İçeriğe atla

Kültürel coğrafya

Kültürel coğrafya (kültür coğrafyası), kültürü coğrafi bakış açısıyla inceleyen beşeri coğrafya disiplinidir. Coğrafyada çevrenin kültürler tarafından farklı algılanması önemlidir. Kültür coğrafyası fiziki çevreden çok kültürel ortamla ilgilenir. Bir kültüre ait insanların çevreyi anlama şekillerini inceler.[1]

İnsanlar karşılaştığı coğrafi unsurları kültürlerine göre anlamlandırırlar, bazı kültürlerde önemli olan unsurlar, diğer kültürlerde önemli olmayabilir.[1] İnsanların yaşam tarzı, düşünme ve davranış biçimleri belli bir mekanla ilgili olduğu için, coğrafya kültür ile ilgilenir. İnsanların kültürünü oluşturan yaşanılan mekanın coğrafi konumunun yanı sıra din, dil, tarih, ekonomi ve sosyal unsurların da etkisi vardır. Bu özellikler dünyanın değişik yerlerinde farklı kültür toplumları ve kültür bölgelerinin oluşumuna neden olur.[2]

Kültür; belirli bir yerde, belirli bir zamanda yaşayan insanların, yaşam tarzı olarak tanımlanabilir. Bunlar sadece sanat, müzik edebiyat değil, günlük alışkanlıklar, giyim tarzı, yemek türleri, mesken mimarisi, tarla ve bahçelerin şekli, eğitim-öğretim yöntemleri, idare sistemleri, kültürü oluşturur. Kültürlerin ve toplumların mekansal farklılıkları Kültür coğrafyası tarafından incelenir.[3]

Kültür ocağı denen yerden doğan kültürün, hızlı ya da yavaş çevreye doğru yayılmasına kültürel yayılma denir. Yabancı bir kültürün bir kısmını benimsemeye kültür edinme, o kültürü tamamen benimseyip, o kültürden farkın kalmamasına asimilasyon denir. Bir kültürün hakim olduğu alan kültür alemidir. Her kültürün üzerinde diğer kültürlerin baskısı bulunur. Kültür coğrafyası bir kültür elemanının (fikir, alet, araç, teknik) kültür ocağından çevreye, dünyaya nasıl yayıldığını araştırır. Fikir ve nesnelerin yayılma süreci inceleme konusudur.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b KARAKUZULU, Dr. Zerrin; ATNUR, Dr. Gülhan. "Giriş". Kültür Coğrafyası Açısından Bir İnceleme:Tortum, Çıldır ve Tödürge Gölleri. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2014. 
  2. ^ SANDAL, Ersin Kaya (2008). "Giriş" (PDF). Sosyo-Ekonomik Temelli Kültür Coğrafyası Açısından Bir İnceleme:Adana Örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi. 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Haziran 2014. 
  3. ^ a b ÖZGÜÇ, Prof. Dr. Nazmiye. "BÖLÜM 2: KÜLTÜR COĞRAFYASI". BEŞERİ COĞRAFYAYA GİRİŞ, e‑Ders. auzef.net. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Coğrafya</span> karasal yüzeyi, bu yüzeyler içerisinde yaşayan toplulukları ve birbirleriyle etkileşim halinde olan bölgeleri, yerleri ve konumları inceleyen bilim

Coğrafya; beşerî (insanî) sistemleri ve yeryüzünü araştıran, bunlar arasındaki ilişkiyi neden-sonuç ve dağılış ilkesine bağlı olarak inceleyen ve sorgulayan bir bilim dalıdır. Yer ve insanlar arasındaki ilişkiler coğrafyanın konusunu oluşturur. Coğrafya sözcüğü Yunanca “γεωγραφία” gaia (yer) ve gráphein sözcüklerinden türemiştir. Türkçesi yerçizim sözcüğüdür. Zamanımızdan 2200 yıl önce coğrafya terimini ilk kullanan kişi Eratosthenes olmuştur. Gregg ve Leinhardt (1994), coğrafyayı 4 özellikle karakterize edilen bir disiplin olarak tanımlamaktadırlar:

Alt kültür, bir kültür içindeki bir grup insandır. Hâkim kültürle bağlantısını koparmadan ancak çeşitli önemli noktalarda ayrılarak gelişen bir kültür “alt kültür” olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Fiziki coğrafya</span> coğrafyanın iki önemli alt alanından biri

Fiziki coğrafya coğrafyanın büyük alanlarından biridir. Fiziki coğrafya; insan coğrafyasının alanı olan kültürel çevre aksine, atmosfer, hidrosfer, biyosfer ve jeosfer gibi doğal çevrelerin süreç ve değişimlerini inceleyen doğa bilimi dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tarihî coğrafya</span>

Tarihî coğrafya, modern coğrafya ilke ve yöntemlerini kullanarak bir sahayı geçmiş bir zaman diliminde araştıran disiplinler arası coğrafya bilim koluna verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Franz Boas</span>

Franz Uri Boas modern antropolojinin kurucusu ve antropolojideki bütüncü yaklaşımı kişiliğinde de bulunduran Alman kökenli Amerikan vatandaşı dilbilimci ve etnolog. Antropoloji'nin ABD'de yerleşmesinde öncü olmuştur

<span class="mw-page-title-main">Bitki coğrafyası</span>

Bitki coğrafyası, bitki örtüsünün yeryüzündeki dağılışı, bu dağılışa etki eden faktörleri ve çevre ile ilişkilerini inceleyen fiziki coğrafyanın dalıdır. Fitocoğrafya, vejetasyon coğrafyası da denir. Botanik bitkileri tek tek incelerken, Bitki Coğrafyası bitki topluluklarıyla ilgilenir. Bitki coğrafyası, bitkilerin, anatomi, morfoloji, fizyolojilerini değil, yetişme şartları ve yeryüzüne dağılışlarını inceler. Dağılış şartlarını açıklamaya çalışır. Bitki örtüsü pek çok açıdan coğrafyanın konusudur.

<span class="mw-page-title-main">Nüfus coğrafyası</span> kıta ülke, bölge, bölüm ve yöre ölçeğinde nüfusun dağılışı ile dağılışı etkileyen doğal ve beşeri faktörleri araştıran coğrafya disiplini

Nüfus coğrafyası, nüfusla ilgilenen bir beşeri coğrafya dalıdır. Doğal çevre ile nüfus arasındaki ilgiyi araştırır. Kıta ülke, bölge, bölüm ve yöre ölçeğinde nüfusun dağılışı ile dağılışı etkileyen doğal ve beşeri faktörleri araştırır.

Feminist coğrafya, coğrafyanın inceleme alanındaki kadınlarla ilgili konuların, bilimsel çerçevede incelenmesini amaçlar. Kadınların hayat şartları, iş bulma imkanları ve çalışma hayatındaki güçlükleri inceleyen Coğrafyanın alt bilim dalıdır. Feminist coğrafya sosyal alanda çalıştığından, konuları insan hayatındaki zorluklar üzerinedir. Bu alanda yeni bir anlayış, çerçeve ve yaklaşım getirmiştir. Feminist coğrafyacılar kadın ve çevre konularına özel ilgi duyarlar.

Turizm coğrafyası, turizmin mekana yayılışı, mekana etkileri, oluşan turistik alanın tespiti ve sınıflandırılması, arazinin kapasitesinin tespiti ile ilgilenen Beşeri coğrafya dalıdır. Turistin, turizmin tanımı, sınıflandırılması, turizm faaliyetleri neden yapılır, katılan turist sayısı, ülke ve dünya ekonomisine etkileri, turizm çeşitleri inceleme alanlarıdır.

Yerleşme coğrafyası, yerleşmelerin oluşumu, gelişimi, kökenleri, geçirdiği değişimleri, fonksiyonlarını ve dağılışlarını inceleyen Beşeri coğrafya dalıdır. Yerleşim coğrafyası, mesken ve yerleşim birimlerinin doğal ve beşeri çevre ile ilgisini araştırır.

<span class="mw-page-title-main">Siyasi coğrafya</span> beşeri coğrafya alt disiplini

Siyasi coğrafya, siyasi otorite ve organizasyonlar tarafından alınan kararlar üzerinde coğrafi etmenlerin etkisini, siyasi kararların uygulanmasının coğrafi çevreye etkisi ve bunun sonucunda oluşan coğrafi olayları inceleyen beşeri coğrafya alt disiplinidir. Siyasi coğrafya, devletle yer arasındaki ilişkileri coğrafyanın temel çalışma prensiplerine göre inceler. Alman bilim insanı Friedrich Ratzel (1844-1904) insanın dünyaya dağılışının doğal şartların etkisiyle oluştuğunu iddia ettiği Politik Coğrafya kitabıyla Siyasi coğrafyanın kurucusu sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Ekonomik coğrafya</span> ekonomik faaliyetlerin yeri, dağılımı ve mekansal organizasyonlarının incelenmesi

Ekonomik coğrafya, ekonomi ve ticaret konularını inceleyen Beşeri coğrafya dalıdır. Ekonomik etkinliklerin mekan olarak neden belli alanlarda gerçekleştiği, toplandığını inceler.

Beşeri coğrafya, coğrafi çevrenin insan yaşamına etkisi ve insanın mekanda yaptığı değişiklikleri inceleyen bir coğrafya anabilim dalıdır. Beşeri coğrafya, yeryüzünde insanın değiştirdiği ve hâlen değiştirmekte olduğu görünümünü analiz eder. Beşeri coğrafya bireyle ilgilenmez, insan denildiğinde, insan topluluğu anlaşılır. İnsan ve insan faaliyetlerini konuları incelenir.

Davranışsal coğrafya, çevreyi nasıl algıladığımızı, düşüncelerimiz ile algılarımızın davranışlarımızı nasıl etkilediğini inceleyen beşeri coğrafya bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bölgesel coğrafya</span>

Bölgesel coğrafya, coğrafyanın araştırma konularını belli bir alanda incelendiği çalışma yöntemidir. Sistematik coğrafyada olay veya konunun mekana dağılışı incelenirken, bölgesel coğrafyada bölgeye özelliklerini veren olaylar ve ilişkiler incelenir. Sistematik coğrafyada esas olan konu iken, bölgesel coğrafyada mekandır.

<span class="mw-page-title-main">Manzara ekolojisi</span>

Manzara ekolojisi coğrafyanın ve ekolojinin alt disiplinidir. Alan; Alman coğrafyacı Carl Troll tarafından kurulmuştur. Landscape ekolojisi problemlere uygulamalı ve bütüncül bağlamda yaklaşır. Biyocoğrafyayla arasındaki temel fark enerji ve materyallerin dağılımını incelemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Şehir coğrafyası</span>

Şehir coğrafyası, kentleri ve kent alanlarını inceleyen beşeri coğrafyanın alt dalıdır. Kentler bina ve altyapı yoğunluğunun bulunduğu alanlardır. Kentlerde ekonomik faaliyetlerden tarım dışı sektörler gelişmiştir.

Ord. Prof. Ali Tevfik Tanoğlu, Cumhuriyet döneminin ilk büyük coğrafyacılarından biridir.

Avanos Ulu Camii, Türkiye'nin Nevşehir ilinin Avanos ilçesinde yer alan bir camidir. Kitabesi bulunmadığından dolayı ilk inşa tarihi ve banisi bilinmemektedir. Mimari özellikleri incelendiğinde XVIII. yüzyıl yapılarından biri olduğu düşünülmektedir. Camiye toprak zeminden merdivenle inildiği için Yeraltı Camisi olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Bölgeler coğrafyası</span>

Bölgeler coğrafyası, toprak parçasını inceleyen beşeri coğrafyanın dalıdır. Bölge coğrafyasının üzerine 19. yüzyılda çalışmaya başlanmıştır, başlarda kıtaları belirleyen dal günümüze kadar hep değişkenlik içerisindedir ve gelecekte değişmeye devam edecektir. Şehir fonksiyonları ve coğrafi özellikler değiştikçe bölgesel coğrafya değişmeye devam edecektir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.