İçeriğe atla

Kürecik Radar Üssü

Koordinatlar: 38°20′58″K 37°47′37″D / 38.34944°K 37.79361°D / 38.34944; 37.79361
Kürecik Radar Üssü
Kürecik, Akçadağ, Malatya
Koordinatlar38°20′58″K 37°47′37″D / 38.34944°K 37.79361°D / 38.34944; 37.79361
TipRadar istasyonu / üssü
Yapı bilgisi
İdareNATO füze savunma sistemi (European Phased Adaptive Approach, EPAA)
Yapı tarihçesi
İnşaŞubat 2012 (12 yıl önce) (2012-02)
İnşa ettirenABD Ordusu (USARMY)
ABD Avrupa Ordusu (USAREUR)
Kürecik'teki radara benzer şekilde Japonya'da da kurulmuş olan AN/TPY-2 radarı (solda)

Kürecik Radar Üssü (İngilizce: Kürecik Radar Station), Malatya'nın Akçadağ ilçesine bağlı Kürecik nahiyesinde bulunan askerî tesistir. Amerikan askerlerinin kurmuş olduğu ve bulunduğu üs, terk edilerek Türk askerinin kontrolüne bırakılmıştır. Malatya yönüne giderken, Karahan gediğinin bulunduğu tepenin sol üst tarafındadır. Rakımı 1800 metredir. 2012 yılında NATO tarafından balistik füze saldırılarına karşı erken uyarı radarı olarak kullanılmak üzere kurulmuştur.[1] Millî Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, Kasım 2010'da düzenlenen NATO Lizbon Zirvesi'nde geliştirilmesi kararlaştırılan füze savunma sisteminin bir unsurunu oluşturan erken uyarı radarı Kürecik Radar Üssü'nde konuşlandırılacaktı.[2]

Arka plan

Kasım 2010'daki NATO Lizbon zirvesinde, tüm ittifak üyelerini kapsayan bir balistik füze savunma sistemi kurmak için stratejik bir plan yapılmıştı.[3] NATO üyesi bir devlet olarak, Türk hükûmeti kendi topraklarında erken uyarı radar sisteminin kurulmasını onaylamış,[4] ancak radar istasyonunda toplanan tüm bilgilerin NATO üyesi ülkeler tarafından kesinlikle kullanılması konusunda ısrar etmişti.[5] Eylül 2011'de kesin şartlar konusunda bir anlaşma imzaladıktan sonra, Türkiye ve ABD yetkilileri, Malatya ilinin Akçadağ ilçesine bağlı Kürecik bucağı yakınlarında uygun bir yer belirledi.[5] 1960'larda, alan, Sovyetler Birliği hava sahasının gözetimi için bir radar üssüne ev sahipliği yapmıştı.[6] Kürecik, Malatya'nın 59 km (37 mi) batısında yer almakta;[7] radar istasyonu da 2,085 m (6,841 ft) yükseklikte Çat Tepe üzerinde bulunmaktadır.[8]

Tartışma

Kürecik sakinleri ve bölgedeki diğer pek çok kişi, radar alanının duyurulmasının hemen ardından muhalefetlerini ve protestolarını dile getirdi.[5] Eylül 2011'de İran, Türkiye'nin güneydoğusundaki erken uyarı radarının kurulması konusunda Türkiye'yi eleştirmiş ve olası bir savaş durumunda İsrail'i İran füze saldırılarından korumaya hizmet edeceği endişesini dile getirmişti.[9]

Kurulum ve çalıştırma

Radar sisteminin kurulumu ABD askerî personeli tarafından gerçekleştirildi. Radar üssünün kurulması Şubat 2012'de tamamlandı.[4] Radar istasyonunun kontrolü, Avrupa Aşamalı Adaptif Yaklaşımı (EPAA, European Phased Adaptive Approach) çerçevesinde NATO Komutanlığına devredildi.[1][10]

Kurulu radar, Raytheon Integrated Defence Systems tarafından geliştirilen, uzun menzilli, çok yüksek irtifa Aktif Faz Dizinli Radar içeren, İleri Tabanlı X-Bandı Taşınabilir (FBX-T, Forward-Based X-Band Transportable) bir gözetleme radarı olan bir Ordu Donanma / Taşınabilir Radar Gözetim (AN/TPY-2),[1] sistemidir.[11] Radarın komuta merkezi Kürecik'in doğusunda Diyarbakır Hava Üssü'nde konuşludur.[3]

Kürecik radar istasyonunun görevi, tespit ve takip verilerini, Romanya ve Polonya'da bulunan bir Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunması (THAAD)[12] sistemi olan uzak füze savunma sistemine iletmektedir.[3][5] Radar menzil verileri, AN/TPY-2'nin hem ileri tabanlı hem de terminal aşama tabanlı kiplerde kullanılması nedeniyle geniş bir yelpazede değişim gösterir. İleri tabanlı (forward-based) bir radar olarak Kürecik radarı, varsayılan füze fırlatma alanına makul bir mesafede konuşlandırılmıştır.[12] Kürecik'in İran-Türkiye sınırına olan uzaklığı yaklaşık 700 km'dir (430 mil).[4] Koruma ve iç güvenlik için radar istasyonuna yaklaşık 50 ABD askeri görevlendirilmiştir.[5][13] Türkiye hükûmeti, yabancı sivil teknisyenlere istihbarat konularındaki endişeler dolayısıyla izin vermemiştir. Türkiye, izole bir bölgede bulunan radar sahasının, sabotaj saldırılarına karşı koruma sorumluluğunu üstlenmiştir. Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Merkezi'nin (ERDC) Soğuk Bölgeler Araştırma ve Mühendislik Laboratuvarı'ndan (CRREL) bir ekip, kış mevsiminde sert hava koşullarının oluşabildiği yüksek irtifada bulunan Kürecik radar sahasında görevli askerî personele teknik çözümler sağlamıştır. Erken uyarı radarı ABD Ordusu'na aittir ve ABD Avrupa Ordusu tarafından işletilmektedir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c "Kurecik (Melatya), Turkey". Global Security. 19 Ekim 2013. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019. 
  2. ^ "T.C. Millî Savunma Bakanlığı açıklaması" (PDF). TBMM. 6 Aralık 2011. 30 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2012. 
  3. ^ a b c Manske, Chad (16 Mayıs 2012). "NATO's Failure to Launch". The National Interest. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019. 
  4. ^ a b c Ulgen, Sinan (27 Şubat 2013). "NATO missile defense and Ankara's diplomatic balancing act". European Leadership Network. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019. 
  5. ^ a b c d e "Kürecik to protest NATO radar in Turkey". World Bulletin. 19 Eylül 2011. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019. 
  6. ^ "Kürecik'te 40 yıl önce ne oldu?". Vatan. 7 Mart 2012. 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019. 
  7. ^ "Kürecik, Akçadağ, Kepez ile Malatya arası mesafe". İller arası meesafe. 9 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2019. 
  8. ^ "Çat Tepe". MapCarta. 9 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2019. 
  9. ^ "Iran: NATO radar in Turkey serves to protect Israel". Y Net News. 5 Ekim 2011. 9 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2019. 
  10. ^ "U.S. Confirms Radar Site in Turkey is Operational". NTI. 27 Şubat 2012. 9 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2019. 
  11. ^ "AN/TPY-2 Transportable Radar Surveillance Forward Based X-Band Transportable [FBX-T]". Global Security. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019. 
  12. ^ a b Lyon, Rod (6 Nisan 2017). "The AN/TPY-2 Radar and Second-Strike Guarantees". Real Clear Defense. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019. 
  13. ^ "US soldiers arrive at radar site in Kürecik". Hürriyet Daily News. 1 Mart 2012. 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İncirlik Hava Üssü</span> Türk Silahlı Kuvvetlerine ait hava üslerinden biri

İncirlik Hava Üssü, Türkiye'nin Adana şehrinin İncirlik semtinde bulunan, 3320 dönümden biraz daha büyük bir Türk hava üssüdür. Üs, 1,7 milyon nüfuslu bir kentsel alan içerisinde, şehir merkezinin 10 km (6 mi) doğusunda ve Akdeniz'den 32 km (20 mi) içeride yer almaktadır. Hava üssünün başlıca kullanıcıları Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri ve Türk Hava Kuvvetleri olmakla birlikte, zaman zaman Kraliyet Hava Kuvvetleri ve Suudi Arabistan Hava Kuvvetleri tarafından da kullanılmaktadır. Aynı zamanda İspanyol Ordusu'nun 74. Uçaksavar Topçu Alayı'na da ev sahipliği yapmaktadır. Üs, üzerindeki tüm tesislerle birlikte Türkiye Cumhuriyeti'ne aittir.

<span class="mw-page-title-main">Rapier</span> İngiliz yapımı yerden radar ve elektro-optik güdümlü bir alçak irtifa hava savunma sistemi

İsmini Yeni Çağ'da Avrupalı soyluların kullandığı ince ve esnek bir kılıçtan alan Rapier, İngiliz silah üreticisi BAE Systems tarafından üretilen yerden radar ve elektro-optik güdümlü bir alçak irtifa hava savunma sistemidir. Tasarım amacı hava üsleri ile bazı stratejik/ekonomik hedeflerin alçak irtifa hava savunmasının sağlanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">ADATS</span> Uçaksavar silahı

ADATS, İsviçreli Oerlikon ve Amerikalı Martin Marietta tarafından geliştirilmiş olan M113 aracı üzerine monte edilen, etkili bir tanksavar sistemidir. Proje ticari bir başarısızlık olarak kabul edilebilir, Oerlikon henüz çok az 1 milyar İsviçre frankı yatırımı olan satış güvencesindeydi.

<span class="mw-page-title-main">Akçadağ</span> Malatyanın ilçesi

Akçadağ, Malatya'nın bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">HQ-9</span>

HQ-9,, Çin'in yeni kuşak uzun menzilli savunma sistemlerinin, aktif radar hedef aramalı, orta menzilden uzun menzile kadar değişken bir dizi hava savunma füzesi ile donatılabilen türüdür.

<span class="mw-page-title-main">THAAD</span>

Bölge Yüksek İrtifa Hava Savunması veya kısaca THAAD, kısa ve orta menzilli tehdit unsurlarına karşı geliştirilmiş, ABD kara kuvvetlerine ait bir balistik füze savunma sistemidir. Lockheed Martin şirketi tarafından üretilen THAAD sistemi genel olarak Scud ve benzeri KMBF'ler için bir ara çözüm olarak envantere girmiş olsa da, daha gelişmiş ve uzun menzilli kıtalararası balistik füzelere karşı da kısmen savunma yeteneğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">MIM-104 Patriot</span> Amerikan menşeli yüksek irtifa uzun menzilli hava savunma sistemi

MIM-104 Patriot, uçaklara, seyir füzelerine ve taktik balistik füzelere karşı koruma sağlamak üzere tasarlanmış uzun menzilli, her irtifada, her türlü hava koşuluna uygun bir hava savunma sistemidir. Amerika Birleşik Devletleri merkezli bir savunma ve havacılık şirketi olan Raytheon Technologies tarafından üretilmektedir. Öncelikle Amerika Birleşik Devletleri ve dünyadaki diğer bazı ülkeler tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">S-300</span> Rusya yapım orta ve kısa menzilde balistik ve benzeri hava saldırılarından korunmak için kullanılan bir hava savunma füze sistemi

S-300 S-300, ilk S-300P versiyonuna dayalı olarak Almaz-Antey tarafından üretilen bir dizi başlangıçta Sovyet ve daha sonra Rus uzun menzilli Karadan Havaya Füze sistemleridir. S-300 sistemi, Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri için uçak ve seyir füzelerine karşı savunma yapmak üzere geliştirildi. Balistik füzeleri durdurmak için sonraki varyasyonlar geliştirildi. S-300 sistemi ilk olarak 1979'da Sovyetler Birliği tarafından büyük endüstriyel ve idari tesislerin, askeri üslerin hava savunması ve düşman saldırı uçaklarına karşı hava sahasının kontrolü için tasarlanmıştı. Sistem tamamen otomatiktir, ancak manuel gözlem ve çalıştırma da mümkündür. Bileşenler, merkezi komuta karakolunun yakınında veya 40 km kadar uzakta olabilir. Her radar, merkezi komuta noktası için hedef belirleme sağlar. Komuta merkezi, 80 km mesafeye kadar olan hedefleme radarlarından alınan verileri karşılaştırarak yanlış hedefleri filtreler. Merkezi komuta yeri hem aktif hem de pasif hedef tespit modlarına sahiptir. Hedefi vuruş kabiliyeti oldukça yüksek olan bu füzeler aralarında NATO üyesi Bulgaristan, Slovakya ve Yunanistan'ın da bulunduğu birçok ülke tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Beriev A-50</span> 4 Motorlu Havadan Erken Uyarı ve Kontrol Uçağı

Beriev A-50 Shmel İlyuşin İl-76 hava platformu tabanlı bir Rus Havadan Erken Uyarı ve Kontrol uçağıdır. Tupolev Tu-126 'Moss' un yerini almak üzere geliştirilen A-50 ilk uçuşunu 1978 yılında gerçekleştirdi. 1984 yılında Rusya Hava Kuvvetlerinde hizmete girdi. 1992 itibarıyla yaklaşık 40 adet üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing E-3 Sentry</span>

Boeing E-3 Sentry Amerika Birleşik Devletleri üretimi bir Havadan Erken Uyarı ve Kontrol uçağıdır. ABD, Birleşik Krallık, Fransa, Suudi Arabistan ve NATO hava savunma kuvvetlerinde her türlü hava şartında gözetleme, komuta, kontrol ve iletişim görevlerinde kullanılmaktadır. Toplam 68 adet üretildikten sonra 1992 yılında üretimi sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">S-400</span> Rusya menşeli hava savunma sistemi

S-400 Triumph, orta menzilli hava ve füze savunma sistemi S-300'den geliştirilmiş yeni nesil Rusya yapımı bir kısa-orta-uzun menzilli hava savunma füze sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Çakıllıpınar, Akçadağ</span>

Çakıllıpınar, Malatya ilinin Akçadağ ilçesine bağlı mahalle olup halkı Kürt kökenlidir. Köyün eski adı Bilaman'dır. Kürecik merkeze 8 km, Akçadağ’a 37 km Malatya’ya ise yaklaşık 72 km uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Casus uydu</span> askerî ve/veya istihbarat donanım ve uygulamaları içeren bir yapay uydu türü

Casus uydu veya diğer adıyla keşif uydusu, yer gözlem uydusu veya iletişim uydusu gibi geliştirilmiş ve askerî ve/veya istihbarat donanım ve uygulamaları içeren bir yapay uydu türüdür. Esasen uzay teleskopları gibi fakat farklı bir görüntü mekanizmasıyla uzaya doğru değil yeryüzüne doğru görüş alanına sahiptir. İlk nesil casus uyduları uzay yarışı ile 60'ların teknolojisiyle geliştirilen, sadece fotoğraf çekebilen uydulardı. Fotografik film malzemesi yeryüzüne indirilerek keşif görüntüleri elde edilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Muharip Hava Kuvveti Komutanlığı</span> Türk Hava Kuvvetlerinin ana muharip unsurlarını tek bir çatı altında toplayan ordu büyüklüğündeki askerî birlik

Muharip Hava Kuvveti Komutanlığı, tüm muharip unsurları bünyesinde toplayarak Türkiye hava sahasını korumak ve savaş şartlarında gereken hava operasyonlarını gerçekleştirmekle görevli kuvvettir. Karargâhı Eskişehir'dedir. Türk Hava Kuvvetleri'nin ana hava kuvvetidir. Bünyesinde 8 Ana Jet Üssü, 1 Tanker Üssü, 1 Füze Üssü ve 1 İnsansız Uçak Sistemleri (İUS) bulunmaktadır, bu üslere bağlı 6 Av-Önleme Filosu, 7 Av-Bombardıman Filosu, 2 Foto/Keşif Filosu, 1 Havada Yakıt İkmal Filosu, 1 F-16 Eğitim Filosu, 1 Jet Muharebe Eğitim Filosu, 1 Silah ve Taktikler Filosu, 1 Havadan Erken Uyarı ve Kontrol Filosu, 1 Akrotim Filosu ve kuvvet komutanlığına doğrudan bağlı 2 İrtibat ve Arama-Kurtarma Filosu bulunmaktadır. Ayrıca, NATO/CAOC-6 karargahına ev sahipliği yapan Muharip Hava Kuvveti ve Hava Füze Savunma Komutanlığına bağlı yedek hava meydanları, radar mevzi komutanlıkları, üslere bağlı hava savunma birlikleri ve arama-kurtarma kolları da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">MEADS</span> NATO tarafından geliştirilen askeri teçhizat

MEADS, Orta Menzilli Hava Savunma Sistemi NATO tarafından yönetilen geliştirilme yolunda Patriot füze sisteminin yerini alması düşünülen bir yer tabanlı taşınabilir hava ve füze savunma sistemidir. Program ABD, Almanya ve İtalya'nın geliştiriciliğinde ilerleyen üç uluslu bir projedir.

<span class="mw-page-title-main">Karadan havaya füze</span> karadan fırlatılan ve hava araçları veya diğer füzelere karşı kullanılan füzeler

Karadan havaya füze veya uçaksavar füzesi, karadan fırlatılan ve hava araçları veya diğer füzelere karşı kullanılan füzelere verilen genel addır.

<span class="mw-page-title-main">S-75 Dvina</span> Stratejik uçaksavar füzesi sistemi

S-75-Dvina, Sovyet yapımı yüksek irtifa hava savunma sistemidir. Üretimine başlanmasından bu yana en yaygın hava savunma sistemi haline gelmiştir. S-75 ilk olarak 1 Mayıs 1960 tarihinde Sovyetler Birliği üzerinde uçan U-2 uçağını vurması sonucu yaşanan U-2 Krizi ile birlikte dünya çapında tanınır hale gelmiştir. S-75 sistemi Küba Füze Krizi sırasında konuşlandırılmış ve 27 Ekim 1962'de Küba üzerinde uçan bir U-2 uçağını düşürerek neredeyse bir nükleer savaşa neden oluyordu. Vietnam Savaşı sırasında Kuzey Vietnamlılar S-75'i Hanoi ve Haiphong'u ABD bombardımanına karşı savunmak için kullandılar. Ayrıca Çin'de HQ-1 ve HQ-2 adları altında üretilmiştir. S-75 Mısırlı mühendisler tarafından tersine mühendislikle üretilmiş ve Tayir-as-Sabah adı verilmiştir.

HİSAR, karadan havaya füze savunma sistemi grubudur. Grup içinde, alçak irtifa hava savunma füzesi sistemi HİSAR-A/HİSAR-A +, orta irtifa hava savunma füzesi sistemi HİSAR-O/HİSAR-O + ve uzun menzilli hava ve füze savunma sistemi HİSAR-U yer alır. Sistemler, Aselsan ve Roketsan liderliğinde 2007'den itibaren geliştirilmektedir.

Hava savunma bir ülkenin toprakları ve karasuları üzerinde kalan hava sahasının yabancılara ve gelebilecek tehditlere karşı kontrol edilmesini ve korunmasını sağlayan sistemlerdir. Hava kuvvetleri ile ilişkilidir. Ayrıca deniz kuvvetleri'ne ait gemilerden de yapılabilir. Hava savunma sınıfının vazifesi, barışta ve krizde caydırıcılık sağlamak; savaşta, düşmanın hava ve füze taarruzlarını sınırlandırmak, geciktirmek, önlemek veya etkisini azaltmak suretiyle dost birliklerin bekasını sağlamak, hareket kabiliyeti/serbestisini artırarak kara harekâtının daha elverişli koşullarda icrasına katkıda bulunmaktır.

<span class="mw-page-title-main">Aster (füze ailesi)</span>

İlk başlarda Aster 15 ve Aster 30'dan oluşan Aster füze serisi, bir Fransız-İtalyan ortak yapımı dikey olarak fırlatılan karadan havaya füze ailesidir. "Aster" adı, "Aérospatiale Terminale" ve Asterion adlı efsanevi Yunan okçudan gelmektedir. Aster, bir Avrupa konsorsiyumu olan Eurosam tarafından üretilmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.