İçeriğe atla

Küriyum izotopları

Parçacık hızlandırıcılarda sentezlenen yapay bir element olan küriyum (96Cm), bu yüzden bir standart atom ağırlığına sahip değildir. Tüm yapay elementler gibi kararlı izotopları yoktur. 1944'te sentezlenen ilk izotopu olan 242Cm 162,8 milisaniyelik yarılanma süresine sahipti. Elementin, kütle numarası 233 ile 251 arasında bilinen 19 radyoizotopunun yanı sıra bilinen 10 nükleer izomeri bulunmaktadır. En uzun ömre sahip izotop, 15,6 milyon yıllık yarı ömre sahip 247Cm'dir.[1]

İzotoplar

Nüklit ZNİzotop kütlesi (Da) Yarı ömürBozunma türüYavru izotopSpin ve parite
233Cm 96 137 233.05077(8) 27(10) s β+ (%80) 233Am 3/2+#
α (%20) 229Pu
234Cm 96 138 234.05016(2) 52(9) s β+ (%71) 234Am 0+
α (%27) 230Pu
KF (%2) (çeşitli)
235Cm 96 139 235.05143(22)# 5# dk β+235Am 5/2+#
α 231Pu
236Cm 96 140 236.05141(22)# 6.8(0.8) dk β+ (%82) 236Am 0+
α (%18) 232Pu
237Cm 96 141 237.05290(22)# 20# dk β+237Am 5/2+#
α 233Pu
238Cm 96 142 238.05303(4) 2.4(1) h EY (%90) 238Am 0+
α (%10) 234Pu
239Cm 96 143 239.05496(11)# 2.5(0.4) h β+ (%99,9) 239Am (7/2-)
α (%0,1) 235Pu
240Cm 96 144 240.0555295(25) 27(1) d α (%99,5) 236Pu 0+
EY (%0,5) 240Am
KF (%3,9×10−6) (çeşitli)
241Cm 96 145 241.0576530(23) 32.8(2) d EY (%99) 241Am 1/2+
α (%1) 237Pu
242Cm 96 146 242.0588358(20) 162.8(2) d α 238Pu 0+
KF (%6,33×10−6) (çeşitli)
KB (%10−14)[a]208Pb
34Si
β+β+ (nadir) 242Pu
242mCm 2800(100) keV 180(70) ns
243Cm 96 147 243.0613891(22) 29.1(1) y α (%99,71) 239Pu 5/2+
EY (%0,29) 243Am
KF (%5,3×10−9) (çeşitli)
243mCm 87.4(1) keV 1.08(3) µs İG 243Cm 1/2+
244Cm 96 148 244.0627526(20) 18.10(2) y α 240Pu 0+
KF (%1,34×10−4) (çeşitli)
244m1Cm 1040.188(12) keV 34(2) ms İG244Cm 6+
244m2Cm 1100(900)# keV >500 ns KF (çeşitli)
245Cm 96 149 245.0654912(22) 8.5(1)×103 y α 241Pu 7/2+
KF (%6,1×10−7) (çeşitli)
245mCm 355.92(10) keV 290(20) ns İG 245Cm 1/2+
246Cm 96 150 246.0672237(22) 4.76(4)×103 y α (%99,97) 242Pu 0+
KF (%0,0261) (çeşitli)
246mCm 1179.66(13) keV 1.12(0.24) s İG 246Cm 8-
247Cm 96 151 247.070354(5) 1.56(5)×107 y α 243Pu 9/2-
247m1Cm 227.38(19) keV 26.3(0.3) µs İG 247Cm 5/2+
247m2Cm 404.90(3) keV 100.6(0.6) ns İG 247Cm 1/2+
248Cm 96 152 248.072349(5) 3.48(6)×105 y α (%91,74) 244Pu 0+
KF (%8,26) (çeşitli)
β-β- (nadir) 248Cf
248mCm 1458.1(1) keV 146(18) µs İG 248Cm (8-)
249Cm 96 153 249.075953(5) 64.15(3) dk β-249Bk1/2(+)
249mCm 48.758(17) keV 23 µs α 245Pu (7/2+)
250Cm 96 154 250.078357(12) 8300# y KF (%74)[b](çeşitli) 0+
α (%18) 246Pu
β- (%8) 250Bk
251Cm 96 155 251.082285(24) 16.8(2) dk β-251Bk (1/2+)

Notlar

  1. ^ Küme bozunmasına uğrayan bilinen en ağır nüklit
  2. ^ Ana bozunma türü olarak kendiliğinden fisyona uğrayan bilinen nüklitler arasında en düşük atom numarasına sahip olanıdır

Kaynakça

  1. ^ Audi, Georges; Bersillon, Olivier; Blachot, Jean; Wapstra, Aaldert Hendrik (2003). "The NUBASE evaluation of nuclear and decay properties". Nuclear Physics A (İngilizce). 729: 3-128. Bibcode:2003NuPhA.729....3A. doi:10.1016/j.nuclphysa.2003.11.001. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Röntgenyum</span> Kimyasal element, sembolü Rg ve atom numarası 111

Röntgenyum,eski adıyla Unununyum - Uuu, 1994 yılında keşfedilen yapay bir elementtir. Atom numarası 111, bağıl atom kütlesi bilinen en uzun ömürlü izotopu için 280'dir ve Periyodik tabloda Rg simgesi ile gösterilir. Geçiş metalleri sınıfına girer, fiziksel özellikleri bilinmemektedir. Periyodik cetvelde 7.periyotta, 1B grubunda ve d bloğunda bulunan bir süper ağır geçiş elementidir.

Atom ağırlığı ya da bağıl atom kütlesi, belirli bir örnekteki bir elementin atomlarının ortalama kütlesinin atomik kütle sabitine oranı olarak tanımlanan boyutsuz bir fiziksel niceliktir. Atomik kütle sabiti, bir karbon-12 atomunun kütlesinin 1/12'si olarak tanımlanır. Orandaki her iki miktar da kütle olduğundan, ortaya çıkan değer boyutsuzdur; dolayısıyla değerin göreceli (bağıl) olduğu ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">İzotop</span> Aynı elemente ait farklı atomlara verilen isim

İzotoplar, periyodik tabloda aynı atom numarasına ve konuma sahip olan ve farklı nötron sayıları nedeniyle nükleon sayıları bakımından farklılık gösteren iki veya daha fazla atom türüdür. Belirli bir elementin tüm izotopları neredeyse aynı kimyasal özelliklere sahipken, farklı atomik kütlelere ve fiziksel özelliklere sahiptirler. İzotop terimi, "aynı yer" anlamına gelen Yunan kökenli isos ve topos 'den oluşur; isimin anlamı ise, tek bir elementin farklı izotoplarının periyodik tabloda aynı pozisyonda yer alması anlamına gelir. Margaret Todd tarafından 1913 yılında Frederick Soddy'ye öneri olarak sunulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nötron</span> Yüke sahip olmayan atomaltı parçacık

Nötron, sembolü n veya n⁰ olan, bir atomaltı ve nötr bir parçacıktır. Proton ile birlikte, atomun çekirdeğini meydana getirir. Bir yukarı ve iki aşağı kuark ve bunların arasındaki güçlü etkileşim sayesinde oluşur. Proton ve nötron yaklaşık olarak aynı kütleye sahiptir fakat nötron daha fazla kütleye sahiptir. Nötron ve protonun her ikisi nükleon olarak isimlendirilir. Nükleonların etkileşimleri ve özellikleri nükleer fizik tarafından açıklanır. Nötr hidrojen atomu dışında bütün atomların çekirdeklerinde nötron bulunur. Her atom farklı sayıda nötron bulundurabilir. Proton ve nötronlar, kuarklardan oluştukları için temel parçacık değildirler.

<span class="mw-page-title-main">Fransiyum</span> sembolü Fr, atom numarası 87 olan kimyasal element

Fransiyum, sembolü Fr ve atom numarası 87 olan kimyasal element. Bilinen elementler içinde en az elektronegatifliğe sahip olan ve astatinden sonra doğada en az bulunan elementtir. Astatin, radyum ve radona bozunan fransiyumun radyoaktivitesi son derece yüksektir. Bir alkali metal olarak bir tane değerlik elektronuna sahiptir.

Astatin; simgesi At, atom numarası 85 olan radyoaktif bir elementtir. Yalnızca bazı ağır elementlerin bozunma ürünü olarak meydana gelir ve Dünya'nın yerkabuğunda doğal yollarla oluşan elementlerin en nadir olanıdır. En kararlı izotopu, 8,1 saatlik yarı ömre sahip astatin-210'dur. Kendi radyoaktivitesinin ürettiği ısı ile anında buharlaşmasından ötürü elementin saf bir örneği elde edilememiştir.

Mendelevyum, atom numarası 101, kütle numarası 256 olan, izotopu 1957'de yapay olarak elde edilmiş olan element. Kısaltması Md. Bu elemente Dmitri Mendeleyev'den sonra bu isim verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nüklit</span>

Nüklit ya da nükleer tür; atom numarası (Z), kütle numarası (A) ve nükleer enerji durumuna göre nitelenen herhangi bir atom türüdür. Bu nitelemede; atom numarasını oluşturan proton sayısı ve proton sayısıyla birlikte kütle numarasını oluşturan nötron sayısı (N) değerlendirilirken, söz konusu enerji durumunun yarı ömrü de gözlem yapmayı sağlayacak kadar (genellikle 10-10 saniyeden) uzun olmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Radyonüklit</span>

En basit çekirdek olan hidrojen çekirdeği hariç bütün çekirdeklerde nötron ve proton bulunur. Nötronların protonlara oranı hafif izotoplarda birebir oranındayken periyodik tablonun sonundaki ağır elementlere doğru bu oran gittikçe artmaktadır. Bu oran daha da artarak nüklitin artık kararlı olmadığı bir noktaya gelir. Daha ağır nüklitler, dışarıya verecekleri fazla enerjileri olduğundan kararsızlardır. Bunlara radyonüklit denir. Bu süreçte radyonüklid radyoaktif bozunmaya uğrar ve bu esnada gama ışını ve/veya atom altı parçacıklar yayabilir. Bu parçacıklar iyonlaştırıcı radyasyonu oluştur. Radyonüklidler doğada bulunabildikleri gibi yapay yollarla da üretilebilirler.

Yapay bir element olan kaliforniyum (Cf), diğer yapay elementler gibi kararlı izotopa sahip değiltir. Sentezlenen ilk izotopu 254Cf'dir. Bilindiği kadarıyla 237Cf ve 256Cf arasında yirmi radyoizotopu ve bir nükleer izomeri (249mCf) bulunmaktadır. En kararlı izotopu 900 yıllık yarı ömrü ile 251Cf'dir.

Parçacık hızlandırıcılarda sentezlenen yapay bir element olan oganesson (118Og), bu yüzden bir standart atom ağırlığına sahip değildir. Tüm yapay elementler gibi kararlı izotopları yoktur. 2002 ve 2005'te sentezlenen ilk ve günümüz itibarıyla tek izotopu olan 294Og, 0,69 milisaniyelik yarılanma süresine sahipti. 2011'de gözlenmiş olması olası teyitlenmemiş bir izotop olan 295Og için ise yarılanma süresi 181 milisaniyedir.

Parçacık hızlandırıcılarda sentezlenen yapay bir element olan kopernikyum (112Cn), bu yüzden bir standart atom ağırlığına sahip değildir. Tüm yapay elementler gibi kararlı izotopları yoktur. İlk izotopu olan 277Cn, 199 yılında sentezlenmiş olup bilinen 6 radyoizotopunun yanı sıra teyitlenmemiş bir radyoizotopu daha bulunur. 285Cn, 29 saniyeyle en uzun yarılanma süresine sahip izotopudur.

Parçacık hızlandırıcılarda sentezlenen yapay bir element olan livermoryum (116Lv), bu yüzden bir standart atom ağırlığına sahip değildir. Tüm yapay elementler gibi kararlı izotopları yoktur. İlk izotopu, 2000'de sentezlenen 293Lv olup 290Lv ile 293Lv arasında bilinen dört radyoizotopu vardır. Daha ağır bir izotop olan 294Lv'nin varlığına dair bulgular olsa da henüz sentezlenmemiştir. Dört izotopu arasında 293Lv, 53 milisaniye ile en uzun yarı ömre sahip izotoptur.

Parçacık hızlandırıcılarda sentezlenen yapay bir element olan fleroviyum (114Fl), bu yüzden bir standart atom ağırlığına sahip değildir. Tüm yapay elementler gibi kararlı izotopları yoktur. 199'da sentezlenen ilk izotopu 289Fl olup bilinen yedi izotopunun yanı sıra 2 olası nükleer izomere sahiptir. En uzun yaşam süresine sahip olan 289Fl'nin yarı ömrü 1,9 saniye olsa da, varlığı teyitlenmemiş 290Fl'nin yarı ömrü 19 saniye olabilir.

Kromun (24Cr), kütle numaraları 42 ile 67 arasında, kararlı olmayan yapay izotopları dahil toplam 26 izotopu vardır. 50Cr, 52Cr, 53Cr ve 54Cr, doğal ve kararlı izotoplarıdır. Bunlar arasında, %83,789 doğal bolluk oranıyla 52Cr, en bol bulunan krom izotopudur.

Bozunma zinciri ya da bozunum zinciri, farklı radyoaktif bozunma ürünlerinin bir dizi değişimler geçirmesiyle sonuçlanan bozunma dizisidir. Radyoizotopların çoğu tek bir bozunma sonrasında direkt olarak kararlı bir duruma geçmez ve kararlı bir izotop ortaya çıkana kadar bir dizi bozunmaya maruz kalır.

Parçacık hızlandırıcılarda sentezlenen yapay bir element olan berkelyum (97Bk), bu yüzden bir standart atom ağırlığına sahip değildir. Tüm yapay elementler gibi kararlı izotopları yoktur. İlk izotopu, 1949'da sentezlenen 243Bk olup 233Bk ile 253Bk arasında bilinen 18 radyoizotopunun yanı sıra 6 nükleer izomeri vardır. 247Bk, 1.380 yıl ile en uzun yarı ömre sahip izotoptur.

Bizmutun (83Bi), 184Bi ile 224Bi arasında, tamamı kararlı olmayan toplam 41 izotopu vardır.

Astatinin (85At), tamamı radyoaktif olan ve kütle numaraları 191 ile 229 arasında değişen 39 bilinen izotopu vardır. Bunların yanı sıra 24 bilinen yarı kararlı uyarılmış hâli mevcuttur. Elementin en uzun yarı ömre sahip izotopu olan 210At'nin yarı ömrü 8,1 saatken doğal izotopları arasındaki en uzun yarı ömre sahip olanı ise 56 saniyeyle 219At'dir.

Bizmut-209 (209Bi, Bi-209), bizmutun bir izotopudur. 2,01×1019 yıllık yarı ömrüyle, alfa bozunmasına uğrayan bilinen radyoizotopların arasında en uzun yarı ömre sahip olanı konumundadır. 83 proton ile sihirli sayı olan 126 nötrona sahip olup atom kütlesi 208,9803987 akb'dir.