptı. Antonius en çok Jül Sezar'la kurduğu siyasi ve askeri ittifaklar ve Mısır Ptolemaios Krallığı'nın son hükümdarı Kleopatra ile yaşadığı romantik ilişki ile tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Roma Cumhuriyeti</span> Antik Romanın cumhuriyetle yönetildiği dönem

Roma Cumhuriyeti, Antik Roma uygarlığında hükûmetin cumhuriyet şeklinde işlediği dönem. Geleneksel olarak MÖ 509 yılında krallığın devrilmesiyle başlayan dönemdir. Bu dönemde ilk iki yüzyıl boyunca, Cumhuriyet toprakları İç İtalya'dan bütün Akdeniz dünyasına kadar genişledi. Sonraki yüzyılda Roma; Kuzey Afrika, İber Yarımadası, Yunanistan ve şu anki Güney Fransa'da egemenlik kurarak daha da büyüdü. Roma Cumhuriyeti, son iki yüzyılı sırasında, hem Fransa'nın kalanına hem de Makedonya ile Anadolu'nun büyük kısmına egemen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Vespasianus</span>

Imperator Caesar Vespasianus Augustus, Asıl adı Titus Flavius Vespasianus olan, 69 - 79 yılları arasında tahta çıkmış Roma imparatoru. Vespasian, etkili ancak kısa ömürlü bir hanedan olan ve yerine geçen oğulları Titus ve Domitian'ında dahil olduğu Flavian Hanedanı'nın kurucusudur. İmparatorluğa, gürültülü Dört İmparator Yılı'nın sonunda yükseldi. Vespasian'ın yönetiminde Julio-Claudian Hanedanı'nın sona ermesinden sonra en bilinen reform, Yahudiler'e karşı savaş ve Colosseum'un yapımına başlanılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hirodes</span>

Hirodes, aynı zamanda I. Hirodes veya Büyük Hirodes adıyla bilinen ve Roma İmparatorluğu tarafından Yahudiye eyaletine atanan Yahudi Kralı.

Octavia Thurina Minor, Ayrıca Genç Octavia ya da sadece Octavia olarak da bilinir, Roma İmparatoru Augustus'un kız kardeşi, Büyük Octavia'nın üvey kız kardeşi ve Marcus Antonius'un dördüncü karısı olan Roma'lı kadın. Roma tarihinde en dikkat çekici, çağdaşları tarafından sadâkati, asaleti, insanlığı ve geleneksel Romalı kadının erdemlerini devam ettirmesi açısından takdir edilen ve saygı duyulan, kadın figürüdür. Octavia, pek çok insanın ihanet ve entrikalara teslim olduğu bir zamanda yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kaisarion</span> Jül Sezar ve Kleopatranın oğlu olan Ptolemaios Kralı

XV. Ptolemaios Caesar veya takma adıyla Caesarion, Antik Mısır tahtına çocuk yaşta çıkmış olan, Ptolemaios hanedanının son kralı. Tahta annesi VII. Kleopatra ile birlikte 2 Eylül MÖ 44 tarihinde çıkmış ve Octavian tarafından ölüm emri verildiği MÖ 30 tarihine kadar saltanat sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kilikya (eyalet)</span>

Kilikya, Antik Cilicia Trachea ve Cilicia Pedias toprakları üzerinde, Tarsus başkent olacak şekilde düzenlenen antik Roma eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Dalmaçya (eyalet)</span>

Dalmaçya, Antik bir Roma eyaleti. Bölge adını bir ihtimale göre MÖ 1. binyıl'da Adriyatik kıyılarında yaşamış bir İlliryalı kabile olan Dalmatae'lerden almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Epir (eyalet)</span>

Epir, Roma İmparatoru Vespasian tarafından Achaea eyaletinden ayrılarak oluşturulan antik Roma eyaleti.

Lejyon XVIII, MÖ 41 yılı civarında, gelecekte Augustus olarak bilinecek olan Octavianus tarafından toplanan Roma lejyonudur. Lejyon, aynı kaderi paylaştığı diğer iki lejyonla birlikte Teutoburg Ormanı Savaşında Cermenler tarafından yok edilmiştir. Lejyonun sembol ve cognomen'i bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kiştuş Savaşı</span>

Kiştuş Savaşı (115-117) Yahudi-Roma savaşlarının ikincisine verilen isimdir. Sirenayka, Kıbrıs, Mezopotamya ve Mısır'da diaspora Yahudileri tarafından başlatılıp kontrolden çıkan bu ayaklanmada genel çapta Roma vatandaşları ve Yahudi asileri katledilmiştir. Ayaklanma en sonunda, savaşa adını veren Lusius Quietus komutanlığındaki Roma lejyoner kuvvetlerince bastırıldı; Quietus adı zamanla bozulup "Kitos" halini aldı.

<span class="mw-page-title-main">VI. Ptolemaios</span>

VI. Ptolemaios Filometor Ptolemaios dönemi Mısır kralıydı. M.Ö. 180'den 164'e ve M.Ö. 163'ten 145'e kadar hüküm sürdü. V. Ptolemaios ve Kleopatra'nın en büyük oğlu, M.Ö. 180'de çok küçük bir çocuk olarak tahta çıktı ve krallık naipler tarafından yönetildi: annesinin M.Ö. 178 veya 177'deki ölümüne kadar annesi ve ardından iki arkadaşı, Eulaeus ve Lenaeus tarafından M.Ö. 169'a kadar yönlendirildi. M.Ö. 170'ten itibaren kız kardeşi II. Kleopatra ve küçük erkek kardeşi VIII. Ptolemaios, onun yanında ortak hükümdarlardı.

<span class="mw-page-title-main">Kapadokya (eyalet)</span>

Cappadocia (Kapadokya) eyaleti, başkenti Caesarea'da bulunan, Anadolu'da bir Roma İmparatorluğu eyaletiydi.

Pompey-Part istilası, Part İmparatorluğu tarafından desteklenen Pompeylilerin, Kurtarıcıların iç savaşı sırasında Marcus Antonius ve Octavianus tarafından yenilgiye uğratılmasından sonra MÖ 40'ta meydana gelmiştir.