İçeriğe atla

Köy tuvaleti

Bir yer taşı ve kulübeden oluşan basit köy tuvaleti çizimi.[1]
Koku önleyen, su akıtmalı tasarım.

Köy tuvaleti, insan dışkısını toprakta kazılan bir çukur içine toplayan bir yer tuvaleti türüdür. Bu tür tuvalette su bulunmaz ya da her kullanıldığında bir ila üç litre su boşaltan ilkel bir sifon sistemi bulunur.[2] Düzgün şekilde inşa edilip bakımı yapıldığında, çevreye atılan insan dışkısı miktarını azaltarak, açık alanda dışkılamaya göre daha az hastalık yayma özelliğine sahiptir.[3][4] Bu tuvalet türünde dışkı ile gıda arasında sinekler aracılığıyla patojenlerin (mikropların) taşınması azalır.[3] Bu patojenler enfeksiyöz ishalin ve bağırsak kurdu enfeksiyonlarının en büyük sebepleridir.[4] Enfeksiyöz ishal 2011 yılında beş yaşın altındaki çocuklarda yaklaşık 0,7 milyon ölüme ve 250 milyon okul gününün kaybına yol açmıştır.[4][5] Köy tuvaletleri dışkıyı insanlardan uzaklaştırmanın en düşük maliyetli yöntemidir.[3]

Yapımı ve boşaltılması

Bir köy tuvaleti genellikle üç ana öğeden oluşur: toprağa kazılmış bir çukur, uygun yerinde delik bulunduran bir yer taşı/zemin ve çevreleyen kulübe.[2] Çukur tipik olarak en az 3 metre derinlikte ve 1 m çapındadır.[2] Dünya Sağlık Örgütü bu tuvaletlerin evden kolay erişim ile eve kokunun gelmemesi dengesi gözetilerek uygun mesafede yapılmasını önerir.[3] Kirlilik riskini azaltmak için yeraltı suyundan ve yüzey sularından mümkün olduğunca uzak olmalıdır. Çocukların içine düşmesini önlemek için, delik 25 santimetreden büyük olmamalıdır. Sinekleri çekmemek için çukura ışık girmesi önlenmelidir. Bu amaçla tuvalet kullanılmadığından deliği kapatacak bir düzeneğin kullanılması gerekebilir.[3] Çukur zemine 0,5 metre yaklaşacak kadar dolduğunda ya boşaltılmalı ya da başka bir yere yeni bir çukur kazılıp kulübe taşınmalı veya yenisi inşa edilmelidir.[6] Çukurda toplanan atığın uzaklaştırılması karmaşık bir işlemdir. Düzgün yapılmadığı takdirde hem çevresel hem de sıhhi riskler içerir.

İyileştirmeler

Basit bir köy tuvaleti çeşitli yollarla iyileştirilebilir. Örneğin çukurdan yapının üzerine uzanan bir havalandırma borusu eklenebilir. Bu sayede daha iyi bir hava akımı sağlanır ve tuvalet kokusu azalır. Borunun üst kısmı telle (genellikle cam elyafından yapılır) örtülerek sinekler azaltılabilir. Bu tür tuvaletlerde deliğin üzerini kapatacak bir kapağın kullanılması gerekmez.[6] Yapılabilecek diğer iyileştirmelere örnek olarak tuvalet zemininin, sıvılar çukura akacak şekilde yapılması ve sağlamlığı artırmak için çukurun üst kısmının tuğla ya da beton halkalar ile takviye edilmesi verilebilir.[2][6]

Kullanım, toplum ve kültür

Ambira Erkek Lisesi, Nyanza Eyaleti, Kenya'da bulunan köy tuvaleti

2013 yılı itibarıyla köy tuvaletleri tahminen 1,77 milyar insan tarafından kullanılmaktadır.[7] Çoğunlukla gelişmekte olan ülkeler ile kırsal ve yaban alanlarda kullanılır. 2011 yılında yaklaşık 2,5 milyar insanın düzgün bir tuvalete erişimi yoktur ve bir milyar insan etraflarındaki açık alana dışkılamaktadır.[8] Güney Asya ile Sahra Altı Afrika tuvalet erişiminin en zayıf olduğu bölgelerdir.[8] Gelişmekte olan ülkelerde basit bir köy tuvaletinin maliyeti tipik olarak 25 ila 60 Amerikan Dolarıdır.[9] Bakım maliyeti ise yıllık olarak kişi başına 1,5 ila 4 Amerikan Dolarıdır ve çoğunlukla dikkate alınmaz.[10] Hindistan’ın bazı kırsal alanlarında "No Toilet, No Bride (Tuvalet Yoksa Gelin de Yok)" kampanyası ile kadınların tuvaleti olmayan evde yaşayan erkeklerle evlenmeyi reddetmesi teşvik edilmektedir.[11][12]

Ayrıca bakınız

Dıș bağlantı

Kaynakça

  1. ^ WEDC. Latrine slabs: an engineer’s guide, WEDC Guide 005 (PDF). Water, Engineering and Development Centre The John Pickford Building School of Civil and Building Engineering Loughborough University. s. 22. ISBN 978 1 84380 143 6. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2015. 
  2. ^ a b c d Tilley, E., Ulrich, L., Lüthi, C., Reymond, Ph. and Zurbrügg, C. (2014). Compendium of Sanitation Systems and Technologies (2 bas.). Dübendorf, Switzerland: Swiss Federal Institute of Aquatic Science and Technology (Eawag). ISBN 9783906484570. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2015. 
  3. ^ a b c d e "Simple pit latrine (fact sheet 3.4)". who.int. 1996. 19 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2014. 
  4. ^ a b c "Call to action on sanitation" (PDF). United Nations. 13 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2014. 
  5. ^ Walker, CL; Rudan, I; Liu, L; Nair, H; Theodoratou, E; Bhutta, ZA; O'Brien, KL; Campbell, H; Black, RE (20 Nisan 2013). "Global burden of childhood pneumonia and diarrhoea". Lancet. 381 (9875). ss. 1405-16. doi:10.1016/s0140-6736(13)60222-6. PMID 23582727. 
  6. ^ a b c François Brikké (2003). Linking technology choice with operation and maintenance in the context of community water supply and sanitation (PDF). World Health Organization. s. 108. ISBN 9241562153. 5 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2015. 
  7. ^ Graham, JP; Polizzotto, ML (Mayıs 2013). "Pit latrines and their impacts on groundwater quality: a systematic review". Environmental health perspectives. 121 (5). ss. 521-30. doi:10.1289/ehp.1206028. PMID 23518813. 
  8. ^ a b Progress on sanitation and drinking-water - 2014 update (pdf). WHO. 2014. ss. 16-20. ISBN 9789241507240. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2015. 
  9. ^ Selendy, Janine M. H. (2011). Water and sanitation-related diseases and the environment challenges, interventions, and preventive measures. Hoboken, N.J.: Wiley-Blackwell. s. 25. ISBN 9781118148600. 23 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2015. 
  10. ^ Sanitation and Hygiene in Africa Where Do We Stand?. Intl Water Assn. 2013. s. 161. ISBN 9781780405414. 2 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2015. 
  11. ^ Global Problems, Smart Solutions: Costs and Benefits. Cambridge University Press. 2013. s. 623. ISBN 9781107435247. 23 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2015. 
  12. ^ Stopnitzky, Yaniv (12 Aralık 2011). "Haryana's scarce women tell potential suitors: "No loo, no I do"". Development Impact. Blog of World Bank. 28 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kolera</span> ince bağırsağın bakteriyel enfeksiyonu

Kolera, Vibrio cholerae isimli bakteri türünün bazı suşlarının neden olduğu bulaşıcı bir ince bağırsak hastalığıdır. Hiç belirti göstermeyebileceği gibi hafif ya da ağır seyredebilir. Klasik belirtisi birkaç gün süren büyük miktarlarda sulu ishaldir. Kusma ve kas krampları da eşlik edebilir. İshalin şiddetine bağlı olarak saatler içinde dehidratasyon ve elektrolit dengesizliği oluşabilir. Bu durum gözlerin içe çökmesi, ciltte soğukluk ve elastikliğin azalması ile el ve ayak derisinde buruşmaya yol açar. Dehidratasyon deri renginin maviye dönmesine sebep olabilir. Belirtiler bakterinin vücuda alınmasından iki saat ile beş gün sonrasında başlar.

<span class="mw-page-title-main">Salmonelloz</span>

Salmonelloz, Salmonella türünden patojenik bakteri'nin neden olduğu bir semptomatik enfeksiyondur. İnsanlarda en yaygın semptomlar ishal, ateş, karın krampları ve kusmadır. Belirtiler tipik olarak maruziyetten 12 saat ila 36 saat sonra ortaya çıkar ve iki ila yedi gün arasında sürer. Bazen daha önemli hastalık dehidrasyon ile sonuçlanabilir. Yaşlı, genç ve bağışıklık sistemi zayıf olan diğerlerinin ciddi hastalık geliştirme olasılığı daha yüksektir. Belirli "Salmonella" türleri, tifo ateşi veya paratifo ateşi ile sonuçlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">İshal</span> gevşek veya sıvı bağırsak hareketleri

İshal veya diyare, bir günde en az üç kez gevşek, sıvı veya sulu bağırsak hareketlerinin olması durumudur. Genellikle birkaç gün sürer ve sıvı kaybı nedeniyle dehidrasyona neden olabilir. Dehidrasyon belirtileri genellikle cildin normal gerginliğini kaybetmesi ve sinirli davranışlarla başlar. Bu durum daha şiddetli hale geldikçe idrara çıkmada azalma, cilt renginde kayıp, hızlı kalp atışı ve yanıt vermede azalmaya kadar ilerleyebilir. Sadece anne sütüyle beslenen bebeklerde gevşek ancak sulu olmayan dışkı normaldir.

<span class="mw-page-title-main">Şigelloz</span> Bakteriyel enfeksiyon çeşidi

Şigelloz, ağır vakalarda basil dizanterisi olarak da bilinir, Shigella bakterisinin bağırsaklarda neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Belirtiler genelde bakterinin alınmasından bir-iki gün sonra başlar. İshal, ateş ve karın ağrısı ile bağırsakların boş olmasına rağmen dışkılama isteği (tenesmus) bazı belirtileridir. İshal kanlı olabilir. Belirtiler tipik olarak beş-yedi gün sürer, ancak bağırsakların normal düzenine dönmesi birkaç ayı bulabilir. Şigelloz komplikasyonları arasında reaktif artrit, sepsis, nöbetler ve hemolitik üremik sendrom bulunur. Hayvanlarda ender olarak görülür, başlıca insan ve primatların bir hastalığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Göbek</span> göbek deliği

Göbek, memelilerde göbek bağının düşmesinden sonra bebeğin karnının ortasında oluşan çukurluk. Göbek sözcüğü ile özellikle karın bölgesi kilolu olan kimselerde göbek çukurunun (deliğinin) etrafındaki bölge de kastedilir.

<span class="mw-page-title-main">Tuvalet</span> temizlik demirbaşı

Tuvalet ya da hela, insan boşaltım sistemi artıkları olan dışkı ve idrarın boşaltılması ve uzaklaştırılması amacıyla tasarlanmış sabit düzenekler ile bunların yerleştirildiği kapalı mekândır. Tuvalet kelimesi hem atıkların boşaltıldığı tesisat, hem de bu tesisatın bulunduğu oda anlamında kullanılır. WC, hela, abdesthane, ayakyolu, kenef ve yüz numara olarak da bilinir. Modern tuvaletlerde insan ihtiyaçlarını gidermeye yarayacak ve atıkları kanalizasyon sistemine ulaştıracak, helataşı, klozet, bide ve pisuvar, otomatik koku makinesi, tuvalet kağıdı dispenseri, klozet kapağı, koku giderici klozet kapağı, elektronik bide gibi tesisatlar bulunur. Modern evlerde tuvalet odası genellikle küvet ya da duş gibi bir yıkanma tertibatı ile aynı odaya yerleştirilmiştir. Böyle odalara banyo denir. Çoğu evde bir banyonun yanı sıra bir de tuvalet bulunur. Bunlara ek olarak modern evlerde yetişkinlerin yattığı odaya açılan bir ebeveyn banyosu bulunması giderek yaygınlaşmaktadır. Bebeklere ihtiyaçlarını yapması için bebek bezi uygulanır, tuvalet eğitimi çocuklara küçük yaşlarından verilir.

<span class="mw-page-title-main">Gri su</span>

Gri su, evlerden veya ofis binalarından gelen dışkı kontaminasyonu olmayan suları, yani tuvaletlerden gelen atık su hariç bütün evsel atık suları ifade eder. Gri su kaynakları arasında lavabolar, duşlar, küvetler, çamaşır makineleri ve bulaşık makineleri bulunur. Gri su, siyah sudan daha az patojen içerdiğinden, tuvalet sifonu, peyzaj, tarla sulama ve içme suyu dışındaki diğer kullanımlar için yerinde işlenmesi ve yeniden kullanılması genellikle daha güvenli ve kolaydır. Gri su, kirli giysilerin yıkanması, duş veya banyoda anal bölgenin temizlenmesi nedeniyle yine de bazı patojenlere sahip olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Trikuriyaz</span> Parazitik bir solucanın yol açtığı enfeksiyon

Trikuriyaz, bir parazitik solucan türü olan Trichuris trichiura’nın yol açtığı bir enfeksiyondur. Enfeksiyon yalnızca birkaç solucandan kaynaklanıyorsa çoğunlukla bir belirti görülmez. Ama çok sayıda solucanla enfekte olan kişilerde karın ağrısı, yorgunluk ve ishal görülebilir. Bu ishal bazen kanlı olabilir. Bu enfeksiyona yakalanan çocuklarda zihinsel ve fiziksel gelişim geriliği gözlenebilir. Kan kaybından dolayı kırmızı kan hücresi seviyesi düşebilir.

<span class="mw-page-title-main">El yıkama</span> kişinin ellerini temizleme eylemi

El yıkama ya da el hijyeni: sabun ile birlikte su veya başka bir sıvı kullanarak ya da sıvı kullanmadan; ellerden toprağın, kirin ve mikroorganizmaların temizlenmesi işlemi.

<span class="mw-page-title-main">Kompost tuvalet</span>

Kompost tuvalet, insan dışkı ve idrarını kompostlama veya aerobik dekompostu yönetmek için ağırlıklı olarak aerobik bir yöntem kullanan bir tuvalet türüdür. Bu tuvaletler genellikle yıkama suyu kullanmazlar ve kuru tuvalet olarak da adlandırılırlar. Bu tasarımın bir varyasyonu, yıkama veya mikro-yıkama sistemi kullanabilen vermifilter tuvalettir.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Tuvalet Günü</span>

Dünya Tuvalet Günü (WTD), 19 Kasım'da küresel sağlık krizi ile mücadele etmek için harekete geçmek için resmi Birleşmiş Milletler uluslararası gözlem günüdür. Dünya çapında 4,5 milyar insan "güvenli şekilde yönetilen temizlik" olmaksızın yaşamaktadır. Dünya Tuvalet Günü, Dünya Tuvalet Örgütü tarafından 2001 yılında kuruldu. On iki yıl sonra Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Dünya Tuvalet Günü'nü 2013 yılında BM resmi bir günü ilan etti. Gözlem fakir ülkelerde halka açık alan, paylaşılan alan, evler, şehir ve köylerde insanların kullanımı için tuvalet, umumi tuvalet, sanisette, alafranga tuvalet, alaturka tuvalet, rezervuar, pisuvar, kompost tuvalet yaratılması için uğraşır.

<span class="mw-page-title-main">Adriana Chechik</span> Amerikalı porno film oyuncusu

Dezarae Kristina Charles Amerikalı pornografik film oyuncusu.

<span class="mw-page-title-main">Kubilay, Konak</span>

Kubilay, İzmir ilinin Konak ilçesine bağlı bir mahalledir. Kazı çalışmaları devam eden Smyrna Antik Tiyatrosu mahalle sınırları içerisinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mavi çukur</span>

Mavi çukur, yüzeye açık olan ve bir karbonat ana kayadan oluşan bir kıyı veya adada gelişen büyük bir deniz mağarası veya düdenidir. Varlıkları ilk olarak 20. yüzyılın sonlarında balıkçılar ve dalgıçlar tarafından keşfedildi. Mavi çukurlar tipik olarak gelgitsel olarak etkilenmiş tatlı, deniz suyu veya karışık su içerir. Derinliklerinin çoğu deniz seviyesinin altına iner ve batık mağara geçitlerine erişim sağlayabilir. İyi bilinen örnekler Güney Çin Denizi, Belize, Bahamalar, Guam, Avustralya ve Mısır'da bulunabilir.

<i>Campylobacter jejuni</i>

Campylobacter jejuni ( ) Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'nde gıda zehirlenmesinin en yaygın nedenlerinden biridir. Vakaların büyük çoğunluğu, tanınan salgınların bir parçası olarak değil, izole olaylar olarak ortaya çıkar. Gıda Kaynaklı Hastalıklar Aktif Gözetim Ağı (FoodNet) aracılığıyla aktif gözetim, ABD'de her 100.000 kişi için her yıl yaklaşık 20 vakanın teşhis edildiğini gösterirken, daha pek çok vaka teşhis edilmemiş veya bildirilmemiştir. CDC, her yıl toplam 1,5 milyon enfeksiyon tahmin etmektedir. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi 2018'de 246.571 vaka bildirdi ve Avrupa Birliği'nde yılda yaklaşık dokuz milyon insanda kampilobakteriyoz vakası tahmin etti.

Ekolojik Sanitasyon, insan atıklarını gübreye dönüştüren tuvalettir. Kısaca ECOSAN (Ecological Sanitation) yaklaşımına göre evsel atık su bir kirletici değil yeniden değerlendirilerek kullanılabilecek bir kaynaktır. Bu yaklaşımda ayrıca, kaynakta kontrol ve nütrient döngülerinin tamamlanması gibi konular ön plana çıkmaktadır. Buna göre, evsel atık suların kaynağında fraksiyonlara ayrılarak toplanması ve her bir fraksiyonun özelliklerine uygun olan bir dizi işlemden geçirilerek tekrar değerlendirilmesi önerilmektedir. Kavramsal çalışmaların Almanya ve İsveç'te, uygulamaların ise Asya ve Afrika ülkelerinde daha yaygın olduğu izlenen ECOSAN’ la ilgili olarak Türkiye'de de çalışmalar başlatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nasone</span>

Nasone, fontanella olarak da adlandırılan ve Roma, İtalya'da bulunan bir çeşme türüdür. Kelimenin tam anlamıyla "büyük burun" anlamına gelen bu çeşmeler, adlarını ilk kez piyasaya çıktığı 1870'lerde karakteristik tasarımlarından almıştır. Roma'da vatandaşlara ve turistlere ücretsiz içme suyu sağlayan yaklaşık 2.500-2.800 nasoni vardır.

<span class="mw-page-title-main">Erfurt Kalesi Faciası</span>

Erfurt kalesi faciası, 26 Temmuz 1184'te Almanya Kralı 6. Heinrich'in Erfurt'taki Petersberg Kalesi'nde düzenlediği bir toplantı sırasında meydana gelen, kalenin ikinci katındaki ahşap zeminin toplantıda bulunan insanların ağırlığına dayanamayarak çökmesi ve 60 kadar kişinin yapının zemin katın altında bulunan tuvalet lağım çukuruna düşerek hayatını kaybetmesi sonucu meydana gelen kaza. Olay Alman kaynaklarında Erfurter Latrinensturz olarak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Fekal-oral yol</span> fekal patojenler içeren partiküller yoluyla hastalık bulaşması

Fekal-oral yol, dışkı partiküllerindeki patojenlerin bir kişiden başka bir kişinin ağzına geçtiği belirli bir hastalık bulaşma yolunu tanımlar. Fekal-oral yolla hastalık bulaşmasının başlıca nedenleri arasında yeterli sanitasyonun olmaması ve kötü hijyen uygulamaları yer almaktadır. Toprak veya su kütleleri fekal materyal ile kirlenirse, insanlar su kaynaklı hastalıklar veya topraktan bulaşan hastalıklarla enfekte olabilir. Gıdaların dışkı ile kirlenmesi de fekal-oral bulaşmanın bir başka şeklidir. Bir bebeğin bezini değiştirdikten veya anal hijyen sağladıktan sonra ellerin düzgün bir şekilde yıkanması gıda kaynaklı hastalıkların yayılmasını önleyebilir.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 6</span> 2030a kadar herkese temiz su sağlama hedefi

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 2015 yılında belirlenen 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefinden biri olan Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 6 "herkes için temiz su ve sanitasyon " ile ilgilidir. Birleşmiş Milletler'e göre amaç: "Herkes için su ve sanitasyonun kullanılabilirliğini ve sürdürülebilir yönetimini sağlamak." olarak belirlenmiştir. Hedefin 2030 yılına kadar ulaşılması gereken sekiz hedefi bulunmaktadır. Hedeflere doğru ilerleme on bir gösterge kullanılarak ölçülecektir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.