İçeriğe atla

Kıbrıs-Türkiye Davası

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin bir fotoğrafı

Kıbrıs-Türkiye Davası (IV) (2001) (No. 25781/94), Kıbrıs Cumhuriyeti tarafından 1994 yılında Türkiye aleyhine açılan ve 2001 yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Büyük Dairesi tarafından esasa ilişkin karara bağlanan bir davadır. Dava, 1974'te Kıbrıs Harekâtı sonucunda adanın fiilen ikiye ayrılmasından sonra ortaya çıkan mevcut durumla ilgilidir.

Yargılama

Hesap verebilirlik konusunda mahkeme, Loizidu Davası'nın kararına atıfta bulunarak, bire karşı on altı oyla, şikayet edilen olayların Türkiye'nin yargı yetkisine girdiğine ve dolayısıyla Türkiye'nin sorumluluğunu gerektirdiğine karar verdi.

Esasa ilişkin olarak, mahkeme farklı oy oranlarıyla (çoğu durumda ya oybirliğiyle ya da 1'e karşı 16 oyla) karar vermiştir:

  • Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni 14 kez ihlal ettiğini:
    • Kıbrıslı Rum kayıp kişiler ve yakınları ile ilgili 3. ve 5. Maddelerin ihlali;
    • Yerinden edilmiş Kıbrıslı Rumların evlerine ve mülklerine ilişkin 8, 13 ve P1-1 Maddelerinin ihlalleri;
    • Kuzey Kıbrıs'ın Karpaz bölgesindeki Kıbrıslı Rumların yaşam koşullarına ilişkin 3, 8, 9, 10, 13, P1-1 ve P1-2 maddelerinin ihlalleri;
    • Kuzey Kıbrıs'ta yaşayan Kıbrıslı Türklerin haklarına ilişkin 6. maddenin ihlali;
  • 4, 11 ve 14. maddeler kapsamında ileri sürülenler de dahil olmak üzere şikayetlerin bir kısmına ilişkin herhangi bir ihlal olmadığına ve
  • Madde P1-3 kapsamındakiler de dahil olmak üzere bazı şikayetlerin dikkate alınmasının gerekli olmadığı.

Muhtemel tazminat kararı ertelendi ve bu konudaki karar 12 Mayıs 2014'te kabul edilerek Türkiye'nin Kıbrıs Cumhuriyeti'ne 90 milyon euro ödemesine hükmetti.[1]

Ayrı görüşler

Yargıçlar, Palm (İsveç), Costa (Fransa), Jungwiert (Çek Cumhuriyeti), Pantiru (Moldova), Levits (Letonya), Kovler (Rusya), Fuad (Türkiye) ve Marcus-Helmons (Kıbrıs) karara kısmen muhalif olduklarını belirttiler. esasa ilişkin.

15 yargıç, adil tazmin kararına ilişkin beş mutabık veya muhalif görüş bildirmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "judgement on compensation (2014)". 6 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fazilet Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1997–2001)

Fazilet Partisi, Millî Görüş'ü benimseyen Refah Partisinin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmasına az bir zaman kala İsmail Alptekin başkanlığında kurulan siyasi çatısı. Daha sonra Cumhuriyet Başsavcısı Vural Savaş'ın iddiaları Anayasa Mahkemesince haklı bulundu ve parti kapatıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Harekâtı</span> Türkiyenin 1974te Kıbrısa düzenlediği askerî harekât

Kıbrıs Harekâtı, 20 Temmuz 1974'te Başbakan Bülent Ecevit’in emriyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin Kıbrıs'ta başlattığı askerî harekât. Harekâtın ilk ayağı Yunanistan Hükûmetinin desteğiyle yapılan 15 Temmuz 1974 darbesinin ardından düzenlendi. 14 Ağustos günü başlatılan ikinci harekâtla -Kuzey Lefkoşa da dâhil olmak üzere- adanın yüzde 37'sinin Türk kontrolüne geçmesiyle sonuçlandı. 140 bin ila 200 bin Rum, adanın kuzeyinden; 42 bin ila 65 bin Türk, adanın güneyinden göçmen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi</span> Türkiyedeki en yüksek yargısal devlet organı

Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi (AYM), Türkiye'de anayasal denetimi yürüten en yüksek yargı organıdır. Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar. Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler. Görevleri, Türkiye Anayasası'nın 148. ve 153. maddeleri arasında belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi</span> İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ile kurulan, Avrupa Konseyine bağlı, Strazburgda bulunan uluslararası mahkeme

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) veya İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM), uluslararası bir teşkilat olan Avrupa Konseyi'ne bağlı olarak 1959 yılında kurulmuş uluslararası bir mahkemedir. Mahkeme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ek protokolleriyle güvence altına alınmış olan temel hakların çiğnenmesi durumunda bireylerin, toplulukların, tüzel kişilerin ve diğer devletlerin, belirli usul ve kurallar dahilinde başvurabileceği bir yargı merciidir. 46 Avrupa Konseyi üyesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin yargı yetkisini tanımaktadır. Mahkeme, Fransa'nın Strazburg şehrinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de yargı teşkilatı</span>

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 9. maddesi uyarınca “Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır.” Ancak, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev Ve Yetkileri Hakkındaki Kanun içinde yer alan bazı belirleyici hükümler haricinde tüm yargı teşkilatının görev ve yetkisini belirleyen kapsayıcı ve genel bir yasal düzenleme yapılmamıştır. Dolayısıyla, hangi durumda hangi mahkemenin yetkili olacağı çeşitli kanunlarda dağınık ve sistematikten uzak bir biçimde yer aldığından mevcut mevzuat konuya genel bir bakış sağlamaktan uzak bir görüntü sunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin devlet yapısı</span>

Kuzey Kıbrıs'ın devlet yapısı, Kuzey Kıbrıs cumhuriyetle yönetilmekte olup yarı başkanlık sistemi bulunmaktadır. Cumhurbaşkanı aynı zamanda devlet başkanı, başbakan ise hükûmetin başkanıdır. Çok partili sistem uygulanmaktadır. Yürütme yetkisi hükûmetin elindedir. Yasama yetkisi ise hükûmetle beraber Cumhuriyet Meclisi'ne aittir.

Orams Davası, Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı Meletis Apostolides'ın, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kıbrıs Harekâtı'ndan sonra terk ettiği Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Lapta'daki evinin Britanyalı çift Linda ve David Orams tarafından alınması sonrasında Lefkoşa Kaza Mahkemesi'nde açtığı ve daha sonra Birleşik Krallık Yüksek Mahkemesi ile Avrupa Toplulukları Adalet Divanı'na taşınan dava.

Taşınmaz Mal Komisyonu, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti topraklarındaki taşınır ve taşınmaz mallar üzerinde iddia edilen haklar üzerinde değerlendirme yapmak ve bunun sonucunda mal iadesi, takas veya tazminata ilişkin bağlayıcı kararlar vermek amacıyla Aralık 2005'te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisinin kabul ettiği 67/2005 sayılı yasa ile kurulan ve 17 Mart 2006 tarihinde faaliyete geçen komisyondur. Taşınmaz Mal Komisyonunun değerlendirme kapsamına giren mallar, 1974 Kıbrıs Harekâtı öncesinde sahipli olan ancak Kıbrıs Türk Federe Devletinin ilan edildiği 13 Şubat 1975 tarihinde terk edilmiş bulunan veya bu tarihin sonrasında KKTC yasalarınca terk edilmiş veya sahipsiz olarak nitelenen mallardır.

Balyoz ya da Balyoz Harekât Planı 5-7 Mart 2003 tarihlerinde 1. Ordu karargâhında düzenlenen plan seminerinde Türkiye hükûmetini devirmek amacıyla Çetin Doğan liderliğinde hazırlandığı iddia edilen askerî darbe planıdır. Yapılan yargılamalar sonucu, darbe planlarının gerçeği yansıtmadığı ortaya çıkmıştır.

Ceza muhakemesi veya ceza yargılaması, ceza hukukunda iddia, savunma ve yargılama sürecidir. Amaç ise maddi gerçeğe ulaşılmasıdır.

Rusya Federasyonu Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu, 14 Kasım 2002 tarihinde kabul edilen ve 1 Şubat 2003 tarihinde yürürlüğe giren. 138-ФЗ sayılı ceza kanunudur.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Yüce Mahkemesi</span> Amerika Birleşik Devletlerindeki en yüksek mahkeme

Amerika Birleşik Devletleri Yüce Mahkemesi, en üst düzey temyiz mahkemesi ve kararlarıyla ABD Anayasası'nı yorumlayan organ. Açılan davalar çerçevesinde devletin ulusa, eyaletin eyalete ve hükûmetin yurttaşa karşı yetkilerinin sınırlarını belirler.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı</span> Kuzey Kıbrısın devlet başkanı

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, 1983 yılında kurulan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin en yüksek siyasi makamıdır. Şu ana kadar 5 farklı cumhurbaşkanı görev yaptı. Ülkenin şu anki cumhurbaşkanı Ersin Tatar'dır. Cumhurbaşkanı Kuzey Lefkoşa'da bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda ikamet etmektedir. 23 Ekim 2020 tarihinden beri Ersin Tatar görevdedir.

Gezi Parkı davası, 28 Mayıs - 30 Ağustos 2013 tarihleri arasında gerçekleşen Gezi Parkı olaylarını organize ettikleri iddiası ile 16 kişinin yargılandığı davadır.

Loizidu Davası, eski evlerine ve mülklerine dönmek isteyen mültecilerin haklarına ilişkin tarihi bir davadır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Loizidu ve dolayısıyla diğer tüm mültecilerin eski mülklerine dönme hakları olduğuna karar verdi. AİHM, Türkiye'nin Loizidu'nun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin I. Protokolünün I. Maddesi kapsamındaki insan haklarını ihlal ettiğine, evine dönmesine izin verilmesi ve Türkiye'nin Loizidu'ya tazminat ödemesi gerektiğine karar verdi. Türkiye başlangıçta bu kararı görmezden geldi.

Tumazu Davası, Kıbrıslı Rumlar ve diğerleri tarafından Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Temsilciliklerine ve HSBC Bank USA'ye karşı bir grup davasıydı. Başlangıçta davada Türkiye'ye yöenlik iken 16 Şubat 2010'da Türkiye beraat etti. Amerika Birleşik Devletleri, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni resmi olarak tanımadığından KKTC Temsilcilikleri ticari bir varlık olarak faaliyet göstermektedir. Temsilci bürolarının personeli diplomatik vizeye sahip değildir ve yalnızca Amerika Birleşik Devletleri'nde ticari vize kullanarak faaliyet göstermektedir. Washington'daki Tsimpedes Yasası, "kuzeyde tutulan arazi ve mülklere erişimin ve bunlardan yararlanmanın reddi" için dava açtı. İlk olarak 1974'teki Kıbrıs Harekâtı sırasında yerinden edilen Kıbrıslı Rumlar tarafından açılan davaya, satın aldıkları mülklerin bedelini ödeyen ancak hiçbir zaman yasal mülkiyet hakkı verilmeyen diğer Kıbrıslı olmayanlar da katıldı.

Eğlence hukuku, medya hukuku olarak da adlandırılır, eğlence sektörüne sağlanan hukuki hizmetlerdir. Eğlence hukukundaki bu hizmetler fikrî mülkiyet hukuku ile örtüşmektedir. Fikrî mülkiyet, tescilli marka, telif hakkı ve "Tanıtım Hakkı" dahil olmak üzere birçok hareketli parçaya sahiptir. Bununla birlikte, eğlence hukuku uygulaması genellikle iş hukuku, sözleşme hukuku, haksız fiiller, iflas hukuku, göçmenlik, menkul kıymetler hukuku, güvenlik çıkarları, acentelik, mahremiyet hakkı, hakaret, reklam, ceza hukuku, vergi hukuku, Uluslararası hukuk ve sigorta hukuku ile ilgili soruları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1062 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1062 sayılı kararı, Kıbrıs'taki duruma ilişkin tüm kararların, özellikle 186, 939, 1032 sayılı kararların teyit edildiği ve Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün görev süresinin 31 Aralık 1996ya kadar uzatıldığı karardır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1303 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1303 sayılı kararı, Kıbrıs'taki duruma ilişkin, özellikle 1251 ve 1283 sayılı kararlar dahil olmak üzere, tüm kararların yeniden teyit edildiği ve Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün görev süresinin altı aylık süreyle, 15 Aralık 2000'e kadar uzatıldığı karardır.

<span class="mw-page-title-main">Petrol Platformları davası</span>

Petrol Platformları davası, İran'ın 1987-1988'de Basra Körfezi'ndeki üç petrol platformunun ABD Deniz Kuvvetleri tarafından imha edilmesine itiraz ettiği Uluslararası Adalet Divanı tarafından 2003 yılında karara bağlanan bir uluslararası kamu hukuku davasıdır. Mahkeme, Amerika Birleşik Devletleri ile İran arasındaki 1955 Dostluk, Ekonomik İlişkiler ve Konsolosluk Hakları Antlaşması'na dayanarak dava üzerinde yargı yetkisini kullanabileceğini teyit etti, ancak güçlü çoğunlukla hem İran'ın iddianamesine hem de ABD'nin karşı iddianamesine karşıt karar verdi.