İçeriğe atla

Kümbet

Hüdavend Hatun Kümbeti, Niğde

Kümbet, Anadolu Selçuklu Hanedanı zamanında yapılan kendine özgü yapısı olan anıt mezarlardır. Genellikle büyük devlet ve din adamları için yapılmıştır.

Sanat tarihinde "kümbet" olarak adlandırılan yapıların hemen hemen hepsinde mumyalık adı verilen toprağın altı katlı olması önemli özelliklerinden biridir ve anlamlı özelliklerden birisi toprak yüzeyinin altındaki mezar odasıdır.[1]

İslam kültürü çerçevesinde 9. yüzyıla kadar mezar anıtına rastlanılmaktadır.

Müslümanların ölülerini gömdükleri binalara kümbet veya türbe denilir. Kümbetler silindirik tabanlı ve üst kısımları konik yapılı olan anıtmezarlardır.

Türkiye'deki bazı kümbetler

Kaynakça

  1. ^ "KÜMBET". TDV İslâm Ansiklopedisi. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Heykel</span> taş, tunç, bakır, kil, alçı vb. maddelerden yontularak, kalıba dökülerek veya yoğrulup pişirilerek biçimlendirilen eser, yontu

Heykel ya da yontu, sanatsal bakış açısıyla meydana getirilmiş üç boyutlu formlara denir. Heykel temelde mekânın kapsanması, kavranması ve mekân ile ilişki kurulması ile ilgilenir.

<span class="mw-page-title-main">Frigya</span> Anadolunun ortabatısında var olmuş antik bölge

Frigya veya Firigya, Sakarya Irmağı ile Büyük Menderes'in yukarı çığırları arasında kalan bölgenin eski çağdaki adıdır. Bu ad, Balkanlar’dan gelip bu bölgeye yerleşen Friglerden geliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Ksanthos</span> Türkiyedeki UNESCO Dünya Mirası listesinde bulunan Likya antik kenti

Ksantos, Kaş'ın Kınık köyündeki antik kent. Kaş kara yoluna 70 km uzaklıkta bulunmaktadır. Antik Çağda Likya'ya başkentlik yapmıştır. UNESCO tarafından ’Dünya Kültür Mirası’ listesine alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Anıt mezar</span>

Anıt mezar, anıt kabir veya diğer adıyla mozole; büyük, etkileyici ve gösterişli mezar anıtı.

<span class="mw-page-title-main">Anıt</span>

Anıt ya da Abide, önemli bir olayın veya büyük bir kişinin gelecek kuşaklarca tarih boyunca anılması için yapılan, göze çarpacak büyüklükte, sembol niteliğinde yapı, olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aizanoi</span>

Aizanoi, Kütahya şehir merkezine 58 kilometre uzaklıkta, Çavdarhisar ilçesinde bulunan antik kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Mezar</span> bir ölünün gömüldüğü yer

Mezar, gömüt veya kabir, ölen birinin ya da bir hayvanın gömülü olduğu yer anlamına gelir. Bazı toplumlarda ölüler yakılırken İslam, Hristiyanlık ve Musevilik gibi tek tanrılı dinlerde ölülerin mezar içinde diğer hayata geçmek için beklediğine inanılır. Tarihte büyük devlet yöneticileri için anıt mezarlar yapılmıştır. Mısır'daki piramitler ve Tac Mahal bunlardan bazılarıdır. Mezarların topluca bulunduğu alana mezarlık denir.

<span class="mw-page-title-main">Karacaahmet Mezarlığı</span> İstanbulun Üsküdar ilçesindeki bir mezarlık

Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul'un Üsküdar ilçesinde yer alan İstanbul'un en büyük ve aynı zamanda en eski mezarlığıdır.

Karadeniz Ereğli Müzesi, Zonguldak ilinin Karadeniz Ereğli ilçesinde yer alan müze.

<span class="mw-page-title-main">Kümbet, Seyitgazi</span>

Kümbet, Eskişehir ilinin Seyitgazi ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Yeniköy, Arsin</span>

Yeniköy, Trabzon ilinin Arsin ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Saint-Denis Bazilikası</span>

Saint-Denis Bazilikası, Saint-Denis, Seine-Saint-Denis, Fransa 'da Orta Çağ'da Gotik mimari stilline göre yapılmış bir büyük manastır kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Boyacı Camii</span>

Boyacı Camii, diğer adıyla Boyacıoğlu Camii, Gaziantep'in Şahinbey ilçesinde yer alan cami. Gaziantep ilinin Şehirdeki en eski yapılardandır. Bir rivayete göre Kadı Kemaleddin, bir başka rivayete göre ise Boyacı Yusuf tarafından yaptırılmıştır. Caminin yapılış tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte minberinde bir kısmın 1357'de Memluklular döneminde bitirildiğine dair kitabe bulunmaktadır. Başka bir kitabede ise 1575 yılında onarımdan geçirildiği belirtilmektedir. Cami, Hamdi Kutlar Caddesi üzerinde yer almaktadır.

Belevi Mozolesi veya Belevi Anıt Mezarı, İzmir Selçuk'a bağlı bir belde olan Belevi'de bulunan Helenistik döneme ait bir mezar. Anıt mezar Efes'ten 14 kilometre uzaklıktadır. Günümüzde Belevi beldesi sınırları içinde kaldığı için Belevi Anıt Mezarı adıyla anılır. MÖ 301'de Efes kralı Lysimachus tarafından inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Laal Paşa Camii</span> Mut ilçesinde tarihi bir camii

Karamanoğlu İbrahim Bey'in emriyle Laal Paşa tarafından yaptırılmıştır. Laal Paşa, asıl adı Musa olan bir köledir. Ve Karamanoğlu Beyliği'nde şehzade eğitmenliği de yapmıştır. Laal Paşa, önceleri Karamanoğlu Alaeddin Bey'in kölesi olarak Beyliğe dahil olmuştur. Devlet işlerinde verilen görevleri başarıyla yaptıktan sonra Alaeddin Bey'in gözüne giren köle Musa; Alaeddin Bey'in emriyle iyi bir eğitim görüp, iyi bir tahsil yapmıştır. Sonraları Laal Ağa'da gördüğü kabiliyeti takdir eden Alaeddin Bey, onu azad edip hür bir adam olmasını sağlamıştır. Hususi ve resmî devlet işlerinde gösterdiği yüksek başarıdan dolayı kendisini Niğde Kalesi dizdarı yapmıştır. Mut'ta bulunduğu sırada kasabanın içine cami, medrese ve hamam yaptırmıştır. Bu yapıların ayakta kalması için vakıf gelirler koymuştur. Laal Paşa'nın her kölede olduğu gibi doğum tarihi ve Karamanoğulları'na nasıl intisap etmiş olduğu belli olmadığı gibi mezarı ve ölüm tarihi de belli değildir.

<span class="mw-page-title-main">Tuğrul Kulesi</span>

Tuğrul Kulesi ya da Tuğrul Kümbeti olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">33 Şehit Anıtı</span> 33 PKK terör şehidinin anısına yapılmış anıt

33 Şehit Anıtı, Türkiye'nin Bingöl ili kırsalında bulunan, 24 Mayıs 1993 tarihinde Malatya'dan usta birliklerine gitmek için sivil otobüslerle yola çıktıktan sonra Elazığ-Bingöl karayolunda PKK'lı militanlar tarafından silahsız Türk askerlerine düzenlenen saldırı sonucunda ölen 33 asker anısına yapılan anıt.

<span class="mw-page-title-main">Harşena Dağı</span>

Harşena Dağı, Amasya il merkezine hakim 272 metre yüksekliğinde bir tepedir. Tepe üzerinde yer alan kalesi ve alt kısımlarındaki kaya mezarları ile 2015 yılında Dünya Mirası Geçici Listesine dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Üç Kümbetler</span> Tarihî eser

Üç Kümbetler, Erzurum'da bulunan 12. yüzyıl ile 14. yüzyıl tarihleri arasında yapıldıkları düşünülen kümbetlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Anıtkabir Proje Yarışması</span> Anıtkabirin tasarımı ve özellikleri için başlatılan uluslararası proje yarışması

Anıtkabir Proje Yarışması, 1938'de ölen Mustafa Kemal Atatürk'ün naaşının defnedileceği anıt mezar olan Anıtkabir'in tasarımı ve özellikleri için başlatılan uluslararası proje yarışmasıdır. 1 Mart 1941'de başlayan yarışma, 2 Mart 1942'de sona erdi. Yarışmayı, Emin Onat ile Orhan Arda'nın tasarımı kazandı.