İçeriğe atla

Kürt milliyetçiliği

Kontrol Edilmiş
Kürdistan bayrağı

Kürt milliyetçiliği (Kurmanci: Kurdayetî, Sorani: کوردایەتی), Kürtlerde, halk olma bilincinin kültürel ve siyasal eyleme yönlendirilmesini ifade eden kavramdır.[1][2] Kürtlerin çoğunluk olduğu toprakları Kürdistan olarak tanımlayan ve bağımsız bir Kürt devleti kurulmasını savunan siyasi hareket olmakla birlikte, Kürtlerin yaşadıkları topraklarda diğer etnik gruplar ile eşit haklara sahip olmasını, Kürtçenin resmî dil ve eğitim dili olmasını savunan siyasi görüştür.

Kürt milliyetçiliği, dünya çapındaki Kürt diasporası tarafından uzun süredir desteklenmektedir.[3]

Tarihçe

Kürt milliyetçiliğinde önemli yere sahip Eyyûbi Devleti'nin kurucusu Selehaddin Eyyûbi

Erken Kürt milliyetçiliğinin kökleri, Kürtlerin önemli bir etnik grup olduğu Osmanlı İmparatorluğu'na dayanıyordu. Osmanlı İmparatorluğu'nun bölünmesiyle, Kürtlerin çoğunlukta olduğu toprakları, yeni kurulan Türkiye, Irak, İran ve Suriye devletleri arasında bölünerek, Kürtleri her devlette önemli bir etnik azınlık haline getirdi. Kurdayetî yani Kürt milliyetçiliği kavramı 1930'lu yıllarda ilk kez Kürdistan Demokratik Partisi üyeleri tarafınca kullanılmıştır. Kurdayetî'nin siyasi referansları ilk başlarda 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında patlak veren Kürt isyanlarıydı. İran Kürtlerinin girişimleriyle kurulan Mahabad Cumhuriyeti Kürt milliyetçiliğinin geçici doruk noktası olur. Yıkılması ise Kurdayetî'nin içerik olarak daralmasına sebep olur. Bu kavram etrafında oluşan yeni ideoloji, daha çok otantik Kürt kimliğini vurgu yapar ve buna ilham veren ise Ahmed-i Hani, Haci Kadire Koyi ve Goran gibi Kürtlüğü siyasi bir kimlikten öte gören vatanperver şairlerdir. Özellikle Koyi Kürtlüğü, Kürt milliyetçilerinin aksine Osmanlı, Arap ve Fars millî kimliklerine muhalif değil, onlarla aynı düzeyde ve rekabet edebilecek bir özne olarak tanımlar.

Lübnan'da kurulan Kürt milliyetçisi parti Hoybun, bağımsız Kürdistan'ın oluşturulması adına, bütün Kürtlerin birleştirilmesi için mücadele yürütülmesine ant içmişlerdir. Kürt silahlı birliğini kurup tek bir komutanlığın emrinde hareket edeceği kararlaştırılmıştır. Suriye, Lübnan, Avrupa ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri'nde kolları oluşturulmuş ve Hoybun merkez komitesi "Kürdistan Millî Hükûmeti" ilan etmiştir. Ağrı isyanları sırasında Hoybun tarafından Ağrı Kürt Cumhuriyeti ilan edilmiştir ve genelkurmay başkanı olarak İhsan Nuri Paşa atanmıştır. Ağrı Cumhuriyeti ve Mahabad Cumhuriyeti Kürt milliyetçiliği'nin doruk noktası olmuştur.[4]

Irak

Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başkenti Erbil'de Bağımsızlık yanlısı miting. 22 Eylül 2017

1970'lerden bu yana Iraklı Kürtler ve Molla Mustafa liderliğindeki Barzani aşireti, El-Enfal Operasyonu'nda 182.000 Kürt'ün katledilmesi de dahil olmak üzere baskıyla karşılık veren Irak milliyetçisi Baas Partisi rejimlerine karşı daha fazla özerklik ve hatta tam bağımsızlık hedefinin peşinden gittiler. 1943 yılında Kürt milliyetçiliğinin önderlerinden Remzi Nafi İngilizlere karşı Irak'ta ayaklanmıştır.

Irak'taki 1991 ayaklanmalarından sonra, Iraklı Kürtler, Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'in ordularına karşı NATO tarafından desteklendi ve korundu. Irak merkezi hükûmetinin kontrolü dışında önemli ölçüde özerklik ve özyönetim sağlayan Irak Kürtleri, Saddam Hüseyin'i deviren 2003 Irak işgalinden sonra, Kürdistan Bölgesel Hükümeti'ni ilan etti ve Irak merkezi hükûmeti Kürtlerin özerkliğini tanıyıp Irak'ın resmi dilini Arapçanın yanı sıra Kürtçe yaptı. Kürdistan Bölgesel Yönetimi halen büyük ölçüde özerk olarak kendini yönetmekte olup, 2017'de Mesud Barzani tarafından Irak Kürdistanı'nın bağımsızlığı denense de başarıya ulaşılamamıştır.

Irak'ta son yıllarda Hawpa (Kürt Ulusal İşbirliği Teşkilatı) gibi Kürt milliyetçisi oluşumlar ortaya çıkmıştır.[5][6]

Suriye

PKK'nın Türkiye Cumhuriyeti'nin, Türk milliyetçiliğine karşı savaştığı Türkiye-PKK çatışması 1984'ten beri devam etmektedir. Suriye'de aynı şekilde Kürtlerin kurduğu Demokratik Birlik Partisi (PYD), Suriye İç Savaşı'ndan sonra tek taraflı olarak Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi diğer adıyla Rojava Özerk Yönetimi'ni ilan etmiştir ancak yine bir özerk yönetim olan Katalonya haricinde hiçbir hükûmet ve devlet tarafından tanınmamıştır. Rojava Özerk Yönetimi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin aksine iktidar partisi PYD'nin ve PYD'nin önder kabul ettiği Abdullah Öcalan'ın ideolojisine göre hem Kürt milliyetçiliğini hem de Suriye hükûmetinin Arap milliyetçiliğini reddetmektedir ve PKK Kurucusu Abdullah Öcalan'ın İmralı Cezaevi'nde teorize ettiği Demokratik konfederalizm PYD tarafından uygulanmaktadır. Irak Kürtleri ve İran Kürtleri arasında genellikle Kürt milliyetçi ve ulus Kürt devleti görüşleri yaygın iken Türkiye Kürtleri arasında sosyalizm, komünizm gibi eşitlikçi görüşler yaygındır.[7]

İran

Remzi Nafi (sol üstte) ve Hoybun üyeleri

İran Kürtlerinin çoğu milliyetçidir ve Mahabad Kürt Cumhuriyeti'nden ilham alarak İran'da bir Kürt devletinin kurulması için çaba

gösterilmektedir. KDP-İ, PAK, Komele gibi partiler ise İran'da Kürt milliyetçiliğinin yükselmesi için çaba gösteren gruplardan bazılarıdır ve Kürdistan bayrağını taşırlar.[8][9][10] PKK'nın İran uzantısı PJAK ise Kürt milliyetçiliğininın yanı sıra Kürdistan bayrağını reddeder ve İran'ın bölünüp Kürt ulus devletinin kurulmasına karşıdır.[11][12]

Türkiye

Türkiye Kürtlerinin çoğunun oyunu alan ve Kürt azınlık haklarını savunan DEM Parti, Kürt milliyetçiliğine ve ulus Kürt devletinin kurulmasına karşıdır ve tekçiliği reddetmektedir. Türkiye Kürtlerinde diğer Kürtler gibi son yıllarda artan ulus ve milliyetçilik düşüncesi Türkiye Kürtlerini, Kürt milliyetçiliğine itmektedir ve son yıllarda Türkiye Kürtleri arasında Kurden Nasyonalist gibi Kürt milliyetçisi oluşumlar ortaya çıkmıştır.[6][13][14][15][16][17][18][19][20][21][22]

İdeoloji

Kürt milliyetçiliğinin öncülerinden Musa Anter Kürt milliyetçiliğini şöyle yorumlar;

“Ben Kürt milliyetçisiyim. Benim milliyetçiliğim; Nazilerin, Faşistlerin ve Turancıların başka ırkları aşağı gören ve onlara tahakküm hakkını kendinde gören, bir milliyetçilik değil de, ezilen ve perişan olan milletimi kurtarmayı hedefleyen bir milliyetçiliktir.”[23]

Önemli kişiler

Kürt milliyetçiliğinin gelişmesinde katkıları olmuş ve Kürtleri milliyetçi çizgiye taşımış bazı önemli kişiler;

Kadı Muhammed (1893-1947)

Mahabad Cumhuriyeti'nin kurucusu Kadı Muhammed ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin kurucusu Mustafa Barzani

Mahsum Korkmaz (1956-1986)

Remzi Nafi (1917-1949)

Mazlum Doğan (1958-1982)

Nuri Dersimi (1893-1973)

Simko (1887-1930)[24]

Celadet Ali Bedirhan (1893-1951)[25]

Mustafa Barzani (1903-1979)[26][27]

Şeyh Ubeydullah Nehri (1826-1883)[28]

Seyit Rıza (1863-1937)

Şeyh Said (1865-1925)

Mahmud Berzenci (1878-1956)

Cibranlı Halid Bey (1882-1925)

Kamuran Ali Bedirhan (1895-1978)

Celal Talabani (1933-2015)

Ahmed Barzani (1896-1969)

Dildar (1918-1948)

Kürt milliyetçisi siyasi partiler

Eski partiler

Ayrıca bakınız

Resimler

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Franz, Erhard. Kurden und Kurdentum: Zeitgeschichte eines Volkes und seiner Nationalbewegungen. Hamburg: Deutsches Orient-Institut, 1986. Sayfa 19.
  2. ^ Hassanpour, Amir. The Language Factor in National Development: The Standardization of the Kurdish Language, 1918-1985. University of Illinois, 1989. Sayfa 60.
  3. ^ Sorani, Basnews. "Kürt Diaspora Merkezi tüm Kürtleri bir çatı altında toplama iddiasında". www.basnews.com. 13 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2022. 
  4. ^ McDowall, David (1996). Kürtlerin Modern Tarihi . Bloomsbury Akademik. P. 172. ISBN 9781860641855.
  5. ^ "‎ ‎ ڕێكخراوی هاوپا بۆ ڕۆشنبیری نەتەوەیی" (Arapça). 10 Ağustos 2023. 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2024. 
  6. ^ a b "Karanlık bir fikrin temelleri açığa çıktı: 'Kurden Nasyonalist'in kökeni kime dayanıyor?". Demokrat Haber - Bağımsız, Alternatif, Özgür Haberler. 18 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2024. 
  7. ^ "Temel: Üçüncü İttifak'ı oluştururken tek bir sosyalist ve demokrasi yanlısının dışarıda bırakılmayacağı bir hattı kurmak istiyoruz". hdp.org.tr. 9 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2022. 
  8. ^ Ufheil-Somers, Amanda (20 Temmuz 1986). "Major Kurdish Organizations in Iran". MERIP (İngilizce). 4 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2024. 
  9. ^ "Kurdish Democratic Party of Iran (KDPI)". irp.fas.org. 11 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2024. 
  10. ^ "İranian Kurdish Parties". 
  11. ^ "PJAK'ın yeni bayrak önerisine tepkiler". www.rudaw.net. 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2024. 
  12. ^ "PKK/PJAK-İran Denklemi Değişebilir mi? - İRAM Center | İran Araştırmaları Merkezi". www.iramcenter.org. 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2024. 
  13. ^ Odatv (22 Mart 2023). "LGBT bayrağı yırtanlar: Kürt Naziler... "Kurden Nasyonalist"". Odatv. 18 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2024. 
  14. ^ "Kurden Nasyonalist adlı yeni bir paravan örgüt kurdu." a Haber. 12 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2024. 
  15. ^ serdar.akinan (13 Ekim 2015). "Demokratik Konfederalizm üzerine…". Medium (İngilizce). 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022. 
  16. ^ "Kürt Milliyetçiliği İle Yüzleşmek". SETA. 30 Eylül 2017. 7 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022. 
  17. ^ "Serbest Ferhan Sindi | Kur'an suresinin kalkan yapıldığı katliamlar serisi: Enfal". Independent Türkçe. 15 Nisan 2020. 12 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022. 
  18. ^ "IKBY bağımsızlık referandumunun üçüncü yılında ne kazandı, ne kaybetti?". Anadolu Ajansı. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022. 
  19. ^ "Demirtaş: Kimliğimiz ulus devlet yaratma adına inkar edildi". hdp.org.tr. 29 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2022. 
  20. ^ "Newroz ve Ala Rengin". 29 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  21. ^ "ÖZEL HABER | Newroz'da ortaya çıkan "Kürt Naziler": Kurden Nasyonalist". Serbestiyet. 19 Mart 2024. 11 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2024. 
  22. ^ hazırlandı, Editör tarafından (28 Mart 2023). "Diyarbakır Newroz'unda ortaya çıkan 'Kurden Nasyonalist'in kökeni kime dayanıyor?". Serhat News. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2024. 
  23. ^ "Kürt Milliyetçiliği". Argeşizm Tarih Akademisi. 2 Eylül 2021. 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022. 
  24. ^ F. Kashani-Sabet, Frontier Fictions: Shaping the Iran Nation, 1804-1946, 328 s., IB Tauris, 1999, ISBN 1-85043-270-8 s. 153
  25. ^ Hakan Özoglu, Kurdish Notables and the Ottoman State: Evolving Identities, Competing Loyalties, and Shifting Boundaries, SUNY Press, 2004, ISBN 0791485560, s. 101.
  26. ^ "Mustafa el-Barzani". Ansiklopedi Britannica. Ansiklopedi Britannica Çevrimiçi. Ansiklopedi Britannica Inc., 2016. Web. 13 Mart 2016 <http://www.britannica.com/biography/Mustafa-al-Barzani 22 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. >.
  27. ^ "Kürt Milliyetçiliği - Argeşizm". web.archive.org. 2 Eyl 2021. 2 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2022. 
  28. ^ Olson, Robert W. (1989). Kürt milliyetçiliğinin ortaya çıkışı ve Şeyh Said İsyanı, 1880-1925 . Teksas Üniversitesi Yayınları. p. 3. ISBN'si 978-0-292-77619-7.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi</span> Iraka bağlı özerk bölge

Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Kürdistan Bölgesi veya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak'a bağlı, anayasal düzeyde varlığı olan özerk bir bölgedir. Yaklaşık 40.000 km2'den oluşan idari birim; batıda Suriye, doğuda İran, kuzeyde ise Türkiye ile komşudur. Bölgesel yönetimin başkenti Erbil'dir. Kürdistan Parlamentosu Erbil'de yer almaktadır, ancak Kürdistan Bölgesi anayasası tartışmalı Kerkük kentini Kürdistan Bölgesi'nin başkenti olarak tanımaktadır. Bölgenin nüfusu, 2023 itibarıyla 6.556.752'dir. Resmî dilleri Kürtçe ve Arapça'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan bayrağı</span> Kürtlerin ulusal bayrağı

Kürdistan bayrağı, Kürdistan'ı temsil eden bayrak. Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin resmi bayrağı olarak kanunlaşmıştır. Kürtler tarafından ulusal bayrak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Peşmerge</span> Irak Kürdistanının askerî gücü

Peşmerge, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin askerî gücüdür. Irak Anayasası'na göre Peşmerge, güvenlik yan kuruluşlarıyla birlikte Kürdistan Bölgesi'nin güvenliğinden sorumludur. Peşmerge'ye bağlı kuruluşlar arasında Asayiş, Parastin u Zanyarî ve Zeravani bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Barzani</span> Kürt milliyetçi lider

Molla Mustafa Barzani, Kürt lider. Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin kurucusudur. 1946 yılından 1979'daki ölümüne kadar Kürdistan Demokrat Partisi'nin başkanı olarak siyaset yapmıştır. Bağımsız Kürt devleti görüşleriyle Kürt milliyetçiliğine önemli katkılar sunmuştur. Mesud Barzani ve İdris Barzani'nin babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mesud Barzani</span> Kürt siyasetçi ve KDP genel başkanı

Mesud Barzani, Kürt siyasetçi. 2005-2017 yılları arası Kürdistan Bölgesel Yönetimi başkanı olarak görev aldı. 1 Nisan-30 Nisan 2004 tarihleri arasında Irak Başbakanlığı görevinde bulunan Barzani, Kürdistan Demokratik Partisi'nin 1979 yılından beri başkanlık görevini sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">PJAK</span> Silahlı ve siyasî hareket

PJAK, tam adı ile Kürdistan Özgür Yaşam Partisi, İran ve Irak'ta faaliyet gösteren Kürt milliyetçisi silahlı örgüt. PJAK; Türkiye, İran, Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır. Kürdistan İşçi Partisinin (PKK) üyesi olduğu Kürdistan Topluluklar Birliğinin (KCK) üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">KCK</span> Kürt politik organizasyonu

KCK, Türkçe tam adı ile Kürdistan Topluluklar Birliği, Abdullah Öcalan'ın teorize ettiği demokratik konfederalizm çerçevesinde kurulan çatı örgüt. KCK bünyesinde Kürdistan'ın sırasıyla Türkiye, Suriye, İran ve Irak sınırları içinde kalan dört parçasını temsil eden demokratik konfederalist siyasi partiler olarak tanımlanan Kürdistan İşçi Partisi (PKK), Demokratik Birlik Partisi (PYD), Kürdistan Özgür Yaşam Partisi (PJAK) ve Kürdistan Demokratik Çözüm Partisi (PÇDK) bulunur.

<span class="mw-page-title-main">PYD</span> Suriye Kürtleri tarafından kurulmuş  Siyasi parti

PYD tam adı ile Demokratik Birlik Partisi, 2003 yılında Kürtler tarafından Suriye'nin kuzeyinde kurulmuş bir siyasi partidir. Günümüzde hâlâ faaliyet göstermektedir. Partinin eş başkanlık görevini Haziran 2022'den beri Salih Müslim ve Asya Abdullah yürütmektedir. Askerî kolu yaklaşık 85 binden fazla militana sahip YPG'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kürt Yüksek Komitesi</span>

Kürt Yüksek Komitesi ya da Batı Kürdistan Üst Kurulu 25 Temmuz 2012 tarihinde Kamışlı'da Suriye Kürt Ulusal Meclisi (ENKS) ve Batı Kürdistan Halk Meclisi (MGRK)'nın beşer üyesinin bir araya gelmesiyle oluşturuldu. PYD ve ENKS arasında çıkan anlaşmazlıklar yüzünden işlevini kaybederek dağılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Salih Müslim</span>

Salih Müslim Muhammed,, Kürt siyasetçi ve mühendis. PYD'nin eş başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Demokrat Partisi/Kuzey</span> yasa dışı parti

Kürdistan Demokrat Partisi/Kuzey (PDK/Bakur), Türkiye'de yasa dışı siyasi partiler listesinde bulunan, Türkiye Kürtlerinin bağımsızlığını savunan Kürt milliyetçisi parti.

Kürt siyasi hareketi ya da Kürt özgürlük hareketi, Türkiye, Irak, Suriye ve İran topraklarında, Kürdistan olarak anılan jeokültürel bölgede yaşayan Kürtlerin anadilde eğitim, self determinasyon, özerklik ya da bağımsız devlet gibi politik taleplerini gerçekleştirmek için mücadele veren hareketin genel adı olarak kullanılır. Bu talepler yasal zeminde demokratik olarak tartışıldığı gibi silahlı olarak Marksist-Leninist çizgide gerçekleştirilmeye de çalışılmaktadır.

Kamışlı Olayı, Kamışlı Ayaklanması ya da Kamışlı Katliamı, Suriye'de 2004 yılında gerçekleşen futbol maçı sırasında ortaya çıkan protesto gösterilerinin ardından 52 kişinin yaşamını yitirmesi ile sonuçlanan olay.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri</span> Kürt ve Yahudi ilişkileri

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-İsrail ilişkileri, Kürt ve Yahudi halkları arasındaki ilişkilerin tarihsel arka planını ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile İsrail arasındaki mevcut siyasi ve ekonomik ilişkileri kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi</span> Suriyede de facto özerk bölge

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi (KDSÖY) Suriye'nin kuzeydoğu kesimindeki Suriye Kürdistanı'nda Arap, Çerkes, Kürt, Süryani ve Türkmenlerin yaşadığı, Ekim 2019 itibarıyla de facto özerk olan yönetim alanı. PYD tarafından bölgede önce özerk kantonlar, sonrasında federasyon ilan edilmiş; fakat hiçbiri Suriye hükûmeti veya diğer ülkeler tarafından tanınmamıştır. İsviçre'de ve birçok Avrupa ülkesinde temsilcilikleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">İran-PJAK çatışması</span>

İran-PJAK çatışması, İran İslam Cumhuriyeti ile Kürdistan Özgür Yaşam Partisi'nin (PJAK) militanları arasında 2004'te başlayan silahlı çatışmadır. Örgüt, İran'ın Kürdistan ve diğer Batı eyaletlerinde çok sayıda saldırı gerçekleştirdi. PJAK, Türkiye-PKK çatışmasında Türkiye Cumhuriyeti güçleri ile çatışan Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ile yakından bağlantılı olup İran, Japonya, Türkiye ve ABD tarafından terör örgütü olarak belirlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Irak Cumhuriyeti (1958-1968)</span> Irak tarihinin dönemi

Irak Cumhuriyeti, halk arasında Birinci Irak Cumhuriyeti olarak da bilinen, 1958'de Cumhurbaşkanı Muhammed Necib er-Rubai ve Başbakan Abdülkerim Kasım'ın yönetimi altında kurulan bir devletti. Rubai ve Kasım ilk olarak Irak Krallığı'nın Haşimi monarşisinin devrildiği 14 Temmuz Devrimi ile iktidara geldi. Sonuç olarak, Krallık ve Arap Federasyonu feshedildi ve Irak Cumhuriyeti kuruldu. Dönem, 1968'de Baasçıların iktidara gelmesiyle sona erdi.

İdris Barzani Kürt politikacı. Kürdistan Demokratik Partisi için sık sık diplomatik gezilerdeydi. 31 Ocak 1987'de, 43 yaşındayken geçirdiği kalp krizi nedeniyle öldü.

Kamuran Ali Bedirhan, Kürt milliyetçisi, avukat, yazar ve siyasetçi. Lise öğrenimini Galatasaray Lisesinde gördü. Bir süre İstanbul'dan ayrıldıktan sonra tekrar geri dönüp İstanbul Üniversitesinde Hukuk okudu. Kürdistan Teali Cemiyetinin kurucuları arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Kurden Nasyonalist</span>

Kurden Nasyonalist veya Milliyetçi Kürtler, Türkiye'de faaliyet gösteren ve Nasyonal Kurdayetî adını verdikleri ideolojiyi benimsediklerini iddia eden Kürt milliyetçisi oluşum. DEM Parti’nin düzenlediği Nevruz kutlamalarında, LGBTİ+ bireylere, Deniz Gezmiş’in flamaları taşıyan TİP üyelerine saldırmalarıyla ve Roma selamı vermeleriyle isimlerini duyurmuşlardır.