İçeriğe atla

Kültürel bölge

Kültürel Alan, Latince ‘’colere’’ kelimesinden türetilen kültür kelimesi, en genel haliyle bireylerin maddi-manevi, soyut ve somut olan her türlü alışkanlığını ve yaşam tarzını kapsayan müzik gibi sanatsal faaliyetlerin de dahil olduğu özellikleri anlatır.[1]

Kültürel Alanlar

Ayrıca kültürler akışkan ve sürekli etkileşim halinde olan sosyal yapılardır, kültürün elemanları farklı şekillerde seçilebilir ve belirlenebilir. Bundan dolayı tek bir kültür tanımı da yoktur.[2]

Kültürel alanlar, kültürler kadar çok çeşitlilik gösterirler, kültürel alanları tanımlarken kültürü oluşturan özelliklerden herhangi biri kullanılabilir.[3]

Herhangi bir kültürel alanı tanımlamak için kullanılan ölçütler değişebilir. Bir kültürel alanın özelliklerinin birçoğunun temeli tarihtedir.[4]

Hinduizm

Örneğin bir dinler haritası örneği, Hinduizmin baskın olduğu Hindistan'da gölgeli bir alanı içerir.[5]

Hem coğrafya hem antropoloji terimi olan kültürel alan, homojen insan etkinliği ya da etkinlikleri olarak tanımlanabilir. Bu etkinlikler farklı etnolinguistik gruplarla hatta bu grupların olduğu yerler ile bağdaştırılabilir.[6]

Kültürel alanlar, insanların geleneksel yerleşim yerleri, araziyi nasıl kullandıkları, nasıl beslendikleri, onların günlük uygulamaları ve davranışları hatta kutlama gelenekleri gibi birçok kültürel ölçütle tanımlanabilir. Birçoğu semboliktir ve bölgede bulunan insanların kimliğini etkiler, ortak bilincin oluşmasında payı vardır.[4]

Kültürel alanın tarihi

Kültürel alanın temelleri, Friedrich Ratzel'in çalışmalarından ilham alan Avrupadaki Kulturkreis (kültür çemberi" veya "kültürel alan") kavramının gelişimine kadar dayanır.

Kültürel alanın gelişimi Leo Frobenius (1873-1938) ve Fritz Graebner'in (1877-1934) Kulturkreise'da yapılan çalışmaları ile devam eder.

Fransız coğrafyacı Paul Vidal de la Blache (1845-1918) 19. yüzyılın başlarında, de vie(yaşam tarzı) adlı bir kavram geliştirir. Ayrıca kültür alanı kavramı Amerika Birleşik Devletleri'nde gerçek bir sosyal bilimsel uyum kazanmasına rağmen Avrupa'da bu uyum sağlanamamıştır. Bu gelişmenin itici güçlerinden biri, Amerika'nın batısındaki erken antropolojik keşifler tarafından üretilen etnografik verileri anlamlandırma ihtiyacıdır.

Kızılderili kabileler hakkında bilinenleri derlemek için kültür alanı kavramını 1917 yılında Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'nde antropolog olan Clark Wissler (1870-1947) kullanmıştır.

Çalışmalarının sonucunda, birçok kültürel karakteristiği paylaşan yakın veya benzer bölgelerde olan gruplarla ilgili coğrafi bir sistem buldu. Kızılderililere ait dokuz farklı kültürel bölge tanımladı ve hususi nitelik paylaşan kabileleri gruplandırdı. Bazı Kızılderili kültürel özelliklerinin coğrafi dağılımını gösteren birkaç harita oluşturdu. Wissler'in çalışmaları Kızılderili kabilelerin kültürel ekolojisi hakkında daha sonra yapılabilecek araştırmaların temelini atmıştır.

Carl Sauer (1889-1975), 20. yüzyılın ortalarında, Kulturkreise fikirlerini, Kaliforniya Üniversitesi Berkeley'deki Alfred Kroeber ve Robert Lowie tarafından ona tanıtılan kültür alanına farklı antropolojik bakış açılarıyla coğrafyadaki kültür alanı terimine hayat vermiştir.[7]

Kültürel alan türleri

Kültürel Alanlar

Kültürler bulundukları alanlardaki siyasi sınırların kendilerini sınırlamasına müsaade etmezler. Başka alanlarda kendilerine ait çok farklı yerler oluştururlar. Her kültür alanı alt kültürlere ayrılmıştır ve ilk gerçekleştiği yerde bir çekirdeğe sahiptir.[6]

Kültürel alan türlerinin en yaygını bir ya da daha fazla kültürel özelliği paylaşan insanların olduğu resmi kültür alanıdır. Bu alanlar homojendir. Bu özelliklerin içinde dil, din gibi özellikler bulunur. Resmi kültür alanına örnek olarak farklı dil konuşanların dağılımını gösteren bir Hindistan haritası üzerinde, Oriya dili konuşulan bir kültürel alan çizilmesi verilebilir.[6]

Bir diğer kültür alanı, işlevsel kültür alanıdır. Bu alanlar homojen değillerdir. Şehirler, bağımsız eyaletler ve hatta ticaret bölgeleri gibi alanlar işlevsel kültür alanıdır. Bu bölgelerin belediye binaları, bankaları veya oy kullanma yerleri gibi özekleri vardır. İşlevsel kültür alanına örnek olarak bölge merkezi, bir şehrin etki alanı, bir tapınak veya bir fabrika verilebilir.[6]

Kültürel Alanlar

Üçüncü kültür alanı ise yerel, popüler veya algısal kültürel alanlardır. Bu alanlar homojen değillerdir. Soyut oldukları için belli sınırları yoktur. İnsanlardaki ait olma duygusundan ortaya çıkarlar. Bu kültür alanına örnek olarak Rajasthan'daki Shekhawati bölgesi ve Batı Uttar Pradesh'teki Braj bölgesi verilebilir.[6]

Kültürel alanın sınırları

Kültürel sınırlar, kültürlerin birbirlerine göre kesin ölçütlere sahip farklı varlıklar oluşturmasını zorunlu kılar. Bu ölçütlerin kültürleri birbirinden farklılaştırması gerekir. Kültürel sınırlar sadece sınırlamazlar aynı zamanda buluşan ve bağlanan yerlerdir. Bu yüzden kültürel sınırlar aksiyomatiktir ve kültürel bilginin temeli konumundadır. Kültürel sınırlar, farklı kültürlerden gelecek etkileri engelleyebilir ya da etkilerini içine katabilir.[8]

Kültürleri oluşturan parçalar dinamik ve akıcı olduğu için kültürel sınırlar çoğunlukla keskin değildir. Bir haritada anlaşılır gibi görünen bir kültürel sınır olabilir fakat daha yakından incelendiğinde iki veya daha fazla kültürel bölgeden unsurların karıştığı bir geçiş bölgesi olduğunu görebiliriz. Bu sınır bölgeleri genişliklerine göre değişebilir.[9]

Belli bir alandaki kültürler yan kültürler ile çelişebilir veya sınırlar net çizilmemişse karma kültür bölgeleri veya geçiş bölgeleri oluşabilir. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nin güneybatısında ve Afrika'nın Kongo bölgesindeki gibi oldukça farklı yaşam biçimleri bir arada gözükebilir.[10]

Kültürel alanlar yerel kültürleri içine alan daha büyük kültürlerle örtüşebilir veya onları oluşturabilir. Din ve folklorden giyim ve mimariye kadar, dil gibi belli bir özelliğe bağlı sınırlar da çizilebilir.[11]

Kültürel Alanlar

Kültürel alan örnekleri

Kültürel Alanlar
Kültürel Alanlar

Coğrafi kültürel alan örnekleri:

Avrupa

Afrika

Antarktika

Asya

Kuzey Amerika

Güney Amerika

Avustralya

Ayrı olduğu savunulan (ara) kıtalar:

Takım kıtalar:

Dil veya dil ailelerine göre:

Ural - Altay Dil Ailesi

Hint - Avrupa Dil Ailesi

Hami - Sami Dil Ailesi

Bantu Dil Ailesi

Çin - Tibet Dil Ailesi

Kafkas Dil Ailesi

Avustronezya Dil Ailesi

Dini inanışlar:

İbrahimî dinler

Bahâîlik

Dürzîlik

Hristiyanlık

İslam

Sâbiîlik

Rastafaryanizm

Yahudilik

İran dinleri:

Budizm

Hinduizm

Konfüçyüsçülük

Şinto

Taoizm

Kaynakçalar

  1. ^ "Space and society: Cultural region" (PDF). 13 Eylül 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  2. ^ Lehtonen, Tommi (18 Mayıs 2020). "Pogranicza kulturowe". Social Policy Issues (İngilizce). 46: 43-60. doi:10.31971/16401808.46.3.2019.3. ISSN 1640-1808. 
  3. ^ "Space and society: Cultural region" (PDF). 13 Eylül 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  4. ^ a b "THE CONCEPT OF THE CULTURAL REGION". 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2022. 
  5. ^ "Space and society: Cultural region" (PDF). 13 Eylül 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  6. ^ a b c d e "What Is A Cultural Region In Human Geography?". 18 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2022. 
  7. ^ "Culture Area Research and Mapping". 9 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2022. 
  8. ^ Lehtonen, Tommi (2019). "Cultural boundaries". Problemy Polityki Społecznej: studia i dyskusje. 46 (3). doi:10.31971/16401808.46.3.2019.3. ISSN 1640-1808. 
  9. ^ "Cultural regions of the world". 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2022. 
  10. ^ "Culture Area | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2022. 
  11. ^ "Space and society: Cultural region" (PDF). 13 Eylül 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Din, nadiren de olsa ilmet, genellikle doğaüstü, transandantal ve cansal unsurlarla ilişkilendirilmiş, çeşitli ayinler ve uygulamaları içeren, ahlak, dünya görüşleri, kutsal metinler ve yerler, kehanetler, etik kuruluşlarından oluşan bir sosyo-kültürel sistemdir.

Antropoloji ya da insan bilimi, geçmiş ve günümüz topluluklarında yaşayan insanların çeşitli yönlerini inceleyen bilim dalı. İnsanın kültürel ve fiziki yapısını araştıran antropoloji, insanlık tarihinin en eski dönemlerinin aydınlatılmasına yardımcı olur. Bu bilim, insanı kültürel, toplumsal ve biyolojik çeşitliliği içinde anlamaya; insanlığın başlangıcından beri toplulukların çeşitli koşullara nasıl uyarlandığını, bu uyarlanma biçimlerinin nasıl gelişip değiştiğini, çeşitli küresel olayların nasıl dönüştüğünü görmeye ve göstermeye çalışır.

<span class="mw-page-title-main">Şehir</span> büyük yerleşim yeri

Şehir veya kent, en büyük yerleşim birimidir. Şehirler genellikle barınma, emlak, sanitasyon, kamu hizmeti, temel kamu hizmetleri, arazi kullanımı, imalat, hizmet, toplu ulaşım, kavşak ve iletişim için kapsamlı altyapı ve sistemlere sahiptir. Şehirler eski ve modern mimariye sahiptir. Yoğunlukları insanlar, merkezî iş alanı, iş kümesi, devlet kurumları ve işletmeler arasındaki etkileşimi kolaylaştırır ve bazen mal ve hizmet dağıtımının verimliliğini artırır. Şehirler ayrıca önemli bir finans merkezi ve kültür merkezi de olabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Kültür</span> toplumun antropoloji içindeki yaşam tarzı

Kültür veya ekin, toplumların kendilerine özgü olan ve gelecek nesillere aktardıkları maddi veya manevi her şey.

<span class="mw-page-title-main">Mezopotamya</span> Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan bölge

Mezopotamya, Orta Doğu'da, Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan bölge. Mezopotamya günümüzde Irak, kuzeydoğu Suriye, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve güneybatı İran topraklarından oluşmaktadır. Büyük bölümü bugünkü Irak'ın sınırları içinde kalan bölge, tarihte birçok medeniyetin beşiği olmuştur. Mezopotamya'da yer alan şehirler günümüzde sürekli gelişmektedir. Ayrıca bu bölgede bol miktarda petrol bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Québec</span> Kanada eyaleti

Quebec, Kanada'nın doğu bölgesinde en büyük eyaleti olmasının yanı sıra Kanada'da sadece Fransızcanın resmî dil olduğu tek eyalettir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Asya</span> Asyanın okyanuslardan uzak iç kesimi

Orta Asya, dar anlamıyla geçmişte Sovyetler Birliği'nin parçası olan beş ülkeyi tanımlar. Geniş anlamda ise Afganistan, Pakistan'ın kuzeyi, Çin'in batısı, Moğolistan ve Rusya'nın bir kısmı ile kuzeydoğu İran'ı içeren bölge ve bölgeyi tanımlamak için kullanılan coğrafi terim. Asya'nın dünya okyanuslarından uzak iç kesimini belirtmek için kullanılır, bölgenin bu denizlere kapalı oluşu başlıca ana özelliğidir. Orta Asya, aynı zamanda Türk halklarının anayurdudur.

<span class="mw-page-title-main">Amerika yerlileri</span>

Amerika yerlileri, Avrupalılar'ın gelişinden önce Amerika kıtasında yaşayan Eskimo-Aleut halkları ile Kızılderilileri kapsayan ortak ad. Bazıları bu adı İngilizce Amerindian terimin karşılığı olarak yalnızca Kızılderililer için kullanır ve Eskimo-Aleut halklarını dahil etmez. Alaska ve Kanada gibi hem Eskimo hem de Kızılderili nüfus barındıran yörelerde Amerika yerlisi adı her ikisi için kullanılırken, Kıta ABD'sinden Arjantin'e kadar Eskimo barındırmayan diğer yörelerde yalnızca Kızılderili anlamındadır.

Etnik grup veya etnisite, kendilerini diğer gruplardan ayıran ortak nitelikler temelinde birbirleriyle özdeşleşen bir grup insandır. Bu nitelikler, ikamet ettikleri alanda ortak gelenekler, soy, dil, tarih, toplum, kültür, ulus, din, fiziksel farklılıklar veya sosyal özellikleri içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Karaz kültürü</span>

Karaz Kültürü,Erken Tunç Çağı'na ait bir kültürdür. Sovyet arkeolog Boris Kuftin'in çalışmalarında ortaya konulan, Geç Kalkolitik Çağ ve Tunç Çağı boyunca Doğu Anadolu Bölgesi, Transkafkasya, Azerbaycan ve Kuzeybatı İran'ı içine alan bir yayılma gösteren kültürdür.

Etnik milliyetçilik, etno-milliyetçilik ya da mikro milliyetçilik, milliyetin etnisite açısından tanımlandığı bir milliyetçilik biçimidir. Millî kimliği oluşturan, kültür, tarih ve ülkü birliği gibi hakim kültür unsurların oluşturduğu millî şuur yerine; boy, aşiret, kabile, mezhep ve etniklik gibi dar kapsamlı bir şuuru benimseyen etnosentrik milliyetçilik görüşüdür.

<span class="mw-page-title-main">Anklav ve eksklav</span>

Siyasi coğrafyada, tamamen başka bir siyasi bölgenin sınırları dâhilinde yer alan siyasi bölgeye anklav toprak denmektedir. Eksklav toprak ise, siyasi olarak bağlı olduğu bölgeye coğrafi açıdan bağlı olmayan, bu bölge ile arasında başka bir siyasi bölge bulunan siyasi bölgedir. Her iki tarafa da uygun olan tanımlar olsa da iki ayrı kavram vardır. Şekil: 1'de C, B'nin eksklavıdır ve ayrıca A içerisinde bulunan bir anklavdır. Eğer C, bağımsız bir siyasi bölge olsaydı bir anklav olurdu ancak eksklav olmazdı. Şekil: 2'de C bölgesi, B bölgesinin bir eksklavıdır ancak anklav değildir. Çünkü birden fazla ülke ile sınırı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kolomb öncesi Amerika</span>

Kolomb öncesi Amerika, Amerika olarak adlandırılan bölgede Avrupalı sömürgecilerin varlığının hissedilir derecede olan döneme kadarki tarihsel dönemi kapsar. Bu uzun dönem Eski Taş Çağından Orta Çağa kadar uzanır. Teknik olarak Kolomb öncesi dönem Kolomb'un 1492 ile 1504 yılları arasında yaptığı yolculuklara vurgu yapsa da bu tarihsel dönem yerli Amerika halkların egemenliğinin Avrupalılarca sona erdirilmesine kadar sürer, bu bazı durumlarda Kolomb'un Yeni Dünya'ya gelişinden sonra birkaç yüzyıl sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Amerika yerlileri</span> Vikimedya liste maddesi

Kuzey Amerika yerlileri ya da Kuzey Amerika Kızılderilileri, Kuzey Amerika'da Kanada, Grönland, ABD ve Meksika'nın kuzeyindeki Amerika yerlileri grubundan yerli halklar ve bunlar tarafından ortaya konan kültür bölgesi. Kültürüne göre 10 alt bölgeye ayrılır ve Eskimo-Aleut halklarının oluşturduğu Arktik kültür bölgesi hariç diğer dokuzu Kızılderililere ait kültürlerdir. Arktik haricindeki Kızılderili kültürleri dil sınıflandırmasıyla uyuşmayabilmektedir ve aynı dil ailesinde sınıflandırılan kimi halklar birbirinden farklı kültür gruplarında bulunabilmektedir. Bilginler Kuzey Amerika yerlilerinin 1492 yılındaki nüfuslarının yaklaşık 10 milyon olduğunu ve bu nüfusun % 90 kadarının 19. yüzyıl ortalarında azaldığını söylerler.

<span class="mw-page-title-main">Kültür emperyalizmi</span>

Kültür emperyalizmi, bir ülkenin kendi kültürel değerlerini ve ideolojisini başka bir ülkenin halkına benimsetmesidir.

Kültürel coğrafya, kültürü coğrafi bakış açısıyla inceleyen beşeri coğrafya disiplinidir. Coğrafyada çevrenin kültürler tarafından farklı algılanması önemlidir. Kültür coğrafyası fiziki çevreden çok kültürel ortamla ilgilenir. Bir kültüre ait insanların çevreyi anlama şekillerini inceler.

<span class="mw-page-title-main">Etnobotanik</span> Bitkilerin insanlar tarafından kullanımını konu alan bir bilim dalı

Etnobotanik insanların bitkilerle çok yönlü ilişkisini sistematik olarak araştıran disiplinler arası bilim dalı. Yunanca ethnos, halk ve botanik, bitki bilimi; İngilizce ethnobotany adı verilir. Türk Dil Kurumu'nun sözlüklerine henüz girmemiş olmakla beraber T.C. Kültür Bakanlığı bir yönetmelikte etnobotanik karşılığı olarak halk botaniği terimini kullanmıştır.

Kültürel çalışmalar siyasal, kuramsal ve deneysel olarak kültür analiziyle bağlantılı bir alandır. Çatışmaları ve özellikleri tanımlayarak çağdaş kültürün siyasi dinamiklerine ve tarihi temellerine odaklanır. Kültürel çalışmalar alanındaki araştırmacılar genellikle kültürel uygulamaların daha geniş kapsamlı bir sistem olan güçle nasıl ilişkili olduğunu araştırır. Bu güç sistemi, ideoloji, sınıf yapıları, ulusal oluşumlar, etnik köken, cinsel yönelim, cinsiyet ve nesil gibi toplumsal olgularla ilişkilidir ya da bunlar aracılığıyla faaliyet gösterir. Kültürel çalışmalar kültürleri sabit, sınırlı, değişmeyen ve birbirinden bağımsız olarak görmekten ziyade onları sürekli birbirleriyle etkileşim hâlinde olan, uygulamaları ve süreçleri değiştiren birer oluşum olarak görür. Kültürel çalışmalar alanı çeşitli kuramsal, yöntemsel yaklaşımları ve uygulamaları kapsar. Kültürel çalışmalar, kültürel antropoloji ve etnik çalışmalar gibi alanlardan ayrı tutulsa da, bu alanların her ikisine de destek vermiş ve katkıda bulunmuştur.

Kültürlerarası psikoloji, değişkenlik ve değişmezlik de dahil olmak üzere, farklı kültürel koşullar altında insan davranışlarının ve zihinsel süreçlerin bilimsel bir çalışmasıdır. Davranış, dil ve anlamdaki kültürel farklılığı tanımak için araştırma yöntemlerini genişleterek psikolojiyi genişletmeyi ve geliştirmeyi amaçlar. Akademik bir disiplin olarak psikoloji büyük ölçüde Kuzey Amerika ve Avrupa'da geliştiği için, bazı psikologlar, evrensel olarak kabul edilen yapıların, daha önce varsayıldığı kadar değişmez olmadığı konusunda endişe duymuşlardır, özellikle de diğer kültürlerde dikkate değer deneyleri çoğaltma girişimlerinin değişen başarıları vardır. Etki, biliş, benlik kavramları ve psikopatoloji, anksiyete ve depresyon gibi ana temaları ele alan teorilerin, diğer kültürel bağlamlara "dışa aktarıldığında" dış geçerliliğe sahip olup olamayacağı, kültürel psikoloji, kültürel farklılıkları hesaba katmak için kültürel farklılıkları hesaba katmak için tasarlanmış yöntemleri kullanarak bunları yeniden inceler. Her ne kadar bazı eleştirmenler kültürlerarası psikolojik araştırmalardaki metodolojik kusurlara işaret etseler ve kullanılan teorik ve metodolojik temellerdeki ciddi eksikliklerin psikolojideki evrensel ilkeleri araştırmaya engell olduğunu iddia etseler de, kültürler arası psikologlar, fizik veya kimya gibi evrenselleri aramaktan ziyade farklılıkların (varyans) nasıl ortaya çıktığını araştırmaya yönelmektedirler.

Kültürel muhafazakârlık, bir ulus devletin veya devlet sınırlarıyla tanımlanamayan bir kültürün kültürel miraslarını korumak olarak tanımlanır. Kültürel muhafazakarlık kimi zaman Québec'teki gibi dilin korunmasıyken kimi zaman Amerika yerlilerindeki gibi ırksal kültürün korunmasıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.