İçeriğe atla

Kıbrıs-Türkiye deniz bölgesi anlaşmazlığı

  Kuzey Kıbrıs

Kıbrıs-Türkiye deniz bölgesi anlaşmazlığı, Kıbrıs Cumhuriyeti ve Türkiye arasında münhasır ekonomik bölgelerinin (MEB) kapsamı konusunda görünüşte bölgedeki petrol ve doğalgaz aramalarının yol açtığı bir anlaşmazlıktır. Türkiye, uluslararası deniz hukuku kapsamında hak iddia ettiği sularda Kıbrıs'ın sondaj çalışmalarına karşı çıkmaktadır. Mevcut deniz bölgeleri anlaşmazlığı, çok yıllık Kıbrıs ve Ege anlaşmazlıklarına değinmekte olup Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti'ni tanımayan Birleşmiş Milletler'e üye tek devlettir ve Kıbrıs'ın imzalayıp onayladığı Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ni imzalamayan birkaç ülkeden biridir.

Türkiye, Kıbrıs dahil hiçbir adanın kıyı devletlerine yetkilendirilmiş tam 200 deniz mili MEB'e sahip olamayacağı[1][2] ve yalnızca 12 deniz mili karasularına hak kazanması gerektiği tanımına dayanarak Kıbrıs ile tartışmalı olan MEB'in üzerinde hak iddia etmektedir. Türkiye'nin tanımı, Kıbrıs'ın güneyinde bir açık deniz doğalgaz sahası içeren suların hakları konusunda bir anlaşmazlık yaratmaktadır. Bu tanım diğer birçok devlet tarafından paylaşılmamaktadır.[3] Ayrıca, 1974 Kıbrıs Harekâtı'nın bir sonucu olarak ortaya çıkan ve uluslararası alanda tanınmayan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Kıbrıs MEB'inin bazı kısımlarını da talep etmektedir. Kıbrıs Cumhuriyeti ve İsrail, Fransa, Rusya ve Yunanistan da dahil olmak üzere diğer ülkeler, Türkiye'nin kara ve deniz üzerindeki bu iddiaları uluslararası hukuka aykırı olarak görmekte ve Türkiye'yi adanın tartışmalı MEB'indeki sondajından kaçınmaya çağırmaktadır.[4] Avrupa Birliği, Kıbrıs MEB'ini ihlal ettiği için Türkiye'yi ekonomik ve siyasi yaptırımlarla tehdit etti.[5]

Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti'ni tanımadığı için iki ülke arasında diplomatik ilişki bulunmamaktadır. Kıbrıs Cumhuriyeti, MEB'deki deniz anlaşmazlığı ve doğal kaynakları Kıbrıs Türk liderliği ile müzakere etmeyi reddetti.[6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Turkey sends non paper to EU, warning to stay away from Cyprus EEZ". KeepTalkingGreece. 23 Haziran 2019. 24 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2021. 
  2. ^ "Greece's maritime claims 'maximalist,' violate international boundaries law". Daily Sabah. 13 Haziran 2019. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2021. 
  3. ^ "Im östlichen Mittelmeer sollen Erdgasvorkommen von mehreren Billionen Kubikmetern liegen. Das befeuert den Zypernkonflikt" (Almanca). Neue Zürcher Zeitung. 12 Kasım 2018. 12 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2021. 
  4. ^ "Gas Partnership: Netanyahu Visits Cyprus". 21 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2021. 
  5. ^ "Turkey's East Med ambitions facing EU roadblock – Bloomberg". ahvalnews.com. 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2021. 
  6. ^ Gürel, Ayla; Mullen, Fiona; Tzimitras, Harry (2013). The Cyprus Hydrocarbons Issue: Context, Positions and Future Scenarios (PDF). PCC Report. Peace Research Institute Oslo. ss. 1-64. ISBN 9788272884863. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Ekim 2021. 

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti</span> Kıbrıs adasında fiili devlet

Kuzey Kıbrıs, resmî adıyla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Akdeniz'deki Kıbrıs adasının kuzey kısmında yer alan, fiilî devlet. Varlığı Türkiye ve Türk Devletler Teşkilatı dışında hiçbir ülke/oluşum tarafından tanınmamaktadır. Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği gibi kuruluşlar ve uluslararası toplum tarafından 1974'te Türkiye'nin gerçekleştirdiği Kıbrıs Harekâtı'ndan beri Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Türkiye işgali altındaki toprağı olarak nitelenir.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Cumhuriyeti</span> Akdenizde bir ada ülkesi

Kıbrıs Cumhuriyeti, Doğu Akdeniz'de yer alan Kıbrıs'ta, fiilî olarak adanın güneyini, hukuki olarak adanın tamamını yöneten devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri</span>

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), sadece Türkiye tarafından tanınmakta, diğer ülkeler ve Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınmamaktadır. Ülke, hukuken Kıbrıs Cumhuriyeti'ne bağlıdır. Birçok devlet ve uluslararası kuruluş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni de facto (fiili) devlet olarak tanımlamaktadır. Buna karşılık, uluslararası camianın Kıbrıslı Türklere karşı tutumu 2004'teki Annan Planı oylaması sonucu sempatiye dönüşmüştür. Bu sayede, KKTC devleti/kurumları bazı uluslararası politik, sportif, bilimsel, turistik ve kültürel örgütlere üye olmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye-Yunanistan ilişkileri</span>

Yunanistan'ın, 1821'de bağımsızlığını kazanmasından itibaren Türk-Yunan ilişkileri kısa dönemli uzlaşmalar hariç, genellikle gerginlikler ve savaşlarla belirlenmiştir. Bu savaşlar sırasıyla 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı, I. Balkan Savaşı, I. Dünya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı ile birlikte doğrudan olmasa da dolaylı olarak 1974 Kıbrıs Harekâtı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Ercan Uluslararası Havalimanı</span> Kuzey Kıbrıstaki bir havalimanı

Ercan Uluslararası Havalimanı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin başkenti Lefkoşa'ya 23 km, Gazimağusa'ya 29 km uzaklıkta bulunan uluslararası havalimanıdır. Adını 1974 yılında yapılan Kıbrıs Barış Harekâtı'nda hayatını kaybeden Pilot Binbaşı Fehmi Ercan'ın soyadından almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Münhasır ekonomik bölge</span>

Münhasır ekonomik bölge (MEB), Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi uyarınca bir devletin deniz kaynaklarının araştırılması ve kullanılmasında su ve rüzgâr enerjisi de dâhil olmak üzere özel haklara sahip olduğu deniz bölgeleridir.

<span class="mw-page-title-main">Kudret Özersay</span> Kıbrıslı Türk siyasetçi

Kudret Özersay (d. 16 Aralık 1973, Alaminyo, Larnaka) Kıbrıs Türkü akademisyen, uluslararası hukuk uzmanı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı'nın uzun süreli müzakerecisi, Toparlanıyoruz Hareketi kurucusu. 2015 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı adayı oldu. Halkın Partisi Genel Başkanı. 2 Şubat 2018 itibarıyla KKTC Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı. 2020 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı seçimi'ne bağımsız aday olarak katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Cumhuriyeti-Türkiye ilişkileri</span>

Kıbrıs Cumhuriyeti-Türkiye ilişkileri, Kıbrıs Cumhuriyeti ile Türkiye arasında 1960'ta kurulan ancak 1970'lerde kesilen diplomatik ve ticari ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Akdeniz doğalgaz anlaşmazlığı</span> Kıbrıs çevresinde doğalgaz anlaşmazlığı

Doğu Akdeniz Doğal Gaz Anlaşmazlığı, 6 Şubat 2018'de başlayan ve Doğu Akdeniz'de Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Yunanistan ve Mısır ile ortaklaşa yürüttüğü münhasır ekonomik bölgesini (MEB) kapsayan diplomatik bir anlaşmazlıktır. Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Şubat 2018'de 2003 Kıbrıs-Mısır MEB anlaşmasının uluslararası geçerliliğinin olmadığını ve antlaşmanın reddi için BM'ye başvurduklarını ve Türkiye'nin bölgede gaz araştırmaları yapma niyetinin olduğunu açıklamasıyla başlamıştır. 9 Şubat'ta, Türk Donanması'nın Kıbrıs tarafından arama ruhsatı verilen İtalyan petrol şirketi ENI'ye ait bir sondaj gemisini, 3 numaralı parselde doğal gaz aramasını engellediğinde bölgedeki gerginlik daha da artmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Libya İç Savaşı'nda Türkiye</span> Türkiyenin Libyaya müdahalesi

İkinci Libya İç Savaşı'nda Türkiye, Arap Baharı sonrası Libya'da düzenin kurulamaması ile birlikte başlayan İkinci Libya İç Savaşı'nda Türkiye'nin Ulusal Mutabakat Hükûmeti tarafına yardım etmesiyle ve Ulusal Mutabakat Hükûmeti ile bir dizi anlaşmalar yapmasıyla gerçekleşen askerî müdahale.

<span class="mw-page-title-main">Eastmed Boru Hattı</span>

Doğu Akdeniz Boru Hattı veya bilinen ismiyle Eastmed Boru Hattı, karada ve denizde devam eden, Doğu Akdeniz kaynaklarını Kıbrıs ve Girit üstünden Yunanistan topraklarına ulaştırması beklenen doğalgaz boru hattıdır. Doğal gazın Yunanistan üzerinden İtalya'ya oradan da bütün Avrupa'ya aktarılması planlanmaktadır. Boru hattının uzunluğu 1900 kilometre, derinliği 3 kilometre olarak planlanmıştır. Yılda 10 milyar metreküp doğal gaz taşıma kapasitesi bulunmaktadır. Boru hattının 7 milyar dolara mal olacağı ve yapımının 7 yıl süreceği tahmin edilmektedir.

Güney Kıbrıs füze krizi Güney Kıbrıs ile Türkiye Cumhuriyeti arasında 1997 başından 1998 sonlarına kadar yaşanan siyasi gerginliktir. Olaylar, Kıbrıs yönetiminin iki Rus yapımı S-300 hava savunma füzesini satın almasıyla başladı. Rusya ile yapılan füze anlaşması, Güney Kıbrıs'ın uzun yıllardır var olan Türk hava üstünlüğünü sona erdirmek için attığı ilk somut adımdı. Türkiye füzelerin gelmesi durumunda bunları imha etme ve hatta topyekün savaşa girişme tehdidinde bulundu. Kriz 1998 yılının Aralık ayında Güney Kıbrıs yönetiminin S-300'leri Yunanistan Hava Kuvvetleri'ne bazı silahlar karşılığında devretmesiyle resmen sona erdi. Kriz Güney Kıbrıs koalisyon hükûmetinin düşmesine de sebep oldu. Yunan Hava Kuvvetleri füzeleri Girit adasına yerleştirdi ve 2013 yılı itibarıyla etkinleştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Libya-Türkiye denizcilik anlaşması</span>

Libya-Türkiye denizcilik anlaşması veya Akdeniz'de Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması Anlaşması, 27 Kasım 2019 tarihinde Libya'nın Ulusal Mutabakat Hükûmeti ile Türkiye arasında imzalanan bir münhasır ekonomik bölge anlaşmasıdır. Bu anlaşma ile iki ülke Akdeniz'deki doğal kaynaklara hak talep edebilecekleri anlamına gelmektedir. Deniz sınırı antlaşmaları listesine göre, bu iki ülke arasında imzalanan ilk anlaşmadır ve dolayısıyla Akdeniz'in doğu bölgesine yeni bir dinamik getirmektedir. Ancak, bölgedeki çekişmeler nedeniyle anlaşmanın bu bölgede bir "enerji hesaplaşmasına" yol açabileceğine dair endişeler olduğu ifade edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Kıbrıs Cumhuriyeti ilişkileri</span>

İsrail-Kıbrıs Cumhuriyeti ilişkileri, Kıbrıs ve İsrail arasındaki ikili ilişkilerle ilgilidir. İsrail'in Lefkoşa'da, Kıbrıs'ın ise Tel Aviv'de büyükelçiliği var. Her iki ülke de Akdeniz Birliği, Birleşmiş Milletler, Avrupa-Atlantik Ortaklık Konseyi, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü, Uluslararası Para Fonu, Dünya Bankası ve Dünya Ticaret Örgütü üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ege sorunu</span> Türkiye ile Yunanistan arasındaki anlaşmazlıklar bütünü

Ege sorunu veya Ege ihtilafı, Ege Denizi bölgesindeki egemenlik ve ilgili haklar konusunda Yunanistan ile Türkiye arasında birbiriyle ilişkili bir dizi anlaşmazlık. Bu tür çatışmalar, 1970'lerden beri Yunan-Türk ilişkilerini güçlü bir şekilde etkiledi ve iki kez 1987 ve 1996'nın başlarında, askeri çatışmanın patlak vermesine neden olabilecek krizlere yol açtı. Ege'deki sorunlar birkaç kategoriye ayrılır:

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Yunanistan ilişkileri</span>

İsrail-Yunanistan ilişkileri, Yunanistan Cumhuriyeti ile İsrail Devleti arasındaki ikili ilişkidir. İki ülke arasındaki ilişkiler 20. yüzyılın sonlarında gerildi, ancak 2008'den beri Doğu Akdeniz'in en güçlüleri arasında yer aldılar. İsrail ve Yunanistan birbirlerini askeri, istihbari, ekonomi ve kültürel açıdan güçlü işbirlikçiler olarak görüyor. Her iki ülke de 2015 yılına kadar hem İsrail hem de Kıbrıs'tan petrol ve gaz çıkarılmasına atıfta bulunan ve Yunanistan üzerinden bir boru hattıyla Avrupa ana karasına teslim edilecek olan Enerji Üçgeni'nin bir parçasıdır. Gazze filosu saldırısının ardından İsrail'in Türkiye ile ilişkilerindeki bozulma, Yunanistan-İsrail ilişkilerinin güçlenmesine büyük katkıda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mısır-Yunanistan ilişkileri</span>

Mısır-Yunanistan ilişkileri, Mısır ve Yunanistan arasındaki ikili ilişkilerle ilgilidir. İki ülke arasındaki güçlü kültürel ve tarihi bağlar nedeniyle, Mısır ve Yunanistan bugün dostane ilişkiler içindedir. İki ülke arasındaki modern diplomatik ilişkiler, Yunanistan'ın 1830'da bağımsızlığını kazanmasından sonra kuruldu ve bugün samimi olarak kabul ediliyor. Her iki ülke de BM, IMF, AGİT ve Akdeniz için Birlik gibi çeşitli uluslararası kuruluşların üyesi ve ortağıdır.

<span class="mw-page-title-main">2020–2021 Doğu Akdeniz krizi</span>

2020–2021 Doğu Akdeniz krizi, Türkiye, Yunanistan ve Doğu Akdeniz'deki müttefikleri arasındaki askeri gerilimin şiddetlenmesidir. Akdeniz'de tartışmalı bir bölgede Türkiye'nin doğalgaz arama operasyonlarının ardından gerilim yükseldi.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde eğitim, Kuzey Kıbrıs Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı tarafından düzenlenmektedir. Nazım Çavuşoğlu, 2023 yılı itibarıyla Milli Eğitim ve Kültür bakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1250 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1250 sayılı kararı, Kıbrıs'taki duruma ilişkin tüm kararların yeniden teyit edildiği ve adadaki gerilimi azaltmak amacıyla liderlerin müzakereye davet edildiği karardır. Karar, 29 Haziran 1999'da tüm ülkelerin kabul oyu vermesiyle birlikte kabul edilmiştir. Kıbrıs'taki duruma ilişkin tüm kararları, özellikle de 1218 sayılı Kararı (1998) yeniden teyit ettikten sonra, Konsey, Genel Sekreter Kofi Annan'ın Kıbrıs'ta iyi niyet misyonuna değindi.