İçeriğe atla

Küre Dağları Millî Parkı

Küre Dağları Millî Parkı
Harita
TürMillî Park
KonumKastamonu / Bartın
Yüzölçümü37,000 ha
Açılış1999
DurumFaaliyette
Resmî sitehttp://www.kdmp.gov.tr/

Küre Dağları Millî Parkı, Karadeniz Bölgesi'nin batısında Küre Dağları üzerinde yer alan millî parktır. Park Kastamonu ve Bartın il sınırları içerisinde kalmaktadır. İdarî olarak millî park çevresindeki ilçe merkezleri ise Azdavay, Pınarbaşı, Ulus, Kurucaşile, Amasra ve Cide'dir. Küre Dağları Millî Parkı, yakın çevresini oluşturan tampon bölgelerle birlikte 103575 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Millî parkın kendisi ise 34018 hektar büyüklüğünde ve Batı Karadeniz Karst Kuşağı içinde yer almaktadır.

Çeşitli faktörlerle giderek tahrip olan Küre Dağları ve üzerindeki ormanların batı bölümü bitkisel çeşitlilik yönünden çok zengindir. Milletlerarası kuruluşların Karadeniz Bölgesi içinde, korunması öngörülen bu dağların en hassas bölümü, 1999 yılında bir millî park haline getirildi. Akdeniz iklim bölgesinin tehlikedeki bölgelerinden sayılan bu geniş alanın bir bölümünün böylece korunmaya alınması, çevredeki daha büyük alanların korunmasına yönelik bir ilk adım oldu.1990'lı yıllarda Avrupa'da acil şekilde korunması gereken, yani yok olmaya doğru giden tabiî alanlar, 20 sıcak nokta başlığı altında bir listeye alındı. Türkiye'deki 8 ayrı hassas noktadan, bu listeye girebilen ancak Küre Dağları oldu. Bölgenin korunmasındaki en büyük hedef, bölgenin, bölgede yaşayanların geçimlerini baltalamayacak şekilde, çevre örtüsüne hayli zarar veren bakır madenciliği ve taşocakları ile tarla açmak için yapılan tarım faaliyetlerinden uzak tutulmasıdır.[]

Genel olarak Küre Dağları, Kuzey Anadolu Dağları'nın Bartın ile Sinop arasında kalan epeyce uzun olan ve sahile bakan batı bölümüne denilir. Küre Dağları'nın özellikle batı kesimi, Karadeniz Bölgesi'nin en geniş ve nemli ormanlarına sahiptir. Bölgenin karstik (kireçtaşı) arazi yapısı yoğun yağış ve su aşındırması sebebiyle oluşan dev kanyonlar (mahallî adıyla kısıklar) ve mağaralar bu gür ormanlarla birleşince ortaya özel ekosistemler çıkmıştır. Bunlar orman ekosistemi, akarsu ekosistemi ve kanyon ekosistemi biçimde özetlenir. Türkiye'nin en önemli ormanları olarak kabul edilen Karadeniz ormanları yükseltiye bağlı olarak 5 ayrı kuşak (zon) meydana getirir. Küre ormanları, kıyıdaki Alçak ile 600–1000 m arasındaki Ilıman-Soğuk orman kuşaklarında bulunduğu kabul edilir. Buralarda öncelikle kıyıda cepler halinde, zeytin, mersin, kestane, kocayemiş ve kızılçam. İç veya yukarı kesimlerde göknar, kayın, akçaağaç egemenliğindeki karışık ormanlar bulunur. Geçilmesi olanaksız olan orman altı dokusu da hesaba katıldığında hiç geçit vermeyen bu vahşi coğrafyada boz ayı, karaca, yabandomuzu, susamuru gibi birçok hayvan türü yaşıyor. 1999 yılında Bolu'dan getirilen bir grup kızıl geyik ise tabiata tekrar salındı. Kızıl geyikler, 1950'li yıllarda Anadolu'da tabiatta tamamen tükenmişti. Uzun süredir bölgede rastlanmayan kurtların izlerine ise kısa süre önce tekrar rastlandı. Yeni tespit edilen Abant Kazgagası endemik bitki tür sayısını 158 yapmıştır. Gelincikgiller ailesinde bulunan kazgagası Hasan Yaşayacak tarafından tespit edilmiş ve Yusuf Ardı tarafından görüntülenmiştir.[1]

Özellikle millî park sınırları içinde bulunan Horma, Valla, Çatak ve Aydos kanyonları kendi aralarında ilginç ve özel bir ekosistem de oluştururlar. Valla kanyonu, 1000 metrenin üzerindeki duvarları ve fırtına şeklinde esen sert rüzgarlarıyla ulaşımı hayli zor bir noktadır.[]

Millî park sınırları içinde kalan bir diğer tabii oluşum da Ilgarini Mağarası'dır. Bu mağaranın son iki saatlik yürüyüş kısmı nemli, balta girmemiş ve epeyce dik bir yokuşa sahip ormanda yapılmaktadır. Ancak rehber almak şartıyla ulaşılabilecek olan mağaranın girişi devasa boyuttadır ve ağzından itibaren toplam uzunluğu 850 m, derinliği 250 m'dir. Ilgarini, Türkiye'nin en derin mağaraları arasında yer almaktadır.[2] Mağaranın girişinde Bizans dönemine ait olduğu sanılan, yaklaşık on hanelik bir köy yıkıntısı ve su sarnıçları defineciler yüzünden tanınmaz hale gelmiştir.[]

Bütün bu özellikleriyle, Türkiye'deki tabiat yürüyüşü mekânları arasında önemli bir yere sahip olan park, 8 Ekim 2012'de PAN Parks sertifikası aldı.[]

Kaynakça

  1. ^ "Küre Dağları'nda Yeni Endemik Tür Belirlendi". Haberler.com. 8 Mart 2017. 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2022. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2015. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Küre Dağları Millî Parkı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz Bölgesi</span> Türkiyenin Karadeniz kıyısındaki coğrafi bölgesi

Karadeniz Bölgesi, ismini Karadeniz'den alan, Sakarya Ovası'nın doğusundan Gürcistan sınırına kadar uzanan Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Gürcistan, Doğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Marmara Bölgesi ve adını aldığı deniz ile komşudur. Türkiye'deki bölgeler arasında büyüklük bakımından üçüncü sırada yer almaktadır, ayrıca doğu batı genişliği ve yerel saat farkı en fazla olan bölgedir. Karadeniz Bölgesi'nin en büyük ve gelişmiş şehirleri sırasıyla 1.371.274 nüfusuyla Samsun, ardından Trabzon ve Ordu'dur.

Türkiye'deki millî parklar listesi, Türkiye'de bulunan millî parkların derlendiği listedir. Türkiye'de millî park kavramı ilk kez Selahattin İnal tarafından gündeme getirilmiş, "doğa koruma alanlarının millî park statüsü taşıması gerektiği ve doğal güzellik ile turistik potansiyel kıstaslarına göre belirlenmesi gerektiği" savunulmuştur. Kavram, 31 Ağustos 1956 tarihinde kabul edilen Orman Kanunu'nun 25. maddesinde yer bularak ilk kez yasal düzlemde yer almıştır. Kanunla millî parkların sorumluluğu kendisine verilen Orman Genel Müdürlüğü, gerekli gördüğü ormanlık bölgelerin fauna ve florasının korunması şartıyla bilimsel ve halka açık spor ile mesire alanı olarak kullanılması amaçlarıyla herhangi bir bölgeyi millî park ilan etmekle yetkili kılınmış, iki yıl sonra kurulan Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile görev bu kuruma devredilmiştir. 1983 yılına kadar yalnızca orman örtüsüne sahip olan yerler millî park dâhilinde değerlendirilirken 9 Ağustos 1983 tarihinde kabul edilen Millî Parklar Kanunu ile ormanlık olmasa bile tarihî, turistik ya da kültürel değeri haiz alanların da millî park ilan edilmesi sağlanarak tabiat parkı, tabiat koruma alanı, tabiat anıtı gibi yeni koruma statüleri tesis edilmiştir. Kanunun güncel hâline göre Tarım ve Orman Bakanlığı tasarrufunda olan millî park alanlarının belirlenmesi bu bakanlığın yanı sıra imar konularında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve tarihî ile turistik konularda Kültür ve Turizm Bakanlığının görüşleri alınarak sağlanmakta olup cumhurbaşkanlığı kararnamesinin yayımlanmasıyla resmiyete kavuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kanyon</span> coğrafi terim, uçurumların arasındaki aralık

Kanyon, Dünya yüzeyinde nehirlerce oluşturulmuş derin vadilere denir. Türkçeye Frenk dillerden gelen Kanyon adı, kaynağı İspanyolca asıllı olan cañón sözüdür.

<span class="mw-page-title-main">Yazılı Kanyon Tabiat Parkı</span> Türkiyede kanyon ve tabiat parkı

Yazılı Kanyon, Isparta ili Sütçüler ilçesinde bulunan kanyon ve tabiat parkıdır.Çandır Köyü hudutları içerisinde kalan park, 1989 yılında tabiat parkı olarak tescil edilmiştir. Yazılı denmesinin sebebi kanyonda büyük bir kaya üzerinde eski Yunan şairlerinden Epiktetos'un Hür İnsan Üzerine Bir Şiir'inin yer almasıdır. Bizans dönemine ait ibadet yerleri tapınaklar ve kaya yazıtları üzerinde yer alan şiirin dizeleri şöyledir;

<span class="mw-page-title-main">Köprülü Kanyon Millî Parkı</span> Antalyada bir milli park

Köprülü Kanyon Millî Parkı, Antalya'nın Manavgat ilçesinde millî park. Park, Bolasan ile Beşkonak arasında, ortasından Köprü Çayı akan 14 km uzunluğunda, 100 m derinliğinde Köprülü Kanyon çevresinde yer alır. 14 km uzunluğu ile en uzun kanyonumuzdur. Park arazisinde sedir ormanları ve Kapadokya'daki peri bacalarına benzeyen taş oluşumları vardır. Köprü Çayı üzerindeki eski taş köprü günümüzde de kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Munzur Vadisi Millî Parkı</span>

Munzur Vadisi Millî Parkı, Tunceli ve Ovacık arasında uzanan Munzur Vadisi'nde, 42.000 hektarlık bir alandır. 1971 yılında millî park olarak ilan edilmiştir. Bu bölgenin millî park olarak ilan edilmesinde, başta akarsu kaynakları ve gözeler olmak üzere, zengin doğal veriler, endemik bitki türleri ve yöreye özgü hayvan türleri ile zenginleşen bitki örtüsü ve yaban hayvan varlığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nahanni Millî Parkı</span>

Nahanni Millî Parkı, Kanada'nın Kuzeybatı Toprakları'nda bulunan bir millî parktır. Park 30.000 km² alan kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Çamkoru Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0022)

Çamkoru Tabiat Parkı, Çamlıdere ilçesi sınırları içinde, Ankara'nın 110 km kuzeybatısında bir tabiat parkıdır. Tabiat parkında ayrıca Çamkoru Göleti bulunur. 215 hektar büyüklüğünde olan tabiat parkını Eski Ankara-Bolu devlet kara yolu park sahasını ikiye böler.

<span class="mw-page-title-main">Kazdağı Millî Parkı</span> milli park

Kazdağı Millî Parkı, Balıkesir, Edremit'te yer alan doğa temalı millî parktır. Marmara ve Ege bölgeleri arasında sınır oluşturan Kazdağı'ndan ismini alır. Bulunduğu geçiş iklimi ve yakın bölgedeki tek yüksek dağ olması ayrıca Biga Yarımadası'nda doğu-batı doğrultusunda uzanan dağın, yer yer en bilineni Şahinderesi Kanyonu olmak üzere, ırmaklar tarafından açılan kanyonlarla parçalara ayrılmış yapısı, deniz ile dağ ikliminin birbirine karışmasına olanak veren şartlar yaratmıştır. Tüm bu özel şartlar, bölgeyi endemik türler açısından zengin bir hale getirmiştir. Kazdağı Göknarı bu endemik türlerin başında yer alır. Bunun dışında dağda 77 tane Türkiye'ye özgü tür tespit edilmiştir. Bu türlerin 29, Kazdağı Göknarı gibi sadece bu dağda yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Şor Millî Parkı</span>

Şor Türkleri Milli Parkı 27 Aralık 1989'da Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun yayımladığı № 386 sayılı kararname ile kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kaçkar Dağları Millî Parkı</span>

Kaçkar Dağları Millî Parkı büyük bölümü Rizenin Çamlıhemşin ilçesinde, bir bölümü Erzurum ve Artvin illerine uzanan millî park. 51.550 hektarlık mili park Fırtına Deresi ile Hemşin Deresi arasında yer alan Kaçkar Dağları üzerinde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ilgaz Dağı Millî Parkı</span>

Ilgaz Dağı Millî Parkı, Batı Karadeniz bölümünde Kastamonu ve Çankırı illerinde, Ilgaz Dağları üzerinde 1976 yılında kurulmuş millî park.

<span class="mw-page-title-main">Valla Kanyonu</span> Kastamonunun Pınarbaşı ilçesinde bulunan bir kanyon

Valla kanyonu, Kastamonu ili, Pınarbaşı ilçesi, Muratbaşı (Valla) köyü sınırları içinde bulunur. Küre Dağları Millî Parkı içinde yer alan kanyon 800 m derinliği ile Türkiye'nin en derin kanyonları arasındadır. Devrekani Çayı'nın Küre Dağları'nı parçalayarak oluşturduğu kanyondur. Uzunluğu 12 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Güzeldere Şelalesi Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0104)

Güzeldere Şelalesi Tabiat Parkı, Düzce ili, Gölyaka ilçesi, Güzeldere köyü sınırlarında, 22,76 ha alanda, 2011 yılında ilan edilen tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Neşetsuyu Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0142)

Neşet Suyu Tabiat Parkı, Türkiye'nin Marmara Bölgesi'nde, İstanbul ilinin Sarıyer ilçesine bağlı Bahçeköy mahallesi sınırları içinde yer alan bir tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Korab-Koritnik Tabiat Parkı</span>

Korab-Koritnik Doğa Parkı, Doğu Arnavutluk'ta yer alan bir tabiat parkıdır ve nesli tükenmekte olan hayvan ve bitki türleri için bir sığınak görevi gören Avrupa Yeşil Kuşağı'nın bir bölümünü oluşturur. 55.550 hektar (555,5 km2) kaplama alanı içinde vadiler, nehirler, buzul gölleri, mağaralar, kanyonlar, yoğun iğne yapraklı ve yaprak döken ormanlarla kaplı dağlık araziler yer alır. Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) parkı Kategori IV olarak listeledi. Hem Koritnik hem de Korab Plantlife tarafından uluslararası öneme sahip Önemli Bitki Alanı olarak kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Harmankaya Kanyonu Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0184)

Harmankaya Kanyonu Tabiat Parkı, Bilecik ili, Yenipazar ile İnhisar ilçeleri arasında bulunan tabiat parkıdır. 26 Aralık 2012 tarihinde 397,59 hektar alan tabiat parkı ilan edilmiştir.

Ağaçbaşı Tabiat Parkı, Giresun'da Merkez ilçesine bağlı İnişdibi köyü ile Dereli ilçesi, Yavuz Kemal beldesi içerisinde kalan Ağaçbaşı yaylası açık hava rekreasyonu ve sahip olduğu doğal kaynaklar nedeniyle 10 Şubat 2010 tarihinde tabiat parkı ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fatih Çeşmesi Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0090)

Fatih Çeşmesi Tabiat Parkı İstanbul ilinin Eyüpsultan ilçesinde bulunan bir tabiat parkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kadınçayırı Tabiat Parkı</span> Tabiat Parki (05.01.0183)

Kadınçayırı Tabiat Parkı Çankırı ili Ilgaz ilçesi sınırlarında bulunan tabiat parkıdır. Toplam 442 hektar alana sahiptir. Çankırı il merkezine 70, Ilgaz ilçe merkezine ise 17 kilometre mesafededir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.