İçeriğe atla

Kürklü Merkür

Kürklü Merkür
Mercury Fur
Oyunun İngilizce baskısının kapağı
Oyunun İngilizce baskısının kapağı
YazarPhilip Ridley
İlk gösterim2005
İlk gösterildiği yerPlymouth Royal Theatre
Ülkeİngiltere
Orijinal dilİngilizce

Kürklü Merkür (Mercury Fur), Philip Ridley'in yetişkinlere yönelik yazdığı 5. tiyatro oyunudur.

In-yer-face akımının en sert oyunlarından biri olarak kabul edilen oyunun prömiyeri 2005 yılında Plymouth Royal Theatre'da yapılmıştır.

Özet

Yıkımardı bir dünyada, hayatta kalmaya çalışan geçmişsiz ve geleceksiz gençler, hayatlarını partiler düzenleyerek ve kelebek satarak kazanmaktadır. Ancak bu partilerde, zenginlerin her türlü sapkın fantezisi gerçekleştirilmektedir. Örneğin, oyun boyunca hazırlıkları sürdürülen partide, bir şirketin üst düzey yöneticisi, bir oğlan çocuğuna tecavüz edecek ve sonunda onu vahşice öldürecektir.

Partiyi düzenlemekle görevli olan Eliot aynı zamanda bir kelebek satıcısıdır. Söz konusu kelebekler, bir gün bir fırtınayla ortaya çıkan, genetik olarak değiştirilmiş kelebeklerdir. Yiyende farklı sanrılara sebep olurlar. Uzun vadedeki etkileri ise bağımlılık, bellek yitimi ve dil yeteneklerinin kaybıdır.

Bu ortamda Eliot, kıt akıllı ve kelebek bağımlısı kardeşi Darren'i, sevgilisi travesti Lola'yı, güçlü ve korkutucu görünen patronu Sfenks'i ve kimliği oyun ilerledikçe ortaya çıkan Düşes'i korumaya, onların hayatlarını devam ettirmeye çalışır.

Bir yandan parti hazırlıklarıyla uğraşırken diğer yandan geçmişlerini hatırlamaya ve gelecekleri kurmaya çalışan karakterlere, Nez de bir kelebek elde etmek hayaliyle yardım etmeye başlar. Parti Konuğu'nun sonunda partiye katılmasıyla iyice hareketlenen oyun bir yıkımla sona erer.

Oyuna tepkiler

Oyun ilk sergilenişiyle birlikte büyük yankı uyandırdı. On yıldır Philip Ridley'in yayıncısı olan Faber and Faber oyun metnini basmayı reddetti. Her oynanışında, sahnede sergilenen şiddet ve tehdit ortamından etkilenen seyircilerin bir kısmının, oyunu terk ettiği görüldü.

Eleştiriler de en az oyun kadar ateşliydi. The Daily Telegraph'tan Charles Spencer oyunla ilgili çalışan herkesin "alçak" olduğunu söyledi ve hatta Ridley'in "kendi hastalıklı fantezileriyle doyuma ulaştığını" ileri sürdü. Ancak oyunu destekleyen pek çok yorum da yapıldı. Örneğin The Sunday Times'tan John Peter oyunu "tam anlamıyla bir 11 Eylül oyunu" olarak tanımladı ve herkesin oyunu görmesi gerektiğini söyledi.

Bu tartışmalara rağmen - belki biraz da bu yüzden - oyun uzun süre kapalı gişe oynadı. Sonunda, oyunu izlemeye gelenleri çoğunluğunu coşkulu genç bir seyirci kitlesi oluşturmaya başladı. Oyun daha sonra dünyanın pek çok ülkesinde sahnelendi.

Türkçe Çeviriler

  • Oyunun Cem Kurtuluş tarafından yapılan çevirisi kitap olarak yayınlanmamıştır.

Sahnelenme Bilgisi

  • Oyun İngiltere'de Paines Plough prodüksiyonu olarak John Tiffany yönetiminde sergilendi. Elliot rolü tüm zamanların en genç Hamlet'i olarak ünlenen Ben Whishaw tarafından oynandı.
  • Oyun ABD'de ilk defa Santa Ana, California'da Rude Guerrilla Theatre Company tarafından oynandı. David Barton'un yönettiği oyun Mart 2007'de başladı.
  • Oyun İtalya'da Carlo Emilio Lerici'nin yönetiminde Roma'da Trilly Prod. tarafından oynandı. Oyunun açılışı Nisan 2006'da yapıldı.
  • Avustralya'da ilk defa 30 Ağustos 2007'de Melbourne'de Theatreworks'te oynanan oyun, daha sonra Sydney'deki SBW Stables Theatre'a geçti. Oyun Ben Packer tarafından yönetildi.
  • Malta'da ilk defa Şubat 2008'de Unifaun Theatre'da oynanacak olan oyun Chris Gatt tarafından yönetilecek ve Düşes rolü Irene Christ tarafından oynanacak.
  • Oyun 2007 yılında DOT tarafından Murat Daltaban'ın yönetiminde Türkiye'de sahnelenmeye başladı.

Çeviren: Cem Kurtuluş
Dekor Tasarımı: Yeşim Bakırküre
Kostüm Tasarımı: Hatice Gökçe
Video Tasarımı: Sercan Şengün
Işık Tasarımı: Kemal Yiğitcan
Ses Tasarımı: Ömer Sarıgedik
Yardımcı Yönetmen ve Dramaturg: Serkan Salihoğlu Oynayanlar: Serkan Altunorak (Eliot), Rıza Kocaoğlu (Daren), Tuğrul Tülek (Naz), Enis Arıkan (Lola), Engin Altan Düzyatan (Sfenks), Veda Yurtsever İpek (Düşes), Cemil Büyükdöğerli (Parti Konuğu), Cem Özeren (Parti Hediyesi).

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sol Parti (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti

Sol Parti, Türkiye'de faaliyet gösteren sosyalist siyasi parti. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "SOL Parti" şeklindedir. Özgürlük ve Dayanışma Partisinin (ÖDP) 22 Aralık 2019 tarihinde Ankara'da düzenlenen 8. Olağanüstü Kongresi'nde partinin isminin Sol Parti olarak değiştirilmesine dair alınan tüzük değişikliği kararıyla kurulmuştur. Genel başkanı Önder İşleyen'dir.

<span class="mw-page-title-main">Cem Uzan</span> Türk iş insanı ve politikacı

Cem Cengiz Uzan, Türk iş insanı, siyasetçi ve eski Genç Parti genel başkanı. Telsim, Star Gazetesi, Star TV, Kral TV, Teleon, Süper FM, Metro FM, Kral FM, Joy FM gibi medya kuruluşlarının eski sahibidir. Aile şirketlerine 2004 yılında Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından el konulmasına dek babası Kemal Uzan ve kardeşi Hakan Uzan'la birlikte Türkiye'nin ekonomik olarak en güçlü ailelerinden birinin üyesiydi ve davaları devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cem Karaca</span> Türk rock müziği sanatçısı (1945–2004)

Muhtar Cem Karaca, Türk rock müziği sanatçısı, söz yazarı, besteci, tiyatrocu ve sinema oyuncusu. Anadolu rock türünün kurucularındandır. Birçok grupla çalışmış, grupların kurucu ve yöneticisi olmuş, güçlü bir rock kültü yaratılmasının öncülerinden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Murat Başesgioğlu</span> Türk siyasetçi

Murat Başesgioğlu, Türk siyasetçi. Türkiye Gençlik ve Spordan Sorumlu Devlet Bakanlığı görevini 2007–2009 yılları arasında sürdürmüştür. Bu görevinden önce 2002–2007 yılları arasında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 1997–1998 yılları arasında ise İçişleri Bakanlığı görevini yürütmüştür.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları, Osmanlı İmparatorluğu döneminde (1914) Dârülbedâyi adıyla kurulmuş olan tiyatro 1934 yılında İBB Şehir Tiyatroları adıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi bütçesine bağlanan bir tiyatro kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Maurice Maeterlinck</span> Belçikalı yazar (1862-1949)

Kont Maurice Polydore Marie Bernard Maeterlinck Belçikalı yazar. Kariyerine avukat olarak başlamışsa da sonrasında tamamen edebiyata yönelmek üzere mesleğini terk etmiştir. Edebiyatta sembolizm akımının önde gelen temsilcileri arasında yer alır. Ağırlıklı olarak sembolist öğeler içeren ilk şiir kitabı Serrer Chaudes ile edebiyat dünyasında yer edinen Maeterlinck, daha sonra Octave Mirbeau tarafından Shakespeare düzeyinde bir eser olarak yorumlanan ilk oyunu Princesse Maleine ile Fransa'da büyük bir şöhret yakalamıştır. İnsanın ölüm olgusu karşısındaki çaresizliği temasına yoğunlaşan yazarın en tanınmış eseri, 1892'de yayımlanan Pelléas et Mélisande kabul edilir. 1911 yılında edebiyat dalında Nobel Ödülüne layık görülmüştür.

<i>Lüküs Hayat</i>

Lüküs Hayat, 1933 yılında Cemal Reşit Rey tarafından bestelenmiş bir operettir.

<i>Aldatma</i> (oyun) Oyun Harold Pinter tarafından yazıldı

Aldatma, Harold Pinter'in orijinal adı Betrayal olan tiyatro oyunu.

<i>Martı</i> (oyun) Rus yazar Anton Çehov tarafından 1896 yılında yayınlanan komedi

Martı, Anton Çehov'un dört büyük tiyatro oyunu kabul edilenler arasında ilk yazılmış olanıdır. 1895'te yazılan oyun, dört ana karakter arasındaki romantik ve sanatsal çatışmalar etrafında geçer. Bu karakterler, saf bir kız olan Nina, sönmekte olan yıldız Irina Arkadina, deneysel oyun yazarı oğlu Konstantin Treplev ile ünlü ve pek kültürlü olmayan yazar Trigorin'dir.

Sözsüz Oyun I, Samuel Beckett'ın yazdığı bir kısa oyundur. Beckett'ın birçok eseri gibi önce Fransızca yazılmış, ardından yazarı tarafından Act Without Words I başlığıyla İngilizceye çevrilmiştir. Beckett'ın ilk mim oyunudur. Dansçı Deryk Mendel'in talebi üzerine 1956'da yazılmış ve ilk defa 3 Nisan 1957'de Londra'daki Royal Court Theatre'da, Oyun Sonu'nun bir gösterimini takiben oynanmıştır. Bu performansta kullanılan özgün müzik, Beckett'ın daha sonra radyo oyunu Sözler ve Müzik'te de birlikte çalışacağı kuzeni John Beckett tarafından bestelenmiştir.

<i>Şeylerin Şekli</i> Amerikalı yazar Neil Labuteun yazıldığı tiyatro oyunu

Şeylerin Şekli, Amerikalı yazar ve sinema yönetmeni Neil LaBute'un 2001'de yazdığı tiyatro oyunudur. Oyun ilk defa, aynı yıl Londra'daki Almeida Theatre'da sahnelendi. Bu prodüksiyonda Paul Rudd (Adam), Rachel Weisz (Evelyn), Gretchen Mol (Jenny) ve Fred Weller (Phillip) rol aldı. Oyunu, yazar LaBute yönetti. Yazarın sahne direktiflerine göre oyun, arasız olarak ve perde hiç kapanmadan oynandı.

<i>Vur/Yağmala/Yeniden</i>

Vur/Yağmala/Yeniden, İngiliz oyun yazarı Mark Ravenhill tarafından 2007'de yazılan ve yaklaşık 20 dakikalık 17 kısa oyundan oluşan epik oyun serisi. 2007 Edinburgh Festival Fringe için özel olarak yazılan oyunlar, ilk defa festival kapsamında Ravenhill for Breakfast adı altında okuma tiyatrosu olarak sergilendi. 2008'de Londra'da birkaç farklı topluluğun ortak prodüksiyonu olarak sahnelenen oyunlar, İngiltere dışında ilk defa İstanbul'da DOT tarafından sahnelendi. Terörizmle Savaş'ın her iki taraftaki ülkelerde yaşayanlar üzerindeki etkilerini işleyen oyun, eleştirmenler tarafından suratına tiyatro akımının en başarılı oyunlarından biri olarak değerlendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Yekta Kurtuluş</span> Türk futbolcu

Yekta Kurtuluş, Türk millî futbolcudur.

<i>39 Basamak</i> (oyun)

39 Basamak, John Buchan'ın aynı adlı romanından uyarlanan tiyatro oyunu. İlk versiyonu Simon Corble ve Nobby Dimon tarafından yazılan oyun, 2005 yılında İngiliz oyun yazarı ve yönetmen Patrick Barlow tarafından yeniden kaleme alınır. Oyunun bu versiyonunun içeriği 1935 yılında çekilen, Alfred Hitchcock'un yönettiği 39 Basamak filmini temel almıştır. 39 ülkede sahnelenen oyunu 3 milyon kişinin izlediği tahmin edilmektedir.

<i>Köprüden Görünüş</i>

Köprüden Görünüş, Amerikalı oyun yazarı Arthur Miller’ın, orijinal adı “A View from the Bridge” olan iki perdelik tiyatro oyunu.

<i>Bayrak</i> (oyun) Tiyatro oyunu

Bayrak, Berkun Oya'nın yazıp yönettiği tiyatro oyunu. Oyun ilk kez 11 Şubat 2009'da Krek Tiyatro Topluluğu tarafından Garajistanbul'da sahnelenmiştir. Oyun aynı sene düzenlenen 13. Afife Tiyatro Ödülleri töreninde İlk kez o yıl sahnelenmiş olan en başarılı yerli oyunun yazarı dalında Cevat Fehmi Başkut Özel Ödülü'nü kazanırken, oyunda Kadın karakterini canlandıran Canan Ergüder ise Yılın En Başarılı Yardımcı Kadın Oyuncusu Ödülü'ne layık görüldü. Alışılmış ve hayatın içinden olayları farklı bir şekilde sahneye taşıyan yazar Berkun Oya, oyun hakkında konuşurken şöyle der:

Bayrak daha sürprizli bir oyun galiba, özellikle kurgusal yapısı ve kullanılan dil bakımından. Dolayısıyla ‘Bayrak’ için absürd denebileceğini çok sanmıyorum. Ve umarım tiyatro binasından çıktıktan sonra hemen konuşmaya başlayabilecekleri ve gündelik hayata dönebilecekleri bir oyun olmaz... Beş dakika, hiç değilse beş dakika istiyorum...

Cam Yapraklar, Philip Ridley tarafından yazılmış tiyatro oyunu. İlk kez 3 Mayıs 2007'de Lisa Goldman yönetmenliğinde Londra'daki Soho Tiyatro'da sahnelendi. Cam Yapraklar, Lisa Goldman'ın Soho Tiyatro'da yönetmen olarak görev yaptığı ilk oyun idi.

<i>Sırça Kümes</i>

Sırça Kümes, Tennessee Williams'ın 1944 yılında prömiyer yapan anımsama oyunu. Oyunda, Williams'ın kendisine, annesine ve zihinsel sorunlu kız kardeşi Rose'a dayanan karakterler güçlü otobiyografik unsurlar içeriyor.

<i>Düşperest</i>

Düşperest, Taşra Kabare tarafından sahnelenen, öyküsü Cemal Toktaş ve Nergis Öztürk’e ait olup Ayça Işıldar’ın kaleme aldığı, Oğuz Utku Güneş'in yönettiği tek perdelik, 90 dakikalık bir kabaredir.

<i>Sadakatsiz</i> Türk televizyon dizisi (2020–2022)

Sadakatsiz, Medyapım ile Mednova imzalı, ilk bölümü 7 Ekim 2020 tarihinde yayınlanan, yönetmenliğini Neslihan Yeşilyurt'un üstlendiği, senaryosu ilk sezon Kemal Hamamcıoğlu ve Dilara Pamuk ikilisi, 2. sezondan itibaren ise Arzu Daştan Mutlu, Mustafa Mutlu, Gamze Arslan ve Nuriye Bilici dörtlüsü tarafından kaleme alınan, dram ve psikolojik gerilim türündeki Türk yapımı televizyon dizisidir. İngiliz yapımı Doctor Foster dizisinden uyarlanmıştır. Başrollerini Cansu Dere, Caner Cindoruk, Melis Sezen ve Berkay Ateş paylaşmaktadır. 2 sezondan oluşan dizi, 25 Mayıs 2022 tarihinde yayınlanan 60. bölümü ile final yaparak sona erdi.