İçeriğe atla

Kışla

18. Yüzyıl sonlarında III. George, Edinburgh Kalesi, İskoçya saltanatından kışlalar
Almanya'da kışla
İsveç'de bir kışla

Kışla, askeriye, askerî personel, askeri örgüt ve askeri birlik için inşa edilmiş bir bina veya binalar grubudur. Kelime, ayrı bloklara veya komplekslerin tümüne uygulanabilir. Çoğul biçim genellikle tek bir yapıya atıfta bulunur ve yapım aşamasında tekil olabilir.

Kışlaların ana hedefi askerleri sivil nüfustan ayırmak ve disiplini, eğitimi güçlendirmektir. Kışlalar "askerler için disiplin fabrikaları" olarak adlandırıldılar. Endüstriyel fabrikalar gibi, bazıları gösterişli veya donuk binalar olarak kabul edilir. Ancak Dublin'deki Collins Kışlası, Paris, Berlin, Madrid, Viyana veya Londra'daki birçok kışlalar muhteşem mimarileriyle bilinirler..[1] Türkiyede ilk kışla olan Selimiye Kışlası 1828 yılında İstanbul'un Üsküdar ilçesinde III. Selim tarafından Nizâm-ı Cedîd askerleri için inşa edildi.

Tarihi

Gdańsk, Polonya, kışla.
Le Mans, Fransa (c.1900). 117. piyade alayının kışlaları

Roma Praetorian muhafızları için erken kışlalar, elit güçleri korumak için yapıldı. Vercovicium ve Vindolanda gibi sınır kalelerinde birkaç Roma ordusu kışlası kalıntısı vardır. Bunlardan ve çağdaş Roma kaynaklarından, askeri bir kamptaki yaşamın temelleri binlerce yıl boyunca sabit kaldı. Erken Modern Çağ'larda kışlalar askerî devrim'in bir parçasını oluşturdular.[2] 18. yüzyılın başlarında iki baskın devlet olan, Fransa'da "caserne" ve İspanya'da "cuartel" gibi büyük, kalıcı barakalar gelişmiştir. Öte yandan, İngilizce 'kışla' terimi, geçici barınak anlamında İspanyolca kelimeden türemiştir. Kışlalardaki ayakta olan ordunun anayasaya tehdit teşkil edeceği korkusuyla, Britanya'da Napolyon Savaşları arifesinde 1790 yılına kadar genel olarak kışla kurulmamıştır.[3]

İlk kışlalar, genellikle bir saray bahçesi ya da askerî tören etrafındaki dörtgen şeklinde gruplanmış çok katlı bloklardır. Bunun güzel bir örneği, 1717 yılında İngiltere'de inşa edilen ve seçkin mimar Nicholas Hawksmoor'un tasarımı olduğu Berwick Kışlası'dır. 18. yüzyılda, askeri yaşamın artan karmaşıklığı, farklı rütbeler (subayların her zaman daha büyük odaları vardı) ayrı konutlara yol açtı. Yemek odaları ve çamaşırhaneler, hamamlar, yemekhaneler, okullar, hastaneler, cephaneler, jimnastik, binicilik okulları ve ahırlar gibi özel binalar sağlandı. Hastane tasarımının pavyon planı kavramı, Kırım Savaşı sonrası kışla planlamasında etkili oldu.

İlk büyük ölçekli eğitim kampları, 18. yüzyılın başlarında Fransa Krallığı ve Almanya'da yapıldı. İngiliz Ordusu, 1854'ten Aldershot kampları kurdu. I. Dünya Savaşı döneminde piyade, topçu ve süvari alaylarının ayrı kışlaları vardı. İlk deniz kuvvetleri barakaları, eski ahşap yelkenli gemiler idi. Ancak bu sağlıksız konaklama yerleri, Avrupa'nın ve ABD'nin en büyük tersanelerinde, genellikle yatak yerine hamakların bulunduğu büyük deniz barakalarıyla değiştirildi.[4] Bunlar, 1914'ten sonra harekete geçen devasa ordular için yetersizdi. Hut kampları, kereste veya oluklu demirden yapılmış, adını taşıyan Nissen kulübesinin varyasyonları kullanılarak geliştirildi.[5][6]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mutfak</span> yemek yapılan yer (oda)

Mutfak ya da ocaklık, yemek hazırlamak için kullanılan alandır. Modern mutfak tipik olarak; set üstü ocak, fırın, mikrodalga fırın gibi pişirme aletlerine sahiptir. Bulaşık yıkamak gibi işleri yapabilmek için bir evyesi vardır. Modern mutfaklarda genellikle bulaşık makinesi de bulunur. Yemek depolamak için kullanılan kiler, mutfak dolabı ya da buzdolabı gibi ekler de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Meydanı</span> İstanbul, Türkiyede bir meydan

Taksim Meydanı, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde yer alan ve İstanbul kentinin en ünlü noktalarından biri olan meydan. Çevresindeki lokanta, mağaza, otel, eğlence ve kültür yerleriyle İstanbul'un en büyük turistik çekim merkezinden biridir. Cumhuriyet Döneminde bir meydan haline gelmiş olan Taksim Meydanı, pek çok siyasi ve toplumsal olaya da ev sahipliği yapmıştır. Meydandaki trafiği kısmen yer altına indiren Taksim Yayalaştırma Projesi, 2013 yılında kısmen tamamlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kuleli Askerî Lisesi</span> İstanbulda eski bir askerî lise

Kuleli Askerî Lisesi ya da günümüzdeki resmî adıyla Millî Savunma Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu Kuleli Yerleşkesi, İstanbul Boğazı kıyısında, Anadolu yakasında yer alan askerî okul. Bugünkü yerleşkede harp okullarını kazanan subay adayları, 1 yıl yabancı dil eğitimi almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nusretiye Camii</span> İstanbulda cami

Nusretiye Camii, İstanbul'un Tophane semtinde bulunan 19. yüzyılda inşa edilmiş selatin camidir. Halk arasında daha çok “Tophane Camii” olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Afrodisias</span> Aydındaki antik kent

Afrodisias veya Afrodisyas, Tanrıça Afrodit'e adanmış birçok eski çağ kentinin ortak adı. Afrodisyas adlı kentlerin en ünlüsü, Anadolu'nun güneybatısında, eski Karia bölgesinde, günümüzde Aydın ilinin Karacasu ilçesine bağlı Geyre mahallesinin bulunduğu yerde bulunan Antik Yunan kentidir. Arkeolojik kazılar başladıktan sonra Geyre taşınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Davutpaşa Kışlası</span> Rumeliye sefere çıkan Kapıkulu birliklerinin ilk menzili ve ordugahı

Davutpaşa Kışlası veya Davutpaşa Sahrası Rumeliye sefere çıkan Kapıkulu birliklerinin ilk menzili ve ordugahıdır. İstanbul'un II. Mehmed tarafından fethinden sonra Yeniçeri Ocağının ilgasına kadar olan süreçte Avrupa'ya sefere çıkan Osmanlı ordusunun toplanma merkezi olarak kullanılmıştır. Ordunun uğurlandığı sahra olan ve bütün dönemlerde askeri amaçlarla kullanılmış bulunan bu mevkinin yerleşim planları II. Beyazıt'ın veziriazamı Koca Davut Paşa tarafından yaptırılmış olduğu için burası Davutpaşa Sahrası olarak anılagelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Auschwitz-Birkenau</span> toplama ve imha kampları ağı

Auschwitz-Birkenau, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde kurulmuş en büyük toplama, zorunlu çalışma, sistematik katliam ve imha kampı.

<span class="mw-page-title-main">Selimiye Kışlası</span> 1. Ordu Komutanlığının bulunduğu bina

Selimiye Kışlası, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde III. Selim tarafından Nizâm-ı Cedîd askerleri için inşa ettirilen kışla.

<span class="mw-page-title-main">Hamam</span>

Hamam, özel bir düzenle ısıtılan sıcak ve soğuk suyu bulunan, yıkanma amacıyla kullanılan yapı.

<span class="mw-page-title-main">Rami Kışlası</span> İstanbulun Eyüpsultan ilçesinde bulunan tarihî yapı

Rami Kışlası İstanbul'un Eyüpsultan ilçesinde bulunan tarihî yapı.

<i>Age of Empires</i> (video oyunu)

Age of Empires, 1997 yılında Ensemble Studios tarafından yapılan ve Microsoft tarafından piyasaya sürülen gerçek zamanlı strateji oyunudur. Tarihi gerçeklerden kaynak aldığı senaryosu ile dikkat çeken oyunda, Taş Devri'nden Demir Çağı'na dek süren bir zaman ele alınır. Motoru Genie ile de dikkat çeken oyun, 2D bir grafik dokusu kullanmasına rağmen o dönem için görülmemiş grafikleriyle de öne çıkmıştır.

Orhaniye Kışlası, İstanbul'da, Yıldız Parkı'nın kuzeydoğusunda bulunan ve hâlen İstanbul Merkez Komutanlığı olarak kullanılan tarihi kışla.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Gezi Parkı</span>

Taksim Gezi Parkı, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki şehir parkıdır. Taksim Meydanı'nın kuzeydoğusunda Cumhuriyet, Asker Ocağı ve Mete caddeleri arasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Topçu Kışlası</span> 1806-1940 yıllarında Taksim Meydanında bulunan kışla

Taksim Kışlası ya da Halil Paşa Topçu Kışlası, 1806 - 1940 yılları arasında İstanbul Taksim Meydanı'nda günümüzde Taksim Gezi Parkı'nın durduğu yerde bulunan yapı. Askeri işlevlerinin yanı sıra cambaz gösterileri, at yarışları, Rum hacıların konaklaması gibi amaçlarla da kullanıldı. 1940 yılında İstanbul Valisi ve Belediye başkanı sıfatıyla Lütfi Kırdar'ın isteği ve Avrupalı şehir planlamacılarından Henri Prost'un tavsiyesi üzerine yıkılan kışlanın yerine konut ve sosyal etkinlik alanları inşa edilmesi kararlaştırıldı, fakat planlanan düzenlemelerin pek azı yapılabildi. Şimdi yapının yerinde Taksim Gezi Parkı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Bellinzona Kaleleri</span> Birden fazla inşa edilmiş obje kompleksi

Bellinzona Kaleleri İsviçre'nin, Ticino kantonunda Bellinzona şehrinin çevresinde bulunan savunma amaçlı bir grup kale ve koruma duvarından oluşan tahkimattır. Grup Castelgrande, Montebello kalesi, Sasso Corbaro kalesi ile koruma duvarlarından oluşur. Castelgrande vadiyi kuşbakışı gören kayalık bir tepededir ve şehri koruma amacıyla yapılmış duvarlarıyla eski şehri korurken Montebello kalesine bağlanır. Üçüncü kale olan Sasso Corbaro kalesi ise diğer iki kaleden izole olmuş, diğer iki kalenin güneydoğusunda kayalık bir çıkıntıda yer alır. Bellinzola kaleleri denilen üç kale UNESCO Dünya Mirası listesi listesinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Erzincan Askerî Lisesi</span> Erzincanda eğitim vermiş eski askerî lise

Erzincan Askerî Lisesi Erzincan'da eğitim vermiş eski askerî lise.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Selimiye Camii</span> Üsküdar Mahallesinde bir cami

Büyük Selimiye Camii, Osmanlı Padişahı III. Selim tarafından Barok ve Osmanlı mimarisi tarzlarında yaptırılmış, İstanbul'un Üsküdar semtinde bulunan tarihi cami.

<span class="mw-page-title-main">Stalag V-A</span>

Stalag V-A, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası'nın Ludwigsburg kentinde inşa ettiği savaş esiri kampı.

<span class="mw-page-title-main">Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye</span> 1826da dönemin Batı standartlarına göre kurulan Osmanlı askerî birimi

Asakir-i Mansure-i Muhammediye Osmanlı ordusu bünyesinde yer almış bir ocaktır. II. Mahmud tarafından Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasının ardından 7 Temmuz 1826 tarihinde kurulmuştur. Ağa Hüseyin Paşa'nın komuta ettiği ocakta Koca Hüsrev Mehmed Paşa serasker olarak görev yapmıştır. Sultan Abdülmecid tarafından 14 Haziran 1843'te ordunun ismi Asâkir-i Nizâmiye-i Şâhâne olarak değiştirilmiştir. Bu tarihten itibaren ordu kısaca Nizamiye Ordusu olarak anılmaya başlanmıştır. Asakir-i Mansure-i Muhammediye, Osmanlı İmparatorluğunun son ordusudur. 1923'te saltanatın kaldırılıp cumhuriyetin ilan edilmesiyle Türk Kara Kuvvetlerine dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Amasya Saraydüzü Kışlası</span>

Amasya Saraydüzü Kışlası, Amasya'da 19. yüzyılda inşa edilmiş kışla binası.