Medrese, Müslüman ülkelerde orta ve yükseköğretimin yapıldığı eğitim kurumlarının genel adıdır. Medrese kelimesi Arapça ders (درس) kökünden gelir. Medreselerde ders verenlere "müderris", onların yardımcılarına "muid", okuyanlara "danışmend", "softa" veya "talebe" adı verilir.
Gök Medrese ya da diğer adıyla Sahibiye Medresesi, Sivas'ta yer alan medresedir.
Sahn-ı Seman, Fatih Sultan Mehmed'in İstanbul'u fethinden sonra kurduğu eğitim kurumları arasında en üst düzeyde eğitim veren yükseköğrenim kurumudur. Sahn-ı Seman; Kur'an, hadis, kelâm, fıkıh, tefsir gibi İslam bilimlerinin yanı sıra fizik, kimya, matematik, astronomi gibi aklî bilimlerde dersler verirdi. Fatih Külliyesi içerisinde yer alan Sahn-ı Seman, külliye bütünlüğü içerisinde yapılmıştır. İnşaatı 1462 ile 1470 yılları arasında sürmüştür.
İlmiye, Osmanlı Devleti'ndeki başlıca dört enstitüden biri. Diğer üçü ise seyfiye, mülkiye ve kalemiyedir. Devlet kontrolünde örgütlü bir sınıf olan ve tepesinde Şeyhülislam'ın bulunduğu ilmiyenin başlıca görevleri dini eğitim ve şeriatin doğru bir şekilde uygulanmasıdır.
Selimiye Camii, tarihsel ismiyle Ayasofya Camii veya Ayasofya Katedrali, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde bulunan cami ve eski Katolik katedralidir. Kentin ana camisidir. Selimiye Camii, Kıbrıs'taki hayatta kalan en büyük ve en eski Gotik kiliseye ev sahipliği yapmaktadır.
Kıbrıs'ta Osmanlı İmparatorluğu döneminde yapılmış on beş medrese bulunmaktaydı. Vakfıye defterlerine göre ise kayıtlı on bir tane medrese vardı. Bu medreseler, lise düzeyinde eğitim vermekteydi. Adadaki ilk medrese, 1573'te, Lefkoşa'da inşa edilen Büyük Medrese'dir. Yine Lefkoşa'da bulunan Küçük Medrese ise, ondan beş yıl sonra inşa edilmiştir. On iki medresenin sadece sekizi İngiliz dönemine kadar eğitimine devam edebilmiştir.
Büyük Medrese, Lefkoşa'da bulunan bir medreseydi. 1573-1936 yılları arasında var oldu.
Arap Ahmet Medresesi, Hamidiye Medresesi, Arap Ahmet Paşa Medresesi veya Arabahmet Medresesi, Lefkoşa'da bir medrese. Yapılış ve kullanıma giriş tarihi kaynaktan kaynağa farklılık gösterir. Bu tarih bazı kaynaklarda 1764, bazı kaynaklarda ise 1782 olarak geçer. Bağışçısı Şeraibzade Osman Efendi'dir. 1927-1938 yılları arasında yapılan kayıtlarda, etkin olduğu ve bir vakfının bulunduğu kaydedilmiştir. Bu vakfın o dönemde on üç gömleği, on dokuzar belge ve varağı bulunmaktaydı.
Büyük Han, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir handır. Tarihsel olarak Kıbrıs'ın en büyük hanı olup kendisi gibi Asmaaltı Meydanı'nda yer alan Kumarcılar Hanı'yla birlikte Lefkoşa'da Osmanlı döneminden günümüze ulaşan iki handan biridir.
Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi, İstanbul Beyazıt Meydanı'nda bulunan, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bağlı hat müzesidir.
Alâeddin Arabî Efendi, Osmanlı şeyhülislamı ve müderris. Halep doğumlu olduğu için lakabı "Arabî" olmuştur. Çelebi Alaeddin Arabi Efendi, Alâeddin Alî Arabi ve Molla Arab olarak da bilinmektedir. 1495-1496 yılları arasında II. Bayezid döneminde şeyhülislamlık yapmıştır.
İznik Medresesi ya da İznik Orhaniyesi, Osmanlı Beyliği'nin 1331'de kurulan ilk medresesidir.
Süleymaniye Medresesi ya da Medreseleri, Osmanlı padişahı I. Süleyman tarafından inşa edilen Süleymaniye Külliyesi içerisinde bulunan medresedir. Külliye 1551-1557 arasında inşa edilmiştir. Külliye, medrese-i evvel (ilk), sani (ikinci), salis (üçüncü) ve ra bi' (dördüncü) isimleriyle dört medrese, bir tıp medresesi ve darüşşifa ile darül- hadisten oluşuyordu. Osmanlı Devleti'nin eğitimde zirve noktası olarak tanımlanmaktadır. Daha önce kurulan Ayasofya ve Sahn-ı Seman medreseleri ile ilim hayatında egemen konumda idi. 16. yüzyıla kadar medreseler arasında en yüksek konum Ayasofya Medresesi'nde idi. 60 akçe ücretli müderrisler burada görev yapıyordu. Bunlara altmışlı deniyordu. Sahn-ı Semân medreselerinde 50 akçe ücretli müderrisler çalışyordu. 16. yüzyılda Süleymaniye medreseleriyle bu tasnif değişip genişledi. 16. yüzyılında Süleymaniye'nin inşası mesreseler arasında şu hiyerarşik düzeni oluşturdu: Dar'ulhadis-i Süleymaniye, Hamis-i Süleymaniye, Musile-i Süleymaniye, Hareket-i Altmıslı, İbtida-i Altmışlı, Sahn-ı Seman, Musile-i Sahn, Hareket-i Dahil, Ibtida-i Dahil, Hareket-i Haric, Ibtida-i Haric.
Kadı Menteş Konağı, Kuzey Lefkoşa'nın Selimiye semtinde mahallesinde bir konaktır. Selimiye Meydanı ve İdadi Sokağı'nın kesiştiği noktada yer almaktadır ve günümüzde Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği'nin merkezidir.
İttik Dede Türbesi, Yitik Dede Türbesi veya İsmail Çavuş Türbesi, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir türbedir. Selimiye Mahallesi'nde, Selimiye Meydanı'nın güney tarafında yer alır.
Ali Ruhi Efendi, Kıbrıslı devlet adamı, hayırsever.
Laleli Camii, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde, Abdi Çavuş mahallesinde yer alan bir camidir. Ali Ruhi Sokak'ta yer alır. "Laleli Camii" adının, orijinal minaresini süsleyen lale motiflerinden türemiş olduğu düşünülmektedir. Aslen küçük bir Orta Çağ kilisesi olan yapı 19. yüzyılda büyütülmüş ve camiye çevrilmiştir.
Arabahmet Camii, diğer isimleriyle Arap Ahmed Paşa Camii veya Ahmed Paşa Camii, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir camidir. Arabahmet Mahallesi'nde yer alır.
Yeni Cami, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir camidir. İçinde bulunduğu Yenicami Mahallesi'ne adını verir. Mevcut cami 1898-1899 yılında tamamlanmış olup, yanında bulunan ve günümüze kalıntıları ulaşan eski cami ise kiliseden çevrilmişti.
Korkut Hamamı, Korkut Efendi Hamamı ya da Çukur Hamam olarak da bilinir, Lefkoşa'nın kuzeyinde, Surlariçi bölgesinde, Korkut Paşa mahallesindeki Beliğ Paşa Sokak'ta yer alan bir hamamdır.
