İçeriğe atla

Kürdistan Demokrat Partisi/Kuzey

Kürdistan Demokrat Partisi/Kuzey
Partiya Demokrat a Kurdistan/Bakur
KısaltmaKDP-Bakur
Slogan(lar)Rebaz a Barzani
("Barzani'nin yolunda")[1]
Kuruluş tarihi1965
İdeolojiKürt milliyetçiliği
Ayrılıkçılık
İnternet sitesi

Kürdistan Demokrat Partisi/Kuzey (Kürtçe: Partiya Demokrat a Kürdistan/Bakur) (PDK/Bakur), Türkiye'de yasa dışı siyasi partiler listesinde bulunan, Türkiye Kürtlerinin bağımsızlığını savunan Kürt milliyetçisi parti.

Tarihi

TKDP 1965 yılında yasadışı bir parti olarak kuruldu.[2] Partinin önde gelen kurucuları Şerafettin Elçi ve Faik Bucak'tır.[3] Eylül 1992'de Ala Rızgari Birlik Platformu, Ulusal Birlik Platformu (Bergeh) ile PDK/Bakur, Rızgari'den ayrılan bazı gruplar ve Birlik Kongresi aracılığıyla bazı bağımsızlarla birleşti. Orijinal adı Hevgırtın-PDK idi.

Kasım 1994'te toplanan İkinci Kongre'de parti, faaliyetlerinin coğrafi kapsamını göz önünde bulundurarak adını PDK/Bakur olarak değiştirmiş ve Türkiye'nin doğusunun güneydoğusunun Kuzey Kürdistan olduğunu öne sürmüştür.[4]

2013 yılında 10. kongresinde parti, bir parti adına "Kürt" veya "Kürdistan" kelimelerinin kullanılması yasal hale gelir gelmez yasallaştırma yoluna gideceğine karar verdi.[5]

Doktrin

Programına göre PDK/Bakur bir "milli kurtuluş" partisidir. Ulusal demokratik bir karaktere sahiptir ve bu nedenle farklı görüşlere açıktır. Parti içinde faşist, ırkçı olmayan, kadın erkek eşitliğine, halkların kardeşliğine ve barışa karşı tüm bakış açıları geliştirilebilir. Mesud Barzani'nin başkanlığını yaptığı Irak Kürdistan Demokrat Partisi'nin oldukça muhafazakar profilinden etkileniyor.[5]

Parti, Türkiye'de bir Kürt ve bir Türk milletinin varlığının kabul edilmesi anlamında Türk anayasasının uyarlanmasını talep etmekte ve Kürt milletinin farklı ulus-devletler arasında bölünmesini reddetmekte ve bunu destekleyen tüm uluslararası düzenlemeleri gayri meşru kılmaktadır.[3] Ayrıca Kürdistan'daki doğal kaynakların çıkarılmasından elde edilen kârın dörtte üçünün Kürdistan'a yatırılması gerektiğini de ileri sürdü.[3] Kürdistan'ın Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde kalan kısmında parlamenter demokrasiyi oluşturmayı, Kürt halkının uluslararası hukukun kendisine tanıdığı tüm haklardan yararlanmasını ve kendi kaderini tayin hakkının koşullarını yaratmayı amaçladığını belirtiyor.[4]

Türkiye tarafından terör örgütü olarak tanınması

Türkiye Emniyet Genel Müdürlüğü Terörle Mücadele ve Operasyon Daire Başkanlığına göre, Türk hükûmeti tarafından terör örgütü olarak kabul edilen 12 aktif örgütten biri ve üç Kürt ayrılıkçı örgütten biridir. Liste, örgüte Kürdistan Demokrat Parti/Bakur olarak atıfta bulunmaktadır.[6]

Kaynakça

  1. ^ "New party linked to Barzani makes play for Turkey's Kurds" (İngilizce). Al-Monitor. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Özpek, Burak (2018). Türkiye ile Kürtler Arasındaki Barış Süreci. Routledge. p. 13.ISBN'si 9781315122182. 
  3. ^ a b c The Evolution of Kurdish Nationalism. 11 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2022. 
  4. ^ a b "The Kurdish Library" (İngilizce). 17 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2022. 
  5. ^ a b "New party linked to Barzani makes play for Turkey's Kurds - Al-Monitor: Independent, trusted coverage of the Middle East". www.al-monitor.com (İngilizce). 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2022. 
  6. ^ "Wayback Machine". web.archive.org. 14 Ocak 2013. 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Peşmerge</span> Irak Kürdistanının askerî gücü

Peşmerge, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin askerî gücüdür. Irak Anayasası'na göre Peşmerge, güvenlik yan kuruluşlarıyla birlikte Kürdistan Bölgesi'nin güvenliğinden sorumludur. Peşmerge'ye bağlı kuruluşlar arasında Asayiş, Parastin u Zanyarî ve Zeravani bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Barzani</span> Kürt milliyetçi lider

Molla Mustafa Barzani, Kürt lider. Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin kurucusudur. 1946 yılından 1979'daki ölümüne kadar Kürdistan Demokrat Partisi'nin başkanı olarak siyaset yapmıştır. Bağımsız Kürt devleti görüşleriyle Kürt milliyetçiliğine önemli katkılar sunmuştur. Mesud Barzani ve İdris Barzani'nin babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mesud Barzani</span> Kürt siyasetçi ve KDP genel başkanı

Mesud Barzani, Kürt siyasetçi. 2005-2017 yılları arası Kürdistan Bölgesel Yönetimi başkanı olarak görev aldı. 1 Nisan-30 Nisan 2004 tarihleri arasında Irak Başbakanlığı görevinde bulunan Barzani, Kürdistan Demokratik Partisi'nin 1979 yılından beri başkanlık görevini sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Demokratik Partisi</span> Siyasi parti

Kürdistan Demokrat Partisi kısaca KDP veya PDK, 16 Ağustos 1946'da Molla Mustafa Barzani liderliğinde kurulan Kürt milliyetçi siyasi partidir. Mustafa Barzani'nin 1979'daki ölümünden günümüze partiyi, oğlu Mesud Barzani yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Neçirvan Barzani</span> Iraklı Kürt siyasetçi

Neçirvan İdris Barzani, Kürt siyasetçi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başkanı. Daha önce Mart 2006-Ağustos 2009 tarihleri arasında Kürdistan Bölgesel Yönetimi başbakanlığını yapmış ve Mart 2012 yılında tekrar bu göreve gelerek 2019'da başkanlık görevine geçene kadar sürdürmüştür. Kürdistan Üniversitesi Erbil'in kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">PJAK</span> Silahlı ve siyasî hareket

PJAK, tam adı ile Kürdistan Özgür Yaşam Partisi, İran ve Irak'ta faaliyet gösteren Kürt milliyetçisi silahlı örgüt. PJAK; Türkiye, İran, Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır. Kürdistan İşçi Partisinin (PKK) üyesi olduğu Kürdistan Topluluklar Birliğinin (KCK) üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kadı Muhammed</span> Mahabad Kürt Cumhuriyetinin lideri

Kadı Muhammed, İran Kürdü lider, devlet adamı ve Mahabad Cumhuriyeti'nin kurucusudur. İran Kürdistan Demokrat Partisi'nin başkanı olarak siyaset yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kürt milliyetçiliği</span> siyasal ideoloji

Kürt milliyetçiliği, Kürtlerde, halk olma bilincinin kültürel ve siyasal eyleme yönlendirilmesini ifade eden kavramdır. Kürtlerin çoğunluk olduğu toprakları Kürdistan olarak tanımlayan ve bağımsız bir Kürt devleti kurulmasını savunan siyasi hareket olmakla birlikte, Kürtlerin yaşadıkları topraklarda diğer etnik gruplar ile eşit haklara sahip olmasını, Kürtçenin resmî dil ve eğitim dili olmasını savunan siyasi görüştür.

<span class="mw-page-title-main">Salih Müslim</span>

Salih Müslim Muhammed,, Kürt siyasetçi ve mühendis. PYD'nin eş başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">İran Kürdistanı Demokratik Partisi</span> İrandaki Kürt Siyasal Partisi

İran Kürdistanı Demokratik Partisi ya da kısaca DPK-I (Kürtçe: Partiya Demokratîk a Kurdistana Îranê, İngilizce: Democratic Party of Iranian Kurdistan, eski adı: Demokratische Partei Kurdistans-Iran, İran'da sosyal demokrat bir Kürt partisidir. Parti, 2015 yılından beri Sosyalist Enternasyonal'in tam üyesidir. Parti demokratik ve federal bir İran talep etmektedir. Parti üyelerinden bir kısmı 2006 yılında partiden ayrıldı ve partinin eski adı olan Kürdistan-İran Demokratik Partisi adı altında yeni bir parti kurdu.

Suriye Kürdistan Demokrat Partisi, Suriye'de kurulan bir Kürt partisi.

Türkiye Kürdistan Demokrat Partisi, 2014 yılında Türkiye'de kurulmuş siyasi parti. Şu ana kadar hiçbir seçime katılmamıştır. Adında Kürdistan kelimesi geçtiği için partiye 2019'da kapatma davası açılmıştır.

Kürdistan İslam Partisi, Muhammed Saleh Gabori tarafından 11 Aralık 1980 tarihinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren İslamcı ayrılıkçı Kürt örgütü.

<span class="mw-page-title-main">El-Kaide Kürt Taburları</span>

El-Kaide Kürt Taburları, Irak'taki Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde, el-Kaide'ye bağlı bir şekilde faaliyet gösteren silahlı Kürt-cihatçı Selefi örgüt. Mart 2007'de kurulmuş olup, Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı ve Kanada hükûmeti tarafından terör örgütü olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri</span> Kürt ve Yahudi ilişkileri

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-İsrail ilişkileri, Kürt ve Yahudi halkları arasındaki ilişkilerin tarihsel arka planını ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile İsrail arasındaki mevcut siyasi ve ekonomik ilişkileri kapsamaktadır.

Türkiye'de Kürtlere yönelik insan hakları ihlâlleri, Türkiye'de yaşayan Kürtlere karşı işlenmiş olan insan hakkı ihlallerini incelemektedir.

Türkiye'deki yasa dışı siyasi partiler, esas olarak eylemlerinde Türkiye'yi hedefleyen, (a) kendilerini kendi kendilerine verdikleri adlarında belirtildiği şekilde siyasi parti olarak kabul eden, (b) yasalar uyarınca kurulmayan veya kurulamayan örgütleri listeler.

<span class="mw-page-title-main">İran Kürdistan Komala Partisi</span>

İran Kürdistan Komala Partisi genellikle Komala olarak kısaltılır (Kürtçe:Komełe); (Farsça:کومله), İran'daki Kürtlerin sosyal demokrat etnik siyasi partisidir. Eskiden Marksist-Leninist komünist bağlara sahip olan Komala, elli yılı aşkın bir geçmişe sahip köklü bir partidir. Komala partisinin merkezi şu anda Irak Kürdistan Bölgesi'nde bulunuyor. Kürt direnişine liderlik etme geçmişine sahip silahlı bir özgürlükçü militan kanadı bulunmaktadır. Komala, anti-emperyalizmi ve Kürtlerin kendi kaderini tayin hakkını savunuyor.

PÇDK tam adı ile Kürdistan Demokratik Çözüm Partisi, 2002 yılında kurulan Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde faaliyet gösteren bir siyasi partidir. PKK ile birlikte Kürdistan Topluluklar Birliği'nin (KCK) bir parçasıdır.

Çiya Hamid Şerif Kürt siyasetçi ve Kürdistan Demokrat Partisi (PDK) üyesidir. Çiya Şerif şu anda Kürdistan Parlamentosu Duhok milletvekilidir. Çiya Şerif, Kürdistan Dış İşler ve Dıaspora Komisyonu üyesi ve aynı zamanda Kürdistan Parlamentosu Parlamento İşleri ve Şikayet Komisyonu Başkan Yardımcısıdır. Çiya Şerif, Kürtçe, Farsça, Felemenkçe, İngilizce, Arapça ve Türkçe dillerini bilmektedir.