İçeriğe atla

Kütüklü Baba Tekkesi

Koordinatlar: 41°04′32″K 25°03′30″D / 41.07556°K 25.05833°D / 41.07556; 25.05833
Kütüklü Baba Tekkesi
Τεκές Κιουτουκλού Μπαμπά
Budala Hoca Tekkesi
Harita
Temel bilgiler
KonumBulustra, Yunanistan
Koordinatlar41°04′32″K 25°03′30″D / 41.07556°K 25.05833°D / 41.07556; 25.05833
İnançSünni İslam
Mimari
Mimari türTekke
Mimari biçimOsmanlı
Tamamlanma15.-16. yüzyıl

Kütüklü Baba Tekkesi (YunancaΤεκές Κιουτουκλού Μπαμπά), Yunanistan'ın Doğu Makedonya ve Trakya bölgesine bağlı Bulustra köyünde bulunan bir Bektaşî tekkesidir. Tekke, 15. veya 16. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup Anastasiopolis-Periteorion yakınlarında yer almaktadır.

Adı

Bölgenin Müslüman sakinleri yapıyı tam adıyla tanırken, Hristiyanlar tarafından yanlış bir şekilde yalnızca tekke olarak anılmaktadır. Bunun nedeni, 1826'dan önce bölgede bir derviş tekkesinin bulunması ve daha sonra II. Mahmud tarafından yıkılmasıdır. O dönemde II. Mahmud, üyeleri Bektaşi dervişlik tarikatına bağlı olan tüm Yeniçerilerin tasfiyesi için kampanya yürüttü.[1]

Tarihçe

Bir teoriye göre Kütüklü Baba, Gazi Evrenos Bey'in emrinde görev yapan ve onun seferi sırasında bu tekkeyi yaptıran bir derviştir.[1]

Mimarisi

Türbenin kubbesinin içi

Tekke, sekizgen oda şeklindeki mimari yapısına bakıldığında 15. ve 16. yüzyılın başlarında inşa edilmiş olması muhtemeldir. Bugün sadece kubbeli çatılı, sekizgen taş bir yapı olan türbe korunmuştur. Tekke'nin daha önceki bir Hristiyan kilisesinin yıkıntıları üzerine kurulmuş olması muhtemeldir.[2]

Tekke günümüzde Müslüman ve Hristiyan halk tarafından ibadethane olarak kullanılmaktadır. Müslümanlar burayı Kütüklü Baba'nın türbesi olarak görürken, Hristiyanlar ise anıtın doğu kısmını Aziz Yorgi'ye adanmış derme çatma bir kiliseye dönüştürmektedir.[3]

Yerel gelenek ve folklor

Bir teoriye (Tsigaras) göre Müslümanların katılımı, Aziz Yorgi kültünün Alevi-Bektaşi uygulamasıyla bağlantılı olmasından kaynaklanmaktadır. Zenkinis, 1920 yılında Doğu Trakya'dan gelen göçmenlerin bölgeye vardıklarında tekkede dervişleri bulduklarını ve onlara tekkenin aslında Aziz Nikolaos'a adanmış bir Hristiyan kilisesi olduğunun söylendiğini yazıyor. Bu geleneğin varlığı Bizanslı bilim adamı Haralambos Bakircis tarafından da doğrulanmaktadır. Bir başka inanışa göre bu kilise, 1307 yılında En Rocafort'un silah arkadaşlarının Gelibolu'dan Selanik'e yürüyüşü sırasında çıkan çatışmada öldürülen Berenger D'Entensa adlı Katalan Bölüğü şövalyesinin mezar yeriydi.[4] Lowry'ye göre, eğer 14. yüzyılda bölgede bir kilise varsa, buradaki yapı malzemesinin tekke için yeniden kullanılmış olması daha muhtemeldir.[5]

Kaynakça

  1. ^ a b Lowry 2009, s. 41.
  2. ^ Γεώργιος Τσιγάρας (28 Mart 2006). "Ο μπεκτασικός τεκές Κιουτουκλού Μπαμπά" (Yunanca). Οδηγός Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2024. 
  3. ^ Lowry 2009, s. 43.
  4. ^ Goodenough, Lady (2000). The Chronicle of Ramon Muntaner. Cambridge, Ontario: In parentheses. s. 461. 
  5. ^ Lowry 2009, ss. 43–4.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bektaşîlik</span> Sufi/tasavvufî tarikat

Bektâşîlik, adını 13. yüzyıl Anadolu'sunun İslâmlaştırılması sürecinde etkin faaliyet gösteren ve Hoca Ahmed Yesevî'nin öğretilerinin Anadolu'daki uygulayıcısı konumunda olan Hacı Bektaş-ı Veli'den alan, daha sonra ise 14. ilâ 15. yüzyıllarda Azerbaycan ve Anadolu'da yaygınlaşan Hurûfilik akımının etkisiyle ibahilik, teslis (üçleme), tenasüh ve hulul anlayışlarının da bünyesine katılmasıyla 16. yüzyılın başlarında Balım Sultan tarafından kurumsallaştırılan, On İki İmam esasına yönelik sufi/tasavvufî tarikat.

<span class="mw-page-title-main">Sarı Saltuk</span> Türk ermiş

Sarı Saltuk Baba Balkanların Osmanlılar tarafından fethedilmesinden önce başlıca Balkanlarda ve civârındaki bölgelerde seyahat ederek insanlara İslâm'ı tebliğ eden Alevî-Bektâşî şeyhi ve Türkmen bir Derviştir.

<span class="mw-page-title-main">Eyüpsultan</span> İstanbul ilçesi (Avrupa Yakası)

Eyüpsultan ya da eski adıyla Eyüp, İstanbul ilinin Avrupa yakasında yer alan bir ilçesidir. 1936'da Fatih, Beyoğlu ve Sarıyer ilçelerinin bir bölümüyle kurulan Eyüpsultan ilçesinin yüzölçümü 242 km²'dir. 29 mahallesi bulunan Eyüpsultan ilçesinin nüfusu 2021 yılındaki Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre 417.360'tır. İlçenin Haliç'in iç kesiminde kısa bir sahil şeridi, Karadeniz'de Akpınar ve Çiftalan köyleri arasında da uzun bir sahil şeridi vardır. Kurulduğunda bugünkü Sultangazi ilçesinin Eskihabipler Mahallesi dışında tamamını, Gaziosmanpaşa ve Bayrampaşa ilçelerini de kapsayan Eyüpsultan, bugünkü sınırlarına 2009'da Yayla mahallesini Sultangazi'ye vererek ulaşmıştır. Eyüpsultan ilçesi doğuda Sarıyer, güneydoğuda Kâğıthane ve Beyoğlu, güneybatıda Gaziosmanpaşa ve Bayrampaşa, güneyde Zeytinburnu ve Fatih, batıda Arnavutköy ve Sultangazi, güneybatıda Başakşehir ilçelerine komşudur.

<span class="mw-page-title-main">Haliç</span> Boğaziçi girişindeki Tarihî yarımada ve Beyoğlu platolarını birbirinden ayıran deniz girintisi

Haliç, İstanbul'un Avrupa yakasını kaplayan Çatalca Yarımadası'nın güneydoğu ucunda, Boğaziçi girişinde, İstanbul ve Beyoğlu platolarını birbirinden ayıran deniz girintisi. Denizin kendisine ulaşan akarsu yatağının bir bölümünü istila etmesiyle meydana gelen yapının jeomorfolojik adı olan Arapça haliç sözcüğü, İstanbul halicinin kent açısından taşıdığı önemden dolayı Osmanlılar döneminden bu yana bir özel isim haline gelmiş, birçok semti kapsayan bir kent bölgesi adı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tekke</span> tarikattan olanların barındıkları, Tanrı’ya tapındıkları, dinsel törenler yaptıkları yer, dergâh.

Tekke, tarikattan olanların barındıkları, ibadet ve tören yaptıkları yer, dergâh gibi yapılardır. Osmanlı İmparatorluğu'nda tekke anlamında günümüz Türkiye'deki Müslüman Türkmen Alevî-Bektâşîlerin Cem Evi, yani Mescid'in yanı sıra dergâh, âsitane sözcükleri olarak kullanılmıştır. Bazı tarikatlarda hankâh ve âsitane yalnızca merkez tekkeye denir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Katolik Kilisesi</span> Romaya bağlı Doğu kökenli kilise

Arnavutluk Katolik Kilisesi, Papa'nın ruhanî önderliğindeki ve Vatikan merkezli ökumenik Dünya Katolik Kilisesi'nin alt bölümlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Göreme'deki kiliseler listesi</span> Vikimedya madde listesi

Göreme'deki kiliseler listesi, Türkiye'deki Nevşehir şehrinin bir beldesi olan Göreme'de bulunan ilk Hristiyanlar tarafından inşa edilen kiliseleri kapsar.

Velâyet-nâme-i Hacı Bektâş-ı Velî, Vilâyet-name-i Hacı Bektaş-ı Velî veya Manâkib-ı Hacı Bektâş-ı Velî 15. yüzyılda yazılmış, Hacı Bektaş-ı Veli'nin hayatı hakkında menkıbe türü bir eserdir.

<span class="mw-page-title-main">Đurđevdan</span>

Đurđevdan, Гергьовден veya Jurjevo Gregoryen takvime göre 6 Mayıs, Jülyen takvimine göre 23 Nisan'da kutlanan, Yorgi'ye ithaf edilmiş, Hristiyanlara özgü bir Balkanlar bayramıdır. Hıdrellez bayramının Hristiyan karşılığıdır. Yorgi, Ortodoks kiliselerindeki en önemli Hristiyan azizlerinden biridir. Bu bayram da baharın gelişini kutlama geleneğiyle özdeşleşmiştir. İnanışa göre Aziz George inancı uğruna ölmüştür. İkonalarda genelde bir atın üzerinde ejderha öldüren bir adam olarak betimlenir.

<span class="mw-page-title-main">Gül Baba Türbesi</span> Budapeştedeki bir türbe

Gül Baba Türbesi, Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de bulunan, Gül Baba'ya ait türbe.

<span class="mw-page-title-main">Polikarp</span> İzmirde görev yapmış Hristiyan piskopos

Polikarp, Smyrna'da görev yapmış Hristiyan piskopos ve Havarisel Baba. Havari Yuhanna'nın öğrencisi ve Kilise Babası. Yortusu 23 Şubat'tır.

<span class="mw-page-title-main">Gökçe, Aksaray</span> Aksaray köyü

Gökçe, Aksaray ilinin merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Durbalı Sultan Tekkesi</span>

Asprogeia Tekkesi veya İreni Tekke, Yunanistan'da 1492'den kalma bir Alevi-Arnavut tekkesi. Farsala bölgesi Polydamantas belediyesi Ano Asprogia köyünde yer almaktadır. Tekke'nin içinde İmam Ali'nin ve Hacı Bektaş Veli'nin resimleri aslımaktadır. 1920'lerde Yunanistan ve Türkiye arasındaki nüfus değişimi ve II. Dünya Savaşı'nda Çamlık Arnavutların yurtdışı edilmedi nedeniyle, Trabzon yakınları olan Pontus bölgesinden gelen Pontus Rumları, Meryem Ana ve Başmelekler gibi Hristiyan azizlerin portreleri içeriye yerleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mozarap mimarisi</span> Romanesk dönem öncesi Hristiyan Mozaraplar tarafından geliştirilmiş mimari tarz

Mozarap mimarisi, romanesk dönem öncesi Hristiyan Mozaraplar tarafından geliştirilmiş ve inşa edilen yapıların sahip olduğu mimari tarzdır. Mozarap mimarisi kendisini bilhassa Endülüs'te ve Reconquista dahilinde yeniden fethedilen bölgelerde göstermektedir. İspanyolca literatürde bu mimari tarz için Arte de Repoblación, kavramı da kullanılmaktadır. Kurtuba Emirliği ve Endülüs Emevi Devleti dönemine ait Mozarap mimarisi örnekleri büyük çoğunlukla günümüze ulaşamamıştır.

Kolalı Dokuz Kardeş, Gürcü Ortodoks inancına göre pagan inancından bir aileye mensup dokuz kardeş Hristiyanlık inancını benimsediği için anne-baba tarafından taşlanarak öldürülmüştür. Bu olay bugün Türkiye sınırlarında bulunan Kola bölgesinde meydana gelmiş ve bundan dolayı bu dokuz kardeş "Kolalı Dokuz Kardeş" olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Budala Hoca Tekkesi</span>

Budala Hoca Tekkesi, Yunanistan'ın Doğu Makedonya ve Trakya bölgesine bağlı Ilıca köyünde bulunan bir tekkedir. Tekke, Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup Bulgaristan sınırı yakınlarında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Seyyid Ali Sultan Tekkesi</span>

Seyyid Ali Sultan Tekkesi veya Kızıl Deli Tekkesi, Rusa Tekkesi ve Rusa Manastırı olarak da bilinir, Yunanistan'ın Doğu Makedonya ve Trakya bölgesine bağlı Rusa köyünde bulunan bir Bektaşî tekkesidir. Tekke, 15. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup dervişlerin, özellikle de Bektaşi tarikatına mensup olanların toplanma yeridir. Bugün restore edilmiş ve zaman zaman yerel topluluk için faaliyete geçmiştir. Balkanlar'ın korunmuş en eski tekkelerinden biri ve Bektaşilik için çok önemli bir merkez olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Baba Tekkesi</span>

Hasan Baba Tekkesi Yunanistan, Bababoğazı Vadisinde bulunan bir tekkeydi. Tekke, günümüzde önemli ölçüde yıkılmış olsa da, Pineios Nehri kıyısındaki Tempi köyü yakınlarında, geniş bir alanı kaplamaktadır. Bizans döneminde Lykostomion yerleşimi de bu bölgede yer almaktaydı, ancak modern yerleşim tekke çevresinde gelişmiş ve 20. yüzyıla kadar tekkenin kurucusu Hasan Baba'nın anısına Baba adıyla isimlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Poşpoş Tekkesi</span> Gümülcinedeki bir tekke

Poşpoş Tekkesi, Poşpoş Baba Tekkesi, Postuboş Baba Tekkesi veya Postinpûş Baba Tekkesi, Yunanistan'ın kuzeyinde, Gümülcine kentinde Nea Mosynopolis yakınlarında on dördüncü yüzyılda inşa edilmiş bir Alevi tekkesidir. Günümüzde harap durumdaki Yunus Bey Camii'nin yakınında bulunmaktadır ve 1989 yılında yıktırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Musa Baba Türbesi</span> Selanik, Yunanistanda bulunan bir Osmanlı dönemi Bektaşî türbesi

Musa Baba Türbesi Yunanistan'ın Selanik kentinde Yukarı Şehir kısmındaki Terpsitheas Meydanı'nda bulunan bir Osmanlı dönemi türbesidir. On altıncı yüzyıla tarihlenmektedir.