İçeriğe atla

Köstebekgiller

Başlığın diğer anlamları için Köstebek (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Köstebekgiller
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Alt şube: Vertebrata
İnfa şube: Gnathostomata
Sınıf: Mammalia
Takım: Insectivora (Böcekçiller)
Familya: Talpidae
Fischer de Waldheim, 1817
Sınıflandırma
  • Altfamilya Desmaninae
    • Desmana
    • Galemys
  • Altfamilya Uropsilinae
    • Uropsilus
  • Altfamilya Talpinae (köstebekler)
    • Condylura
    • Dymecodon
    • Euroscaptor
    • Mogera
    • Nesoscaptor
    • Neurotrichus
    • Parascalops
    • Parascaptor
    • Scalopus
    • Scapanus
    • Scaptochirus
    • Scaptonyx
    • Talpa
    • Urotrichus

Köstebekgiller (Talpidae), memeliler aleminde böcekçiller takımına ait, yeraltında, kazdıkları tünellerde yaşayan memeli grubunu kapsayan bir familyadır.[1] Bazı türleri tamamen suda yaşarken bazıları yarı su yarı kara ortamında yaşar. Tamamen kürkle kaplı silindirik vücut yapıları ve küçük gözleri vardır. Ayrıca genellikle kullakları görünmeyecek şekildedir. Yer altında yaşayan omurgasız canlılarla beslenirler. Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'da yaşarlar.[2]

Bu familya üç ana altfamilyaya ayrılır:

  • Desmaninae
  • Talpinae (köstebekler)
  • Uropsilinae

Özellikleri

Toprakları kazarak ve eşeleyerek yaşamaya uyum sağlamışlardır. Ağız ve burunları hortum gibi uzamıştır. Gövdeleri silindir biçiminde, gözler körelmiş ya da körelerek deri altında kalmıştır. Kulak kepçeleri yoktur. Ön ayakları kazmaya uyum sağlamış ve kürek biçiminde genişlemiştir. Parmak sayıları önde ve arkada 5'tir. Tırnakları ön ayaklarda kazmaya uyum sağlamıştır.Postları kısa ve sık kıllarla kaplıdır. Diş yapıları sivrifarelere göre daha ilkeldir. Genellikle hepsi toprak altında yaşarlar. Yüzeye çıkardıkları toprak yığınları ile tanınırlar. Yuvaları çok karmaşık biçimdedir.

Adlandırma

Anadolu'da köstebek, köstü, kör köstü adları Talpa levantis türü böcekçil için kullanıldığı gibi, Nannospalax nehringi (kör fare) türü kemirgen için de kullanılmaktadır.

Zararları

Köstebekler bazı ülkelerde tarımsal açıdan zararlı bir hayvan olarak kabul edilirken, Almanya gibi ülkelerde koruma altına alınmış bir türdür. Köstebekler, yeni ekilmiş olan tarım arazilerinin toprak altyapısını, kazdıkları tüneller nedeniyle, bozmaktadır ve dolayısıyla da tarım ürünlerinin veriminde önemli düşüşler gözlenir. Ayrıca gelincik ve tarla faresi gibi diğer türler köstebeklerin açmış olduğu tünelleri kullanarak bitkilerin köklerine ulaşıp zarar vermektedir.

Köstebeklerin zararlı bir canlı türü olarak kabul edilmesindeki diğer bir etken ise insanlar tarafından kullanılan çimenliklerde açmış oldukları çukurlar ve bunlarla birlikte oluşan köstebek tepeciklerinin estetik problemlere neden olmasıdır.

Köstebekler, kurulan çeşitli tuzaklar ve zehirli maddelerle kontrol altına alınmaktadır.

Köstebekler Hindistan'da oldukça kirli, kötü kokulu ve pis hayvanlar olarak kabul edilmektedir. Hindistan'da köstebekler için kullanılan छछुन्दर / tʃʰətʃʰund̪ər / kelimesi çok pis ve korkak insan anlamına da gelmektedir.

Sınıflandırma

  • Alt familya: Uropsilinae (Asya sivri köstebeğigiller)
    • Cins: Uropsilus (Asya sivri köstebekleri)
    • Anderson sivri köstebeği (Uropsilus andersoni)
    • Narin sivri köstebek (Uropsilus gracilis)
    • Meraklı sivri köstebek (Uropsilus investigator)
    • Çin sivri köstebeği (Uropsilus soricipes)
  • Alt familya: Scalopinae (Yenidünya köstebeğigiller)
    • Oymak: Condylurini (Yıldız burunlu köstebekgiller)
    • Oymak: Scalopini (Öz Yenidünya köstebeğigiller)
      • Cins: Parascalops (Tüy kuyruklu köstebekler)
        • Tüy kuyruklu köstebek (Parascalops breweri)
      • Cins: Scalopus (Doğu Amerika köstebekleri)
        • Doğu Amerika köstebeği (Scalopus aquaticus)
      • Cins: Scapanulus (Gansu köstebekleri)
        • Gansu köstebeği (Scapanulus oweni)
      • Cins: Scapanus (Batı Amerika köstebekleri)
        • Geniş ayaklı köstebek (Scapanus latimanus)
        • Kıyı köstebeği (Scapanus orarius)
        • Townsend köstebeği (Scapanus townsendii)
  • Alt familya: Talpinae (Eskidünya köstebeğigiller)
    • Oymak: Talpini (Öz Eskidünya köstebeğigiller)
      • Cins: Euroscaptor (Asya köstebekleri)
        • Büyük Çin köstebeği (Euroscaptor grandis)
        • Kloss köstebeği (Euroscaptor klossi)
        • Uzun burunlu köstebek (Euroscaptor longirostris)
        • Himalaya köstebeği (Euroscaptor micrura)
        • Japon dağ köstebeği (Euroscaptor mizura)
        • Küçük dişli köstebek (Euroscaptor parviden)
      • Cins: Mogera (Uzak Doğu köstebekleri)
      • Cins: Parascaptor (Ak kuruklu köstebekler)
        • Ak kuyruklu köstebek (Parascaptor leucura)
      • Cins: Scaptochirus (Kısa suratlı köstebekler)
        • Kısa suratlı köstebek (Scaptochirus moschatus)
      • Cins: Talpa (Gerçek köstebekler)
    • Oymak: Scaptonychini (Uzun kuyruklu köstebekgiller)
      • Cins: Scaptonyx (Uzun kuyruklu köstebekler)
        • Uzun kuyruklu köstebek (Scaptonyx fusicaudus)
    • Oymak: Desmanini (Desmangilller)
      • Cins: Desmana (Rus desmanları)
        • Rus desmanı (Desmana moschata)
      • Cins: Galemys (Pirene desmanları)
        • Pirene desmanı (Galemys pyrenaicus)
    • Oymak: Urotrichini (Japon sivri köstebeğigiller)
      • Cins: Dymecodon (Japon sivri köstebekleri)
        • True sivri köstebeği (Dymecodon pilirostri)
      • Cins: Urotrichus (Japon sivri köstebekleri)
        • Japon sivri köstebeği (Urotrichus talpoides)
    • Oymak: Neurotrichini (Yenidünya sivri köstebeğigiller)
      • Cins: Neurotrichus (Yenidünya sivri köstebekleri)
        • Amerika sivri köstebeği (Neurotrichus gibbsii)

Kaynakça

  1. ^ "Mammal Species of the World - Browse". www.departments.bucknell.edu. 17 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2023. 
  2. ^ Savage, Robert J. G. (1986). Mammal Evolution: An Illustrated Guide (İngilizce). Facts on File Publications. s. 53. ISBN 978-0-8160-1194-0. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sivri faregiller</span> böcekçiller takımına ait bir memeli familyası

Sivri faregiller veya Sivri fareler (Soricidae), tür bakımından zengin bir memeli familyasıdır. fareler ile benzerliklerine rağmen, Böcekçiller (Eulipotyphla) takımında sınıflandırılırlar. Dünya çapında, yaklaşık 10'u Orta Avrupa'da da yaşayan 350'den fazla tür tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Köpekgiller</span> etçil memeli familyası

Köpekgiller (Canidae), etçiller (Carnivora) takımına ait bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Guguk</span>

Guguklar, Cuculiformes takımının tek familyası olan Cuculidae içinde yer alan kuşlardır. Cuculiformes takımı Otidimorphae kladının iç üyesinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kör köstebek</span> köstebekgiller familyasına ait bir memeli hayvan türü

Kör köstebek, köstebekgiller familyasına ait bir memeli hayvan türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sansargiller</span>

Sansargiller (Mustelidae), etçiller (Carnivora) takımına ait bir Caniiformes (köpeğimsi) familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Oklu kirpigiller</span>

Hystricidae, Hystricognathi infratakımına bağlı bir hayvan familyasıdır. Bu familyayı Amerika'da bulunan ağaç oklu kirpilerinden daha rahat ayırt edebilmek için Eski Dünya oklukirpileri de denilir. Dikenlerinden dolayı "kirpi" olarak adlandırılsalar da, asıl kirpigiller ile akrabalıkları yoktur. Familyanın Türkiye'de bulunan tek temsilcisi Hystrix indicadır.

<span class="mw-page-title-main">Ada tavşanı</span>

Ada tavşanları ailesi yaklaşık elli türden oluşan tavşanlar ve yaban tavşanlarından oluşur. Ada tavşanları ıslıklı tavşanlarla beraber Tavşanımsılar takımının üyeleri olarak oluşturmaktadır. Ada tavşanları ıslıklı tavşanlardan küçük tüylü kuyrukları, uzun kulakları ve arka ayakları ile ayrılır. Leporidler adını Latin leporislerinden almıştır ve lepusun tamlayanı yabani tavşandır.

<span class="mw-page-title-main">Rakungiller</span>

Rakungiller (Procyonidae), Küçük ayılar olarak da bilinir, etçiller (Carnivora) takımına ait bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Kuyruksürengiller</span> kedimsi memeli familyası

Kuyruksürengiller (Herpestidae), etçiller takımından bir kedimsi familyası.

<span class="mw-page-title-main">Kokarcagiller</span> etçiller (Carnivora) takımından bir familya

Kokarcagiller (Mephitidae), etçiller (Carnivora) takımından bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Keseliler</span>

Keseliler, memeliler sınıfının bir alt sınıfıdır. Eteneliler ile aralarındaki en önemli fark, yavruların henüz iyi gelişmemiş şekilde çok erken doğup annenin kesesinde gelişmeye devam etmesidir. Bugün Avustralya ve Amerika'da yaklaşık 320 keseli türü yaşamaktadır. Bunlar bütün memelilerin %6'sını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Tehlikedeki tür</span>

Tehlikedeki türler, neslinin tükenme riski çok yüksek olan türlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük dişli köstebek</span>

Küçük dişli köstebek, köstebekgiller (Talpidae) familyasından bir böcekçil türü.

<span class="mw-page-title-main">Çin sivri köstebeği</span>

Çin sivri köstebeği, köstebekgiller (Talpidae) familyasından bir böcekçil memeli türü.

<span class="mw-page-title-main">Sincap</span>

Sincap, sincapgiller familyasından uzun kuyruk tüyleri ile dikkat çeken kemirici memelilerin ortak adıdır. Anadolu'nun çeşitli yörelerinde "çekelez" ya da "tiyin" olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Marmot</span>

Marmot (Marmota), sincapgiller (Sciuridae) familyasının yer sincapları oymağından kemirgen memeli cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Kuru burunlu primatlar</span> primat alt takımı

Kuru burunlu primatlar, primatlar (Primates) takımının, Simiiformes ve Tarsiiformes infra takımlarını içeren bir alt takımı. Nemli burunlu primatlar alt takımı ile birlikte, primatlar (Primates) takımını oluşturular.

<span class="mw-page-title-main">Köpeksi maymunlar</span> primat familyası

Köpeksi maymunlar veya uzun kuyruklu maymungiller (Cercopithecidae), Eski Dünya maymunları grubundan bir maymun familyasıdır. Kuyruklu Eski Dünya maymunlarının (Cercopithecoidea) tek yaşayan familyası ve 135 türü ile en kalabalık maymun familyasıdır. Üyeleri Afrika ve Asya'da yaşamaktadır. En tanınmış cinsleri uzun kuyruklu maymun, babun, şebek, mandril, langur ve uzun burunlu maymunlardır.

Günümüzde, memeli, 1.258 cins, 156 aile, 27 takım ve yaklaşık 5.937 canlı türü vardır. Memeli taksonomisi, kendi cinsleri ve aileleri içinde birçok yeni tür tanımlandığı ve yeniden sınıflandırıldığı için sürekli değişmektedir.

<i>Colobinae</i> köpeksi maymun alt familyası

Colobinae, Colobus, Nasalis ve Semnopithecus cinsleri de dahil olmak üzere 11 cins içerisinde 61 tür barındıran bir köpeksi maymun alt familyası. Bazı sınıflandırmalar bu alt famiyanın üyelerini iki oymağa ayırırken, diğerleri onları üç oymağa ayırdı. Her iki sınıflandırma da Afrika'da bulunan 3 cinsi bir gruba koyar; bu cinsler, tıknaz başparmakları olması bakımından farklıdır. Çeşitli Asya cinsleri başka bir veya iki gruba yerleştirilir. mtDNA çözümlemesi, Asya türlerinin, biri langurlardan ve diğeri "garip burunlu" türlerden olmak üzere iki ayrı grup oluşturduğunu doğrulamaktadır, ancak Semnopithecus cinsinin ilişkileri konusunda tutarsızdır. Bazı çalışmalar, Semnopithecus'un bu gruplardan herhangi biriyle yakından ilişkili olmadığını öne sürüyor, diğerleri onları sıkıca langur grubuna yerleştiriyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.