İçeriğe atla

Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin dış ilişkileri

Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin uluslararası politikaları ve ilişkileri, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin bölgesinin dış ilişkilerini ifade eder. Dış ilişkiler Kürdistan Bölgesel Hükûmeti (KBH) tarafından yürütülmektedir. Siyasi istikrar ve gelişen ekonomisiyle KBH, yoğun bir dış politikala trafiğine sahiptir. KBH'nin dinamik dış ilişkileri Kürdistan Bölgesi'nin ekonomik ve sosyal kalkınması için ayrılmaz bir bileşendir.

KBH'nin, dış politika vizyonu Kürdistan'da çeşitli diplomatik temsilciliklerin kurulmasına yol açmıştır.

İkili ilişkiler

ABD Savunma Bakanı Robert Gates ile Başkan Mesud Barzani ile görüşmeler Erbil, 8 Nisan 2011.
Ticaret ve Yatırım İngiltere Bakanı Ian Livingston, Irak Kürdistanı Başbakanı Neçirvan Barzani ile konuşuyor, 19 Mayıs 2014 Londra

İsrail

Kürt siyasi liderlerle İsrailli yetkililerin toplantılarında Mesud Barzani, Celal Talabani ve eski İsrail Başbakanı Ariel Şaron 2004 yılında Irak Kürdistanı ve İsrail'in iyi ilişkileri onaylandı.[1]

Birleşik Krallık

Birleşik Krallık, Kürt Bölgesel Yönetimi'ne ağır makineli tüfek, teçhizat ve askeri eğitim de dahil olmak üzere destek sağlamaktadır.[2]

İngiliz Başkonsolosluğu, Ocak 2007'de Erbil'de kurulmuştur. Ayrıca Londra'da Kürdistan'ın temsilciliği bulunmaktadır.

Uluslararası kuruluşlar ile ilişkiler

Kürt Bölgesel Yönetimi, yalnızca beş organizasyonda üye ya da gözlemci statüsüne sahiptir.

Uluslararası organizasyonlar Statü Temsilcilik Başvuru tarihi Kabul tarihi Notlar
Unrepresented Nations and Peoples Organization Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Organizasyonu (UNPO) üye Kürdistan Demokrat Partisi ve Kürdistan Yurtseverler Birliği11 Şubat 1991 Irak Kürdistanı UNPO kurucu üyesidir.

Uluslararası spor federasyonları katılımı

Kürt Bölgesel Yönetimi, iki uluslararası spor federasyonuna üye statüsüne sahiptir.

Uluslararası organizasyon Statü Temsilcilik Başvuru tarihi Kabul tarihi Notlar
NF-Boardüye Kürdistan Bölgesel Yönetimi Futbol FederasyonuKasım 2008 2008 yılında, bir Irak Kürdistanı takımı VIVA Dünya Kupası'na ilk kez katıldı. 2012 yılında VIVA Dünya Kupası'nı kazandı ve ev sahipliği yaptı.
CONIFAüye Kürdistan Bölgesel Yönetimi Futbol FederasyonuHaziran 2013 Mayıs 2016'da Kürdistan futbol takımı Abhazya merkezli CONIFA Dünya Kupası'nda yer almıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Israelis 'using Kurds to build power base'". The Guardian. 21 Haziran 2004. 20 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2013. 
  2. ^ "UK troops training Kurdish forces in Iraq, says MoD". 12 Ekim 2014. 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kerkük</span> Irakta bir şehir

Kerkük, Irak'taki Kerkük ilinin başkenti olan şehirdir. Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin anayasal başkentidir. Irak merkezi yönetimine bağlıdır. Irak'ın başkenti Bağdat'ın 236 km kuzeyinde, Erbil'in 83 km güneyinde, Musul'un 149 km güneydoğusunda, Süleymaniye'nin 97 km batısında, Tikrit'in 116 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Günümüzde şehrin büyük çoğunluğu Türkmenler, Araplar ve Kürtlerden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Celal Talabani</span> 6. Irak cumhurbaşkanı

Celal Talabani, Iraklı Kürt siyasetçi. 2005-2014 yılları arası Irak cumhurbaşkanı olarak görev almıştır. Irak'ın ilk Arap olmayan cumhurbaşkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi</span> Iraka bağlı özerk bölge

Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Kürdistan Bölgesi veya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak'a bağlı, anayasal düzeyde varlığı olan özerk bir bölgedir. Yaklaşık 40.000 km2'den oluşan idari birim; batıda Suriye, doğuda İran, kuzeyde ise Türkiye ile komşudur. Bölgesel yönetimin başkenti Erbil'dir. Kürdistan Parlamentosu Erbil'de yer almaktadır, ancak Kürdistan Bölgesi anayasası tartışmalı Kerkük kentini Kürdistan Bölgesi'nin başkenti olarak tanımaktadır. Bölgenin nüfusu, 2023 itibarıyla 6.556.752'dir. Resmî dilleri Kürtçe ve Arapça'dır.

<span class="mw-page-title-main">Süleymaniye</span> Irakta bir şehir

Süleymaniye, Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin Süleymaniye İline bağlı şehir ve ilin yönetim merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Mesud Barzani</span> Kürt siyasetçi ve KDP genel başkanı

Mesud Barzani, Kürt siyasetçi. 2005-2017 yılları arası Kürdistan Bölgesel Yönetimi başkanı olarak görev aldı. 1 Nisan-30 Nisan 2004 tarihleri arasında Irak Başbakanlığı görevinde bulunan Barzani, Kürdistan Demokratik Partisi'nin 1979 yılından beri başkanlık görevini sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan</span> Orta Doğuda Kürtlerin yoğunlukta olduğu bölgelerin genel adı

Kürdistan Kafkaslar'ın güneyi ve Orta Doğu'da, Ermenistan, Irak, İran, Suriye ve Türkiye'ye ait toprakların bir kısmını kapsayan jeokültürel bölge. Siyasi bakımdan özerk, federal bir bölge olarak uluslararası resmî tanınmaya sahip olan tek bölge Irak'ın Kürdistan Bölgesel Yönetimi'dir. Bölgenin kuzeybatı İran’a karşılık gelen kısmı Kürdistan adıyla eyalet statüsündedir. Ayrıca Suriye'de de Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi tek taraflı olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Demokratik Partisi</span> Siyasi parti

Kürdistan Demokrat Partisi kısaca KDP veya PDK, 16 Ağustos 1946'da Molla Mustafa Barzani liderliğinde kurulan Kürt milliyetçi siyasi partidir. Mustafa Barzani'nin 1979'daki ölümünden günümüze partiyi, oğlu Mesud Barzani yönetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Neçirvan Barzani</span> Iraklı Kürt siyasetçi

Neçirvan İdris Barzani, Kürt siyasetçi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başkanı. Daha önce Mart 2006-Ağustos 2009 tarihleri arasında Kürdistan Bölgesel Yönetimi başbakanlığını yapmış ve Mart 2012 yılında tekrar bu göreve gelerek 2019'da başkanlık görevine geçene kadar sürdürmüştür. Kürdistan Üniversitesi Erbil'in kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Yurtseverler Birliği</span> Irakta bir siyasi parti

Kürdistan Yurtseverler Birliği kısaca KYB, 1975'te Irak'ta kurulan bir siyasi partidir. KYB'nin kurucuları arasında Celal Talabani vardı. Parti Kürdistan Demokrat Partisi'nden kopan ve daha sosyalist olanlar tarafından kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Kerkük (il)</span> Irak valiliği

Kerkük İli Irak'ın kuzeyinde yer alan, nüfusun çoğunluğunu Araplar, Kürtler ve Türkmenlerin oluşturduğu, yönetim merkezi Kerkük kenti olan ve dört kazaya ayrılan ildir. 28 Mart 2017 tarihinde aldığı meclis onayıyla Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin bir parçası olduğu anlamına gelecek bir kararla, resmi kurumlara Irak Bayrağı'nın yanı sıra Bölgesel Yönetim bayrağının da çekilmesine hükmedildi. 16 Ekim 2017'de Irak ordusu Kerkük'e gece saatlerinde operasyon başlattı ve şehri Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nden tamamen temizledi. Yerel yönetim bayrakları indirildi.

<span class="mw-page-title-main">Kürt milliyetçiliği</span> siyasal ideoloji

Kürt milliyetçiliği, Kürtlerde, halk olma bilincinin kültürel ve siyasal eyleme yönlendirilmesini ifade eden kavramdır. Kürtlerin çoğunluk olduğu toprakları Kürdistan olarak tanımlayan ve bağımsız bir Kürt devleti kurulmasını savunan siyasi hareket olmakla birlikte, Kürtlerin yaşadıkları topraklarda diğer etnik gruplar ile eşit haklara sahip olmasını, Kürtçenin resmî dil ve eğitim dili olmasını savunan siyasi görüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kurdistan Airlines</span>

Kurdistan Airlines uçuşlarına 2010 yılında son veren Birleşik Arap Emirlikleri merkezli bir Kürt havayolu şirketiydi. Avrupa ve Orta Doğu'dan Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasında doğrudan uçuşları sunan ilk havayolu şirketidir. Havayolu, bulunduğu Kuzey Irak'ta Erbil'deki Kürt Bölgesel Yönetimi (KBY) tarafından 2004 yılında kurulmuştur. Erbil Havalimanı Kürdistan Havayolları'na ev sahipliği yapmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Halepçe (il)</span>

Halepçe ili, Irak'ta Kürdistan Bölgesel Yönetimi içinde yer alan il. Başkenti Halepçe kentidir. Nüfusu Kürtlerden oluşur. 16 Mart 2014 tarihinde, Kürdistan Bölgesi Başkanı Mesud Barzani eskiden Süleymaniye'nin bir ilçesi olan Halepçe'yi il statüsüne çıkardı.

<span class="mw-page-title-main">2017 Kürdistan Bölgesel Yönetimi bağımsızlık referandumu</span>

Kürdistan Bölgesel Yönetimi bağımsızlık referandumu, 25 Eylül 2017'de Irak'ın özerk bölgesi Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde yapılan referandum. Referandumda seçmenlere "Kürdistan Bölgesi ve Kürdistan Bölgesi dışında kalan Kürt yerleşimlerinin bağımsız bir devlet olmasını istiyor musunuz?" sorusu sorulmuş ve seçmenlerin %92.73'ü referanduma "Evet" oyu vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri</span> Kürt ve Yahudi ilişkileri

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-İsrail ilişkileri, Kürt ve Yahudi halkları arasındaki ilişkilerin tarihsel arka planını ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile İsrail arasındaki mevcut siyasi ve ekonomik ilişkileri kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri</span>

Bulgaristan-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri, Bulgaristan ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasındaki ikili ilişkilerdir. Bulgaristan, 2014 yılından bu yana Erbil'de bir ticaret ofisi aracılığıyla Kürdistan Bölgesi'nde temsil edilirken, Kürdistan Bölgesi'nin Bulgaristan'da temsilciliği bulunmamaktadır. 2012 yılında, Kürt Cumhurbaşkanı Mesud Barzani resmi bir ziyaret için Bulgaristan'a gitti ve Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev ve Başbakan Boyko Borisov ile bir araya geldi. Mayıs 2017'de Başkan Barzani, Bulgaristan'a yaptığı resmi bir ziyarette Cumhurbaşkanı Boyko Borislov ile bir araya geldi.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Yunanistan ilişkileri</span>

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Yunanistan ilişkileri, Yunanistan ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasındaki ikili ilişkileri kapsar. Yunanistan'ın Erbil'de ekonomik ve ticari ofisi varken, Kürdistan Bölgesi'nin Yunanistan'da temsilciliği bulunmamaktadır. Şubat 2017'de Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kotzias, Kürdistan'ı bölgede jeostratejik bir role sahip olarak nitelendirdi ve Yunanistan'ın jeostratejik politikasında önemli bir unsur oluşturdu ve bunlar Yunanistan'ın Mayıs 2016'da Erbil'de başkonsolosluk açmasının nedenleriydi. Alpha Radio'ya verdiği röportajda Kotzias, Eylül 2017'deki Kürt bağımsızlık referandumunun Irak Anayasasıyla güvence altına alındığını ve Kürdistan Bölgesi'nin bunu yapma hakkı olduğunu belirtti. Yeni Demokrasi Partisi Genel Başkan Yardımcısı Adonis Georgiadis, partisinin referandumu ve Kürtlerin kendi kaderini tayin hakkını desteklediğini söyledi.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Türkiye ilişkileri</span> Kürt ve Türk ilişkileri

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Türkiye ilişkileri, Irak'taki özerk statüdeki Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile Türkiye arasındaki süregelen ilişkileri içerir. 2001'e kadar dalgalı bir hâl izleyen Kürdistan-Türkiye ilişkileri, bu tarihten itibaren Türkiye'nin ekonomik politikalarının değişimine bağlı olarak dış politikalarının da değişimiyle beraber iki tarafın Orta Doğu'daki ortak ekonomik menfaatlerine bağlı olarak statükoyu kırarak pozitif yönde seyretmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kubad Talabani</span>

Kubad Talabani, Kürt siyasetçi. Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başbakan yardımcısıdır. Kürdistan Bölgesi'nin ABD temsilcisi olarak görev yapan Kubad, eski Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani'nin ikinci oğludur.

<span class="mw-page-title-main">KDSÖY-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri</span> Rojava ve Başur Kurdistani arasındaki ilişkiler

KDSÖY-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi ile Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasındaki ilişkiyi ifade eder. Kültürel olarak çok şey paylaşsalar da, birçok siyasi farklılıkları var. IŞİD'e karşı çatışmada Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile ABD arasında askeri iş birliği olmuştur ancak IKBY, YPG'ye resmi destek vermemektedir. Kürdistan Bölgesel Hükûmeti, bölge ekonomisine zarar veren ve sınırlayan KDSÖY'ye karşı tek taraflı bir ekonomik abluka uyguladı. Irak Kürdistanı'nın "Kürt milliyetçi sistemi" KDSÖY'nin demokratik konfederalist sistemiyle taban tabana zıttır.