Sakarya, Türkiye'nin en kalabalık yirmi ikinci ilidir. İl ismini topraklarından geçen Sakarya Nehri'nden almıştır. Sakarya ilinin merkezi Adapazarı'dır. Adapazarı 2021 yılında Danimarka'da aldığı ödül ile bisiklet şehri ünvanını kazanmıştır.
Sapanca Gölü, Türkiye'nin Sakarya ve Kocaeli illerinde yer alan bir göldür. Arifiye, Sapanca, Serdivan ve Kartepe ilçelerinin sınırları içerisindedir.
Marmara Gölü, Manisa'nın ilçesi Gölmarmara'nın güneyindeki bir alüvyal set gölüdür. Ege Bölgesi'nde yer alır. Gölün bulunduğu saha çukur olup batı ve kuzeyi tepelerle çevrilidir. Doğu kısmı Gediz Ovası'na, kuzeybatı kısmı Akhisar Ovası'na açık olup buralardan alüvyon setleriyle ayrılır. Bu durum, Marmara Gölü'ne set gölü karakterini verir. Gediz çöküntü havzası içinde bulunan gölün seviyesi, Gediz Ovası'nın seviyesinden daha alçaktır. Derinliği az olan gölün yüzölçümü 44,5 km²'dir. Gediz Nehri ile Demrek Deresi'nden ve kuzeydeki Kum Çayı'ndan göle kanallar açılmıştır. Bu kanallar bilhassa ilkbahar sonlarında kabarık olan akarsuların sularını göle taşırlar. Göl kapalı bir çukurda olup suları tuzludur. 12 Haziran 2017'de "Ulusal Öneme Haiz Sulak Alan" ilan edildi.
Çiniligöl, Bolkar Dağları'nda yer alan buzul göllerinin en büyüğüdür. Kuaterner zamanının Pleistosen döneminde Anadolu'nun yüksek dağlarında oluşmuş buzul gölüdür. Aladağlar ve Bolkar dağları üzerinde buzul aşınması ile oluşmuş sirk gölleri yer almaktadır. Akgöl, Alagöl, Çiniligöl, Yedigöl, Karagöl bölgedeki sirk göllerinin başlıcalarıdır. 2.600 metre rakımdaki göl, Niğde ili Ulukışla ilçesi sınırları içerisinde yer alır. Niğde ili göller bakımından zengin olmamakla beraber oluşum ve gelişimleri birbirinden farklı göllere de sahiptir. Mersin'in Çamlıyayla ilçesinden de buraya ulaşım vardır.
Bataklık, yer altı sularının çok yüksek olduğu, çoğu zaman yüzeye çıktığı, toprağı aşırı ıslak olduğu, su göllenmelerinin görüldüğü yerlerdir. Bataklıklar çevrelerine göre alçakta, çanak-çukur şeklinde yerlerdir. Donmuş sahaların yüzeyinde yazın çözülmeye bağlı bataklık oluşabilir. Kurak alanlarda tuzlu bataklıklar oluşabilir.
Acarlar Longozu, Sakarya'nın kuzeyinde Karasu ve Kaynarca ilçeleri arasında yer alan Türkiye'nin tek parça halindeki en büyük longoz (subasar) ormanı. Genişliği 250–1250 m, uzunluğu 7,5 km'dir. Oluşumu açısından tipik bir kıyı set gölüdür. Karadeniz'le arasında 20–25 m yüksekliğinde kumullar, güneyinde ortalama 100 m yüksekliğinde alçak tepelerle sınırlanır. Sakarya nehrinin 6 km batısında yer alır, fazla suları Okçu deresiyle Sakarya Nehri'ne dökülür. Ulaşım açısından Karasu ile arasında yaklaşık 26 kilometre, Sakarya ile arasında yaklaşık olarak 50 kilometre mesafe vardır.
Aktaş Gölü, Ardahan iliyle Gürcistan sınırında bulunan tektonik oluşumlu bir göldür. Gölün kıyısında yer alan Kenarbel köyünün Gürcüce eski adından dolayı Kenarbel Gölü olarak da bilinir.
Simenit Gölü, Yeşilırmak deltasının doğu kısmında bulunan, idari olarak Samsun'un Terme ilçesinde yer alan, sazlık ve bataklıkların geniş yer kapladığı bir kıyı set gölüdür. 1-2 metre yer yer de 5 metre derinliğe ulaşmaktadır. Geçmiş yıllarda göl için; Semenlik, Simenlik, Karasu ve Arapsazı isimleri de kullanılmıştır. Simenit gölünde drenaj kanalları açılması ve taşınan alüvyal malzemeler sulak alanları daraltmış, iki ayrı göl oluşmuştur. Diğer Gölün ismi Akgöl'dür. Göl çevresinde 3355 hektarlık Yaban Hayatı Geliştirme Sahası oluşturulmuştur. Simenit ve Akgöl çevresi Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ve Doğal Sit Alanı olarak koruma altında olup 15 Mart 2023 tarihinde "kesin korunacak hassas alan" ilan edilmiştir.
Poyrazlar gölü, Sakarya il merkezinin 7–8 km kuzeydoğusunda, Sakarya nehrinin kenarında yer alan alüvyal set gölüdür. Göl kıyısında bulunan Poyrazlar köyünden adını alan gölün diğer bir adı da Teke gölüdür. Göl alanı 67 hektar, kıyılarının uzunluğu 4400 m olan göl 1. derece doğal sit alanıdır.
Akgöl, Sakarya'da Karasu ve Ferizli ilçeleri arasında, tatlı sulu alüvyal set gölüdür. Gölün 1 km kadar yakınından geçen Sakarya Nehri'nin biriktirdiği alüvyonların etkisiyle oluşmuştur.
İğneada Longoz Ormanları Millî Parkı, Marmara bölgesi, Kırklareli ili, Demirköy ilçesinde, 3.155 ha alanda, 2007 yılında kurulan millî park.
Taşkısığı Gölü, Sakarya ili, Adapazarı ilçesi sınırlarında yer alan göl. Yüzölçümü 90 hektar olan gölün suları tatlıdır. Merkeze uzaklığı 15 km, rakımı 15 metredir. Göl dip kaynaklarından beslenmektedir. Orman bakanlığı tarafından sulak alan statüsünde korunmaya alınmıştır. 444 hektarlık alana sahip olan Taşkısığı Gölü 30.12.2022 tarihinde koruma altına alınmıştır.
Çark Suyu, Sapanca Gölü'nün fazla sularını tahliye eden akarsu. 45 km uzunluğundadır. Ferizli ilçesi Seyifler köyü yakınlarında Sakarya Nehrine dökülür. Akarsuyun Sakarya Nehri ile birleştiği yerde Seyifler Kalesi yer alır. Orijinal adı Melas Deresi olan akarsuyun üzerine yapılan çarklar sebebiyle zaman içinde adı Çark Suyu olarak anılmıştır. Akarsuyun adı şehrin en işlek caddesine ve yanındaki mesire alanına verilmiştir.
Harmantepe Kalesi, Sakarya ili, Söğütlü ilçesinde bulunan Bizans kalesidir. Söğütlü ilçesi, Harmantepe köyü yakınlarındadır. 12 veya 13. yüzyılda Bizans İmparatorluğunun doğu sınırlarını savunmak amacıyla yapılmıştır.
Karasu Kalesi, Sakarya ili Karasu ilçesinde yer alan Bizans kalesidir. 12-13. yy'e tarihlenen kale işlenmemiş doğal taşlardan kireç harcı kullanılarak yığma tekniği ile yapılmıştır. Tuzla Köyü merkezinin GB yönünde, Sakarya Nehri kıyısında bulunan kaleden küçük bir temel duvarı kalmıştır.
Gökçeören Gölü, Sakarya ili, Serdivan ve Adapazarı ilçeleri sınırında, merkezin 7–8 km kuzeybatısında bulunan göldür. Göl büyüklüğü 25 hektardır. Yakınlarında 15 hektar büyüklüğünde Dipsizgöl yer alır. Kıyısındaki köyden dolayı Aralık Gölü de denilir.
Paradeniz, Göksu Deltası'nda, Mersin ili sınırlarında bulunan lagün gölüdür. Deltada bulunan dört gölden birisidir.
Konya kapalı havzası, yaklaşık olarak Türkiye'nin ortasında bulunan kapalı havza. 5 milyon hektarlık alanıyla Türkiye'nin yaklaşık %7'sini kaplar.
Büyük Akgöl Sulak Alanı, Türkiye’de yer alan mahalli öneme haiz sulak alanlardan birini oluşturur. Büyük Akgöl Sulak Alanı Sakarya’da konumlanmıştır.
Akgöl, Konya'nın Ereğli ve Karapınar ilçeleriyle, Karaman'ın Ayrancı ilçesi sınırları içinde yer alan bir sulak sahadır. Bu bölge, sazlık, bataklık, çamur adacıkları, çayırlar ve çorak düzlüklerden oluşmaktadır.
